ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
t strijd om de petroleum.
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
31e Jaargang
Woensdag 14 Juni 1922
Nummer 2732
3 ichuld en Boete.
Rede van het Kamerlid
Jhr. de Muralt,
gehouden te Zierikzee,
in Mei 1922.
v\
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 15 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 75 cent
Elke regel meer 15 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel.
Telefoon
No. 21
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
BRESKENS
Postgiro
17704
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot uiterlijk
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Tijdens de conferentie te Ge-
na, die in de eindelooze rij
iconferenties der laatste jaren
haast al niet meer is terug
vinden, doken er in de inter-
ationale pers ook telkens ge-
luchten op over een stillen strijd,
ie te Genua om het bezit der
nssische petroleum gevoerd
erd. De eigenlijke conferentie
field zich daarmee niet bezig
nin de beslissingen, die van
aar, haar commissies en sub-
miraissies zijn uitgegaan, is
ui petroleum zelfs geen sprake,
aar dit bewijst nog allerminst
it die geruchten slechts loos
I >rm waren, noch dat de con-
irentie en de genomen beslis-
ngen den invloed van dezen
ijlen strijd niet in sterke mate
loden hebben ondergaan. Het
oiet altijd het officieel erkende,
at de waarheid openbaart en
t zijn lang niet altijd de offi-
iele lichamen en besluiten, die
wereld regeeren. Allerlei
ringen, politieke en oecomische
ifenen vaak in stads-, land- en
treldregeeringen een stillen,
«ar daarom niet minder be-
iBenden invloed. Dergelijke
ingen vormden zich ook om een
i inferentie als de Genueesche.
i daarin werd veel verhandeld,
larvan de conferentie officieel
et weet, maar dat niettemin
i haar beslissingen vaak een
lerwegenden invloed oefent.
Dat in die kringen ook de
oote wereldstrijd om die pe-
oleum is voortgezet, maakt
de behandeling van het
ussische vraagstuk waarschijn-
k, En de machtspositie der
etroleum-magnaten waarborgt
sl» i vloed, die daarvan op de
Genua handelende personen
op de conferentie is uitge-
lan. Maar het gerucht zelf en
jn gemakkelijk ingang vinden
ont wel, hoe zeer de mensch-
lid reeds doordrongen is ge
lakt van het bewustzijn, dat de
economische vraagstukken voor
en groot deel het politieke
y. ven beheerschen en hoe ten
otte de gang van dit leven
oor die van het oeconomische
door oeconomische belangen
de oplossing der oeconomische
..Tegelijkertijd liet hij den
troemden scheikundige Frede-
c Krutz verzoeken, om zich op
ttzelfde uur bij hem te willen
tvinden en het kleine verzegel-
doosje mede te brengen,
aarin de haren bewaard wer-
tn, die men in de hand van
W vermoorden commandant
'orain had gevonden.
Toen de heer Lisar om elf
"r weder op zijn bureau kwam,
Lftvonden zich daar reeds de
tal der veiligheidspolitie en de
tide gevangenen van den vori-
|tn avond.
Voor Therese bleef mijnheer
vraagstukken bepaald wordt.
Achter vrijwel iederen politieken
twist speelt zich een oecono
mische strijd af. En het is dit
feit, dat ook aan den strijd om
de petroleum zijn gevaarlijk
karakter geeft.
Het is zeker niet toevallig,
dat de gedachte aaneen inmen
ging der petroleum magnaten
in de beraadslagingen en onder
handelingen, die te Genua in
en buiten de conferentiezaal ge
voerd werden, zoo gereedelijk
opkwam. De mogelijkheid, dat
ook te Genua over de Russische
petroleum-velden beslist kon
worden, verklaart dit niet geheel.
De beteekenis van de petroleum
voor ons huidig wereldleven
alleen kan die verklaring geven.
Tot voor kort dreigde de
olie door gas en electriciteit ver
drongen te worden. Maar de
nieuwe motortechniek heeft haar
weer in volle eer hersteld. Het
zijn niet in de eerste plaats de
auto's, die stroomen van de uit
petroleum gewonnen benzine
gebruiken, maar het is vooral
ook het feit, dat de olie als
stookmateriaal uitstekend de
kolen bleek te kunnen vervan
gen, die dien invloed gehad heeft.
Men stookt zelfs locomotieven
met olie en de schepen worden
steeds meer op dit stookmateriaal
ingericht. De petroleum krijgt
zoodoende voor het oeconomi
sche leven van een volk een
buitengewone beteekenis. Maar
vooral in oorlogstijd doet die
beteekenis zich op bijzondere
wijze gevoelen. De oorlog van
den nieuwen tijd is een worste
ling met chemisch-mechani8che
krachten. De levende krachten
komen pas in de tweede plaats.
