ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN Wekelijksch Overzicht. VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSE :N VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN 30e Jaargang Zaterdag 19 Maart 1921 Nummer 2608 Rede van Jkr deMuralt te Sckoondijke, BRESKENSCHE COURANT Abonnementsprijs per drie maanden I 1.25 met 10 cent dispositiekosten. Advertentieprijs van 1 5 regels 60 cent Elke regel meer 12 cent. Ingez. Meded. 30 ct. p. regel. Drukker-Uitgever E. BOOM—BLIEK ™oe,0°n BRESKENS p,°78$4ro Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief. Tijdelijk verhoogd met 20 pCt. Advertenties worden aangenomen tot u i t e r 1 (j k Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur Het is beter ten halve gekeerd dan ten heele gedwaald, zegt een spreekwoord. Lenin denkt er ook zoo over en heett verklaart voor de ver betering van den economischen toestand ^an Rusland besprekin gen met de regeeringen der overige Europeesche landen nood zakelijk te achten. Zou het helpen Die andere Europeesche landen kunnen het zelf nog niet vinden. Lloyd George heeft aan de Londensche conferentie voor gesteld, dat de Turksche souve- reiniteit over Smyrna te hand haven. Zuid-Slavië zal niet deelnemen aan de conferentie van Porto Roso, zoolang Italië geen begin heeft gemaakt met de uitvoering van het verdrag van Rapallo. Terwijl de bezettingen in Duitschland voortgaan, verklaar de Dr. Simons voorloopiggeene nieuwe voorstellen inzake de schadevergoeding te doen. De vrede is er nog niet, zelfs Amerika behoeft den plicht tot vrede in Europa niet te waar- 'borgen wanneer dat land in het verbond der volkeren wordt opgenomen. En steeds gist het nog in alle landen. Ook in Spanje is het niet pluis. Daar worden de mooidaanslagen op hoogst moderne wijze uit gevoerd. Daar is de minister president Dato vermoord, terwijl hij in een auto huiswaarts keerde, door een 22-jarige anarchist, welke de auto volgde in een motor met zijspanwagen en van daar uit een bombardement opende op de auto. In Berlijn wilde men het op grooter schaal probeeren. Ter wijl Zondag op de Liegessaüle ongeveer duizend personen de zuil bezochten, bemerkte men daar een brandende lont, welke naar een doos liep welke 6 K.G. dynamiet en piciine bevatte. Slechts door het doortastend optreden van beambten der veilig heidspolitie, die de lont op het laatste oogenblik doorsneden, werd een vreeselijk ongeluk voorkomen. Nauwelijks is men van de schrik bekomen, of weder wordt Berlijn opgeschrikt door een moordaanslag, en wel op Talaat Pasja, de vroegere Turksche Grootvisier. De aanslag had plaats Dins dagmiddag half een in de Hardin- bergstrasse. De moord is ge pleegd uit bloedwraak door de 24jarige Salomon Teiliriaan, af komstig uit Perzië. Hoewel dergelijke berichten uit Oostenrijk ons niet bereiken, gaat dit land gebukt onder de eischen van de commissie van herstel. Overeenkomstig de bepalingen v*n art. 2 en 6 van 't 8e hoofd stuk van het vredesverdrag van St. Germain, moet zij onmiddel lijk 6000 melkkoeien aan Italië, jRoemenie en Joegoslavië afleve ren. Volgens het vredesverdrag is Oostenrijk inderdaad verplicht aan Italië 4000 melkkoeien, 1000 vaarzen, 50 stieren, 1000 kal veren, 1000 trekossen en 2000 fokvarkens af te staanboven dien aan Joegoslavië 1000 koeien, 500 vaarzen, 25 stieren, 1000 kalveren, 500 trekossen, 1000 paarden, en 1000 schapen, en aan Roemenië 1000 koeien, 500 vaarzen, 25 stieren, 1000 kalve ren, 500 trekossen, 1000 paarden en 1000 schapen. Is het niet erger als tijdens den oorlog toen alles geoorloofd was Het verhongerend Oostenrijk kan geen melk missen, wordt zelfs met melk gevoed van andere landen. En toch eischt de com missie van herstel dat datzelf de uitgemergelde land, onmid dellijk 6000 melkkoeien zal uitleveren aan landen welke het absoluut niet noodig hebben. Dit is het werk van den vre de Het werk van de commis sie van herstel, om landen en volken op te heffen. 