Bank voor Zeeland
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCHVLAANDEREN
GOES
DEPOSITO-RENTE
Wekelijksch Omzicht.
mmhh&fe®t.
Ontmaskerd.
VERSCHIJNT WOENSDAGS EN ZATERDAGS IN ALLE PLAATSEN VAN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
30e Jaargang
Woensdag 27 October 1920
Nummer 2567
Het militairisme.
Van af heden hebben wij* onze
VERHOOGD tot:
1 dag
opzegging
3'|2
pCt.
1 maand
33U
pCt.
3 maanden
41|a
pCt.
6 maanden
43U
pCt.
1 jaar
5'
pCt.
I jaar
vast
51|4
pCt.
BRESKENSCHE COURANT
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.25
met 10 cent dispositiekosten.
Advertentieprijs van 1 5 regels 60 cent
Elke regel meer 12 cent. Bij abonnement lager tarief
Drukker-Uitgever
E. BOOM—BLIEK
TNo'T BRESKENS p°7s$4r0
Abonnements-Advertenties zeer billijk tarief.
Tijdelijk verhoogd met 20 pCt.
Advertenties worden aangenomen tot u i t e r I ij k
Dinsdag- en Vrijdagmiddag 1 uur
Wegens plaatsing van den
Arbeidswet was Zaterdag geen
plaats voor ons Cherzicht
De Polen hebben tegen de
Polen gezegd, dat zij Wilna uit
moesten, maar er toch in moes
ten blijven. Wat ze daarmee
bedoelen lijkt duisterder dan het
werkelijk is. Zij zijn als de man
met de twee aangezichten. Het
eene, dat naar den Volkenbond
gekeerd is, staat kwaad en er
naast steekt een dreigende vuist
op tegen Zeligofski, den Pool-
schen generaal, die Wilna bezette
en die nu in eens geen Pool
meer is. Het andere, na.tr de
Poolsche troepen en Zeligofski
gekeerd, glimlacht en knikt te
vreden. En de vuist er naast is
een vlak-uitgespreide groote hand
geworden, die een langen neus
trekt tegen den Volkenbond.
Inmiddels maakt die Volken
bond zich erg druk en gesticu
leert heftig, waarschijnlijk meer
uit zenuwachtigheid en schaamte
om het gekke figuur, dat hij
geslagen heeft dan om aan den
door den Poolschen overval ge
schapen toestand iets te veran
deren. Het is eigenlijk een
beetje zielig om aan te zien. En
het beste zou zijn om maar ergens
weer een oorlog te beginnen,
ten einde den Bond uit zijn
netelige positie te bevrijden.
Maar Europa is zoo oorlogs
zuchtig niet meer als zes jaar
geleden. En de Entente-mogend-
heden willen den Volkenbond
waarschijnlijk niet eens de kanon
nen en de mannetjes leenen, die
hij noodig zou hebben om Polen
weer op zijn plaats, dat is buiten
Wilna, te zetten. Daar zit na
tuurlijk meer achter dan enkel
oorlogsmoeheid. Waar zou het
naar toe moeten, als iedere staat
buiten het Wilna gezet moest
worden, waar hij niets te maken
heeft En wie zou dan de
mannetjes moeten leveren om
Engeland en Frankrijk en Italië
en Amerika en zooveel anderen
52)
Plotseling ging eene rilling
over zijn lijf.
Hij schoof de banknoten van zich
af, als vreesde hij door ze aan
te raken zich medeplichtig aan
den diefstal te maken. Akelig
werd het hem voor de oogen.
Hij zonk neer op de plaats, waar
zijne dochter zooeven gestaan
had, en bedekte zijn aangezicht
met beide handen. In zijn uiter
lijk was een harde, koude uit
drukking gekomen, en in zijne
oogen schitterde een vreesver
wekkend vuur van haat en wraak
zucht.
XX.
Fred Weller bevond zich weder
op vrije voeten. De zaak had
eene geheel onverwachte wen
ding in zijn voordeel gekregen.
Geheel en al als verdachten
uit de kortelings of vroeger ver
overde en bezette gebieden te
jagen Dat begrijpen de re
geeringen natuurlijk ook heel
foed en de Volkenbond nog
eter. En daarom doet hij maar
zoo'n beetje zooals iemand, die
zich gereed maakt om te vech
ten, opdat men zijn vrees en
onmacht niet gewaar zal worden.
Straks trekt hij zich bescheiden-
lijk terug, omdat hij als instru
ment des vredes toch moeilijk,
zelfs niet om Wilna en Lithauen,
aan het vechten kan gaan.
De Amerikanen lachen in hun
vuistje als een die tegenover de
wereld gelijk krijgt en mompe
len „heb ik het je niet gezegd".
