ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
Onschuldig veiooideeid.
De toestand in Rusland,
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN AL^E PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
E. BOOM—BLIEK
tNo.,02T bresksns p°7s$4ro
32e Jaargang
Woensdag 29 November 1922
Nummer 2780
S>EOTE.Ï.EÏ@iSt.
Het Friesche Volkssana
torium te Appelscha.
BRESKENSCHjE 1
jOURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uifcgever
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Sinds Lenin weer teruggekeerd
is naar het Kremlin, wordt er
met de. uiterste zorg toegezien,
dat hij zich niet noodeloos ver
moeit. Slechts enkele personen
worden tot een onderhoud bij
hem toegelaten. Arthur Ransome,
de correspondent van de „Man
chester Guardian", is het ge
lukt om Lenin in het laatst van
October te spreken te krijgen.
Maar dit onderhoud was niet het
belangrijkste van te voren had
Ransome schriftelijk aan Lenin
enkele vragen doen toekomen,
waarop deze hem schriftelijk
geantwoord heeft. Lang bleef
het antwoord uitgemakkelijk
waren de vragen niet te beant
woorden geweest. Maar alvorens
de vragen en antwoorden in het
kort mee te deelen, eerst een
paar woorden hoe Ransome
Lenin aantrof.
Zijn eerste indruk was, dat
hij absoluut niet was veranderd,
maar toen zij begonnen te praten,
maakte Lenin een erg vermoei
den indruk. Vóór zijn ziekte had
nooit iemand hem vermoeid ge
zien. Het onderhoud kostte hem
blijkbaar inspanning, te meer
daar hij juist van een lange
comité-vergadering kwam, waar
voor hij eigenlijk nog te zwak is.
De vragen die Ransome stelde
en de antwoorden van Lenin,
kunnen aldus weergegeven wor
den. De eerste liep over de
quaestievan de „Nep"-menschen.
Hiermee zijn bedoeld die handel
drijvende klasse in Rusland,
ontstaan sinds de wedertoelating
van particulieren handel sinds
de (N)ieuwe (E)conomische (P)o-
litiek is ingevoerd.
Waaruit is te verklaren, dat
de „Nep"-raenschen, die in Mos
kou zoo talrijk zijn, geen poli
tieke macht vormen en ook geen
bewijzen geven, dat zij deze
wenschen vroeg Ransome.
Hierop antwoordt Lenin met
een herinnering uit zijn verblijf,
jaren geleden in Londen. Op een
Zaterdavond wandelde hij met
25)
Zij sprak meer en sneller dan
anders, als om over haar ver
legenheid heen te komen, die
Rudolf toch onmogelijk kon
ontgaan. Toen zij in de ver
lichte huiskamer tegen elkaar
stonden schrikten beiden van de
groote verandering, die ze had
den ondergaan sinds ze elkander
voor het laatst hadden gezien.
Greta vroeg op een toon
waaruit diepe bezorgdheid sprak:
Wat ziet u er ontdaan uit, mijn
heer Imberg U bent toch niet
ziek geweest
O neen een beetje over
werkt misschien. Maar dat heeft
heelemaal niets te beteekenen.
Ik wil u niet vragen juffrouw
Greta, hoe u deze vreeselijke
drie maanden
Neen, neen, viel zij hem smee-
kend in de rede. Vraagt u
daarnaar niet 1 Laat ons er nooit
over praten, ik verzoek het u
dringend I
Natuurlijk niet, als u dat zoo
wilt. Ik kwam feitelijk om over
iets anders met u te praten en
straten waren druk en levendig.
Overal werd ver- en gekocht.
Zijn vriend, een aanhanger van
de leer van Marx, zeide tot hem
Zie deze buitengewone econo
mische activiteit moet een poli
tieke machtsontwikkeling ten
gevolge hebben Ik lachte om
zulk een opvatting van de leer
van Marx. Een menigte van
kleine handelaars met hun be-
drijvigheid is absoluut geen be
wijs van de economische kracht
van een klasse, waaruit zou vol
gen een streven naar politieke
macht. Deze Londensche hande
laars hebben nooit naar politieke
macht gestreefd. Om dezelfde
redenen als de handeldrijvende
menigte in de straten van Lon-
dit n.et deed, doen de „Ned"-
menschen in Moskou het ook
niet.