't Is wel diep treurig. ii. Het voorafgaand vrijzinnig ministerie Cort van der Linden heeft zich beroemd gemaakt, omdat mede door zijn beleid en bedachtzaamheid ons land bui ten den oorlog is gebleven en belangrijke wetten tot stand werden gebracht. Men geve eere wien eere toekomt. In 1918 waren er nirt minder dan 9 vrijzinnige partijen in het strijdperk. Toen in Leeuwarden een lid van de S. D. A. P. (wat nog niet wil zeggen ,een socia list" want de S. D. A. P. telt maar vyeinig socialisten) tot Troelstra zeide dat het toch gevaar voor de S. D. A P. moest opleveren, dat er 9 vrijzinnige partijen instede van 3 optraden, antwoordde Pieter Jelles: Trek je van die vrijzinnigen maar niets aan, die breken elkaar de beenen zvel kapot". Inderdaad zoo is het, zeide de heer de Muralt en het is daarom dat de L. U. al het mogelijke heeft gedaan om alle vooruit strevende vrijzinnigen onder één vaan te vereenigen. I)it staat nu te gelukken, maar helaas! de groep van Vrijzinnig- Democraten houdt zich afzijdig en doet niet mede. Alle andere vooruitstrevende vrijzinnigen zul len zich vereenigen in een nieuwe partij die zal worden genoemd „De Vrijheidsbond"De naam is maar bijzaak De Vrijzinnig-Democraten wei geren met ons mede te gaan zeide spreker, omdat zij niet samen willen werken met de z.g. conservatieve elementen die tot de fusie zullen toetreden. Spreker begrijpt dit niet Die z.g. conservatieve elementen zijn toch gebonden aan een program dat zij hebben te teeke nen Het zijn bovendien dezelf de elementen waarmede in 1913 de Vrijzinnig-Democraten en thousiast zijn opgetrokken en I die zich toen aan het verkiezings contract volmaakt hebben ge houden. Het was toch in 1913 x>k be kend dat die z.g. conservatieven niet veel voelden voor het vrou wenkiesrecht, voor het algemeen kiesrecht en ook de financieele gelijkstelling van het openbaar en het bizonder onderwijs. Heb ben zij zich aan de afspraak gehouden? vraagt spreker! Wat voor reden is er te veronder stellen, dat zij zich in de Kamer na 1922 in de groote lijnen daar komt het op aan en niet op kleinigheden niet zullen houden aan een gemeenschap pelijk program, waarmede we in 1922 de verkiezingsstrijd zul len voeren? De Vrijzinnig-Democraten althans de leider de heer Mar- chant waren vroeger sterk tegen de Staatspensionneering gekantBij de concentratie heb ben zij die toch onvoorwaarde lijk moeten accepteeren. Ook de V. D. hebben woord gehouden en zijn zelfs thans zeer sterke voorstanders van de staatspen- sioneering geworden. Spreker geeft toe dat een democratische groep het gemak kelijkst zichzelve blijft, wanneer het elke vermenging met te roode of te conservatieve ele menten afwijst. Maar naast par tijbelang bestaat er toch een landsbelang. Wanneer dit belang het best gediend wordt door „geven en nemendoet men goed iets van zijn standpunt af te wijken, mits dit niet ontaard in een definitief afglijden naar het conservatisme. De geschie denis heeft echter geleerd dat in een politieke concentratie de conservatieven altijd vooruitmoe ten en de vooruitstrevenden maar zeer weinig terug. Nog nooit is er in ons land een belangrijke vrijzinnige wet tot stand gekomen wanneer de vrijzinnigen bij de stembus ver deeld waren. De vrijzinnigen waren ver- eenigd toen de ongevallenwet, leerplichtwet, algemeen mannen- kiesrecht, passief vrouwen-kies recht, persoonlijke dienstplicht, wet op het arbeidscontract (toen waren V. D. en L. U. bij de stem bus samen opgetrokken onder het blanco artikel) werden aange nomen. Ook de evenredige vertegenwoordiging, de gezond heidswet werden aanvaard onder drang van de vereenigde vrij zinnigen. Spieker vraagt aan de V. D. uitdrukkelijk mede te deelen welke groote wet, van vrijzin- nigen geest, tot stand kwam wanneer de vrijzinnigen verdeeld waren opgetrokken bij de voor afgaande stembus. Men kome niet met de Inva liditeitswetDeze is niet vi ij- zinnig en het premievrij pensioen voor de loonarbeiders dat er in zit is bovendien een feitelijk gevolg van het optreden van de geconcentreerde vrijzinnigen on der het Ministerie Cort van der Linden, waarmede de geringe rechtsche meerderheid (v/d. Laar c.s. medegeteld) rekening had te houden. De uitvoering van de achturen-arbeidswet zoude zeker een ander verloop hebben gehad indien de vrijzinnigen aan het roer waren. Ook kome men niet met het feit dat het vrouwenkiesrecht is ingevoerd onder het Ministerie Ruys, omdat een ieder weet dat de hoofdstrijd hierover is ge voerd en gewonnen onder Cort van der Linden, bij de Grond wetsherziening, toen de weg tot invoering van het vrouwenkies recht werd geëffend. Zonder de concentratie van 1913 zouden de vrouwen wellicht nog niet het kiesrecht hebben. Eendracht maakt macht en verdeeldheid brengt, voor de practische politiek waar het ten slotte op aan komt zwakte! Spreker hoopt dat vooral de vrouwen, die nog niet zoo ver ward zitten in de partijpolitiek en met geen politieke personen- kwesties te rekenen hebben, zich aan zullen sluiten bij die vrij zinnige partij die eenheid wil in de groote lijnen, echter vrijheid van onderling afwijkende stem mingen in de Kamer toelaat waar het geen principieele zaken be treft. Natuurlijk