ifymttti
UmUm.
Mo 1881.
Woensdag 24 December 1913.
23e Jaargang.
BERICHT.
Het Sclioolvraagstuk.
in
BRESKEN
'ióiwê- en MbwxUttiithUb
Abonnement per 3 maanden 0.50, franco
post ƒ0.55, voor Belgis ƒ0.75 en 1 dollar
kwartalen bij vooruitbetaling voor Amerika.
Abonnementen worden mede aangenomen by
^handelaren en brievengaarders.
Ad verten tien van 15 regels 25 cents, elke
gewone regel mëer 5 cents. Groote letters naar
plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentisn [worden ingewacht tot Dinsdag-
en Vrijdagmiddag te twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrydagavond b(J den uitgever C. DIELEJHAft te Breskens.
it hoofde van de a.s. Chr. Feesten
de verschijndagen van ons blad
iald als volgt
Vrijdag 26 Dec. niet
let no. van Dinsdagavond 30 Dec.
nrdt Maandagavond 29 Dec. en dat
i Vrijdagavond 2 Jan., Donderdag
gen 1 Januari uitgegeven, in welk
miner, als naar gewoonte, Nieuw-
isrsgroeten kunnen gewisseld
orden.
DE UITGEVER.
i.
Bij den stembusstrijd was „de
mbare school in gevaareen
ilaande leuze.
Nu links aan het bewind is ge
inen acht men dat gevaar vrij-
afgèwend.
En toch
Laat ons het antwoord op deze
[tag eens van naderbij bezien.
Gelijk bekend mag worden ver-
deïsteld, was bij de algemeene
trkiezingen het algemeen kies-
ihfc en staatspension neering i nzet
or den stryd.
En het opgetreden Kabinet Cort
n dèr Linden, hoewel niet een
oduct van dén stembus-uitslag,
dit deel van het compromis.
®gram ten uitvoer brengen.
Het laatste punt kan worden
jesteld bij eene gewone meer-
nrheid der wetgevende macht,
aar de invoering van algemeen
esrecht moet de medewerking
ibben van minstens twee-derde
stemmen van die organen, om-
t hiermede de wijziging van een
mdwettelyke bepaling gepaard
at.
Bij de aankondiging dat de re
sting het algemeen kiesrecht-
taagstuk aanhangig wil maken,
Tan rechtsche zijde onmiddellijk
Kinspeeld op eene samenkoppe-
ig met wjjziging van art. 192
'E' Grondwet, zoodat er een volko-
'■jgriykstel-ling tusschen open-
jjaigen bijzonder onderwijs zal
De regeering heeft evenwel
4ftard dat deze twee uiteen-
®nde .zaken niet vast te kap-
e'en z\)n ên 'bovendien van haar'
voorstellen in zake deze on-
entijsk\vestia zijn te verwachten.
Daarop is van de rechterzijde
bedreiging gekomen dat onder
eze omstandigheden harerzijds
"Mzal kunnen worden medege
werkt aan mogelijke verwezenlij
king van algemeen kiesrecht door
grondwetsherziening.
De regeering heeft nogtans haar
standpunt niet verlaten dochniet-
tdmin stelt zij prijs op beëindiging
van den schoolstrijd, deze onge
lukkige belemmering van onze
volkseenheid, en wil daartoe zelfs
eene commissie doen instellen, die
trachten zou eene oplossing van
het onderwijsvraagstuk te vinden,
eene commissie, waarin natuurlijk
ook rechtsche elementen zifting
dienden te nemen.
Na deze ruiterlijke verklaring
heeft mr Loeff, de leider katho
lieken, medegedeeld, dat, indien
njannen zijner partij werden aan
gezocht om in die commissie zit
ting te nemen, hunnerzijds daar
aan zou worden voldaan.
Een gelijke verklaring- is ook
afgelegd door jhr de Sav.ornin Loh-
nian namens de chr.-hist. en ein
delijk ook, zij 't wat schoorvoe
tend, door de ariti-rev.
Maar of 't daarmee tot eene op
lossing komen zal, wagen we niet
të onderschrijoen.
De vry lib. „Fakkel" oordeelt
over deze commissoriale arbeid
Die zaak zal aan deheeren van
rechts niet meevallen. Jaren en
jaren - het blad erkent volmon
dig, dat het in alle oprechtheid en
volle overtuiging geschiedde
hebben zij gestreden met gedachten
al|s gelijkstelling, onbeperktheid in
eigen kring, opvoedkundige vrij
heid, school aan de ouders maar
nog nooit heeft uit hun kring ie
mand in een ontwerp van wet be
iichaamd hoe een bruikbare re
geling zou kunnen of moeten zyn.
