ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDE E
Wekelijksch Overzicht.
vei
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
E. BOOM—BLIEK
TNo.,02°n BRESKENS p°7s$4ro
32e Jaargang
Zaterdag 11 November 1922
Nummer 2775
Dg Onderwijswet.
BfóSXENSCHE COURAN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
A d v e r t e n t i e p r ij s v a n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgcver
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
De brutale heeft de halve we
reld. Ik weet niet, of dit spreek
woord onder de Turken bekend
Maar de toepassing is het
blijkbaar wel. Met een ongeë
venaard talent hebben ze de En
tente van de eene concessie tot
de andere weten te drijven, een
voudig door maar hun gang te
gaan en op iedere aanmerking
te antwoorden, dat ze het er mee
eens waren. Ze zouden de neu
trale zones eerbiedigen, maar ze
deden het niet. Ze zouden uit de
nieuwe onzijdige strook blijven,
die om de Engelsche troepen was
afgebakend, maar ze deden het
niet. Ze zouden de vrijheid der
zeeëngten eerbiedigen, maar zijn
het blijkbaar niet van plan. Ze
zouden in Thracië alleen een
gendarmerie sturen om de orde
te bewaren, maarDoen ze
het weer niet De Franschen be
ginnen hen langzamerhand ook
den gaten te krijgen. En nu
de Turken in Oost-Thracie in
tegenspraak met de overeenkomst
van Moedania een leger van
30.000 man willen lichten, begin-
ze ook te protesteeren en zoeken
iteun bij Engeland voor een ge
zamenlijk protest Of het veel
helpen zal? De Turken zullen
ongetwijfeld het protest met eer
biedige zorg en in welwillende
«andacht, maar voor kennis
geving aannemen, zooals ze tot
nu toe steeds gedaan hebben. Je
laat de menschen maar praten,
knikt eens bevestigend en gaat
e gang, schijnt hun stelregel.
En na het succes, dat ze ermee
gehad hebben, zullen ze hem zoo
makkelijk niet loslaten. Ze gaan
trouwens in alles hun eigen gang.
Den Sultan te Konstantinopel
hebben ze afgezet. Niet om een
republiek of een of andere
Europeescheregeeringsvormvoor
het Sultanaat in de plaats te zet
ten. Ze hebben een eigen staats
vorm gemaakt, waarin alle macht
berust bij de Nationale Verga
dering als vertegenwoordiging
©T0H.
20)
Veel zal dat wel niet zijn,
want bij ons kent men geen
uitzonderingen ten gunste van
den een of ander. Maar ik wil
natuurlijk niet beletten je
geluk te beproeven.
Van de ziekte, die haar een
half jaar geleden verhinderd
had, de rechtszaak tegen haar
dochter bij te wonen, was Mevr.
Willisen tenminste in zooverre
hersteld, dat zij niet altijd in
haar stoel behoefde te blijven en
haar lichte huishoudelijke bezig
heden weer kon verrichten. Maar
toch kon zij niet nalaten de
houding van een ernstige lijderes
>an te nemen, haar woorden
slechts met matte stem uit te
'preken en zoo dikwijls mogelijk
over haar spoedigen dood als
van iets zelfsprekendst en onaf
van het volk en dat niet enkel de
wetgevende, als in Europeesche
republieken, maar ook de uitvoe
rende, zoodat ze niet alleen geen
president of ander staatshoofd
hebben, maar ook geen ministers,
en in de plaats daarvan een soort
mandatarissen, die voor een be
paalde taak door de Nationale
Vergadering worden aangewe
zen. De voorzitter dier vergade
ring heeft een vrij uitgebreide
macht. Maar naast dezen komt
een kalief, als een geestelijk hoofd
der Mohammedaansche wereld
te staan, die onder medewerking
der priesters door de Nationale
Vergadering uit het tegenwoor
dige Sultans-geslacht wordt ge
kozen. Dit laatste raakt natuur
lijk ook de rest der Mohamme
daansche wereld. En het is nog
zoo zeker niet, dat die met deze
nieuwigheid genoegen neemt Mis
schien zullen de heeren te Angora
daarmee nog meer last krijgen
dan met de heele Entente.
