Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
Tweede Blad.
ff O. 2241
Zaterdag Juli 191?
26e Jaargang
COURA
Abonnemeiitsprils
per 3 maanden ƒ0.60, franco per post ƒ0.65,
voor België ƒ0.85, voor Amerika 1 dollar a 3 kwartalen
b(j vooruitbetaling.
Abonnementen worden mede aangenomen btj
boekhandelaren en brievengaardere.
Advertent aën
van 15 regels 25 cents, elke regel meer 5 cents?
Groote letters naar plaatsruimte.
Btj abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewaeht tot Dinsdag en Vrijdag
des namiddags t« twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond hij den nitgcver E. BOOM-BLIEK, Groede - Breskens,
Onlusten «e Amsterdam.
In een publicatie had de burgemees
ter medegedeeld, dat binnen eDkele
dagen de aardappelaanvoer weder vol
doende zou zijndat In afwaohting
daarvan het gemeentebestuur eiken
dag telkens de hand zou leggen op
den geheelen aanvoer, om zoodoende
voldoende voorraad te krijgen, om
eenige dagen in de week te kunnen
distribueerenen dat men zich daar
om voor die enkele dagen zoo goed
en zoo kwaad met ander voedsel
moest behelpen Deze publicatie heeft
echter niet kunnen bewerkstelligen,
dat de gemoederen tot ruat kwamen
Dinsdagmiddag te twee uur had een
agitatie-comitë, waarvan de heer Da
vid Wijnkoop de leiding heeft, de
vrouwen op den Dam aldaar bijeen
geroepen om te demonstreeren.
De politie volgde ook nu weder de
taktiek van de laatste jaren, name
lijk laten trekken door de stad totdat
de betoogers er genoeg van zouden
krijgen.
Eerst werd langs het stadhuis ge
trokken, en vandaar ging het over
het Spui en langs de Heerengracht
en Rozengracht in de richting van de
Groenmarkt. Voorop liep een detache
ment politie agenten onder commando
van den inspecteur den heer Tinholt,
verstrekt door eenige politie ruiters.
Al heel spoedig bleek uit de luid
ruchtige gedragingen der opgewonden
schreeuwende en tierende vrouwen,
van wie er een kleine tweeduizend
in den stoet meeliepen, dat het dit
maal niet een onschuldige optocht
zou worden, welke ten slotte dood
loopt omdat de menschen moe wor
den en zioh vervelen.
Reeds op de Heerengracht moest
de spiegelruit van een j uwelierswin-
kei het ontgelden, die volgens som
migen Ingedrukt, maar vermoedelijk
wel moedwillig stukgeslagen ls.
Men verneemt, dat eenige werk
vrouwen, die in de boven den winkel
gevestigde kantoren uit de ramen
lagen, de woede van eenlgen uit de
menigte hadden gaande gemaakt door
hoonend naar het voorhoofd te wjjzen.
Toen rinkelde de spiegelruit der
uitstalling onmiddellijk in stukken,
en natuurlijk waren onmiddellijk de
grage vingers van het rapalje, dat h|j
dergelijke gelegenheden erop loert zjjn
slag te slaan, in de etalage aan het
graaien.
Het personeel der zaak deed direct
van binnen alle moeite om te redden
wat te redden viel, en heeft het
meeste der uitgestalde kostbaarheden
weten te behouden.
Maar volgens voorloopige schatting
wordt er toch wel voor een kleine
duizend gulden vermist.
De dieven verdwenen onmiddellijk
in de volksmenigte.
Inmiddels ging de optocht verder.
Op elk kruispunt probeerden de vrou
wen de politiemacht aan het hootd
van den stoet te misleiden door een
andere richting in te slaan dan de
agenten, of plotseling tierend terug
te hollen, wat de betooging in een
steeds meer ordelooze bende deed ont
aarden.
Aan het eind van de Rozengracht
bewoog de stoet, vermoedelijk tegen
de bedoeling der politie, zich de Mar
nixstraat in langs de Groenmarkt.
