ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEhEs"
Onschuldig veiooideeld,
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
E. BOOM—BLIEK
TNo.,02T BRESKENS p°7s$4ro
32e Jaargang
Woensdag 18 October 1922
Nummer 2768
Onze fraaie Lager
Onderwijswet.
S>E©H.Ï.BÏ0N.
Democratische
beginselen in China.
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
A d v e r t e n t i e p r ij s v a n 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Drukker-Uitgever
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
In het „Weekblad voor Ge
meentebelangen" schrijft de heer
J. J. Talsma over art. 13 der
Lager Onderwijswet: het befaam
de artikel, dat tegemoetkoming
uit de gemeentekassen voor
schrijft in de kosten, gemaakt
voor het bezoeken van scholen,
indien de betrokken ouders op
een afstand van meer dan vier
kilometer wonen van de door
hen gewenschte (openbare of
bijzondere) school.
De heer Talsma schrijft over
de eigenaardige werking van
dit artikel onder meer
Om de werking van het arti
kel in de practijk na te gaan,
stelle men zich voor onze uit
gestrekte plattelandsgemeenten
vaak met vele dorpen. In het
dorp (de dorpen) bevinden zich
de scholen, openbare en bijzon
dere van alle in het dorp ver
tegenwoordigde gezindten.
Rechts en links van het dorp
strekken zich kilometers ver de
,ondeihoorigheden" uit. Midde
len van vervoer zijn afwezig,
tenzij toevallig de een of de
andere spoor- of tramlijn de
buurtschap snijdt. Wegen ont
breken in vele gevallen of zijn
een groot deel van het jaar voor
rijtuigen min passabelalle ver
keer gaat te voet langs binnen
paden. Hier en daar wordt het
verkeer onderhouden door schui
tjes.
Toch bezoeken de kinderen
van boer en arbeider geregeld
de school. De tocht woidt als
regel per pedes apostolorum
afgelegd. Alleen in het barre
jaargetijde blijven de kinderen
hier en daar, zorder of tegen
een geringe vergoeding, bij
familie of kennissen op het dorp
de schoolweek doorbrengen. Er
heerscht volstrekte gelijkheid
de boer denkt er, als regel, niet
aan het (eigen) rijtuig in te span
nen om de kinderen naar school
te brengen of terug te halen.
Zoover is het daar vandaan, dat
13)
Men stond bijna perplex. De
advocaat van Meviouw Haller
nam eerst het woord.
Ik stel voor, het opdragen
van de eed aan dezen getuige
voorloopig uit te stellen.
De refendaris hief met een
plotselinge beweging het hoofd
op. Op welken grond
Daarover ben ik u geen reken
schap verschuldigd. Maar ik wil
het u toch wel zeggen. Uw
vader hesft zoo juist onder eede
verklaard, dat hij de brillanten
broche van de beklaagde heeft
ontvangen, Wanneer u onder
eede uw bewering van het tegen
deel volhoudt, dan moet een
van u beiden zich noodzakelijk
op zijn zachtst uitgedrukt aan
meineed schuldig maken. Het
ooit een ouder, hoe gefortuneerd
ook, het in zijn hoofd zou heb
ben gehaald, voor het vervoer
zijner kinderen naar en van
school een contract met een
stalhouder aan te gaan.
Waarom aan al deze menschen
aanspraak gegeven hunne kin
deren op kosten der gemeenschap
te doen vervoeren of veiblijven,
liefst nog te hunner keuze De
fysieke onmogelijkh ;id om anders
ter school te gaan, kan daarvoor
niet als motief gelden de kin
deren komen ter school. De idee
der rechtsgelijkheid evenmin
bezoekers van openbare en bij
zondere scholen verkeeren Ln
dezelfde conditie. De welstand
van het kind dan wellicht Het
voorkomen van fysieke afmatting,
welke deprimeerend werkt onder
de les Maar de ouders zeiven
zullen toch wel het eerst aan
gewezen zijn te beoordeelen,
wat de welstand van hun kind
eischt, en wanneer ook zij, die
door hun beroep en financieele
omstandigheden hiertoe heel goed
in staat waren, er niet aan heb
ben gedacht hunne kinderen van
de voetreis te ontheffen, waar
ter wereld haalt men thans de
noodzakelijkheid daartoe van
daan En wat het bezwaar van
afmatting betreft, een uurtje
loopens door de frissche mor
genlucht is wel zoo onwekkend
als een vermoeiende spoorreis.
Ligt het nu op den weg der
Overheid (stel zij ware er toe
in staat"1, die bezwaren op te
heffen Het ware het onmoge
lijke te vragen, maar ook het
ongerijmde. Waarom vestigt
iemand zich op een woonplaats,
waaraan uit bepaalde oogpunten
bezwaren zijn verbonden, on
danks die bezwaren? Toch zeker,
omdat daar, voor zijn besef,
voordeelen tegenover staan, wel
ke deze bezwaren meer dan
neutraliseeren. Neem bijv. een
boer. Hij vraagt in de eerste
plaats naar de kwaliteit van den
grond, de opbrengsten der boer
derij, m. a. w. naar de bestaans
voorwaarden. Zijn deze gunstig,
dan neemt hij gaarne eenig
gerechtshof zal dus slechts uw
eigen welzijn beoogen, wanneer
het u gelegenheid geeft u de
gevolgen uwer verklaring vol
ledig te doen inzien, alvorens u
de waarheid daarvan bezweert.