Toch schijnt het niet onmoge
lijk, dat de nieuwe brutaliteit
van de Turken die Entente ook
in het Oosten weer wat hechter
maakt. De Franschen beginnen
zich af te vragen, waar dat naar
toe moet en of zij, als vrienden
van de Turken wellicht ook bij
den neus genomen worden en of
niet misschien Turken en Russen
onder één hoedje spelen tegen
West-Europa.
Voor den nieuwen Engelschen
eersten minister zou een der
gelijk bijdraaien van Frankrijk
geen kwaad begin zijn. De
Oostersche kwestie, waarover
Lloyd George ten slotte gestrui
keld is, blijft een netelige voor
iedere Engelsche regeering.
Voor de verkiezingen uitspraak
hebben gedaan, kan er in het
Oosten nog heel wat gebeuren.
En die verkiezingen moeten
Bonar Law toch feitelijk zijn
definitief mandaat geven. Blijk
baar sturen de conservatieven
aan op een zelfstandige meerder
heid, waardoor ze niet van
Lloyd George afhankelijk zou
den blijven. Tal van conserva
tieve candidaten zijn dan ook
wendbaars te praten. Rudolf had
haar door de vele bezoeken, die
hij gedurende de laatste maan
den aan de beide dames had
gebracht, voldoende leeren ken
nen om te verwachten, dat hij
haar thans badende in een zee
van tranen zou aantreffen.
Maar hierin had hij zich nu
toch vergist.
Zij ontving hem met een on
tevreden en verbittèrd gezicht,
doch met droge oogen, en haar
stemming scheen eerder geprik
keld dan zwaarmoedig.
Ja, zij is in de gevangenis
gegaan, bevestigde ze, vrijwillig
en ondanks mijn smeekend ver
zoek. Zij wilde den lijdens
beker tot op den bodem ledigen.
Dat zij mij bij haar terugkomst
niet meer onder Je levenden zal
vinden, liet haar schijnbaar tame
lijk onverschillig.
U doet uw dochter bitter
onrecht, als u zoo van haar
spreekt. Ik tenminste heb nog
nooit een teederder en liefde
tegenover Lloyd George's vol
gelingen, de nationaai-liberalen
gesteld. Als gevolg daarvan
betwisten ook nationaai-liberalen
conservatieve zetels. >p andere
plaatsen werken echter deze
twee weer samen. Ook nationaai-
liberalen en onafhankelijke libe
ralen werken samen te Manches
ter en elders. Alleen de arbei
ders-partij staat eenzaam in den
strijd. En waarschijnlijk is zij
wel de oorzaak van die veel
soortige samenwerking. Tegen
de uitersten van rechts en links,
is Lloyd George's leus. En die
leus pakt velen, ook onder hen,
die niet tot zijn volgelingen
behooren. De gemeenteraads
verkiezingen schijnen daar wel
op te duiden. Voor de arbei
ders-partij is haar resultaat geen
gunstig teeken.
In Italië doet die leus blijk
baar een beetje eenzijdig opgeld.
Mussolini, hoofdman der fascisten
en nieuwe eerste minister, is wel
tegen de uitersten van links,
misschien wel tegen den heelen
linkerkant. Maar of hij het ook
tegen de uitersten van rechts zoo
noodig zal opnemen, is tot rog
toe niet gebleken.
