ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN t strijd om de petroleum. VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN 31e Jaargang Woensdag 14 Juni 1922 Nummer 2732 3 ichuld en Boete. Rede van het Kamerlid Jhr. de Muralt, gehouden te Zierikzee, in Mei 1922. v\ BRESKENSCHE COURANT Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25 met 15 cent dispositiekosten. Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. Telefoon No. 21 Drukker-Uitgever E. BOOM—BLIEK BRESKENS Postgiro 17704 Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. Tijdelijk verhoogd met 20 pCt. Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur Tijdens de conferentie te Ge- na, die in de eindelooze rij iconferenties der laatste jaren haast al niet meer is terug vinden, doken er in de inter- ationale pers ook telkens ge- luchten op over een stillen strijd, ie te Genua om het bezit der nssische petroleum gevoerd erd. De eigenlijke conferentie field zich daarmee niet bezig nin de beslissingen, die van aar, haar commissies en sub- miraissies zijn uitgegaan, is ui petroleum zelfs geen sprake, aar dit bewijst nog allerminst it die geruchten slechts loos I >rm waren, noch dat de con- irentie en de genomen beslis- ngen den invloed van dezen ijlen strijd niet in sterke mate loden hebben ondergaan. Het oiet altijd het officieel erkende, at de waarheid openbaart en t zijn lang niet altijd de offi- iele lichamen en besluiten, die wereld regeeren. Allerlei ringen, politieke en oecomische ifenen vaak in stads-, land- en treldregeeringen een stillen, «ar daarom niet minder be- iBenden invloed. Dergelijke ingen vormden zich ook om een i inferentie als de Genueesche. i daarin werd veel verhandeld, larvan de conferentie officieel et weet, maar dat niettemin i haar beslissingen vaak een lerwegenden invloed oefent. Dat in die kringen ook de oote wereldstrijd om die pe- oleum is voortgezet, maakt de behandeling van het ussische vraagstuk waarschijn- k, En de machtspositie der etroleum-magnaten waarborgt sl» i vloed, die daarvan op de Genua handelende personen op de conferentie is uitge- lan. Maar het gerucht zelf en jn gemakkelijk ingang vinden ont wel, hoe zeer de mensch- lid reeds doordrongen is ge lakt van het bewustzijn, dat de economische vraagstukken voor en groot deel het politieke y. ven beheerschen en hoe ten otte de gang van dit leven oor die van het oeconomische door oeconomische belangen de oplossing der oeconomische ..Tegelijkertijd liet hij den troemden scheikundige Frede- c Krutz verzoeken, om zich op ttzelfde uur bij hem te willen tvinden en het kleine verzegel- doosje mede te brengen, aarin de haren bewaard wer- tn, die men in de hand van W vermoorden commandant 'orain had gevonden. Toen de heer Lisar om elf "r weder op zijn bureau kwam, Lftvonden zich daar reeds de tal der veiligheidspolitie en de tide gevangenen van den vori- |tn avond. Voor Therese bleef mijnheer vraagstukken bepaald wordt. Achter vrijwel iederen politieken twist speelt zich een oecono mische strijd af. En het is dit feit, dat ook aan den strijd om de petroleum zijn gevaarlijk karakter geeft. Het is zeker niet toevallig, dat de gedachte aaneen inmen ging der petroleum magnaten in de beraadslagingen en onder handelingen, die te Genua in en buiten de conferentiezaal ge voerd werden, zoo gereedelijk opkwam. De mogelijkheid, dat ook te Genua over de Russische petroleum-velden beslist kon worden, verklaart dit niet geheel. De beteekenis van de petroleum voor ons huidig wereldleven alleen kan die verklaring geven. Tot voor kort dreigde de olie door gas en electriciteit ver drongen te worden. Maar de nieuwe motortechniek heeft haar weer in volle eer hersteld. Het zijn niet in de eerste plaats de auto's, die stroomen van de uit petroleum gewonnen benzine gebruiken, maar het is vooral ook het feit, dat de olie als stookmateriaal uitstekend de kolen bleek te kunnen vervan gen, die dien invloed gehad heeft. Men stookt zelfs locomotieven met olie en de schepen worden steeds meer op dit stookmateriaal ingericht. De petroleum krijgt zoodoende voor het oeconomi sche leven van een volk een buitengewone beteekenis. Maar vooral in oorlogstijd doet die beteekenis zich op bijzondere wijze gevoelen. De oorlog van den nieuwen tijd is