Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor het Land van Cadzand.
Snerpende wonden.
FEUILLETON.
In Hollandsck-Vlaanderen
Hollandseh.
Wo. 3306
Woensdag 28 Februari 19!?.
36e Jaargang
BRESKE
COURA
Abonnemcntspriis
per 3 maanden ƒ0.60, franco per post ƒ0.65,
voor Belgis ƒ0.85, voor Amerika 1 dollar k 3 kwartalen
bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden mede aangenomen bg
boekhandelaren en brievengaarders.
Advertent i,ën
van 15 regels 25 cents, elke regel meer 5 cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement lager tarief.
Advertentién worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdag
des namiddags te twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond b(j den uitgever C. DIELEHAN te Breskens,
Het is alsof elk tordedoschot, afge
vuurd op ooze schepen, een schok be-
teekent voor ons nationaal bestaan.
Toen we de afgeloopen week het
bericht lazen.dat een zes- of zevental
schepen de Engelsche haven Falmouth
zouden verlaten en een later telegram
er melding van maakte dat ze kaap
Lizard waren gepasseerd, dachten we
eenigszin8 huiverighoe zal dat af-
loopen gelijk we telkens elke nieu
we krant In handen nemen en onze
eerste blikken angstvallig gericht zyn
naar die plaats waar in den regel der-
gelijke zorgwekkende berichten te vin
den zijn.
Met een zucht van verlichting uit
het geprangde gemoed legt men het
blad uit hauden als er eens geen zee
onheilen te onzen opzichte hebtxn
plaats gegrepen.
Niet dat dit nu een bijzondere ge
rustheid geeft, - de gansche oorlogs
periode is daarvoor een te lange rij
van prikkelende wisselvalligheden
maar elke dag kan men beschouwen
als een winst.
En ziet, daar ontving de minister
van buitenlandsche zaken een tele
gram van onzen gezant te Londen,
meldende, dat deze een telegram had
ontvangen van de Scilly eilanden van
kapitein de Koniüg van het Neder-
land.-.che schip Noorderdijk, dat de
schepen Noorderdijk, Zaandijk^ Jaca-
tia, Bandoerg, Eemland en Gaaster-
die 22 dezer van Falmouth tezamen
waren vertrokken, te 5 uur namid
dag van den 22sten, door een Duit-
sche duikboot zijn getorpedeerd.
Toen de onbeperkte duikbootoorlog
werd afgekondigd, heeft de Neder-
landsche regeering niet alleen haar
bereids openbaar gemaakt protest
daartegen doen hooren, maar er te
vens bi) de Dultsche regeering op
aangedrongen, dat zou worden zorg
godragen, dat geen op dat oogenblik
van of Daar Nederlandsche havens
onderweg zijnde schepen van den
Zeker, zoo is het. Wy wenschen
met de Belgen In goede harmonie te
leven, als goede vrienden en geburen
maar niet onder êen dak. Wij zijn
sedert eeuwen verbonden met Noord-
Nederland en dit heeft ons, om zoo
te spreken, een Hollandsche opvoeding
gegeven. Onze zedeD, onze gebruiken
onze opvattingen zyn Hollandsch, ons
gansche bestaan is doortrokken van
den Hollandschen geest. Gaan w(j de
Schelde over, Holland in, wjj gevoe
len ons by al het ongewone tooh nooit
of nimmer ln een vreemd land en w(J
tjjn er dadelijk eigen.
Reizen wjj den anderen kant uit,
van het oogenblik af dat wij den
voet over de grens zetten, overvalt
ons het altoos min of meer onbehage
lijke gevoel van ln den vreemde te
nieuwen maatregel het slachtoffer
zou worden
De Dultsche regeering verklaarde
zieh bereid aan dat verlangen tege
moet te komen onder toevoeging
evenwel, dat het haar onmogelijk was
absolute veiligheid te waarborgen.
Van de te Falmouth liggende Ne
derlandsche schepen waren da Jaca
tra, ,de Menado, de Bandoeng, de
Noorderdijk, de Zaandijk, de Eemland
en de Gaasterland in staat gebruik te
maken van een gelegenheid, die hun
van Duibscbe zijde werd geboden om
op 22 Februari de haven te verlaten.