Het was intussohen steeds rumoe
riger geworden, en blijkbaar was de
betrekkelijk zwakke politiebegeleiding
niet b|j machte om de menigte in de
hand te houdeD, ook niet toen z|j
met een detachement onder aanvoe
ring van een hoofd-inspecteur ver
sterkt was. Tot de Elandsgracht ging
het goed msar hier kregen de vrou
wen plotseling de schuiten door de
gemeente in beslag genomen aardap
pelen in het oog, en ter wijl het groot
ste gedeelte der politiemacht reeds
over de brug de Nassaubade op was,
maakten zij aanstalten om de schui
ten te bestormen. Dit gelukte echter
niet, daar de schuiten mid en in het
haventje gemeerd lagen. Daarna hol
de plotseling de heele bende opge
wonden vrouwen naar het magazjjn
der groentenfirma Visser, dat vóór ln
de Marnixstraat, en aan den achter
kant op de Groenmarkt uitkomt.
In een minimum van t|jd waren de
deuren ln de Marnixstraat openge-
rammeid, en stortte het grauw zich
naar binnen het werd een geweldig
ordeloos gedraDg, en eenige politie
ruiters, die in galop waren komen
aandraven, vermochten er weinig aan
te doen.
Aardappelen z|jn er in het maga
zijn weinig gevondenmaar die er
waren, z|jn weggeplunderd door de
vrouwen, van welke w|j verscheidene
boezelaars of zakken vol weg hebben
zien sleepen.
Wel lagen er eenige stapels groente,
vooral kroppen slaook deze zouden
alle weggehaald z|]b, all de politie
eindelijk niet begonnen was met wat
minder lankmoedigheid op te treden.
Want plotseling maakte de menig
te, die intussehen steeds gegroeid
was en waarbij zich alle mogelijke
rapalje had aangesloten, aanstalten
om het nabljztjnde magazijn van de
firma Schotvanger te plunderen.
Nu trokken de polite ruiters en an
dere politiedienaren de revolvers en
vuurden eenige schoten losse patro
nen ln de luoht af, waardoor wel
voldoende vrees werd aangejaagd om
de plundergrage bende ln bedwaDg te
houden, maar tooh niet voldoende om
haar te doen afdeinzen.
De heer Wijnkoop, misschien zelf
eenlgszins geschrokken van de gees-
tez, welke h|j opgeroepen had, tracht
te ze nu weder te bezweren.
H|) klom toen op een kar en hield
een toespraak, waarin h{j zeide, dat
het volk en vooral de fatsoenlijke
vrouwen hier niet gekomen waren om
te stelen, maar om tegen de levens-
middelenpolitiek van de regeering en
van Wibaut, Teilegen en Vliegen te
protesteeren.
Dat plunderen moesten ze daarom
latenmaar ze moesten nu naar huis
gaan en de mannen aansporen om
het voorbeeld te volgen van de boot
werkers aan de Kon Hollandsche
Lloyd, die uit sympathie met dezen
betoogdag het werk hadden neergelegd.
Morgen, overmorgen aan den dag
moest de algemeene staking er zijn
als inluiding van de revolutie; want
alleen van de revolutie was heil te
verwachten, dat had men in Rusland
gezien.
Zoo ging h|j Dog eenigen t|jd door,
verklaarde toen, dat het voor vandaag
afgeloopen was en zelf giDg h|j heen.
Maar het was nog niet afgeloopen
want plo6seling stormde de oproerige
menigte naar een ander gedeelte
van de Groenmarkt, waar eenige
schuiten vol bloemkool aan den wal
lagen.
Er was nog niet voldoende politie
by de hand om op alle punten tege
lijk te zjjn, en eenige vrouwen gaven
het voorbeeld, sprongen op de schui
ten en begonnen daar de opgetaste
bloemkoolen af te halen.
Dit werd het sein tot een formeele
plundering, welke echter nog ln het
begin belet kon worden door de po
lltie ruiters en agenten, die met ge
trokken sabels en schoten ln de lucht
vurend de menigte verdreven.
Van verschillende kanten werden
projectielen naar de politie geworpen
een man, die zich hieraan schuldig
maakte, kon worden ingerekend.
Een oogenblik later verscheen po
litie versterking uit alle deelèn der
stad, ook een sterke afdeeling bere
den politie, en in enkele oogenblik-
ken was toen de volksmenigte in alle
richtiDgen uiteengedreven. De Groen
markt bleef echter onder sterke be
waking.
Aan de bewonderenswaardige kalm
te en lankmoedigheid, waarmede de
politie ls opgetreden en zich zelfs
soms gewelddadigheden, als het wer
pen met allerlei projectielen, heeft la
ten welgevallen, is het te danken, dat
er geen ernstige ongelukken zijn ge
schied.