Verscheidene niet al te veel
vertrouwen inboezemende per
sonen in de banken der toehoor
ders, zoogenaamde op relletjes
beluste studenten, spitsten thans
de ooren en drongen wat meer
naar voren. De tot nu toe tame
lijk gewone en weinig belang
wekkende rechtszaak, scheen
plotseling een sensationeel karak
ter te zullen aannemen. De
refendaris stond daar met ge
bogen hoofd, als door een ver-
doovenden slag getroffen. Toen
keerde hij zich om naar zijn
achter hem op de getuigenbank
zittenden vader, zijn lippen beef
den alsof hij een vraag tot hem
wilde richten. Maar de presi
dent die zich fluisterend met
zijn mederechters had onder
houden, belette hem zulks.
minder gunstige factoren, waar
onder afstand van dorp, kerk
en school, op den koop toe.
Krachtens welk principe moet
de Overheid deze factoren (waar
mede hij rekening kon houden)
voor hem geheel of ten deele
wegnemen Ik kan er geen
ontdekken.
Schrijver waarschuwt verder
tegen onderschatting an de
financieele consequenties.
Men make zich geen illusies,
dat het niet zoo'n vaart zal ne
men. De jurisprudentie, die
bezig is zich te vestigen, neemt
wel aan, dat m't de financieele
omstandigheden der ouders reke
ning mag worden gehouden, en
dat, wanneer slechts éénige steun
wordt verleend, aan de letter
der wet is voldaan, al kan die
voldoening in een gegeven geval
dan ook slechts een wassen neus
worden. Echter, ook zóó kunnen
de uitgaven voor onze uitgestrek
te en toch reeds vaak zoo zwaar
belaste landgemeenten in de
duizenden loopen, uitgaven door
de gemeenschap voor bepaalde
individuen gedaan. Maar boven
dien, in eiken uithoek zitten wel
éen of meer doodarme gezinnen
en reeds heeft de practijk geleerd
dat de uitgaven voor éen enkel
gezin meer dan duizend gulden
per jaar kunnen beloopen 1
Nemen wij nu nog eens het
geval, dat de scholen der diverse
gezindten niet in het dorp zijn
geconcentreerd, maar verspreid
liggen. Dan krijgt men gerij
over en weer, een elkaar pas-
seeren van de „schoolwagens".
Denkt men dat de met dit
artikel gezegende plattelands
bevolking het ooit in haar hoofd
zou hebben gekregen een der
gelijke, voor haar besef welheel
malle, bepaling in de wet te
schrijven
De heer Talsma hoopt, dat de
maatregel aan den onzin van
zijn consequentie zal doodgaan,
en dat het artikel geheel af
geschaft zal worden.
Het gerechtshof beslist, om
uw beëediging voorloopig op te
schorten, mijnheer de refendaris.
De reden daarvoor heeft de
Ambtenaar van het Openbaar
Ministerie u reeds gezegd. Gaat
u dicht bij de beklaagde staan
en zie haar nauwkeurig in het
gelaat. Ik behoef u, die zelf
jurist zijt, wel niet op de groote
beteekenis van uw verklaring te
wijzen.
Greta Willisen en Rudolf Im-
berg stonden vlak tegenover
elkaar, elkander in de oogen
ziende. Vervuld van een geluk
kige hoop, in hem een redder te
hebben gevonden, weerstond zij
de vaste en doordringende blik
ken van den refendaris, zonder
de oogen neer te slaan. Haar
gezichtje was in haar hulpeloos
heid en namelooze ellende van
een werkelijk ontroerende be
koorlijkheid en toen er langzaam
een zacht rood over haar wan
gen gleed, was er stellig niemand
De Chineesche bladen wijden
lange kolommen aan de volks-
betoogingen welke begin dezer
week gehouden zijn ter eere
van den verjaardag van de re
publiek en waarbij de afdanking
van de troepen werd geeischt.
Mag men de bladen gelooven,
dan is dit voor China iets nieuws
en verbluffends in de politieke
geschiedenis van het Hemelsche
Rijk en men acht het een door
slaand bewijs, dat de stem van
het volk aan beslissende kracht
gewonnen heeft wat regeerings-
zaken betreft. Zij hopen, dat de
provinciale bevolking het voor
beeld van Peking zal volgen.
Hoe machtiger het volk in groo-
ten getale en eensgezind zijn
wil toont, des te moeilijker zal
het worden voor de Toechoens
(militaire gouverneurs), om aan
dien wil weerstand te bieden.
