ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANOEHEN
EEN GRATIS
ABONNEMENT
BRESKENSCHE COURANT,
Onschuldig vnideeld,
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
32e Jaargang
Woensdag 8 November 1922
Nummer 2774
De magere jaren voor
den Landbouw.
gBgg.ï.BTOK.
De Onderwijswet.
BRESKENSCHE CÖURAN
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
Telefoon rrpqitfnq Postgiro
No. 21 DKLolVciNa 17?04
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
GEDURENDE DRIE WEKEN,
WORDT VERSTREKT AAN
HEN, DIE HUN NAAM EN
ADRES OPGEVEN AAN DE
ADMINISTRATIE VAN DE
Al zien wellicht de pessimisten
het wat heel donk'er in, als ze
voorstellen, dat wij, als naaste
buren, in de eerste plaats mee
gezogen zullen worden in de
oeconomischen ondergang van
het Duitsche rijk, die hun onaf
wendbaar lijkt, dat we er in
ernstige mate den invloed van
zullen ondervinden, zoo werkelijk
de crisis naast onze deur zich
tot een dergelijk uiterste verhe
vigd, weten we nu al. We voelen
te duidelijk den poodloltigen in
vloed, dien de ontreddering van
Duitschland's leven op ons oeco-
nomisch leven uitoefent, dan dat
we niet zouden begrijpen, dat
van een dergelijke 1 amp ook wij
niet den geweldigen terugslag
zouden ondervinden. De gedach
te stelt ons geen erg rooskleurige
toekomst voor oogen. We gaan,
wij allen, een moeilijk leven tege
moet, een leven van arbeid en
strijd. Iedereen krijgt er zijn
deel van. Maar natuurlijk zal het
den een feller treilen dan den
ander. Ieder beroep, ieder be
drijf heeft zijn goede en zijn
kwade kansen. En de toenemen
de malaise zal van den een de
kwade kansen sterker naar voren
doen treden dan van den ander.
Maar het is wel waaischijnlijk,
dat geen enkel aan de tegen
spoeden, waarmee de toekomst
dreigt, geheel zal ontkomen. De
meesten voelen al ter dege, ook
in ons land, den noodlottigen-
19)
Mijn beste wenschen gaan met
je. Moge nooit een bittere
ondervinding je leeren, dat er
toch nog iets heiligers op aarde
bestaat dan deze zoogenaamde
gerechtigheid, waaraan je thans
je kinderlijke liefde ten offer
brengt.
Rudolf had zijn vader bijna
nooit op deze wijze hooren
spreken, en ieder woord sneed
hem door de ziel, want hij was
stellig niet liefdeloos of ondank
baar. Doch hij mocht zich aan
deze ontroering niet overgeven,
die hem had aangegrepen en
zijn best doende kalm en stand
vastig te blijven, was zijn af
scheid veel stugger en koeler,
dan hij wel gewild had.
invloed van de oeconomische
inzinking der wereld. In den
afgeloopen zomer is het wel heel
duidelijk geworden, dat vooral
ook land- en tuinbouw en fruit
teelt den zwarenlast van den
toenemenden druk te dragen
krijgen en dat de boeren niet
alleen, maar de heele land
en tuinbouw moeilijke jaren
tegemoet gaan.
Toen tijdens en vlak na den
oorlog de stedeling zuchtte onder
de schaarschte en de duurte,
speelden de boeren en tuinbou
wers in meer dan een opzicht
mooi weer. Ze schenen de be
voorrechten onzer samenleving
en menigeen benijdde hun positie.
Dat is nu uit. Het jaar 1921
is voor den landbouwer door
den buitengewonen oogst nog
dragelijk geweest. Maar 1922
heeft de groote omkeer getoond.
Van alles was er ovei vloed, maar
door de geringe koopkracht der
afnemers en allerlei bezwaren
bij den uitvoer der producten,
zijn de prijzen beneden het nor
male gedaald in een tijd, waarin
de bedrijfskosten nog hoog zijn.
De zuivelproducten zijn den
laatsten tijd weer wat gestegen
in prijs, en in den nazomer is
er nog veel gras gegroeid, wat
de gevolgen van de buitenge
wone slechten hooioogst in het
voorjaar wat heeft verzacht. De
veeboer staat er dan ook iets
beter voor dan de bouwboer.
Maar moeilijke tijden beleven
alle boereu. Bovendien hebben
allen, de veeboeren vooral, groote
schade geleden in de waarde
hunner inventaris door de enorme
daling der veeprijzen. Zoo gaan
zij, en naast hen evengoed de
groente en fruitkweeker, zware
en ernstige dagen tegemoet.
Alleen door hard werken en het
afstand doen van alle weelde
zullen sommigen het kunnen
bolwerken. Maar het is reeds
duidelijk, dat velen erbij ten
onder zullen gaan.