En zelf staat hij er te gevaar
lijk dichtbij om daarvan veel te
verwachten. Voorloopig heeft
hij alleen nog maar ruzie met
de Italiaansche gezanten in het
buitenland. Maar dat schijnt
ook al weer te betijen. Sforza,
gezant te Parijs, die ontslag
nam, lijkt niet ongenegen om
daarop terug te komen. En
zelfs de Beriijnsche gezant, in
de Italiaansche politiek vrijwel
tegenvoeter van Mussolini, heet
op zijn post te blijven. Oogen-
blikkelijk, nu de commissie van
herstel te Berlijn onderhandelt,
heeft men hem ook allicht noodig.
Met die onderhandelingen lijkt
het nog niet erg van een leien dak
je te gaan. De üuitschers blijven
erop staan, dat stabilisatie van
de mark een eertte en onmisbare
voorwaarde is en dat niet te be
reiken is zonder buitenlaDdsche
leening en moratorium. Dat laat
ste woord werkt echter op de
voller kind gezien, dan zij voor
u is. U begaat werkelijk een
gruwelijke onrechtvaardigheid
jegens uw arme dochter, als u
haar voortdurend metuwdoods-
voorspellingen kwelt.
Mevrouw Willisen moest wel
voelen, dat dit ernstige verwijt
niet onverdiend was, dat in zrjn
woorden lag. Zij oordeelde het
daarom beter het gesprek een
andere wending te geven.
Ik ben een zieke vrouw en
men moet mij een beetje ontzien
mijnheer Imberg. Als iemand
het leven zoodanige parten speelt
als mij, moet men wel bitter en
onrechtvaardig worden vaak
misschien ook jegens hen, die 't
niet verdienen. En zou het dan
werkelijk niet het beste zijn,
zoowel voor Greta als voor mij,
dat ik er niet meer was eer zij
terugkomt Zegt u mij toch,
wat er van ons moet worden,
als zij in de oogen der menschen
als een bestrafte dievegge ver
schijnt, als een gebrandmerkte,
Franschen als een roode lap op
een stier. En het schijnt, dat ook
Bradbury, de Engelsche afge
vaardigde in de commissie, er niet
zoo heel veel meer voor voelt.
Italië zal er, nu Mussolini daar
het heft in handen heeft, allicht
nog minder warm voor zijn. *En
zoo blijven de Duitschers en hun
mark in de kou. Wanneer die
kou zich nu maar niet verder
gaat uitbreiden, zoodat ten slotte
het heele economische leven van
Europa bevriest. De financieele
deskundigen in alle landen, die
op uitnoodiging van de Duitsche
regeering nu te Berlijn vergaren
en onder hun bekendheden ook
Mr. Vissering, de president der
Nederlandsche Bank tellen, heb
ben er blijkbaar een hard hoofd
in. De mark blijft dalen en stoort
zich al evenmin als de Turken
aan de wenschen en verzoeken
van Frankrijk en Engeland en
geheel West-Europa, maar gaat
als een echte koppige zijn eigen
gang-
ÏT
De opleiding. Onder de waar
borgen voor goed onderwijs, die
de wet van 1920 beloofde te
brengen, behoorde ook de ver
beterde opleiding, door de Re
geering destijds met zooveel
kracht verdedigd. Tot nog toe
is er aan die verbeterde oplei
ding niets gedaan, en het uit
blijven van de noodige maat
regelen van Bestuur doet de
vrees, dat alles bij het oude zal
blijven, in "niet geringe mate
toenemen.
Adressant wenscht op dit punt
debizondere aandacht der Volks
vertegenwoordiging te vestigen.
De positie der Openb. School.
Als we nagaan de practische
uitwerking van het tweede lid
van Art. 19 der L. O.-Wet, dan
beteekende dit lid in gemeen
ten, waar geen openbaar onder
wijs wordt gegeven, moet, wan
neer 12 candidaten zich daarvoor
aanmelden, een openbare school
die in de gevangenis heeft ge
zeten, misschien wel in gezel
schap van landloopsters en slech
te vrouwpersonen
Juist om met u te overleggen,
wat er na de vrijlating van
juffrouw Greta moet geschieden,
kwam ik hierheen. Uw dochter
heeft tot nu toe zelfs het aller
kleinste bewijs van mijn vriend
schap van de hand gewezen,
hoewel ik telkens weer tot in
het oneindige moet herhalen, dat
ik daarmee slechts een heel
klein deeltje van de schuld kan
afbetalen, die wij jegens haar
hebben te delgen.
