1f|ieittb£~ en ^bMxUntuUab boot iMtsidijk Wo 20I5. Woensdag April 1915.24e Jaargang Het juiste oogenblik. De oorlog ter zee. -o> BRESKENSCHE COURANTT Abonnement per 3 maanden 0.50, franco per post ƒ0.55, voor Belgis ƒ0.75 en 1 dollar a 3 kwartalen bij vooruitbetaling voor Amerika. Abonnementen worden mede aangenomen bij boekhandelaren en brievengaarders. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIELEMAN te Breskens. Advertentién van 15 regels 25 cents, elke gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief. AdvertentiSn worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdagmiddag te twee ure. Het is begrijpelijk dat het in den grond boren van de Katwijk en de omstandigheden waaronder dit heeft plaats gevonden, een geweldige ont roering in ons land heeft teweeg gebracht. De lading maïs was ten overvloede geconsigneerd aan onze rsgeering. Zoodat het staatsbelang er mede gemoeid is. En men dus voor groote gevolgen zou kunnen vreezen. Maar nogtans behoeft dit geval, hoe ernstig ook, de vrees voor verwikke lingen niet te verergeren. Onze wakkere en beleidvolle regee ring zal ook hier weer wel den juis- ten en besten weg weten te kiezen, die in de gegeven moeiljjke omstan digheden zal leiden tot het waarach tig belang en heil van ons land. Voorzeker loopt deze niet langs het oorlogpad. Heeft men gedurende den ganschen tjjd dat deze razernij woedt, gelegen heid gehad zich voor te bereiden op alle mogelijke gebeurlijkheden, even zeer heeft men zich kunnen spiege len aan het eindelooze wee, dat zij met zich brengt. Het zal niet noodig zijn dit diep- droevig tooneel der wereld voor te hangen, daar tot in elke stulp van elk dorp dag op dag het kanongebul der doordringt en ieder met angst en schrik vervult. Indien nu de aanval in de vallende duisternis, zonder dat er eenige waar schuwing of onderzoek aan vooraf gaat, noch de nationaliteit van de onderzeeër bekend is, is geschied lou ter om te trachten ons in den oorlog te betrekken door tot verwikkelingen te lokken, dan moge het middel even duister genoemd worden als de daad zelve. En juist daarom moge dit voor on ze regeering eene dubbele aanwijzing zjjn zich niet in die mate te laten prikkelen om aan den wereldoorlog mee te doen, omdat feitelijk een an dere mogendheid langs dezen weg voor ons het oogenblik zou bepalen ons in den strijd te mengen, niet in ons belang, doch in dat van de eene of andere partij der strjjdvoerenden. Vertrouwen we aan onze regeering het hoogste belang van land en volk toe door haar zooveel wijsheid toe te schatten dat zij, indien het, hetgeen Gode verhoede, voor ons onmogelijk zou zijn buiten den onmetelijken vol- kerenslag te blijven, zelve het oogen blik daarvoor gekomen acht, doch zich niet laat verlokken door zooda nige drogredenen, die niet in het minste belang zijn van ons neutrale Neder land. De „Katwijk." Vrijdagmiddag werden de kapitein en de bemanning van het stoomsehip Katwijk door het stoomschip Vlis- singen van het loodswezen te Vlis- Bingen aangebracht. Bij het op last van het departement van Marine in gestelde onderzoek is het volgende gebleken Het schip kwam van Baltimore en was bestemd naar Rot terdam met een lading graan, gecon signeerd aan de Nederlandsche regee ring. Het was des middags door het vaarwater van de Downs geloodst naar het Sunk-lichtschip en had van daar koers gesteld langs de Gallopen naar het lichtschip Noord-Hinder. Daar de gezagvoerder voor het uit gaan den raad had gekregen, om dit traject alleen over