De tweede vraag betreft de
quaestie van productie
Verkoop en ruil lijken in Rus
land op het oogenblik zeer voor-
deelig, zij zijn in de handen
der „Nep"-menschen. Producee-
ren is slechts zelden voordeelig,
maar die zeldzame voordeelige
productie is ook in handen der
,Nep"-menschen. De onvoor-
deelige productie is in handen
van den Staat. Beteekent dit
niet de voortdurende economi
sche versterking van de „Nep"-
menschen en de voortdurende
verzwakking van den Staat
Lenin was over deze conclusie
van Ransome zeer verbaasd.
Zag hij dan de productie der
boeren over het hoofd Honder
den millioenen poed koren waren
snel en gemakkelijk aan den
Staat geleverd. Is deze productie
niet belangrijker dan die der
„Nep"-menschen
Zeker is de productie der
boeren voordeelig, maar, merkt
Ransome terloops op, Lenin ver
geet, dat ook de boeren thans
eigenlijk „Nep"-menschen zijn.
Want na betaling van hun be
lasting in natiira, mogen zij hun
producten vrij verkoopen, en zij
hebben dit te danken aan de
Nieuwe Economische Politiek.
De productie der boeren is dus
een particuliere productie, geen
staatsproductie, en draagt dus
toeval, dat de afwezigheid van
uw moeder mij in staat stelt,
het zonder omwegen te doen
Gelooft u aan de oprechtheid
van mijn vriendschap, juffrouw
Greta
Hoe zou ik daaraan mogen
twijfelen na alles, wat u voor
mij wat u voor ons heeft
gedaan 1
Och, dat was maar bitter
weinig en uw moeder had wel
gelijk, toen zij mij verweet, dat
het u meer nadeel dan voordeel
had opgeleverd. Nu echter, nu
zou ik echter iets willen, dat
u... neen, zoo niet. Neemt u
het mij niet kwalijk, als ik hej
niet op de juiste wijze onder
woorden weet te brengen.
Het viel hem nu toch oneindig
veel moeilijker, dan hij het zich
had voorgesteld. Dat hij zijn
aanzoek niet in het gewaad van
een vurige liefdesverklaring kon
steken, daarover was hij geen
oogenblik in twijfel geweest.
Maar hij had zich over den
geschikten vorm er van het hoofd
niet gebroken, omdat hij dacht
dat op het beslissende moment
hem de passende woorden wel
te binnen zouden schieten. Nu
ontdekte hij tot zijn groote
schrik, hoezeer hij zich daarin
- l\'ifn oItV.vI* M IV -UB - mm
tot economische versterking van
den Staat als zoodanig niet bij
Gaat Rusland vóir- of achter
waarts, was de volgende vraag.
Een ieder, dien Ransome ont
moette, verklaarde, dat hij er
persoonlijk beter aan toe was,
dan het vorige jaar. Maar is er
een werkelijke vooi uitgang Is
het niet mogelijk dat Rusland
niet naar een nieuwe maatschap
pij gaat, maar terugkeert tot de
oude Naar een periode van
landbouwproductie ongeveer vol
doende voor zijn behoeften en
naar een levendigen binnenland-
schen handel en een weinig bui-
tenlandschen handel. Zou men
zich zulk een periode niet kun
nen voorstellen onder de dicta
tuur van het proletariaat, zooals
vroeger onder een feodale dic
tatuur
Zoowel van kapitalistisch als
communistisch standpunt zijn er,
antwoordde Lenin,- drie groote
vooruitgangen waar te nemen
lo. de stabiliseering, dezen zomer
van den roebel2o. de her
leving der landbouwproductie
en der kleine industrie 3o. de
Gosbak (Staatsbank) heeft een
zuivere opbrengst van 20 millioen
goudroebels te boeken.