Zij moesten z'ch daartoe te zamen
blijvende westwaarts uit het onveilt-
.ge gebied verwijderen en verder bui
ten dit gebied blijvende hun weg
vervolgen. Blijkens het berioht van
Hr Ms gezant te Londen zijnde sche
pen den 22 Februari tezamen vertrok
ken, doch moest de Menado met ma
chine schade de reis spoedig opgeven
en gesleept naar een Engelsche haven
terugkeeren.
De zes schepen, waar het om gaat,
hebben alle weken lang in EngelaQd
gelegendrie waren met graan en
meel voor onze regeering beladen,
twee gingen in ballast naar Amerika
in den dienst van onze voedselvoor
ziening, en de Z9sde was met Indi
sche producten naar Rotterdam on
derweg.
Van contrabande boever men
dit begrip ook, uitbreiden wil was
dus geen sprake hoegenaamd, eenig
voordeel, hoe gering ook, voor Duit-ch-
land's vijanden was er aan de vaart
van deze sehepen nietniettemin
worden zij vernietigd.
De Duitsohe regeering die eerst 8
Februari als uitersten termijn voor
de veilige vaart voor neutrale sche
pen uit Engelsche havens had vast
gesteld, had op verzoek van Neder
landsche zijde, donAermJjn verlengd
en medegedeeld, dat 22 Februari een
betrekkelijk veilige dag zoude zijn, en
een nader aan te duiden dag in Maart
een absoluut voilige, daar voor den
z|jn, onder een gansoh ander volk.
WÜ zouden voor niets ter wereld
van Noord Nederland afgescheurd wil
len worden en aan Belgiö vastgeplakt.
Of gi) gelijk hebt. Van eeuwen
herwaarts is Belgiö zonder zijn eigen
schuld alleen en enkel door zijn lig
ging het strijdperk geweest waar de
machtigste staten van rondom hun
veeten en geschillen kwamen uitvech
ten. Waart g(j met dat ongelukkige
land~vereenigd geweest, gy zoudt er
thans do wrange vruchton van pluk
ken, en wie durft te gelooven dat
het niet ook in de toekomst het slag
veld van Europa zal blijven
Doch wij zijn van ons onderwerp
afgedwaald Gij waart over hntCad-
zandsche taaleigen nog niet uitge
praat, dunkt mi).
Neen, dat niet, maar wy zullen dit
teere onderwerp maar laten rusten.
Wat my betreft moogt gy uw hart
vry uitspreken. Sikkeneurige vitterij
is my het aanhooren niet waard, maar
weldoordaohte kritiek over dingen, dia
laatsten dag niet met zekerheid kon
worden gegarandeerd, dat alle duik-
booten de hun draadloos meegedeelde
instruoties zouden ontvangen.
Onze reederyen waren du3 ln de
meening gebracht, dat op 22 Februari,
den dag waarop de schepen van Fal
mouth vertrokken zyn, de vaart,
Bchoon dan niet met absolute zeker
heid, kon worden gewaagd. En toch,
enk'Te uren daarna, op den 22sten
zelf, onder de Engelsche kust, heeft
de ramp onze vloot getroffen. Het is
niet aannemeiyk, dat hier boos opzet
in bet spel zoude zyn.
Maar voor onze voedselvoorziening
is het verlies van deze zes schepen
weer een zeer ernstige tegenslag.
Vyf van de zes waren schepen die
in dienst van onze graanvoorzienlng
stonden. Drie kostbare ladingen graan
en meel zijn verloren gegaan, eD twee
schepen in ballast, die graan gingen
halen.
Behalve het onmiddeliyk verlies
van de drie ladingen zijn er dus nu
weer vyf kostelijke graanschepen
verloren gegaan. Wat dit voor onze
voedselvoorziening beteekend, behoeft
niet uiteengezet te worden.
Bovendien worden op het oogenblik
Engeland vastgehouden drie schepen,
iehoudende 20.000 ton Chilisalpeter.
Schepen die de laatste veertien dagen
door het PaDamakanaal zyn gekomen,
worden voorloopig door de reederyen
tot nader bericht opgehouden in Ame
rika en zyn nu naar de Bermudas ge
zonden voor Engelsch qnd.erzock, van
welks afloop men nog hoegenaamd
niets zeggen kan.
Het vorige jaar was men in Neder
land met de distributie omstreeks
dezen tyd vooruit, dit jaar is men
daarmede ten achter en als gevolg
daarvan wordt een mindere opbrengst
van de gewassen verwacht.
