I)e bommen .op Cadzand.
Binnenland.
SPOBT.
Gemengd.
409" Staatsloterij.
i'retlihlbearten.
De Vlaamscbe schrijver A. Hans,
correspondent van „De Telegraaf" be
schrijft deze tragedie aldus
Er is begin dezer week in Zeeuwsch-
Vlaanderen veel over den oorlog ge
sproken.
■Maar zelden klonk ook zoo'n ge
weldig kanongebulder van 't IJzerfront.
Het begon reeds in den nacht van
Zondag op Maandagin den voormid
dag nam het in hevigheid toe, in den
namiddag trilden hier dikwijls de rui
ten en voeldon we soms het schok-
kon der lucht.
En nu deze prachtige zomerdag ten
einde is, en 't landvolk, dat vandaag
monigen hooggeladen wagen graan
van den akker voerde, in den slaap
nieuwe krachten zoekt voor den ar
beid van morgen, rolt nog altijd de
stem van dood en vernieling.
Wie heeft ze heden niet gevoeld,
de gruwelijke tegenstelling van den
oogst op 't vreedzame veld en den
oogst aan 't Vlaamsche front gewon
nen, de tegenstelling van de zeis der
boeren en de zois van den dood
Beide hebben op dezen zonnigen
Augustusdag druk gemaaid.
En gewis rijden op dit oogenblik
traagkens de treinen met gewonden
van den User naar 't Noorden en 't
Oosten.
Maar nog te meer sprak, men hier
veel over den oorlog, omdat men hem
even van heel dichtbij gevoeld heeft.
Van uit Zeeuwsch-Vlaanderen hoor
de men dikwijls 't zwaar geknal van
bommen, die Zeebrugge en zelfs Brug
ge bestooktenmenigmaal zag men
tegen den hemel de witte wolkjes
van shrapnell8, op aeroplanes afge
schoten.
Levendig kanongebulder en mitrail
leur-vuur lokken vaak de menschen
uit hun woning, 's Avonds schijnt
het of er vuurwerk boven de duinen
speelt, wanneer zoeklichten hun stra-
len-bundeis over zee en polder laten
glijden. Men volgde met den blik de
Zeppelins, die 's avonds naar 't Wes
ten en 's morgens naar 't Oosten
dreven.
Aeroplanen deden in Zeeuwsch-
Vlaanderen een noodlanding en de
tram naar Breskens vervoerde Duit-
sche en Engelsche officieren, in pels
jas gehuld, als kwamen de heeren
van een Poolreis.
Men heeft hier heel wat van de
luchtvaart afdeeling gezien.
En schertsend vroeg men wel eens
„Wanneer de bommen?", zonder
er eigenlijk aan te denken, dat ook
die ons wel eens konden verrassen.
En nu is het gebeurd.
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft zijn
bommen gehad.
Vijf zijn er gevallen, op anderhalf
uur van Sluis, in een voor de meeste
Nederlanders onbekend hoekje, bij 't
haventje van Cadzand.
Toen ik dezen nacht de ramen zoo
hoorde dreunen en mij naar buiten
begevend, het geronk van een motor
vernam, die daar boven in de duis
ternis een aéroplaan verried, dacht
ik „Zeker weer bommen op Zeebrug
ge".
Hemelsbreedte is de afstand van
hier tot de Vlaamsche haven niet
veel verder van die tot de kleine in
ham, waar eenige Cadzandsche sloe
pen meren.
Doch dezen morgen hoorden we de
waarheid, tenminst een kern van
waarheid, met heel wat losse geruch
ten er om heen.
Men sprak al van dooden, gewon
den en vernielde woningen.
In werkelijkheid is het resumé in
het kort aldus samen te vatten
Drie bommen in zee, twee in een
weide. Eén man licht gewond. Veel
ramen in scherven. Eenige geringe
schade aan enkele gebouwen. Nationa
liteit van den vlieger onbekend.
't Was Maandag een ware optocht
naar het haventje van Cadzand. Of
liever, die begon reeds in den nacht,
't Was Zondagnamiddag feest geweest
in het naburig Zuidzande en, toen de
bommenaanslag gebeurde, even na
middernacht, tvaren alle feestvierders
natuurlijk nog niet te bed. Ze hoor
den de slagen, ze zagen vuur dat
moest van bommen zijn en in de
duisternis trokken de stoutmoedigsten
reeds naar de plaats, welke er een
van groot onheil had kunnen worden.
En 's Maandags al maar door nieuws
gierigen, te voet, per flets, per motor,
in rijtuig...
Groote belangstelling voor de gaten
waar gisteren nog ramen zaten
een huis verloor ruim vijftien glazen—,
voor de wanden van eon barak en
vooral voor twee putten in een wei
de, welke echter ongenaakbaar waren.
Maandagmorgen verbood de veld
wachter van Cadzand u streng er bj]
te komen.
Groote belangstelling ook voor en
kele bomscherfjes, door sommigen ge
vonden en welke als „souvenir" trouw
bewaard zullen worden.
