Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen,
Geenszins anti-nationaal I
Onze neutraliteit.
Binnenland.
TVo. 2259
Woensdag 3 October 1917
27e JTaa-rgfaiig"
BRESKENSCHCOURANT.
Abonnementsprijs
per 3 maanden 0,80, franco per post 0,85
Abonnementen worden mede aangenomen bij
boekhandelaren en brievengaarders.
Advertentiën
van 15 regels 30 cent, elke regel meer 6 cent.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdag,
's voorm. 9 uur te Groede en 's nam. 2 uur te Breskens
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever E. BOOM-BLIEK, Groede - Breskens. Telefoon no. 5 Kantoor Groede.
De Standaard, het hoofdorgaan der
anti-revolutionaire partij, heeft zich
verwaten een aanslag te doen op het
nationale gevoel van een deel der
Zeeuvvsch-Vlamingen, hetwelk niet
zonder een woord van protest kan
gepasseerd worden.
Als wij lezen dat „in de bevolking
die er woont, niet meer het oude na
tionale overwicht wordt gevonden en
dat dit vervreemde element nu reeds
meerderheid is", dan noemen wij het
schandelijk om zoo iets naar het hoofd
te durven slingeren dergenen die in.
politiek opzicht vaii de richting van
de Standaard verschillen.
Want anders is 't niet, dan dat de
schier vergeten uithoek van Nederland
anti-nationaal zou geworden zijn sints
het district een vrijzinnige naar de
Tweede Kamer afvaardigde.
En dat dagteekent reeds vanaf
1891 toen de anti-revolutionair Glin-
derman die in 1888 weinig meer dan
bij toeval werd afgevaardigd, werd
vervangen door nu wijlen mr Henne
quin, die zooveel stemmen van een
deel der coalitiebroeders verwierf,
dat er geen houden meer aan was.
Maar ondanks dat, is het een grove
beleediging ons aan te wrijven, dat
we anti-nationaal zijn.
Laat de Standaard en andere pro-
dit of pro-dat-bladen en -mannen
gerust zijn, dat in doorsnee de be
volking hier pro-Nederlandsch is,
heel wat meer ten minste dan schet-
teraars vóór uf tegen de eene of
andere der strijdende partijen.
Herhaaldelijk hebben we ons ver
dedigd tegen aanvallen dat we aan
de eene of de andere zijde der bel-
ligranten stonden en we wenschen
ook niet ingedeeld te worden bij een
hunner.
Toen we uit het oogpunt van
menschlievendheid de opname van
kinderen uit den vreemde goedkeur
den, verweet men ons Duitsch ge
zindheid, maar men vergat, dat we
de voeding van Fransche kinderen
evenzeer toejuichten en dus geen
voorkeur op den voorgrond stelden,
alzoo strikt neutraal waren.
Anti-nationaal is integendeel de
Standaard, behalve om zijn sterk op
den voorgrond dringende gezindheid
nopens een der strijdenden, ook in
zijne uiting omtrent de verdediging
van Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het is den bladen eenmaal opge
legd om in 's lands belang met geen
enkel woord of met geen enkele aan
duiding melding te maken van de
verdedigingsmiddelen of wat daarmee
in verband staat.
Als dat blad nu wel melding mag
maken van zijn wensch naar een
krachtige verdediging van een be
paald deel des lands, dan kan daar
uit eene conclusie worden getrokken,
die in strijd is met de desbetreffende
voorschriften aan de bladen en dient
mitsdien evenzeer ter verantwoording
te worden geroepen gelijk dat aan
anderen is wedervaren.
Dieper gaat die zaak als een met
name der strijdende partijen wordt
aangewezen tegen wie die verdedi
ging moet worden ingesteld. Dat zou
eene schending der neutraliteit kun
nen zijn.
Wij mogen ons gelukkig achten
dat noch Standaard-mannen, noch
andere pennedienaars van sterk ge
prononceerde bladen niet met de
leiding van 's lands zaken zijn belast,
want dan zou 't er voor ons kleine
landje bedroevend uitzien, veel som
berder nog dan nu reeds het geval is.
Over dat anti-nationalisme moet de
Standaard zich maar niet ongerust
maken. Wij voelen ons minstens even
goed nationaal als elk ander, mis
schien nog heel wat meer.
Aan regeering en autoriteiten den
plicht om economisch geen anti-na
tionale geest aan te kweeken.