De hier te lande bonoodigde super
fosfaat werd voor een deel uit Ame
rika gekocht. De noodige scheeps-
ruimte werd gedeelteiyk in Amerika
bevracht en gedeelteiyk in ballast
dat verdienen, mag ik wel op zyn tyd,
laat zy desnoods met een weinigje
peper en zout gek'uid zijn. Vleiende
complimentjes over myn land en volk
gaan my evenals alle zoetigheid gauw
tegenstaan.
Welnu dan, wil ik eens zeggen wat
ik zoo zonderling vind Het is dit,
dat uw landgonooten het kwaïiyk ne
men wanneer een van de hunnen een
Hollandsch woord of een Hollandsche
zegswyze gebruikt, of erger nog wan
neer hij geheel op zijn Hollandsch gaat
spreken. Een menigte van dingen laat
men passeeren zonder dat men er met
met een woord van afkeuring van
rept. Wie echter de tong sleohts een
weinigje naar de Hollandsche uit
spraak draait, die wordt aangezien
en besproken alsof hy zyn medemen-
echen ik weet niet welk kwaad bad
aangedaan Van menschen, zoo Hol-
landsch-gezind als >y zeggen, zou men
zulk een houding niet verwachten,
't Is niets dan grootschheid en trots,
aoo wordt er gesmaald.
uit Nederland daarheen gezonden.
De groote moeiiykbeid van dit
oogenblik is ontslaan, toen do meeste
in Amerika begonnen waren met la
den. Eén van de schepen heeft Ame
rika verlaten vóór de moeilykheden
en is ocderweg naar Nederlandéén
schip weigerde met iaden te beglnDen,
en éen schip, dat in ballast zou uit
varen, heeft geweigerd uit Nederland
te vertrekken.
Vooral het vasthouden van de Chi
lisalpeter in de Engelsche havens,
waar de schepen eenvoudig zyn bin
nengekomen voor het vertoocen van
de papieren, en voor welke vasthou
ding dus geen enkele plansibele röden
is te vinden, zal van geweldigen in
vloed zyn op den oogst hier te lande,
en als de schepen niet buitengewoon
snel worden losgelaten, staat het vast,
dat de opbrengst van or ze verschil
lende gewassen, graan, aardappels,
suikerbieten, zeer klein zal worden.
Afgezien van de vraag, of deze nog
tydig in Nederland terug zouden zyn,
bestaat die mogelykheid niet, indien
de Eugtbche regeering biyft eischen,
dat schepen uit Nederland naar een
haven ten Zuiden van kaap Hatteras
gaande, eerst een haven van Engeland
aandoen en van daar kolen medena
men naar een Britsch kolenstation.
De ervariDg van de laatste dagen
heeft wel geleerd, aan welke gevaren
de schepen zich daardoor zouden
blootstellen.
Ook de moeilykheden by den aan
voer van superposfaat zullen, hoewel
die nog niet geheel kunnen worden
overzien, ongetwyfald hun invloed
op de uitkomsten van den oogst doen
gelden.
Het voorgaande betreft de in Ne
derland te telen gewassen en den hier
te verkrygen oogst, maar daarnaast
wordt het in de Engelsche havens
vasthouden van veevoeder zeer be-
denkeiyk. Het kan niet anders, of
zeer Bpoedig zal een besluit moeten
worden genomen om een deel van
den veestapel af te slachten, met al-
Och kom, men kan immers het hart
wel hoog dragen, zich laten voor
staan op zyn fortuin, zyn kunde, zyn
bekwaamheden, een mirakel wezen ln
één woord van trotschen eigenwaan
en laatdunkenden hoogmoed, ook al
spreekt men zyn dialect zoo platmo-
gelyk. Men behoorde de neiging om
de taal tot de zuivere uitspraak van
het Nederlandsch te doen naderen
veeleer in de hand te werken, zou ik
meenen. De band met het Vaderland,
dat voor u allen toch aan gene zyde
van de Schelde ligt, zou er te nau
wer mede toegehaald worden, uwe
jongelui die van hier uitzwermen naar
het hartje van het land zouden er
vooruit mede wezen.
Onze wegen liepen uiteen, wy na
men afscheid van elkander. Onderweg
dacht ik nog eens na over hetgeen
mjjn metgezel had gezegd. Ik kon er
niet veel tegen inbrengen.