Maar de Zuid-Slaven meesmui
len. Zij hadden ook zoo'n zaakje
op het oog en zijn ontevreden,
dat ze niet met den Volkenbond
maar met een Entente-commissie
te doen hebben gekregen. En
tente-commissies zijn ook de
kwaadste niet, dat blijkt wel in
Silezië, vooral niet tegenover
Entente-Staten. Maar het ver
schil met den Volkenbond is,
dat ze werkelijk wat te zeggen
hebben. En toen dan ook de
Zuid-Slaven na de volksstem
ming in Karinthië, die zich voor
Oostenrijk uitsprak, op Poolsche
manier, voor deze stemming een
daad in de plaats wildenstellen
en hun troepen Karinthie lieten
binnenrukken, werden ze er door
die Entente-commissie even haas
tig weer uitgezet.
Dat kan een waarschuwing
zijn. Er moeten nog meer volks
stemmingen plaats hebben, zoo
in Boven-Silezië. Alleen Oosten
rijk staat wat meer in de gunst
dan Duitschland, waarschijnlijk
wel omdat het toch bij geen
mogelijkheid kwaad kan doen of
afbreuk aan de oppermacht der
Entente. Duitschland kan het ook
wel niet, maar zou het misschien
later eens wel kunnen. En met
het oog op die mogelijkheid
blijft Frankrijk nog altijd onver
zoenlijk en verzet de conferentie
van Genève. Toch schijnen de
Duit8chers die confentie, te Ge
nève dan of elders, te zullen
krijgen, waar ze ook een woordje
bevrijd, had hij de gevangenis
verlaten. De oude molenaar had
werkelijk het gebruik der spraak
teruggekregen. De krachtige
natuur van den taaien man had
alle kunst der geneesheeren te
schande gemaakt. Hij had vroe
ger reeds door eenig onduidelijk
schrift zich verstaanbaar kunnen
maken, zoo kon hij nu, alhoewel
onsamenhangend, door spreken
mededeelen wat hij verlangde.
Zoo ook had hij den geheim
nis-vollen diefstal in eens duide
lijk gemaakt en daarbij de
oorzaak van het verdwijnen der
verpleegster, Lucie Enders.
Was de molenaar gestorven,
zonder dit raadsel opgelost te
hebben, zoo zou het geheim met
hem in het graf gegaan en nooit
uitgelekt zijn, hoe zich de zaak
ook ten opzichte van Fred Wel
ler had toegedragen.
Tegen Lucie Enders werd een
bevel tot aanhouding uitgevaar
digd en de couranten gaven
zullen mogen meepraten over wat
ze te betalen zullen hebben. Dat
heeft Engeland bewerkt. Enge
land is minder bang voor Duitsch-
laud's herstel en begrijpt ook
wel, dat de wereld er niet naar
is om zoo onverzoenlijk te doen.
Of alle Engelschen dat begrij
pen In Engeland zelf gaat 't
nu hard tegen hard en niemand
weet wat er van komen zal noch
de gevolgen kan berekenen. Nu
de al zoo lang sleepende mijn-
crisis ten slotte op een mijnwer-
kersstaking is uitgeloopen, staan
Engeland maar ook Europa
moeilijke dagen te wachten. De
onderhandelingen tusschen re
geering en mijnwerkeis hebben
zoo lang geduurd, dat regeering,
industrieën en particulieren alle
tijd gehad hebben om kolen-
voorraden op te stapelen. Maar
dit kan toch slechts tijdelijk
helpen. Eén millioen mijnwerkers
hebben het werk neergelegd.
Wat die dag aan dag uit de
mijnschachten naar boven bren
gen, is niet voor weken en maan
den op te slaan. En het gebrek
aan kolen, dat ontstaan zal, zal
niet enkel Engeland drukken,
maar ook die landen, die van
Engeland kolen betrekken,
Frankrijk in de eerste plaats.
Misschien dat de inet de mijn
werkers verbonden spoorweg
mannen en transportarbeiders
nog een schikking kunnen tot
stand brengen. Maar wanneer
dat niet lukt, dan moet geheel
Europa den druk van deze sta
king gaan gevoelen en moeten
haar gevolgen ook buiten de
oeconomische sfeer merkbaar
worden. Verkneukelen zich mis
schien de Bolsjewiki, wanneer
ze dit hooren en aan de wereld
revolutie denken? Misschien helpt
het hun meer dan de aansluiting
bij Moskou, waartoe het congres
der Duitsche onafhankelijke so
cialisten ondanks het verzet eener
sterke minderheid, die zich nu
gaat afschieden, besloten heeft.
Wilna en een mijnwerkersstaking
in Engeland en de beginnende
revolutie in Italië neen, zij heb
ben het ondanks hun nederlagen
nog zoo slecht niet.
zelfs haar beeld, opdat men haar
terstond zou herkennen, natuur
lijk gekleed, zooals zij het huis
haars vaders verlaten had.