En zoo zal eindelijk de zoo
hoognoodige afdanking der troe
pen kunnen worden doorgezet.
De berichten spreken van een
volksbetooging, waaraan wel
80.000 man deelnamen, onder
leiding van wel 68 lichamen of
organisaties, zooals gi'den, kamers
van koophandel en onderwijs
instellingen.
Een merkwaardig iets was het,
tijdens de betooging den presi
dent, Li Joean tloeng op een
platform te zien staan, waar hij
de krachtige wenschen der lei
ders had aan te hooren. Men
eischte algemeen oogenblikke-
lijke afdanking der troepen en
het had er veel van, of de pre
sident menig onaangenaam woord
moest slikkenDat het Chinee
sche intellect tot dergelijke maat
regelen en daden zijn toevlucht
heeft genomen, weerspiegelt de
merkwaardige hoogte, waartoe
de democratische beginselen in
China gestegen zijn. Maar ook
kan men er de hoop uit putten,
dat het werkelijk in China een
anderen koers uit zal gaan.
Van zijn stellage af, antwoord-
in de zaal, die haar niet wonder
knap vond.
Wel een minuut lang was het
zoo stil, dat men het zachte
ritselen van een door een der
schrijvers omgeslagen blad tot
in de verste hoeken kon hooren.
Toen klonk de heldere stem
van den refendaris vast en be
slist zooals te voren Deze jonge
dame was de beleenster der
vlinderbroche niet. Mijn vader
heeft zich vergist, toen hij ze in
haar meende te herkennen.
De pandhouder had zich heel
langzaam van zijn zitplaats op
gericht. Zijn handen die de
knop van zijn parapluie omklemd
hielden, beefden sterk. Smart en
ontzetting spiegelden zich af op
zijn gelaat. Rudolf mijn zoon
steunde hij. Bedenk toch wat
je zegt I Wil je je eigen vader....
Ik moet ieder gesprek tus-
schen de getuigen onderling ten
strengste verbieden, viel de pre
sident op bevelenden toon hem
in de rede. Beklaagde Willisen,
de de president den deputaties
zoo goed en kwaad het ging en
verwees hen naar de volksver
tegenwoordiging, welke hij de
goede bemiddelaarster voor hun
bedoelingen noemde.
Bij de opening van de zittin
gen kwam het tot dezelfde on
verkwikkelijke tooneelen van
vóórhet receser werd braaf
gescholden op den president der
republiek en op den minister-
prefident.
Wel twintig partijen zijn er
in het parlement vertegenwoor
digd. Geen opbouwende kracht
zal ervan uitgaan, geen wetten
zullen hun beslag kunnen krij
gen, geen enkele schrede zal er
gedaan knnnen worden op het
constitutioneele pad, als er geen
grondige veranderingen komen.
Een van de noodzakelijkste
dingen is welde reorganisatie
van 's land financiën. Die reor
ganisatie zal niet dagen, alvorens
het gekrakeel eens voorgoed op
houdt. Nu schijnen de Chinee-
zen het nog als iets ,echt mo
dern democratisch" te beschou
wen, om tegen alles te stemmen,
wat zelfs maar uit de verte met
financiën te maken heeft. Maar
brullen om salaris laaf niemand
na.
Over enkele dagen zal het
kabinet zijn ontslag „en bloc"
indienen, maar het staat te be
zien, of daarna het parlement
genoegen wil nemen met een
kabinet, dat door den staats
president is gevormd. Een be
weging is'gaande om die leden
van het kabinet een beentje te
lichten, die volgelingen zijn van
Woe-Pei-Foe, en ze te vervan
gen door mannen, die Tcao
Koen zullen steunen. En de
militairisten doen wanhopige
pogingen om zich de controle
over het kabinet te verzekeren,
en alle actie, welke aanstuurt op
troepen afdankingen, te dooden.
Die militairisten willen niet we
ten van bezuiniging op de uit
gaven voor leger en vloot, en
evenmin van een herziening van
het bewind over de provinciën.
China verkeert in een kritiek
waar is op het oogenblik uw
regenmantel en de omslagdoek,
die u van Mevrouw Haller ten
geschenke hebt ontvangen?
In het vertrek waar het voor
onderzoek heeft plaats gehad.
Ik moest deze kleedingstukken
daarheen laten brengen, toen ik
aan den pandhouder werd voor
gesteld.
Goed 1 Men brenge deze voor
werpen hier en u, mijnheer de
refendaris, zal ons intusschen uit
voerig vertellen, hoe de ont
moeting met de overbrengst
van het sieraad zich heeft to
gedragen.
Rudolf Imberg voldeed ai
dit verzoek zonder te aarzele
Toen hij zijn mededeclingt
geëindigd had, moest hij plaats
maken voor zijn vader.
Hebt u iets aan de verklarin
gen van uw zoon te verbeteren
of wat toe te voegen
Neen.
(Wordt vervolgd,)