Wie beeft de bommen geworpen
was de vraag.
Er ontstonden soms levendige dis
cussies tusschen Duitscbgezinden en
vrienden der geallieerden.
Maar het badhuis, dat een kwar
tiertje verder heel schilderachtig op
de duinen staat, voer 't best bij al
die beweging en had den gansehen
namiddag druk bezoek.
En nu men toch aan zee was op
dezen heeten zomerdag, moest men
maar eens baden ook, wat te gemak
keljjker gebeuren kan, daar „Cadzand-
plage" nog geen badverordening, geen
badtarief of bad controleur bezit.
Ik trad een dier kleine, aardige
huisjes binnen, de in groen en bloe
men verscholen arbeiderswoning van
het welvarend land van Cadzand.
Kraakzindelijk was het in de met
leitjes bemuurde kamer, rustig door
den eenvoud, de zachte, bruine kleur
van het oude kabinetdoor de kalm
te der bewoners vooral
Ja, vannacht schrok ik toch,
vertelde me de vrouw.
Twee bommen zyn nauwelijks
vijftig meter van hier gevallen. Ik
ontwaakte van deze geweldige slagen.
Het was of ons huis kraakte.
Siep ging het langgerekt van den
eenen gevel naar den anderen. Glas
kletterde, kalk viel neer
Dat z|jn bommen 1 riep ik tot
mijn man, die al 't bed uit was. Maar
ik verbood- hem naar buiten te gaan
'k Wou naar den kelder. We hoorden
't geronk van de vliegmachine. Maar
dan werd alles stil.
En de man toonde me toen de
schade: twee gebroken ruiten, gelos
te kalk en kleine wonden in het hout
der vensters en in de muren.
Nu bleken de menschen weer zeer
kalm, al begrepen ze wel, dat ze als
aan den dood ontsnapt waren, want
vlak bl] hun woning gaapten de twee
putten, door de bommen in een wei
de geslagen.
Nu waren ze kalm, zeg ik en mis
schien, als het huisje dichter by den
weg had gestaan, zou de man wel
voor de te verwachten bezoekers der
Cadzandsche haven een tydelijke „berg
plaats voor fietsen" hebben opgericht.
Andere woningen waren leelyker
gehavend.
Een bezat bijna geen ruiten meer.
De gewonde burger was naar den
dokter.
Die had zich na den eersten slag
wel naar buiten begeven en had een
scherfje in den schouder gekregen.
Hy was zoo verstandig, de kwet
suur maar niet als een bagatel te be
schouwen.
Met die stukjes van bommen moet
men altyd voorzichtig zyn.
Ja, 't is een wonder, dat alles zoo
afgeloopen is.
Wanneer men eens 'op een duintop
staat en 't gehuchtje, dat daar als
een nestje in een kustkromming
hangt, overziet, bemerkt men, dat het
tamelyk dicht bevolkt is.
Maar de huizen staan op zoo'n kor
ten afstand van elkaar, dat vyf bom
men ze byna alle hadden kunnen ver
nielen.
't Haventje ligt vlak by de Belgi
sche grens.
In tien minuten is men aan 't Zwyn,
den nog overgebleven inham van de
voormalige golf, en te midden dier
zandvlakte staat de paal, welke nu
de Nederlandsche kleuren voert.
't Dorp Cadzand duikt drie kwar
tier landingwaarts op, met 't aloude
kerkje tusschen de boomen.
Een stil dorpje met kleurryke hui
zen, deftig zij aan zy geschaard tot
twee geiykloopende straten, maar
meest huizen achter bloemen en hees
ters.
't Is wel een roerige dag geweest
in de geschiedenis van deze plaats.
Zeker, Cadzand heeft voel bewogen
dagen gekend, maar dat was in 't
verre verleden, toen men krijg voerde
om een dijk of een weg, of een kreek,
of toen de zee hier gansche brokken
land verzwolg. Zooals een polder,
die nu als gevaariyke zandbank de
Paardenmarkt heetroerige dagon
ook in den SpaaDsch9n tijd, toen
Maurits hier zijn troepen leidde ter
verovering van Sluis en Staats-Ylaan-
deren.
Doch wie van de. vorige en deze
eeuw heeft Cadzand anders gekend
dan als de stille gemeenLe, ook ryke
gemeente.
Ja, maar waar men den eenvoud
bewaarde.
In dezen tyd worden zooveel kleine
dorpen plots bekend.
Gewooniyk is 't echter een droevi
ge vermaardheid.-
Moge Cadzand daar verder voor be
waard biyven en Zeeuwseh-Ylaande-
ren voor de ongewenschte bommen.
Breskens, 13 Augustus 1915.
Met ingang van 16 Augustus a.s.
zal de laatste postbestelling alhier
plaats hebben des avonds ten 6 30.
De laatste post naar Groede ver
trekt met ingang van dien datum,
ten 6.85 nm. in plaats van 7 36 n.m.
Hedenochtend overleed alhier de
heer H. van der Heide, in leven
rijks-havenmeester.