We vinden wellicht binnenkort ge
legenheid daarop nader terug te
komen 1
l'rof. de Louter heeft in Interna
tionaal Christendom een artikel ge
schreven over Nederland's neutrali
teit. Wij veroorloven ons het slot van
het opstel hier over te nemen
„Geven verleden en heden grond
tot tevredenheid en dankbaarheid,
een blik op de toekomst wekt be
kommering en maant tot behoedzaam
heid. Zal de Nederlandsche regeering
er duurzaam in slagen hare onder
danen te overtuigen van de noodza
kelijkheid van de aanhoudende in
spanning, welke de mobilisatie aan
hare ingezetenen oplegt, van den
zwaren druk en de sociale gevaren,
welke de reglementeering van het
economisch leven door de overheid
medesleept
Zal de naderende winter dezen
druk niet verveelvoudigen en tot
rustverstoring aanleiding geven, waar
van de gevolgen niet zijn te bere
kenen Gesteld echter, dat deze vra
gen schouderophalend worden op zijde
geschoven en het vertrouwen in de
gezonde geestes- en gemoedsgesteld
heid der natie op onwrikbaren grond
slag blijkt gevestigd te zijn, zal dan
toch niet de loop der wereldgebeur
tenissen, de stijgende verbittering der
oorlogvoerenden, ten slotte ook Ne
derland tegen wil en dank in den
maalstroom medesleuren, of misschien
bij den naderenden vrede tot slacht
offer kiezen om een oplossing te vin
den voor wederzijds onvereenigbare
eischen
Zoolang de partijen tegen elkander
opwegen en geen van beiden op
een beslissende overwinning kan bogen,
is Nederland betrekkelijk veilig.
Zoodra daarentegen de weegschaal
duurzaam overslaat, vertoont zich een
aantal problemen, waarbij het lot van
het vaderland ten nauwste is betrok
ken.
Het allernaast raakt ons het toe
komstig lot van België. Is eene in
lijving bij Duitschland, hoe onwaar
schijnlijk ook, voor ons een dreigend
gevaar, niet minder is dit een volle
dig herstel onder de uitsluitende lei
ding der Westersche mogendheden.
Dan zal namelijk de vraag rijzen, of
herstel binnen de oude grenzen wel
voldoende is om nieuwe aanslagen te
voorkomen en de geleden schade te
vergoeden. Dan zal onder den in
vloed van Belgische en Britsche im
perialisten want die zijn er even
goed als in Duitschland een be-
geerig oog worden geslagen op Neder
landsche landstreken en waterwegen
en het grootste beleid en de krach
tigste wil noodig zijn om Nederland's
rechten te handhaven en tegen mis
kenning, ondank en afgunst, te ver
dedigen. Daarom vooral is de toe
komstige vrede voorzeker eene vurig
begeerde gebeurtenis, maar ook eene
zware beproeving, die ieder recht
geaard Nederlander, die niet leeft bij
den dag, met bijzondere spanning
tegemoet ziet.
Daarom, mijn vaderland, waak en
werk zoolang het nog dag is. Waan
niet, dat de hemel helder is, omdat
de zon des vredes dit dierbaar plekje
drie jaren lang met wisselenden glans
bescheen. Hoe geweldiger de ont
bonden krachten om zich grijpen, des
te grooter gevaren ons omringen.
Bezwijkt straks een der oorlogspar'
tijen of maakt aller uitputting aan de
weêrgalooze worsteling een einde
dan eerst slaat voor u de beslissende
ure. Dan moge aan een helder hoofd
en edelen zin de krachtige hand niet
ontbreken, die alleen in staat is daaraan
invloed te verschaffen en vrijheid en
onafhankelijkheid te waarborgen.
Herhaaldelijk wordt in vergaderin
gen en in de pers drang geoefend,
dat geen broodgraan zal verstrekt
worden aan bierbrouwerijen, brande
rijen en alcoholt'abrieken.
Daarbij wordt vaak de voorstelling
gewekt, als zoude in dit opzicht de
toestand dezelfde zijn als voorheen,
dat wil zeggen dat de bedoelde in-
dustriën vrijelijk graan kunnen beko
men. Niets is echter minder waar.
De bierbrouwerijen ontvangen sinds
1910 in het geheel geen graan meer,
dat voor broodbereiding zou kunnen
dienen.
Ten aanzien van de branderijen en
de Gist- en Spiritusfabriek is het
probleem eenigszins moeilijker.
De naam der zooeven genoemde
fabriek wijst reeds uit, waarin de
moeilijkheid schuilt, nl. in de gist, die
als belangrijk bijproduct wordt ver
kregen bij het stoken van graanspi-
ritus, terwijl de branderijen boven
dien groote hoeveelheden spoeling
opleveren, die uitnemende diensten
bewijst als veevoeder.