moeten de groote lijnen vooruit worden uitgestip peld en zich bewegen in de gezonde democratische richting. Daaroe dient het opgesteld pro gram. Spreker wil erkennen dat het hem spijt dat de Vrijzinnig Democraten niet mede doen. Hij voelt voor hen heel wat meer dan voor menigen Vrij Liberaal, die wellicht in den Vrijheidsbond zal treden. Hij voor zich offert dan ook werkelijk wat op, maar hij is er van overtuigd, dat het menigen vrij-liberaal ook moeite zal kosten om spreker als partij genoot te slikken. Het pleit echter voor hen dat zij dit toch doen. Beide partijen moeten inzien dat de vrijzinnigheid er in het al gemeen door gebaat zal worden en dat samenwerking de eenige mogelijkheid opent om aan de opkomende revolutionnaire en reactionnaire partijen het hoofd te bieden. Spreker voorspelt een débacle voor de V.D. bij de aanstaande stembus. Zij zullen met eere sneven maar het ware beter dat zij niet sneefden en hun krachten gaven aan den herbouw der vrijzinnige partijen. Aan zoo maar dood gaan heeft niemand voordeel 1 Spreker deelt mede hoe in 1918 op een Zaterdagavond 5 vrijzinnige sprekers op 5 plaatsen in de provincie Utrecht elkaar afbraken van 812 uur 's nachts. Wat voor voordeel kan daarin zitten Men jaagt de kiezers er mede naar rood en zivart. Is het niet opvallend dat de Vrijzinnig-Democratische Bond nooit een krachtige partij is geworden Het aantal zetels zou feitelijk tienmaal zoo groot moeten zijn als die van Unie liberalen al3 men zoo de voor treffelijkheid van de door die partij beleden beginselen ver neemt en Marchant de oude sokkenboel bij de Unie-liberalen hoort uitteekenen. Zeker de L.U. verloor in 1918 wel 3/3 van haar zetels, maar zij verloor die niet aan de Vrijzinnig.Democraten, wat temeer bewijst de weinige aantrekkingskracht van die par tij die niets van ons verlies wist op te nemen en zelf verloor. De verdeelde vrijzinnige par tijen verliezen de zetels niet aan elkaar maar gezamellijk aan anderen. Daarom is die verdeeld heid voor de vrijzinnigheid in 't algemeen zoo af te keuren. De liberalen van de vrijheids bond zijn beu van die vliegen- vangerij en vooral de vrouwen moeten aan de spelbrekers het halt toeroepen en lid van dien bond worden. Spreker behandelde hierop uitvoerig het algemeen program van de nieuwe partij. Dit program daalt niet in details af. Zoo is er niets in omschreven omtrent het onder wijs, de staatspensionneering enz. terwijl het natuurlijk vaststaat dat die zaken in het partijprogram nader breedvoerig zullen worden omschreven. In de eerste paragraaf van het program komt tot uitdrukking dat het Koningschap voor ons land de beste regeeringsvorm is. De Vrijheidsbond gelooft niet dat het in de Novemberdagen van 1918 beter zou zijn gegaan indien Nederland toen een Re publiek zou zijn geweest. Troel stra als president acht zij voorloo- pig een gevaarlijke proefneming. Bij een bestaande republikeinsche regeeringsvorm'zou ook David Wijnkoop bij een relletje gemakkelijk op den troon kunnen springen. Ook met een derge- lijken president zou Nederland niet goed af zijn, is de beschei den meening van den Vrijheids bond. De nieuwe liberale partij is intusschen van oordeel dat het niet zou aangaan dat, voor het geval een wettelijke directe nakomeling van Koningin Wil- helmina zou ontbreken, de een of andere weggestuurde Duitsche vorst zoo maar op den troon zou komen. In zoo'n geval neme het Volk een beslissing. Spreker is er van overtuigd dat Koningin Wilhelmina, ook al was zij een gewone burgervrouw, tot goed voorbeeld zou kunnen strekken voor een ieder. De Koningin handhaaft op uitnemende wijze de constitutie, is als vorstin sober in haar levensopvatting en zorgt voor de opvoeding van haar dochter op een wijze boven allen lof verheven. Dit alles heeft er niet weinig toe bijgedragen dat het Nederlandsche volk in Jde merkwaardige tijden die wij beleven in het algemeen zijn Koninginne trouw is gebleven. De Vrijheidsbond stelt zich op het standpunt dat leger en vloot niet zoo maar kunnen wor den afgeschaft. Natuurlijk zullen bezuinigingen in het defensiestel sel moeten worden aangebracht, allereerst ten opzichte van de persoonlijke lasten en zeker ook in de financieele lasten. Spreker meent voldoende getoond te hebben dat hij dien kant op wil. Hij herinnert er aan dat hij in de Tweede Kamer in 1919, tal van bezuinigingen op personeele en financieele lasten heeft be pleit. De bezuiniging op de per soneele j lasten is thans in uit voering gekomen, Het contingent

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1921 | | pagina 1