dag te bevaren, kwam hij te ongeveer 7 uur 80 min. ten anker in 20 vaam water op 7 mijl afstand ten Westen van laatstgenoemd lichtschip. Het tij liep over de West, zoodat het schip O.N.O. voorlag. Dadelijk werd het ankerlicht gehe- schen en werden de twee groote electrische lampen klaar gemaak, die het schip buiten boord moeten ver lichten. Als kenmerken had het schip bui ten boord geschilderd de Nederland sche vlag, voorop lang 15 meter en achterop 10 meter en daartuschen in met groote letters„Katwijk Rotter dam". Bovendien liet men de natievlag waaien, benevens de kantoorvlag en het naamsein De tweede stuurman was met twee matrozen bezig met de lampen, die de aan dek staande vlag en naam sein goed verlichtten, doch met spie ren buiten boord gevoerd moeten wordeD, om ook den romp te verlich ten. Op de brug stond een uitkijk, overigens was er niemand aan dek. Plotseling voelde men een hevigen schok en de stuurman zag aan bak boord voor de brug een groote water kolom boven de verschansing komen. De olielampen vlogen uit de beu gels en er ontstond direct brand. De kapitein en de geheele beman ning kwamen onmiddellijk aan dek. De booten werden uitgedraaid en afgevierd. De tweede stuurman ging met ne gen man in de stuurboordsboot en de kapitein, nadat hjj eerst zijn porte feuille met papieren uit do kajuit had gehaald, in de bakboordsboot met twaalf man.' In de hoop, dat het schip nog zou blijven drijven, bleven de booten eerst in de nabijheid. Zjj zagen toen plotseling vlak bij een onderzeeboot uit het water op rijzen. Nummers of naam werden niet gezien. Zjj had een rechte voorsteven met laag voorschip, daarna een verhoo ging, waar op eenige afstanden ver moedelijk periscopen en daarachter weer een laag achterschip. Zoowel in het Duitsch, als in het Engelsch werd de onderzeeboot, die op ongeveer 16 meter passeerde, aan- gepraaid, doch men ontving geen ant woord. Menschen had men dan ook niet kunnen onderscheiden. De kapitein praaide ook nog om de sloepen naar de Noord-Hinder te'slee pen, doch ook daarvan werd geen no titie genomen De onderzeeboot verdween daarop in de duisternis. Na omstreeks 20 minuten zonk de Katwijk. De booten roeiden toen naar het lichtschip Noord-Hinder, waar zij ach- tereenvol gens omstreeks 2 uur en half drie aankwamen. Schepen waren op het oogenblik van de ramp niel in zicht. De bemanning heeft niets kun nen redden. Gelukkig is niemand om gekomen of gekwetst. Onder de geredde papieren bevin den zich de bewijzen, dat de lading geconsigneerd was aan het Neder landsche gouvernement. Niemand, ook de uitkijk op de brug niet, heeft vóór den schok iets van de onderzeeboot gezien of heeft iets hooren praaien De kapitein deelt hierover nog het volgende mede Woensdagavond ongeveer half acht waren we ongeveer een mijl of zeven ten Westen van het lichtschip Noord Hinder. Met het oog op het gevaar van mijnen besloot ik te ankerenhet schemerde toen al en behalve de an kerlichten gaf ik order het groote petroleumgaslicht uit te steken. Juist toen men hiermede bezig was, vond er een vreeselijke ontploffing plaats in het voorschip. Het dek scheurde open en we werden bedolven onder een golf van water en graan. De uitkijk, die op de brug stond, had niets gezien, doch een seconde of tien nadat we getorpedeerd waren, zag hij de periscoop van een duikboot boven water. Toen en ook naderhand konden we echter geen van allen zien van welke nationaliteit zij was. Het schip zonk spoedighet voor ste gedeelte het eerst. We lieten onmiddellijk