Is de spoeling wellicht niet vol
strekt noodig, met de gist is dit wel
het geval. De bakkerij kan die niet
missen. Bij het verstrekken van
graan aan de branderijen en de Gist
en Spiritusfabriek nu wordt als basis
aangenomen de behoefte aan dit pro
duct.
Vandaar dat de graanverstrekking
sinds langen tijd geschiedde op de
basis van 50 pet. van de normale
productie der industrie, omdat aldus
voldoende gist werd verkregen voor
de binnenlandsche behoefte.
Met de vermindering van de brood
consumptie door verlenging van den
duur der broodkaart tot 11 dagen is
dan ook gepaard gegaan een verlaging
van die basis, zoodat thans slechts
graan wordt verstrekt voor niet meer
dan 41 pet der normale productie.
De branderijen en de Gist- en
Spiritusfabriek ontvangen derhalve
graan, niet ten behoeve van de alcohol
productie, maar alleen om de vol
doende hoeveelheid gist te krijgen.
Naar aanleiding van de dezer
dagen in de dagbladen verschenen
mededeeling, omtrent een door het
Staatsdepartement te Washington ge
dane openbaarmaking van te New-
York in beslag genomen documenten,
waaruit zou blijken, dat vanwege het
Duitsche gezantschap zou zijn aan
gedrongen op besprekingen met een
Nederlandsche commissie eer ver
koop van 300.000 kisten patronen en
200 ton buskruit, waaruit de ministers
Lansing, Daniëls en Bakker tot de
gevolgtrekking zouden zijn gekomen,
dat Nederland „louter een pleister
plaats was voor contrabandeladingen
voor Duitschland", zij het volgende
medegedeeld
Van ofücieele zijde werd in Maart
1916 aan Nederland medegedeeld,
dat een Amerikaansche fabriek in
staat zou zijn brisant-granaten en
rookzwak buskruit tegen matige prij
zen te leveren.
Deze mededeeling werd gedaan in
verband met moeilijkheden, gerezen
bij de onderhandelingen van onze
zijde met een Duitsch staalwerk voor
de levering aan ons van granaatstaai.
Van Duitsche zijde werd er op ge
wezen, dat in plaats van de hoeveel
heid staal, omtrent de levering waar
van geen overeenstemming kon wor
den verkregen, de bedoelde brisant-
granaten aan ons zouden kunnen wor
den geleverd door een fabriek in
Amerika, die deze munitie voor re
kening van Duitschland had gemaakt,
doch haar productie niet daarheen
kon vervoeren.
Bij een dezerzijds ingesteld onder
zoek, dat ook betrekking had op de
vraag of tegen aankoop bij de on-
derwerpelijke fabriek uit politieke
overwegingen bezwaar zou bestaan,
bleek, dat hier sprake was van een
geheel nieuwe en eerst kort in wer
king zijnde fabriek, ingericht voor
het vervaardigen van ledige projec
tielen, waarvan de directie verklaarde
geen leveranties voor de oorlogvoe
rende mogendheden aan te nemen,
doch gaarne aan neutrale landen te
willen leveren.
In verband met de gevraagde zeer
hooge prijzen en lange leveringstijden
voor een aangeboden groote partij
granaatbussen, werd niet op het aan
bod ingegaan.
Wat het rookzwakke buskruit be
treft, verklaarde de van Duitsche zijde
opgegeven agent een grooten voor
raad daarvan te hebben gehad, doch
deze reeds aan een andere neutrale
regeering te hebben verkocht.
Uit het vorenstaande blijkt, dat
voor de gevolgtrekking, dat Neder
land louter een pleisterplaats zou
zijn voor contrabanda-ladingen naar
Duitschland, niet de minste grond
bestaat en dat deze gevolgtrekking
dan ook geheel onjuist is.
Ten einde te voorkomen, dat
bij overstelpende drukte aan de sta
tions-loketten, het afgeven van ge
wone enkele reiskaarten voor de
heenreis en tevens één voor de te
rugreis op denzelfden dag de reizi
gers te lang zouden moeten wachten
op het afstempelen, zullen vanaf 1
October door de Spoorwegmaatschap
pijen plaatskaarten worden afgegeven
van het model der retourkaarten,
geldig voor heen- en terugreis op
denzelfden dag, doch kostende twee
maal den enkelen reisprijs.
Een burgemeester van een be
langrijke gemeente in de mijnstreek,
heeft volgens de „Tijd", op eigen
houtje broodkaarten doen aanmaken,
om in 't tekort aan voedsel te voor
zien. De regeering is van een en
ander verwittigd.