Ingezonden.
Binnenland.
Breskens, 23 April 1915.
By het te Bergen op Zoom op
„Vrederust" gehouden examen is o.
ra. als leerling verpleegster geslaagd
mej. A. C. Fenyn van Breskens.
Schoondijke. De verkoop der
Emmabloempjes op 21 dezer is een
enorm succes geweest. Waar het be
stuur der afdeeling van het Groeno
Kruis meende, dat met het oog op
de tijdsomstandigheden een minder
aantal dan verleden jaar zou voldoen
de zijn, kwam er er veel te kort.
Een spoorslag om iederen 21 April
op denzelfden voet voort te gaan.
De kas kan er slechts wel bij va
ren.
Schoondijke. Minister Poullet,
Belgische minister van Schoone Kun
sten, bezocht Dinsdag de gemeente.
Nadat Z E. op het gemeentehuis
was geweest, waar hy zijne bekende
dank-rede hield, begaf hij zich naar
„'s Lands Welvaren" bij J. M. Bruijn-
ooge, vergezeld van het Schoondijk-
sche comité
De zaal was eenigszins versierd met
vlaggen en groen, terwijl hem de
Brabangonne werd toegezongen, be
geleid door orgel en viool.
De aldaar gehouden rede van den
minister werd door een der hier ver
toevende Belgen, spoorwegambtenaar,
beantwoord.
Hoogst voldaan keerden de aanwe-
huiswaarts.
Toen Woensdagavond te ruiiïi
half zeven de van Vlissingen komen
de tram op den Tramsingel te Mid
delburg stond te wachten op de tram
uit Middelburg, liep de 64 jarige vrouw
G. M., vrouw van J. G. wonende op
bet Zand, voor den motorwagen om.
Zij had niet gemerkt dat een auto
van Vlissingen aankwam en liep daar
tegen aan.
De ongelukkige bleef bewusteloos
liggen en werd in de auto naar de
Zidkenverpleging in de Langeviele
gebracht, en later op last van een
dokter naar het Gasthuis.
Daar is zij nog denzelfden avond
overleden.
De politie stelt een uitgebreid on
derzoek in, doch in staat reeds vast,
dat de chauffeur geen schuld heeft.
In de te Middelburg gehouden
vergadering van het hoofdbestuur van
de Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland werd
bepaald dat de afdeelingstentoonstel-
ling welke dit jaar te Goes zou plaats
hebben zal worden uitgesteld tot het
volgend jaar.
Hoofdplaat, Door Burg. en Wetb.
is bepaald dat de verkiezing van 2
leden van den Gemeenteraad zal plaats
hebben op Dinsdag 18 Mei, de stem
ming op 81 Mei en de herstemming
op 7 Juni.
Te Leiden is een 6jarig jongen
tje in den Stillen Rijn geraakt.
Pogingen om het kind te redden
mislukten. Na een uur dreggen, werd
het lykje opgehaald.
Sohool- en kerknieuws.
Acte-examens Zeeland.
O. m. zyn geslaagd de heeren J.
W. van Nieuwenhujjzen en L. J.
Versprille te Oostburg, Matth. P.
Heijboer te Middelburg (vroeger te
Breskens).
Coöperatieve Superphosphaatfabriek.
Mijnheer de Redacteur,
Door den heer G. A. Vorsterman
yan Oyen te Aardenburg wordt met
enkele heoren getracht om tot de
stichting eener Coöperatieve Super
phosphaatfabriek in Zeeland te komen.
Ik zal hieronder eenige bezwaren
ontwikkelen, die de oprichting van
een zoodanige fabriek in den weg
staan, opdat de leden der landbouw-
vereenigingen, die straks geroepen
zullen worden te stemmen over de al
of niet deelname, de waarde van mijn
bezwaren zelf kunnen beoordeelen.
Mogelijk willen ook anderen mijn
voorbeeld volgen, hetgeen zeker bij
de leden welkom zal moeten zijn,
omdat by een zooveel beteekenende,
diep ingrijpende en voor velen geheel
onbekende zaak als de oprichting van
een superphosphaatfabriek ook het
„tegen" wel gaarne zal worden ge
hoord voor men een besluit heeft ge
nomen.
De heer- van Oyen spoort tot de
oprichting van een fabriek aan, om
dat de Zeeuwsche landbouwers dit
voorjaar de superphosphaat ƒ1,per
100 Kg. te duur zouden hebben be
taald, wanneer evenwel zulke motie
ven voor de oprichting van een fa
briek dienst moeten doen en men
zich gaat beroepen op \le ervaringen
van dit oorlogsjaar, van dezen abnor-
malen tyd, waarin o. a. de concur
rentie van België geheel was uitge
sloten, zou men zich aan zelfmislei
ding schuldig maken, want men zou
dan een fabriek gaan stichten met
het oog op oorlogstoestanden.
En dat zou toch al te gek zyn.