Dezt toestand in den land
bouw in algemeenen zin, deze
voortdurende en zich vererge
rende bediijfsdepressie zal na
tuurlijk haar gevolgen ook buiten
De pandhouder ging naar zijn
kantoor, maar hij nam het briefje
niet van de gesloten deur en hij
deed haar ook niet open, toen
het vijf uur had geslagen. Hij
stond bij zijn wankelen lessenaar
en staarde onafgebroken op de
tallooze inktvlekken die de op
pervlakte bedekten, totdat ze
voor zijn oogen tot allerlei af
schuwelijke caricaturen ineen
vloeiden en totdat twee dikke
heete tranen op het verbleekte
kleed rolden. Het was lang na
middernacht, toen hij afgetobd
en moe geweend zijn legerstede
opzocht.
In de eerste dagen van No
vember had de.rechtszaak tegen
Greta Willisen plaats gehad.
Thans was het reeds de 15e
Mei van het volgende jaar.
In zijn gezellig ingerichte
werkkamer zat Rudolf Imberg
gebogen over een dikken bundel
acten, waarin hij ijverig zat te
den kring der boeren en tuin
bouwers uitstrekken. En in de
ee ste plaats zullen de landar
beiders er de dupe van worden.
Hun positie is de laatste jaren
ongetwijfeld aanmerkelijk ver
beterd. Vergeleken bij 1912 zijn
de levenskosten met 97 procent
en is het loon met 124 procent
gestegen. Maar een loondaling
is al merkbaar en zal ook verder
wel niet tegen te houden zijn.
Er bestaat nu eenmaal een on
oplosbaar verband tusschen de
bedrijfsinkomsten en de in een
bedrijf betaalde loonen. Het
maken van winst is het doel van
ieder oeconomisch bedrijf. Wordt
die winst niet meer behaald, dan
wordt het bedrijf vrijwillig of
noodgedwongen stopgezet. Komt
de boer dus met zijn rekening
niet meer uit, dan zal hij van
zelf minder loon gaan betalen,
om, als de arbeider voor dat
lagere loon niet werken wil, zijn
bedrijf ten slotte aan kant te
doen. De landarbeider staat daar
bij bovendien zwakker dan de
arbeider in 't algemeen, omdat
hij weinig of niet georganiseerd
is en er over 't algemeen een
overvloed van arbeidskrachten op
het platteland is en nog meer
komt, wanneer de malaise ook
in andere bedrijven de werkloos
heid doet toenemen.
Voor hem zullen daarom de
magere jaren, die den landbouw
tegemoet gaat, nog het noodlot-
tigst blijken. Want al is zijn
oeconomische positie de laatste
jaren aanmerkelijk verbeterd, hij
blijft toch altijd nog een heel
stuk bij den ambachtsman, den
industrie-arbeider, den arbeider
in dienst van rijk of gemeente
ten achter. En men moet zich
daarom onwillekeurig afvragen,
of 't niet mogelijk zou zijn de ge
volgen van de malaise in het
landbouwbedrijf op sterkere
schouders af te wentelen. Onge
twijfeld zijn er boeren, die kapi
taalkrachtig genoeg zijn om ge
ruimen tijd met verlies te wer
ken. En waar ze van de vette
jaren zooveel geprofiteerd heb
ben, zou het billijk zijn, zoo ze
ook de zware lasten der magere
studeeren. Hij was sedert 2
maanden de compagnon van zijn
10 jaar ouderen vriend, den
advocaat Doctor Volkmar. Deze
had de buitengewone bekwaam
heden van den jongen man sedert
lang ontdekt en was nu dagelijks
opnieuw in de gelegenheid, zich
in stilte met de aanwinst van
dezen knappen en onvermoeid
vlijtigen medewerker geluk te
wenschen.
Doktor Volkmar was het ook,
die op Rudolfs verzoek de aan
vrage tot herziening van Greta's
veroordeeling had bewerkstel
ligd en haar voor den bevoeg
den rechter verdedigd had
doch ondanks al zijn onvermoeide
pleidooien en schitterende wel
sprekendheid zonder gunstig
resultaat. Bij de behandeling,
die eenige weken geleden had
plaats gevonden, was de op
grond van Rudolfs niet-beëedi-
ging ingediende klacht niet ont
vankelijk verklaard, waarmee 't
op hun schouders namen. Maar
niemand werkt nu eenmaal graag
met verlies. En het aantal boeren,
dat dit jaren aaneen zou kunnen
volhouden, is niet zoo heel groot
en moet wel uitsluitend bij de
eigen boeren gevonden worden.
Er is echter nog een derde,
die deelt in de opbrengst van
het landbouwbedrijf. En deze
derde heeft van de vele vette
jaren wel het meest geprofiteerd
en is ook financieel gewoonlijk
de sterkste van de drie en dus
het best in staat de schade te
dragen. Maar juist die derde
is tot nu toe geheel buiten schot
gebleven en profiteert nog alsof
we in de vette jaren waren.