Curiositeitshalve vonden we
tusschen de verschillende modedeelin-
gen van het offlcieöele Duitsche ieger-
bericht
Op 9 Aug. 12 uur in den avond
wierp eén vyandeiyk vlieger op
Cadzand bommen
Daaruit zou volgen dat het in geen
geval een Duitscho vüe'gonier is ge-
eest, en ook, zou eèn oningewyde
er uit kunnen lezen alsof Cadzand
behoort tot het gebied hetwelk Duitsch-
land tot het zijne of tot het door
Duitsche troepen bezette beschouwt.
Ten gerieve van hen die vaak in
correspondentie zyn met de Kamer
afgevaardigde voor Oostburg, zy mede
gedeeld dat jhr de Muralt tot 25 Au
gustus a.s. buitenslands zal vertoeveD.
De hoofdredacteur van „De Te
legraaf" tegen wie een maand gevan-.
genisstraf was geëischt wegens opna
me van een ingezonden stuk in zake
de verdediging van ons land is door
de rechtbank te Amsterdam vrijge
sproken.
De Kweekschool voor Zeevaart
ter opleiding van leerlingen-onderoffi
cier by d.e zeemacht zal 1 Sept. a.s.
worden geopend.
By eventueele aanmelding van as
piranten worden deze voorloopig ge
neeskundig onderzoek verwezen naar
het naastbyzljnde plaatseiyke of gar-
nizoens-bureau.
Door den Territoriale Bevelheb
ber in Zeeland Is wegens belediging
van een Duitsche schildwacht het
verblijf in zijn gebied ontzegd aan
Petrus Johannes de Milliano geboren
te Biervliet in 1875, thans wonende
te Philippine.
By Kon. besluit is benoemd tot
dykgraaf van den Nieuwenhavenpol-
der de heer P. J. de Badts te Schoon-
dyke.
En tot gezworene van den Koningic-
nenpolder de heer G. Buysse te Bier
vliet.
Uitslag Duivenwedvlucht Assen.
8 Aug. (rampvlucht.)
Oostburg. Ie en le prys M. Ma-
besoone, 2e E. Dhaenens, Se en 8e J.
Lücieer, 5e Iz. de Hullu, 6e en 7e J.
Aere, 9e P. Wesdorp, 10e Jac. Buyck.
Ie en 2e overduif J. Aers.
Het was wel ter dege een ramp-
vlucht, want na dés Zondagsochtends
op het gewone uur te zijn losgelaten,
arriveerden dien dag slechts 2 duiven,
waarvan de eerste pas te 4.85.88.
Schooi» en kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te St.
Kruis dr J. van Beek te Waterland
kerkje,
Bedankt Voor het beroep te Oost
burg da W. van Roggen Jr. te Oost-
zaan.
iondagavond omstreeks hslftien
werd de politie te Amsterdam door
buren gewaarschuwd, dat van uit een
loodgieterewerkplaats aan de St.
Willebrordusstraat hetgeschreeuw
van een jongensstem vernomen werd.
De politie drong de werkplaats
binnen en vond daar een twaalfjari
gen knaap, die door middel van een
dunne ketting vafi een zyner beenen
was vastgebonden.
De jongen deelde mede, dat hy den
vorigen dag door zyn vader aldus
was opgesloten, vermoedeiyk by wy-
ze van stiaf voor het wegnemen van
eenige cententenslotte had de hon
ger hem er toe gebracht door schreeu
wen de aandacht te trekken.
De vader, die in een andere wijk
woonachtig was, is door de politie
gehaald.
In de gemeente Almelo heeft
den laatsten tijd hordenvergiftiging
op groote schaal plaats.
Niet alleen op jachtgronden wordt
het vergif gelegd, maar ook langs
publieke wegen.
Gedurende de laatste weken zyn
niet minder dan een vijftig dieren,
waaronder verscheidene luxe exem
plaren gedood.
Geregeld wordt de politie met de
vergiftiginggevallen m kennis gesteld,
doch het mag haar niet gelukken den
dader of daders te ontdekken.
Te Uitgeest is een driejarig
knaap in een beerput gevallen en
eenige oogenblikken later levensloos
opgehaald.
Collecte Zeeland.
Trexking van Dinsdag 10 Aug.
100 17844
ƒ30.
2881 2907 2936 2953
4606 6463 5489 6805
8092 8099 8137 8706
9560 14184 14618 16018
1 7827
Trekking van Woensdag
ƒ80.
2926 2961 2992 8067
8201 8220 8225 8593
5456 5461 6817 6825
8005 8009 8018 8018
8106 8110 8120 8128
14606 16006 16007 16068
Trekking van Donderdag
ƒ80.
2947 2982 8578 8078
Ned. Hebv. Kerk.
Zondag 15 Augustus.
Breskens v. 9x/s u Meenwenberg.
n. 2 u Geen dienst.
N.-Sluis n. 2 u dhr v. Belleghem.
voor militairen en andere
belangstellenden.
2960
8048
8712
16042
11 Aug.
8069
4510
6828
8096
8184
12 Aug.