We zullen daarom de reden voor
een oprichting van een fabriek moe
ten zoeken in de normale tyden, in
de toestanden van vóór den oorlog
En nu zal do heer van Oyen niet
kunnen ontkennen, dat in het laatste
tiental jaren in den superphosphaat
handel sterk is geconcurreerd, in het
bizonder tusschen do Belgische en
Hollandsche fabrieken en dat vooral
in Zeeland daarvan door de landbou
wers is geprofiteerd, omdat de strijd
tusschen die fabrieken hoofdzakelijk
in deze provincie werd uitgestreden.
Daarom kan juist in Zeeland aller
minst tot de oprichting van een eigen
fabriek worden overgegaan.
Ja, de concurrentie tusschen Hol
land en België is de laatste 2 jaren
zoo'scherp geweest, dat de super
phosphaat is geleverd voor prijzen,
die ver onder den kostprijs of fabrieks-
prüs lagen, zoodat er geen fabrieks-
winst, maar wel van verlies
sprake was.
Zie ook „Handelsberichten" 1914,
officeele uitgave van het Ministerie
van Landbouw, Nyverheid en Han
del; die op bladz. 1149 zegt„Voor
den handel in meststoffen is 1913 een
ongnnstig jaar geweest. De pryzen
zoowel wat grondstof als eindproduct
betreft, zijn aanmerkeiyk gedaald.
Als oorzaak daarvan zijn te noe
men de naar verhouding te ruime
aanvoeren der grondstoffen, lagere
zeevrachten, benevens een verminderd
verbruik van het fabrikaat doof den
landbouw ten onzent, alsmede een
bemoeilijkte afzet van dit laatste naar
het buitenland, waar in de laatste
jaren tal van kunstmeststoffenfabrie-
ken zijn opgericht
En op blz. 1151 „De fabrieken
van kunstmeststoffen kenschetsen
zonder onderscheid den gang van za
ken in 1913 als onbevredigend en
ongunstiger dan in 1912.
Tengevolge van geringe koopkracht
en overproductie liepen de prijzen
regelmatig achteruit."
Tot zoo ver het officieel verslag.
Het verslag over 1914 is mij he
laas nog niet onder de oogen gekomen,
maar ieder landbouwer kan uit do
buitengewoon lage prijzen van het
voorjaar 1914 zelf wel opmaken, dat
het verslag over dat jaar nog veel
ongunstiger moet zijn.
Het moet den heer van Oyen toch
bekend zijn, dat er toen fabrieken
zijn geweest, die op hun binnenland-
schen handel meer dan 100.000 heb
ben verloren.
Teekenend is ook het verslag over
1918 van de Internationale Guano en
Superphaatwerken te Zwijndrecht
waar staat„Yan onze plannen tot
uitbreiding van het bedrijf hebben wy
voorloopig afgezien. De Superphos-
phaatindustrie maakt tengevolge van
overproductie een crisis door en vin
den wjj ons niet verantwoord door
vergrooting onzer productie de markt
nog zwaai der te belasten. Met zulke
resultaten en toestanden voor oogen
zal men toch onmogelijk tot stichting
van een eigen fabriek kunnen over
gaan
Hierboven heb ik de oprichting van
een superphosphaatfabriek in het al
gemeen behandeld. Ik zal hieronder
meer in het bijzonder nog een paar
punten van het idee van den heer v.
O. bespreken.
De (heer v. Oyen stelt zich voor
een fabriek te stichten met een jaar-
lijksche capaciteit van 200.000 h
300.003 balen en wil over deze hoe
veelheid, die ongeveer in 8 maanden
moet worden afgeleverd, het gansche
jaar produceeren.
Wanneer de leveringen hoofdzakelijk
plaats hebben in Januari, Februari en
Maart moet dus de Jproductie van de
overige maanden van het jaar worden
opgeslagen.
In die 9 maanden werden 150,000 k
225,000 balen gemaakt. Als men nu
even wil bedenken welke groote berg
plaats men daarvoor noodig heeft, zal
men schrikken.
Een bergplaats, die andere fabrie
ken niet of althans minder noodig
hebben, omdat zij in de tijden, dat
het binnenland niet vraagt, naar an
dere landen exporteeren en alzoo ge
regeld blijven afleveren.
De koste van deze reuze bergplaats
zijn iets waarop de coop, fabriek bij
de gewone fabrieken achter staat.
Dan volgt hierop, dat de superphos
phaat tijdens de opberging in gehalte
achteruitgaat en ook dit is van geen
geringe beteekenis.
En dan het renteverlies van de su
perphosphaat, die daar opgeborgen
ligt.
Ieder zal begrijpen, dat dit onkos
ten ztjn, die bij een gewone fabriek
niet, of in veel geringer mate, voor
komen, zoodat er tegen de oprichting
van een coöperatieve fabriek volgens
het idéé van den heer van Oyen nog
meer bezwaren bestaan, dan tegen de
oprichting van een gewone handels-
fabriek.
Wordt de fabriek gesticht en wor
den de grondstoffen aangekocht en
verwerkt, dan is daarvoor natuurlijk
een kapitaal noodig, dat in aandeelen
bijeen gebracht moet worden zegt de
heer van Oyen en hij meent dan met
ƒ300.003 aandeelen klaar te zijn.