Of een oorlog gewonnen wordt,
hangt nog meer van de fabrie
ken, dan van het menschen-
materiaal af. Na den wapen
stilstand in den grooten wereld
oorlog heeft Lord Curzon dan
ook gezegd, dat de geallieerden
op stroomen olie ter overwinning
zijn geleid. Met deze verandering
in de wijze van oorlogvoering
houden de tegenwoordige staten
terdege rekening. En waar reeds
het oeconomisch leven van de
beschikking over de petroleum
greotendeels af hankelijk is en
het uithoudingsvermogen in den
oorlog bepaalt, is het begrijpe-
Lisar staan en keek haar eenige
oogenblikken opmerkzaam aan.
Eindelijk zeide hij
Ik heb uw moeder laten ver
zoeken om hier te komen, die,
naar ik veronderstel, dan ook
wel spoedig hier zal zijn. Wan
neer ge een openhartige beken
tenis wilt afleggen, zou ik u
kunnen toestaan, om uw moeder
te spreken.
Dikke tranen biggelden er
langs de wangen van het on
gelukkige meisje, terwijl zij
gelaten antwoordde: Vraag mij
slechts, mijnheer, ik ben bereid
te antwoorden.
Ge hjijt van den beginne af
beweerd dat ge onschuldig waart.
Dat doe ik ook nu nog en
zal het eeuwig doen.
Ongelukkigerwijze voor u heeft
lijk, dat alle staten en volken,
afgezien nog van de financieele
en oeconomische belangen die
er mee gemoeid zijn, reeds al
leen om de macht, die dit be
zit verschaft, zooveel mogelijk
op petroleum de hand te leggen.
Het tegenwoordig petroleum-
bezit, dat wil zeggen, het bezit
van de petroleumbronnen is in
hoofdzaak verdeeld tusschen de
Amerikaan8chTrust de Stan
dard Cil en de Engelsch Hol-
landsche maatschappij, de Ko
ninklijke Shell. Ieder dezer
lichamen tracht nu zijn bezit uit
te breiden. En wij zeiven heb
ben het, toen we aan de En
gelsch Hollandsche combinatie
de Djambi-oelievelden afstonden,
gemerkt, hoe fel de strijd tus
schen beiden is. Amerika is
daarbij nog in de slechtste con
ditie.- Het verbruikt veel meer
petrolenm dan Europa, ongeveer
twee maal zooveel, doordat het
de meeste automobielen heeft en
zijn landbouwers ook de meeste
met olie gestookte machines
gebruiken. Het bezit echter
maar ongeveer 12 pCt. van den
petroleumrijkdom der wereld.
Bovendien moet de totale Ame-
rikaansche voorraaJ in 18 jaar
uitgeput zijn en iJrait het overi
ge deel der wereld nog olie
reserves, die pas na 250 jaar
uitgeput zullen zijn. Dit alles
geeft aan den strijd en in 't
bijzonder aan de concurrentie
der Standard Oil een bizonder
scherp karakter. Amerika rekent
terdege met de ooilogsmogelijk-
heden der toekomst, die vooral
van den kant van Japan drei
gen. En als Amerika doen fei
telijk alle staten. Men bereidt
zich voor, vooral ook in dien
zin, dat men zich oeconomisch
sterk maakt en zich de beschik
king tracht te verzekeren over
wat in ooilogstijd onontbeerlijk
is. Met die voorbereiding gaat
de steeds voortdurende oeco
nomische oorlog hand in hand.
Bij beide is de petroleum een
belangrijke inzet. En het is
dan ook nauwelijks twijfelachtig,
dat uit den oliehoek ernstige
gevaren voor den wereldvrede
dreigen. Ter wille van de be
schikking van de oeconomische
krachtbronnen en van wat de
oorlog mogelijk maakt, riskeeren
de staten een nieuwen wereld-
uw broeder, in plaats van ons te
vertrouwen, zich feitelijk tegen,
ons verzet. Tftj bevrijdde u met
geweld, juist op het oogenblik,
dat het onderzoek een aanvang
zou nemen. Thans zijn wij ver
plicht om het onderzoek opnieuw
te beginnen. Hier werd de rech
ter van instructie door een bin-
nen-tredenden deurwaarder on
derbroken, die hem zacht een
vraag in het oor fluisterde.
Ja wel, antwoordde mijnheer
Lisar. Laat ook, zonder verdere
aanmelding, alle personen'binnen-
komen, die ik ontboden heb.
Een oogenblik later trad mevr.
Garancier binnen. De arme
vrouw had zich terstond na
ontvangst van het telegram hier
heen gespoed, nog niets van de
jongste voorvallen wetendezij
oorlog. En het is niet het minst
het feit, dat de strijd om de
petroleum achter de schermen
door onverantwoordelijke oeco
nomische machthebbers gevoerd
wordt, die het risico zoo groot
maken.
(Slot.)
Gelukkig dat mannen als Sten
huis (de socialistische voorzitter
van het N. V. V.) aan de ar
beiders durven te zeggen: „gij
kunt <>an de maatschappij door
machtsmiddelen niet -vergen meer
te geven dan ze heeft".