een worste ling met chemisch-mechani8che krachten. De levende krachten komen pas in de tweede plaats. Of een oorlog gewonnen wordt, hangt nog meer van de fabrie ken, dan van het menschen- materiaal af. Na den wapen stilstand in den grooten wereld oorlog heeft Lord Curzon dan ook gezegd, dat de geallieerden op stroomen olie ter overwinning zijn geleid. Met deze verandering in de wijze van oorlogvoering houden de tegenwoordige staten terdege rekening. En waar reeds het oeconomisch leven van de beschikking over de petroleum greotendeels af hankelijk is en het uithoudingsvermogen in den oorlog bepaalt, is het begrijpe- Lisar staan en keek haar eenige oogenblikken opmerkzaam aan. Eindelijk zeide hij Ik heb uw moeder laten ver zoeken om hier te komen, die, naar ik veronderstel, dan ook wel spoedig hier zal zijn. Wan neer ge een openhartige beken tenis wilt afleggen, zou ik u kunnen toestaan, om uw moeder te spreken. Dikke tranen biggelden er langs de wangen van het on gelukkige meisje, terwijl zij gelaten antwoordde: Vraag mij slechts, mijnheer, ik ben bereid te antwoorden. Ge hjijt van den beginne af beweerd dat ge onschuldig waart. Dat doe ik ook nu nog en zal het eeuwig doen. Ongelukkigerwijze voor u heeft lijk, dat alle staten en volken, afgezien nog van de financieele en oeconomische belangen die er mee gemoeid zijn, reeds al leen om de macht, die dit be zit verschaft, zooveel mogelijk op petroleum de hand te leggen. Het tegenwoordig petroleum- bezit, dat wil zeggen, het bezit van de petroleumbronnen is in hoofdzaak verdeeld tusschen de Amerikaan8chTrust de Stan dard Cil en de Engelsch Hol- landsche maatschappij, de Ko ninklijke Shell. Ieder dezer lichamen tracht nu zijn bezit uit te breiden. En wij zeiven heb ben het, toen we aan de En gelsch Hollandsche combinatie de Djambi-oelievelden afstonden, gemerkt, hoe fel de strijd tus schen beiden is. Amerika is daarbij nog in de slechtste con ditie.- Het verbruikt veel meer petrolenm dan Europa, ongeveer twee maal zooveel, doordat het de meeste automobielen heeft en zijn landbouwers ook de meeste met olie gestookte machines gebruiken. Het bezit echter maar ongeveer 12 pCt. van den petroleumrijkdom der wereld. Bovendien moet de totale Ame- rikaansche voorraaJ in 18 jaar uitgeput zijn en iJrait het overi ge deel der wereld nog olie reserves, die pas na 250 jaar uitgeput zullen zijn. Dit alles geeft aan den strijd en in 't bijzonder aan de concurrentie der Standard Oil een bizonder scherp karakter. Amerika rekent terdege met de ooilogsmogelijk- heden der toekomst, die vooral van den kant van Japan drei gen. En als Amerika doen fei telijk alle staten. Men bereidt zich voor, vooral ook in dien zin, dat men zich oeconomisch sterk maakt en zich de beschik king tracht te verzekeren over wat in ooilogstijd onontbeerlijk is. Met die voorbereiding gaat de steeds voortdurende oeco nomische oorlog hand in hand. Bij beide is de petroleum een belangrijke inzet. En het is dan ook nauwelijks twijfelachtig, dat uit den oliehoek ernstige gevaren voor den wereldvrede dreigen. Ter wille van de be schikking van de oeconomische krachtbronnen en van wat de oorlog mogelijk maakt, riskeeren de staten een nieuwen wereld- uw broeder, in plaats van ons te vertrouwen, zich feitelijk tegen, ons verzet. Tftj bevrijdde u met geweld, juist op het oogenblik, dat het onderzoek een aanvang zou nemen. Thans zijn wij ver plicht om het onderzoek opnieuw te beginnen. Hier werd de rech ter van instructie door een bin- nen-tredenden deurwaarder on derbroken, die hem zacht een vraag in het oor fluisterde. Ja wel, antwoordde mijnheer Lisar. Laat ook, zonder verdere aanmelding, alle personen'binnen- komen, die ik ontboden heb. Een oogenblik later trad mevr. Garancier binnen. De arme vrouw had zich terstond na ontvangst van het telegram hier heen gespoed, nog niets van de jongste voorvallen wetendezij oorlog. En het is niet het minst het feit, dat de strijd om de petroleum achter de schermen door onverantwoordelijke oeco nomische machthebbers gevoerd wordt, die het risico zoo groot maken. (Slot.) Gelukkig dat mannen als Sten huis (de socialistische voorzitter van het N. V. V.) aan de ar beiders durven te zeggen: „gij kunt <>an de maatschappij door machtsmiddelen niet -vergen meer