De landpachten zijn de laatste
jaren, gevolg van de hooge
prijzen der producten en de
algemeene stijging, enorm naar
boven gegaan. En het lijkt er
nog heelemaal niet naar, dat ze
aanmerkelijk zullen dalen, nu de
toestand in den landbouw zoo
radicaal veranderd is. Natuur
lijk is het van de landeigenaren
in het algemeen niet te wach
ten, dat ze uit eigen beweging
de huren en landpachten zullen
verminderen. Ook bij het ver
huren van land geldt de alge
meene oeconomische wet van
vraag en aanbod. En zoolang
de boeren tegen elkaar op blij
ven bieden, zullen de pachten
niet dalen. Het eenige middel
is, dat zij zich wat beter met
elkaar verstaan en zoo noodig
door hun organisaties tot samen
werking trachten te komen, ten
einde de landpachten tot een
redelijker peil terug te dringen.
Vanzelf zullen die pachten na
tuurlijk langzamerhand ook wel
zakken, wanneer den boeren
blijkt dat ze zoo hooge sommen
niet meer als pacht kunnen op
brengen. Maar dat zal eerst
geschieden, wanneer al veel
onheil is aangericht, wanneer de
arbeidsloonen belangrijk naar
beneden zijn gedrukt en veel
boeren het erbij hebben moeten
neerleggen en wellicht de rangen
der arbeiders nog hebben uitge
breid. De noodlottige invloed,
die dit door de veroorzaakte
vonnis in eersten aanleg geveld,
onaanvechtbaar was geworden
De komst van zijn vriend was
voor Rudolf aanleiding van zijn
werk op te kijken. Dokter Volk
mar zag er zeer ernstig uit en
hij overhandigde hem een brief.
Hier leesAls zij zelf het
niet anders wil hebben, dan is
er ook heusch niets meer voor
haar te doen.
Van juffrouw Willisenriep
Rudolf uit, nadat hij een blik
op den brief had geworpen en
toen hij deze snel had door-
loopen, voegde hij er hevig
ontsteld aan toe Wat is dat
Ze schrijft, dat bij ontvangst
van dezen brief, haar straf reeds
is begonnen Zij heeft dus het
resultaat van het verzoek om
gratie niet eens afgewacht
Neen. En uit gerechtvaar
digde vrouwentrots. Omdat gra
tie het feit van haar veroordee
ling niet uit de wereld had
geholpen en de vlek, die haar
armoede en de gewekte verbit
tering op de heele samenleving
zal oefenen, moet niet gering
geacht worden. En het is daar
om noodzakelijk, dat de boeren
zich allereerst ter wille van hun
eigen belang, maar daarnaast
ook om het belang der arbeiders
en het belang onzer samenleving,
van de toekomst duidelijk reke
ning geven. Er zal hard gewelkt
moeten worden maar met het
harde werken alleen komt men
er niet. De toestand eischt be
zuiniging en samenwerking op
allerlei gebied.
Vanwege den Bond van Ned.
Onderwijzers is het volgende
request met memorie van toe-
licgting gezonden aan de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Geeft met verschuldigde ge
voelens te kennen, het Hoofd
bestuur van „de Bond van Ned.
Onderwijzers", (goedgekeurd bij
Koninklijk Besluit van 22 Maart
1890-no. 28.)
dat het heeft kennis genomen
van het Ontwerp van Wet tot
wijziging der Lageronderwijs-
wet 1920, ingediend bij Kon.
Boodschap van 2 Juli 1922, en
de daarbij behoorende nota van
wijziging ingediend 5 October
1922,
dat speciaal wat betreft,
de vaststelling van het aantal
leerlingen per onderwijzer,
het aan gemeente- en school
besturen ontnemen van het recht
uit eigen middelen het onder
wijs op booger peil te brengen,
de aangekondigde herziening
van het bouwbesluit,
de voorgenomen maatregelen
tot beperking der opleiding,
de bizondere positie van de
openbare school en
de wijziging in de regeling
van de wachtgelden der onder
wijzers,
dit ontwerp aan ons lager
onderwijs in zijn geheel een
dusdanige schade zal toebren
gen, de positie der openbare
school zoodanig zal verzwakken,
tot misdadigster stempelt, niet
uitgewischt zou zijn, wil zij nu
ook de straf ondergaan.
Gerechtigheid, geen genade is
het, die ik begeer schrijft ze.
Is dat niet wat overdreven
Neen, ontkende Rudolf, die
van zijn stoel was opgesprongen
met warmte. Het is een recht
vaardige trots, die ik begrijp en
hoogacht. Ik zou in haar plaats
precies zoo gehandeld hebben.
De genade der rechters had het
vreeselijke onrecht niet kuunen
goed maken, dat de justitie jegens
haar heeft begaan, en daarom
deed zij er wel aan, die gratie
te versmaden.
Doktor Volkmar schudde zijn
hoofd, maar toen hij zag, dat
Rudolf zijn hoed en jas opnam,
vroeg hij Ga je nu al weg
Ja, ik wil naar haar moeder
en dan naar de gevangenis.
Misschien kunnen we toch wel
iets doen, om haar deze afschu
welijke 3 maanden wat te ver
lichten, (Wordt vervolgd).