Ook de socialist Henry Polak
(lid der Eerste Kamer) heeft
den arbeiders aan het verstand
gebracht dat onze industrie al
zwaar genoeg is belemmerd en
dat op een wijze die Dreselhuys
hem niet kan verbeteren.
De wereld is verarmd Twin
tig millioen menschen hebben
jaren aaneen aan de fronten
alles vernield wat door geslach
ten was opgespaard. Zestig
millioen menschen hebben indi
rect de vernielingswerktuigen
gemaakt om de ruïne te bevor
deren en hebben distributie-
werkzaamheden verricht die door
den oorlog noodig bleken maar
in zich zelf geheel improductief
waren.
Dr. Rathenau (de Duitscher
die in Genua zulk een rol speelt)
zeideHet tegenwoordige ge
slacht zal de -welvaart van voor
den oorlog niet meer medemaken
Het geleek voor den oorlog
wel op een paradijs\ Thans is
het een verloren paradijs
Door hard werken zal dit ge
slacht de poorten der welvaarts-
tuinen van weleer misschien
bereiken. De tuinen zelf betre
den zal zij niet
Versobering, besparing, be
zuiniging, door allen voor allen",
moet het devies zijn.
De Lageronderwijswet moet
worden ingetrokken ot althans
belangrijk gewijzigd. De libe
ralen hebben medegewerkt
vreesde, dat men haar nogmaals
bestormen zou met vragen aan
gaande de verblijfplaats harer
kinderen, en had daarom den
geheelen weg over geweend.
Toen zij Therese op deze
plaats zag, ontstelde zij. Op
hetzelfde oogenblik keerde The
rese zich omnauwelijks had
zij hare moeder herkend, of zij
vloog haar in de armen onder
den uitroep vanLieve, beste,
moeder
Mijn dochter, antwoordde mevr.
Garancier snikkend. Eenige se
conden lang hielden moeder en
dochter elkander vast omstren
geld, doch eindelijk gaf mijnheer
Lisar aan de gerechtsdienaar
een teeken en deze verzocht nu
aan mevrouw Garancier om een
weinig achteruit te gaan.
om de linancieele gelijkstelling
tusschen het bijzonder en open
baar onderwijs tot stand te
brengen. De liberalen zijn hier
door tegemoetgekomen aan de
consientiebezwaren van de rech-
ter-partijen. Spreker meent ech
ter dat zal moeten worden nage
gaan welke de gemoedsbezwaren
zijn die een groepje burgers in
een dorp een duizend inwoners
er toe brengt om de oprichting
van een zesde Christelijke school
te eischen, met de lageronder
wijswet in dehand. Er moet een
„toetsingscommissie" worden in
gesteld, evengoed als de ge
moedsbezwaren van den dienst
weigeraar worden onderzocht,
de echtheid van de consciëntie
bezwaren der politieke christenen
onderzoekt.
Het feit dat Minister de Vis
ser verklaarde dat op de Lager-
onderwijswetuitvoering in den
vervolge meer dan twintig mil
lioen zal kunnen worden bespaard
is op zichzelf al een aanklacht
en maakt duidelijk hoe met die
wet de schatkist is gesaboteerd
en hoe van zekere zijde op on
geoorloofde wijze isklapgeloopen
op de zak van de belasting
betalers.
Spreker is voor de bezuiniging
op oorlog en marine. Hij verzet
zich echter tegen hen die het
land weerloos willen maken op
het oogenblik dat de Belgische
socialisten medewerken om in
België een sterk militairisme te
handhaven en de socialistische
minister Jules Destree circulaires
onder de Belgische onderwijzers
laat circuleeren waarin zij wor
den aangezet om de jeugd mi
litaristisch op te voeden naar
Pruisisch modeV' hetgeen spr.
door voorlezing van een circu
laire aantoont.
De Vrijheidsbond is vóór ont
wapening, wanneer die inter
nationaal zal zijn en door een
wereldordening als de Volken
bond, of anderszins wordt voor
geschreven.
Ter Laan eu Hugenholz willen
hun Vaderland ook verdedigen,
maar tegelijk stellen zij voor
het leger op te doeken en de
vloot af te schaften. In nood
stemmen zij vóór de mobilisatie-
credieten.
Aan dergelijke nonsens doet
de Vrijheidsbond niet mede al
De rechter zeide daarop tot
Therese
Wanneer ge werkelijk onschul
dig zijt en er van onzen kant
dus een vergissing bestaat dan
zullen wij zeer zeker niet aar
zelen om dit te bekennen. Maar
daartoe is in de eerste plaats
noodig, dat uw broeder en Serge
Morain in persoon hier verschij
nen. Wilt ge beiden schrijven
en hun dringend aanraden om
hierheen te komen
Ha zoo, mijnheer, antwoordde
Therese verontwaardigd, ge wilt
me in een val lokken en rekent,
op onze aandoening, om ons dit
geheim te ontlokken.
(Wordt vervolgd.)