te geven dan ze heeft". Ook de socialist Henry Polak (lid der Eerste Kamer) heeft den arbeiders aan het verstand gebracht dat onze industrie al zwaar genoeg is belemmerd en dat op een wijze die Dreselhuys hem niet kan verbeteren. De wereld is verarmd Twin tig millioen menschen hebben jaren aaneen aan de fronten alles vernield wat door geslach ten was opgespaard. Zestig millioen menschen hebben indi rect de vernielingswerktuigen gemaakt om de ruïne te bevor deren en hebben distributie- werkzaamheden verricht die door den oorlog noodig bleken maar in zich zelf geheel improductief waren. Dr. Rathenau (de Duitscher die in Genua zulk een rol speelt) zeideHet tegenwoordige ge slacht zal de -welvaart van voor den oorlog niet meer medemaken Het geleek voor den oorlog wel op een paradijs\ Thans is het een verloren paradijs Door hard werken zal dit ge slacht de poorten der welvaarts- tuinen van weleer misschien bereiken. De tuinen zelf betre den zal zij niet Versobering, besparing, be zuiniging, door allen voor allen", moet het devies zijn. De Lageronderwijswet moet worden ingetrokken ot althans belangrijk gewijzigd. De libe ralen hebben medegewerkt vreesde, dat men haar nogmaals bestormen zou met vragen aan gaande de verblijfplaats harer kinderen, en had daarom den geheelen weg over geweend. Toen zij Therese op deze plaats zag, ontstelde zij. Op hetzelfde oogenblik keerde The rese zich omnauwelijks had zij hare moeder herkend, of zij vloog haar in de armen onder den uitroep vanLieve, beste, moeder Mijn dochter, antwoordde mevr. Garancier snikkend. Eenige se conden lang hielden moeder en dochter elkander vast omstren geld, doch eindelijk gaf mijnheer Lisar aan de gerechtsdienaar een teeken en deze verzocht nu aan mevrouw Garancier om een weinig achteruit te gaan. om de linancieele gelijkstelling tusschen het bijzonder en open baar onderwijs tot stand te brengen. De liberalen zijn hier door tegemoetgekomen aan de consientiebezwaren van de rech- ter-partijen. Spreker meent ech ter dat zal moeten worden nage gaan welke de gemoedsbezwaren zijn die een groepje burgers in een dorp een duizend inwoners er toe brengt om de oprichting van een zesde Christelijke school te eischen, met de lageronder wijswet in dehand. Er moet een „toetsingscommissie" worden in gesteld, evengoed als de ge moedsbezwaren van den dienst weigeraar worden onderzocht, de echtheid van de consciëntie bezwaren der politieke christenen onderzoekt. Het feit dat Minister de Vis ser verklaarde dat op de Lager- onderwijswetuitvoering in den vervolge meer dan twintig mil lioen zal kunnen worden bespaard is op zichzelf al een aanklacht en maakt duidelijk hoe met die wet de schatkist is gesaboteerd en hoe van zekere zijde op on geoorloofde wijze isklapgeloopen op de zak van de belasting betalers. Spreker is voor de bezuiniging op oorlog en marine. Hij verzet zich echter tegen hen die het land weerloos willen maken op het oogenblik dat de Belgische socialisten medewerken om in België een sterk militairisme te handhaven en de socialistische minister Jules Destree circulaires onder de Belgische onderwijzers laat circuleeren waarin zij wor den aangezet om de jeugd mi litaristisch op te voeden naar Pruisisch modeV' hetgeen spr. door voorlezing van een circu laire aantoont. De Vrijheidsbond is vóór ont wapening, wanneer die inter nationaal zal zijn en door een wereldordening als de Volken bond, of anderszins wordt voor geschreven. Ter Laan eu Hugenholz willen hun Vaderland ook verdedigen, maar tegelijk stellen zij voor het leger op te doeken en de vloot af te schaften. In nood stemmen zij vóór de mobilisatie- credieten. Aan dergelijke nonsens doet de Vrijheidsbond niet mede al De rechter zeide daarop tot Therese Wanneer ge werkelijk onschul dig zijt en er van onzen kant dus een vergissing bestaat dan zullen wij zeer zeker niet aar zelen om dit te bekennen. Maar daartoe is in de eerste plaats noodig, dat uw broeder en Serge Morain in persoon hier verschij nen. Wilt ge beiden schrijven en hun dringend aanraden om hierheen te komen Ha zoo, mijnheer, antwoordde Therese verontwaardigd, ge wilt me in een val lokken en rekent, op onze aandoening, om ons dit geheim te ontlokken. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1922 | | pagina 1