Mijn dochter heeft volkomen
gelijk. De schuld, waarvan u
spreekt, is die van uw vader,
niet de uwe. En dat is een
schuld, die men niet met geld
kan vereffenen, mijnheer Imberg.
Het zou zeer pijnlijk voor me
zijn, geachte mevrouw, als mijn
gedrag bij u de gedachte had
opgewekt, dat ik voor mogelijk
zou houden. Is het mij dan nog
worden gesticht, terwijl een
openbare school in gemeenten
waar slechts één dergelijke in
richting bestaat, niet mag wor
den opgeheven, zoolang zij nog
8 leerlingen telt.
Vergelijken we de positie in
deze van de bizondere school
met de openbare, dan is het
logies, te rekenen met de klei
nere gemeenten in 't algemeen
toch bestaat, alleen daar de
de kwestie van al-of-niet een
openbare school.
Welnu, in kleinere gemeenten
werd bij de bestaande wet voor
de bizondere school een mini
mum van 25 leerlingen vereischt.
(Art. 73, 2de lid).
We zouden dus kunnen zeggen,
gezien die getallen van 25 en
12, dat de openbare school
zekere bevoorrechte" positie
genoot Een bevoorrechte" po
sitie echter, waar zich niemand
tegen verzette bij de uitwerking
van het nieuwe grondwetsartikel,
omdat inderdaad de openbare
school het karakter heeft van
toevlucht voor de minderheden
in een gemeentezij is, deze
wet wordt haar uitdrukkelijk
gesteld, en de Wet gëcit waar
borgen ter Voldoening daaraan,
de school waarop kinderen van
alle godsdienstige gezindheden
kunnen gaan, die in een gemeet te
niet groot genoeg in aantal zijn
voor een eigen, bizondere school.
Men kan zeggen, dat de L.-O.-
wet 1920, die de gelijkstelling"
bracht, aanvaard werd door de
Kamer, met bestaanszekerheid
der openbare school, zooals art.
19, 2e lid dit garandeerde; de
bestaanszekerheid als toevlucht
der minderheden. De getallen-
verhouding 25 leerlingen mini
mum voor de bizondere school,
12 leerlingen minimum voor de
openbare, deze gêtallen-verhou-
ding was een wezenlijk bestand
deel der gelijkstellings-wet
maakte de wet aannemelijk voor
de groote meerderheid waar
rechts prijs op steldeen nu
gaan tornen aan die verhouding
is een politieke daad van verre
strekking,
steeds niet gelukt uw vertrouwen
en vriendschap te winnen?
Mijn vriendschap herhaalde
Mevrouw Willisen op bitteren
toon. Wat kan u daaraan ge
legen zijn, mijnheer Imberg. En
als het de viiendschap van mijn
dochter is, die u bedoelt, dan
moest u toch begrijpen, dat
daarvan feitelijk in 't geheel
geen sprake kan zijn.
Verrast keek hij op. Neen,
dat begrijp ik niet. Houdt u
mij voor onwaardig, de vriend
schap van uw dochter te be
zitten
Wat moet ik u daarop ant
woorden 1 Het valt mij moeilijk
daarover te spreken, en ik had
altijd gehoopt, dat mij dit be
spaard zou blijven. Want zoo
onervaren en onbekend met de
wereldsche dingen zult u op uw
leeftijd toch wel niet meer zijn,
om niet te begrijpen, wat voor
een slechten dienst u mijn doch
ter met deze soort van deel
neming bewijst.
(Wordt vervolgd),