Maar ket ls er helaas niet by ge
bleven.
Bat er Óen doodeljjk slachtoffer ls
gevallen, vermeldden we reeds.
Vermoedelijk is de man getroffen
door een schot van een der salvo's,
welke de militairen voor het Mari
niersplein hebben afgegeven. De man
werd in de Marinierskazerne binnen
gebracht. Verder heeft een klein jon
gentje een sehot door het hoofd ge
kregen, deze is ln vr|j ernstlgen toe
stand naar het Binnengasthuis ge
bracht. Een man ls eveneens met
een emetlge schotwond ln het hoofd
naar een der gasthuizen gebracht,
eveneens drie jongens, die min of meer
ernstig verwond waren. De inspeo-
teur Tinholt is door een grooten steen
aan het achterhoofd getroffen, gelijk
nader blijkt niet teen h|j zish aan
het hoofd zjjner politiemannen be
vond, maar toen h|j zich door Kat
tenburg naar het Mariniersplein begaf.
De officier, die in de Czaar Peterstraat
door een oproerige menigte uit de
tram gehaald en mishandeld is, was
le luitenant de Mol.
HJj is niet ernstig gewond in een
café binnengedragen. Voorts ls de
commissaris van politie de heer Tjas-
sens Keizer, toen ht) zich in een taxi
door de Czaar Peterstraat naar de
Rietlanden begaf, door een volksme
nigte daaruitgehaald.
Er was toen daar ln de buurt geen
politie te bekennendoor de gelukki
ge omstandigheid, dat een vrouw
hem aanzag voor een geneesheer, die
zich raar gewonden begaf, welk mis
verstand hij wijselijk niet opgehelderd
heeft, was h|) in de gelegenheid ver
der te gaan.
Ook achter in de Czaar Peterstraat
heeft het Dinsdagavond gespannen
ook hier is met scherp geschoten,
zijn eenige gewonden gevallen en de
glasruiten van verschillende tramwa
gens ingesmeten.
Een troep soldaten, die onder com
mando hunner officieren door de
Czaar Peterstraat kwam aanrukken
is niet onvatbaar gebleken voor den
op hen vanuit de menigte uitgeoefen-
den aandrang, om geen geweld te ge
bruiken. Vermoedelijk waren het
Amsterdammers, en velen hunner
juist uit deze buurt afkomstig.
Toen de offloieren zagen, dat op deze
mannen niet te vertrouwen was, lie
ten zij hen rechtsomkeert maken, en
begaven z|j zich naar de kazerne terug.
Omstreeks êen uur in den nacht
was de volksmenigte op Kattenburg
zoozeer gedund, dat de politie en de
troepen voorzichtig ln de richting
van het Mariniersplein konden op
rukken. De betrekkelijk weinigen die
zioh nog op da straat bevonden, vlucht
ten in hun huizen, en van dat oogen
blik af kon gezegd worden, dat d«
wettelijke macht den toestand op
Kattenburg, het eigenlijke brandpunt
van de onlusten, weer meester was.
In den loop van den naeht zijn na
een conferentie tusschen den burge
meester, den hoofd commissaris en
den generaal stelling-commandant on
geveer 2000 militairen, vernamel|jk
uit Haarlem, naar Amsterdam ont
boden. Dit waren b|jna allen boeren
jongens uit Friesland en Groningen,
op wien, naar al spoedig bleek, de
officieren zich in omstandigheden als
deze, beter kunnen verlaten dan op
de Amsterdammers.
Aan de Hoofdwacht op den Dam
werden de troepen samengetrokken,
en van daaruit naar de verschillende
punten, waar z|) noodig waren, gedi
rigeerd. Zoo verscheen in den loop
van den nacht een sterke militaire
bezetting op de Groenmarkt; want
ook hier is het Dinsdagavond onge
veer tien uur opnieuw zeer rumoerig
toegegaan. De politie heeft Sier nog
herhaaldelijk charges gemaakt met de
revolver in de vuist, en het vuren
was niet van de luoht.
Verschillende keeren z|)b de poli
tiemannen ook hier met hagelbuien
van steenen bekogeld, wonder boven
wonder zonder dat iemand getroffea
is. Gekwetsten zijn hier echter niet
gevallen. Alle toegangen tot de groen-
tenmarkt waren door de inmiddels
aangekomen militaire bezetting af
gezet, en de toestand was volmaakt
rustig.