beide boo ten uit, waarin we allen ODgedeerd p'aats konden nemen. We roeiden achter de „Katwijk" om en toen we dicht bij den onder zeeër waren, het was toen al bijna geheel donker, en een paar schimmen daarbij meenden te zien, riep ik om hulp. Er volgde eehter geen antwoord, integendeel, de duikboot verwijderde zich daarop zoo snel ze kon van de plaats waar ze lag. Al roeiende bereikten we daarop doodop, het was gelukkig een kalm deinende zee, circa half drie de „Noord-Hinder", waar we gastvrij werden opgenomen. Van daaruit werd om hulp aan Vlissingen geseind en om half elf '8 morgens haalde het loodstransport- schid ons af. In Vlissingen had ik nog een on derhoud met den kolonel en daarna vervolgden we onze reis naar Rotter dam. Als een bijzonderheid deelt de ka pitein nog mede, dat zeven uur Woens dagmorgen de uitkijk van de Noord- Hinder gezien heeft, dat de Ptarmi gan, een Engelsche boot, welke dicht langs het lichtschip voorbijvoer, ook werd getorpedeerd. Het schip zonk bijna onmiddellijk en het vermoeden bestaat, dat alle opvarenden verdronken. Ongeveer tegelijkertijd passeerde de Vechtstroom. Coöperatieve Superphos- phaatfabriek in Zeeland. De heeren G. A. Vorsterman van Oyen, te Aardenburg, P. Lindenbergh te Wemeldinge en K. van der Slikke te Wolphaartsdijk, tezamen vormende het dagelijksch bestuur van een com missie, die eertijds werkzaam was om voor Zeeland een coöperatieve superphosphaatfabriek te stichten, hebben thans opnieuw pogingen aan gewend om dat doel te bereiken. Gisteren is daarvoor te Goes een vergadering van belanghebbenden ge houden om het nut en de mogelijk heid van de stichting eener zoodani ge fabriek nader te overwegen. De voorzitter wees er op, dat in Zeeland 67 coöperatieve landbouw- vereenigingen bestaan, die in 1914 hebben aangekocht plm. 85 millioen K.G. kunstmeststoffen en 1.2 millioen K.G. voedermiddelen, voor een bedrag van ruim ƒ2,000,000, wat door onge veer 5500 leden dier yereenigingen is gedragen. Onder deze 85 millioen KG. kunst- mestststoffen zijn begrepen nagenoeg 6 millioen K.G. Chilisalpeter, 1 mil lioen K.G kalizouten, 2 millioen K.G. slakkenmeel, 9 millioen KG. ammo niak superphosphaat (gemengd uit 8 millioen K.G. zwavelzuren ammoniak en 6 millioen K.G. superphosphaat) en 17 millioen K.G. superphosphaat. Indien allen zich aansluiten bij de te stichten fabriek voor het bereiden van superphosphaat, zou daar jaarlijks ongeveer 23 millioen K.G. moeten worden bereid. Kunnen de Zeeuwsche landbouwers zich bovendien verstaan met die van de Zuid-Hollandsche eilanden, waar de behoefte aan een coöperatieve fa briek dringend wordt gevoeld, dan zou de hoeveelheid waarschijnlijk nog verdubbelen. Men heeft dit jaar in Zeeland een prijs moeten betalen voor superphos phaat welke, zonder den trust der fa brikanten, ondanks den oorlogstoe stand ten minste f 1 per K.g. lager had kunnen zjjn. Bij een even groot gebruik van superphosphaat als in 1914 zouden de Zeeuwsche landbouwers dus min stens 280,000 te veel hebben betaald. De heer Vorsterman van Oyen acht te dan ook een coöperatieve fabriek en daarnaast een coöperatieve Han- delsvereeniging van dringend belang. De laatste zou, onder leiding van een bekwaam koopman, chili salpeter, slakkenmeel, zwavelzuren ammoniak, grondstoffen en voedermiddelen kun nen aankoopen. De voorzitter lichtte de plannen nader toe. Voor stiohting van de fabriek en aankoopen vaD grondstoffen is ƒ800.000

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1915 | | pagina 1