Dat deze drie feiten zoowel
een verbetering zijn uit kapita
listisch als communistisch stand
punt, komt, omdat het bereiken
van het communisme ook moge
lijk is via het staatskapitalisine,
als de macht in den Staat in
handen is der arbeiders. En dat
is in Rusland zoo. Niet mogelijk
is, dat Rusland terug zal vallen
tot een feodale dictatuur. „Want
langzaam, soms met eenige stap
pen achteruit, verheffen wij ons
zelf, langs de lijn van het staats-
kapitalisme. En dit zal ons leiden
tot socialisme en communisme
zeer langzaam en, .zooals ik
zeide, met tusschenpoozen."
Ten slotte vroeg Ramsone
inlichtingen over de requisitie
der winkelvoorraden van de
„Nep"-menschen en over het
Urquhartverdrag.
Lenin sprak beslist tegen, dat
dezen winter alle voorraden der
een vriend door Londende
„Nep"-menschen zouden worden
Hoeveel magerder en bleeker
zij in deze drie maanden ook
geworden was, was zij hem
nooit lieftalliger toegeschenen
dan in deze zoete verwarring,
veroorzaakt door zijn onhandige
inleiding. En hij voelde dat hij
dit bekoorlijke jonge meisje, dat
er als het ware voor geschapen
was een liefhebbenden man
gelukkig te maken, zijn hand
niet als een edelmoedig, genadig
geschenk mocht aanbieden. Hij
beminde haar niet, daarvap
gevoelde hij zich ook nu nog
-tot in het diepst van zijn hart
overtuigd beminde haar ten
minste niet zoo, als hi] het eens
had gedroomd de vrouw te be
minnen, die zijn levensgeluk als
een trouwe gezellin zouvormen.
Maar de gedachte, zijn gansche
leven aan het hare te verbinden,
had nu, sinds hij haar in al haar
teere, zachte schoonheid voor
zich zag, toch al het beangsti
gende en drukkende voor hem
verloren alles, dat hem het
recht zou hebben gegeven, zijn
besluit nog langer als een daad
van zelfopoffering te beschou
wen. Ja, het flitste voor de
eerste maal als een sombere
gedachte door zijn brein, dat zij
het misschien was, die hier het
1" ""k -«rvaf An
gerequireerd en dat terugge
keerd zou worden tot het distri
butie-systeem.
Wat betreft het verdrag met
Urquhart, zèide hij, dat de Sov-
jetregeering de concessies inder
daad niet volkomen afgewezen
heeft. De regeering heeft het
alleen om politieke redenen, die
in de pers bekend gemaakt zijn,
verworpen. In onze pers zijn wij
een open discussie begonnen
over alle pro's en contra's. En
wij hopen, dat wij na deze dis
cussie een eindebesluit zullen
nemen, gebaseerd op economische
en politieke grondslagen.
In verband met het afwijzend
praeadvies van Ged. Staten dezer
Provincie om borg te staan voor
een leening voor de Vereeniging
„Sanatorium Zeeland", verzoekt
men ons opname van onderstaand
artikel van de hand van V. van
Gravestein
Op 22 September 1.1. werd het
nieuwe volkssanatorium te Appel
scha ingewijd.
Vele belangstellenden waren
daartoe opgekomen, maar be
halve den vertegenwoordiger
van den Minister van Arbeid,
den heer Mr. Lietaert Peerbolte
en een drietal geneeskundigen
waren alle aanwezigen Friezen,
of ten minste in Friesland wo
nenden. En dat was geheel
juist, want waar de regeering te
kennen gegeven had, geen gel
den voor deze zoo noodige
inrichting te kunnen missen, heb
ben de Frieschen haar geheel
uit eigen middelen opgericht
met een ruime bijdrage van de
provincie.
Zeer noodig was die oprich
ting, want Heremastate tejoure
lag in een streek, die voor de
verpleging van tuberculose-pa-
tiënten zeer weinig geschikt was,
en dat de oude stoere geest
kracht nog leeft in het Friesche
volk, blijkt daaruit, dat ze, met
opoffering van het hun geschon-
gen, en dit onbestemde gevoel
deed hem seconden lang aar
zelend en onzeker tevergeefs
naar woorden zoeken.
Maar hij zag de pijn, die zij
bij zijn aarzelen leed, en daarom
maakte hi] er door een snel
besluit een eind aan.