Het zou echter nooit bij iemand
zijn opgekomen aan de moge
lijkheid te denken, dat de voor
name dame, in hare elegante
kleeding in haar mooi rijtuig
gezeten en door de straten der
hoofdstad rijdende, dat de jonge
gravin van Rheinsberg en Lucie
Enders een en dezelfde persoon
was.
Toen Fred Weller den vol
genden dag, nadat hij uit de
gevangenis was ontslagen, in de
fabriek kwam, ontvingen hem
daar zijne makkers met gejubel.
Men wenschte hem geluk met
zijne bevrijding en gaf hem de
verzekering, dat geen enkel der
aanwezigen ooit aan zijne schuld
geloofd had.
Het meest bewogen was de
oude machinemeester Walter.
Hij had bij het wederzien Fred
Het Volk meldt, dat de par
tijraad van de S. D. A. P. met
algemeene stemmen de memorie
van het partijbestuur inzake het
militairisme heeft aanvaaid.
De memorie komt tot de vol
gende conclusies
De S. D. A. P., de handha
ving der nationale onafhankelijk
heid aanvaarde >de, verwerpt de
militaire defensie als middel
daartoe. Zij aanvaardt, als betere
waarborgen voor het behoud
der onafhankelijkheid van een
klein land als Nederland, de di
recte internationale actie der ar
beiders en den Volkenbond.
De actie der Partij dient zich
consequent voortaan te richten,
niet slechts op internationale, maar
ook op nationale ontwapening.
Hiermede vervalt elke actie
voor het Volksleger.
Het programpunt inzake mi
litairisme dient in dien zin te
worden gewijzigd.
De Partij steunt elk streven,
om den Volkenbond tot een wer
kelijk intei nationaal orgaan voor
den wereldvrede te maken 4n
hem onder den invloed der ar
beidersklasse te brengen.
Ter versterkingen der waar
borgen uit de internationale actie
der arbeiders tegen den oorlog
voortvloeiende, zal in overleg
moeten worden getreden met het
1. V. V. en de Arbeiderspartijen
der landen, die ten opzichte van
eventueel oorlogsgevaar voor ons
land daarvoor in aanmerking ko
men.
In ons land wordt een krach-
tige propaganda voor de ontwa
pening op touw gezet, waarbij
wordt gewezen op de diensten,
die vooral de transportarbeiders
en de mijnwerkers voor de af
weer van oorlogsgevaar kunnen
vei richten
Ter versterking van het inter
nationaal saamhoorigheidsgevoel,
ter bestrijding van imperialisme
en oorlog wordt nu en dan een
Groote Kade B 27
BRESKENS (D. A. CRINCE)
Telefoon 16
Telefoon 74 en 204
OOSTBURG (Markt 22)
Telefoon 33
W
ff
ff
ff
Weller zelfs in de armen ge
drukt, waarbij hem de tranen
over zijn grauwen baard liepen
en zeide met bewogen stem
„Mijn Fred een dief? Nooit!
Dan zou het geen echte Weller
zijn".
Fred gaf geen acht op de
zonderlinge woorden van den
ouden man, omdat hij wist, dat
hij somtijds onzinnige woorden
sprak en al eens in een krank
zinnigen-gesticht verpleegd was
geworden. Reeds meermalen had
de machinemeester met Fred
op zulk een vertrouwelijken voet
gesproken alsof het zijn zoon
was. Dit had hem zelfs getrof
fen en zonderlinge gedachten in
hem doen opkomen. Heden bij
zonder gevoelde hij zich tot
hem aangetrokken, hij was het
liefst in zijne nabijheid en tracht
te hem over zijn verleden uit te
vorschen. Doch dan waren de
zinnen van den ouden man ter
stond in de war en sprak van
alles door elkander, doch het
stond bij Fred vast, dat hij
vroeger in gunstige omstandig
heden geleefd moest hebben, en
betere dagen had gehad. Ook
het machinewezen moest hij
grondig geleerd hebben, want
hij was van alle technische zaken
zoo goed op de hoogte als de
beste ingenieur.
Fred had met hem over zijne
uitvinding gesproken en was
verbluft er over, dat de machine
meester het plan zoo juist kende,
alsof deze het zelf in zijn hoofd
had uitgewerkt. Hij zag ook
spoedig in, dat hij het plan tij
dens zijne afwezigheid had ver
beterd en in Fred's zin volmaakt
had. Nu was er voor hem geen
twijfel meer, in korten tijd zou
de laatste zwarigheid opgelost
zijn en dit vervulde zijn hart
met de grootste dankbaarheid
jegens Walter.
(Wordt vervolgt.)