Rekent men echter uit, dat men
alleen voor de op te bergen 150,000
a 225,000 balen ƒ2. per baal
reeds ƒ800,000 ƒ450.000 noodig
heeft, dan zal het wel duidelijk zijn,
dat men meer kapitaal voor het op
richten en drijven van een dergelijke
fabriek noodig heeft, dan door den
heer van Oyen wordt opgegeven.
Wannneer het werkelijk tot de
stichting van een fabriek mocht ko
men, zou ik mij dan ook heel wat
liever bevinden onder de landbouwers,
die niet hebben deelgenomen, dan
wel bij de deelnemers,
In het regeerings verslag van 1913
wordt reeds gesproken van overpro
ductie.
Door de oprichting van tal van fa
brieken in het buitenland zullen de
Hollandsche en Belgische fabrieken
steeds meer op den handel in het
binnenland worden aangewezen en
als gevolg daarvan kan een grootere
overproductie niet uitblijven.
Die zou door het bijkomen van een
Coöperatieve fabriek nog verergeren,
zoodat da niet deelnemers wel ver
zekerd kunnen zyn, dat ze hun su
perphosphaat nog al wat .goedkooper
zullen krygen dan by de Coöperatie
ve fabriek.
Naast de Superphosphaatfabriek wilt
de heer v. Oyen een Coop, handelver-
eeniging opgericht zien. Maar daar hij
zelf zegt, dat die beide lichamen el
kander niet kunnen missen is door
hetgeen ik over de fabriek heb geschre
ven ook reeds het oordeel over de
handelsvereneeniging uitgesproken.
Met dank voor de verleende plaats
ruimte teek ent,
Hoogachtend,
Middelburg. M. BOOGERD.
De oorlog.
Er wordt op het oogenblik groote
aandacht gewijd aan den stryd in
Lotharingen tusschen Metz en Ver
dun, waar de Fransohen een aanval
op de Duitsche stellingen hebben on
dernomen die zich hier over een af
stand van byna 100 K.M. uitstrekken.
Dit gevecht is, wegens de grootte
van de aan beide zijden er bijbe
trokken troepenmachten, van veel
meer gewicht dan de stryd in Cham
pagne van een maand geleden.
De Duitsche pers zet de dagelijk-
sche berichten aangaande de plaats
gehad hebbende voorvallen in dit ge
bied op een in 't oog vallende plaats
en de Duitsche militaire deskundigen
beschouwen deze actie klaarblykelijk
als een ernstige bedreiging van de
stellingen voor Metz.
Zy ontkennen niet, dat zy zware
verliezen hebben geleden, d. w. z.
ongeveer 30,000 man in den loop der
talrijke gevechten, maar zij verzeke
ren tevefis, dat de Fransche verlie
zen minstens even zwaar zyn ge
weest.
De Duitschers hebben in alleryi
vyf legercorpsen gedirigeerd naar het
bedreigde district ten einde het
Fransch offensief tot staan te bren
gen.
Den 7den April hadden zy een he-
vigen aanval te doorstaan in bet
woud van La Selouse, negen K.M.
ten Noorden van St. Michiel en een
moorddadig gevecht had plaats by
Seuzey en La Morville, in den loop
waarvan beide partyen zware verlie
zen leden.
De Duitschers geven toe, dat zy tal
van dooden en gewonden in hun loop
graven moesten achterlaten, doch
aan den anderen kant beweren zij
twee officieren en tachtig man gevan
gen genomen te hebben.
Den volgenden nacht en in de mor
genuren van den 8en (April werden
zij op de hoogten van Combres en
tusschen Regnieville en Fey en Haye
door de Fransche artillefle geweldig
onder vuur genomen.
Op denzelfden morgen verrasten de
Franschen hen in een loopgraaf by
Marcheville, ten Zuid Oosten van Ver
dun, een verwoed gevecht van man
tegen man volgde, waarin de Duit
schers zware verliezen leden.
Terzelfdertijd moesten de Duitschers
het hoofd bieden aan een hevigen
aanval in het woud van Ailly, waar
de Eranschen er in slaagden een
reeks loopgraven te heroveren, die zy
eenige dagen te vooren hadden ver
loren.
Nauwelyks werd hier de actie min
der, of de Duitschers zagen zich met
hernieuwde kracht, aangevallen in
het Bois Brulé, waar reeds des mor
gens een heet gevecht had plaats ge
had.
De Franschen lieten hen des mid
dags niet met rust en zetten hun
aanvallen in het woud van La Selou
se en het Bois de Mort Mare voort.
In den nacht van den 8sten April
werd ook de aanval op de Duitsche
stellingen by Combres voortgezet.
Den geheelen volgenden dag werd
hier hevig gestreden, met het resul
taat, dat de Duitschers nieuwe stel-
linge moesten innemen.
Den 9en April werden de Duit
schers ook hevig aangevallen in de
vlakten van Woevre, waar den lOen
April de strijd met dezelfde verwoed
heid werd voortgezet en de Franschen
buitengewonen moed aan den dag
legden.
Door het succes der Franschen in
deze streken worden de Duitschers
te St. Mihiel ten zeerste bedreigd en
loopen zy gevaar van Etaür en Reg*