Ik ben gekomen, juffrouw
Greta, om u een vraag te stel
len, de gewichtigste, die door
een man tot een jong meisje
kan gericht worden. Wit u mij
ten aanschouwe van de gansche
wereld het recht verleenen, om
u helpend en beschermend ter
zijde te staan Niet slechts tot
den dag, waarop uw rechtvaar
diging zal plaats hebben, maar
voor altijd en niet als uw
vriend, maar als uw echtgenoot?
Het was geschied, en hij haalde
diep adem. Een zonderlinge
blijmoedigheid gevoelde hij op
hetzelfde oogenblik, dat hij het
beslissende woord gesproken had.
Alle zware strijd, dien hij de
laatste drie maanden had ge
voerd, scheen voor hem wegge
vaagd. Al was het geluk, waar
naar hij thans zijn hand uitstrek
te niet bedwelmend en over
weldigend, doch «rustig en be
scheiden, toch was het geluk
dat deed de stemming van
ken Heremastate, in deze moei
lijke tijden in het daarvoor meest
geschikte deel hunner provincie
een model nieuw sanatorium
oprichtten.
In een zeer uitgestrekt terrein,
dat een sterk golvende hei met
dennenbosschen en duinvorming
is (een uitlooper van de Drent-
sche Hondsrug), is nu een com
plex van semi-permanente ge
bouwen opgericht, dat reeds van
verre door zijn heldere kleuren
een aangenamen indruk maakt.
In het midden liggen de ge
bouwen voor administratie, keu
ken enz. Aan beide zijden
daarvan op een behoorlijken
afstand liggen twee groote pa
viljoenen, die de afzonderlijke
geheel gescheiden mannen- en
vrouwenafdeeling vormen.
Behalve kamers voor de zieken,
die 4 en 6 patiënten kunnen
herbergen, vinden wij hier een
kamer voor de wachthebbende
verpleegster, isoleerkamers voor
ernstige zieken, een kamer met
een kwartslamp, badkamers, een
groote conversatie- en eetzaal
en verdere accessoires. De
Röntgenkamer moest nog worden
ingericht, een bijdrage door vele
Friesche artsen als sympathie
betuiging gegeven, zal hiervoor
en voor uitbreiding van het
instrumentarium worden gebruikt
Dr Geers, die reeds 12 jaar
op hoogst verdienstelijke wijze
Heremastate beheerde, wordt in
de nieuwe inrichting door een
hoofdverpleegster en 10 ver
pleegsters ter zijde gertaan.
De bij uitstek voor verpleging
van tuberculeusen geschikte
streek wettigt de veronderstel
ling, dat het nieuwe neutrale
sanatorium een groote aanwinst
is voor de verpleging dezer
zieken.
Van de 100 bedden waren er
op 22 Sept. 1.1. reeds 98 belegd,
waaronder plm. de heft door
voor rekening van het Inv.-fonds
verpleegden.
overtuigend gevoelen.
Toen Greta bleef zwijgen,
wilde hij op haar toegaan om
haar hand in de zijne te nemen,
maar alsof ze zijn gedachte
raadde, keek zij op, en de stomme
bede in haar oogen deed hem
ontsteld van zijn voornemen af
zien.
U antwoordt me niet? vroeg
hij. Was er in mijn verzoek
iets, dat u gekrenkt of beleedigd
heeft, juffrouw Greta?
Neen, antwoordde zij zacht.
Ik gevoel de groote edelmoedig
heid van hetgeen u zoudt willen
doen, en u kunt ervan verzekerd
zijn, dat ik u mijn leven lang
daarvoor dankbaar zal blijven,
maar
Maar Hij had dit woord
niet opgewondener en angstiger
kunnen herhalen, dan wanneer
hij met de hoop van een wer-
kelijken minnaar hierheen zou
zijn gekomen. Maar u slaat mijn
verzoek af
Zou u mij dan nog langer
achting kunnen toedragen, mijn
heer Imberg, indien ik anders
handelde
Daarop was hij niet voorbe
reid geweest. Hij stotterde wel
een paar woorden, maar het was
geen antwoord op haar vraag.
En zij kwam hem in zijn rade
loosheid te hulp.
Wordt vervnlpd.)
1 1 r>T TrxrrO