Theologie, alle ideologie, schept
nog geen staatsrecht.
Thans zyn zy, neen, hebben zij
zich voor die taak gesteld. In de
staatscommissie, geroepen om dit
vergelijk te treffen, zullen de recht
sche leden zich hebben uit te spre
ken over het aantal millioenen, de
regeling van den schoolboüw, het
aantal leerjaren, de aanvulling en
aankweeking van leerkrachten, het
schooltoezioht, de garantie voor
deugdelijk onderwys, waarbij, wat
dit laatste-betreft, met eerbiediging
van alle opvoedkundige vrijheid,
toch aan de linkerzijde wel zal ge
waakt worden dat niet bij iedere
zgak waarin mea géén trek hg^1
om innerlijke redenen, dit principe
als dooddoener worde misbruikt.
Aan de rechterzijde zelf zal thans
blijken hoe groot de moeilijkheden
zijn, waarvoor men komt te staan.
Pure winst, zelfs in het onver
hoopte geval dat van de zaak niets
terecht komt. Niet gering is de
kans dat de. rechtsche leden zullen
inzien dat de veelheid van de ver
eischte scholen en schooltjes en
de veelheid van de daarvoor be-
noodigde leerkrachten afgeschei
den van de millioenen, die een en
ander moet kosten een belem
mering voor deugdelijk onderwijs
is, vooral als het er op uit zou
loopen dat men zelfs tot minder
waardige leerkrachten zijn toe
vlucht zou moeten nemen.
Het blad treedt in deze bijzon
derheden om te doen uitkomen,
dat, als de zaak dien kant uitging,
zij voor links onmogelijk te aan
vaarden zóu zijn, hoezeer ook met
een oprecht vërlangen naar beëin
diging van den schoolstrijd bezield.
Het zegt dit niet om te ont
moedigen, maar de ernst der zaak
drong het er toe.
Er zullen straks eerlijke mannen
aan het werk gaan en 't hoopt zeer
dat ze slagen mogen. Als van zelf
dient de commissie met de zaak
te beginnen, want zet men prin
cipes en overtuigingen voorop, dan
ligt de commissie binnen vier en
twintig uren overhoop en komt er
van het geval niets terecht.
Bimiettiand.
12
Ia zake de vergiftiging op den
Koninginneweg te Amsterdam alwaar
blauwzuur ia de melk en bet water
is geconstateerd,- is te Weenen een
zekere W. gearresteerd, een zoon der
weduwe alwaar de vergiftiging heeft
plaats gehad.
De verdachte is ruim twee jaar ge
leden werkzaam geweest op het kan
toor van eon cacaofabriek te Amster
dam en later voor dezelfde fabriek te
Weenen, doch werd later wegens on
eerlijkheid uit zijn betrekking ontsla-
gOD. 7 (v lil -
Kort daarop werd hij aan een andere
fabriek werkzaam gesteld, doch om
dezelfde reden uit zijn betrekking ge
zet. De justitie heeft thans in onder
zoek hoe de toedracht dezer zaak is,
die zou moeten gepleegd zijn om in
het bezit te komen van de jaarlijk-
sche rente van een aanzienlijk kapi
taal.
Omtrent de vermoedelijke toedracht
der zaak wordt het volgende mede-
gedeald
Maandagavond 10 November te
halfacht verlieten mevrouw Wijnoogst,
haar zoon Dirk en haar dochter de
woning op den Koninginneweg na thee
tö hebben gedronken. Daarvoor werd
melk gebruikt uit een kannetje, waar
in na het vertrek der familie nog een
kleine hoeveelheid overbleef. Te half-
elf kwamen moecfer en dóchter thuis
zij gaven de poes te dunken uit het
mulkkannetje. Het dier werd dadelijk
zh-k. Men dacht niet dadelijk aan ver
giftiging en wiorpden volgenden mor
gen de melk waarop een rose laagje
zichtbaar was, weg
Een uur ongeveer ua moeder en
dochter kwatn de zoon Dirk thuis.
Hij dronk een onaangebroken flesch
nielk en vertoonde dadelijk eveneens
ziekteverschijnselen.
De justite neemt aan dat de melk
tusschen halfacht en halfelf, toen nie
mand thuis was, vergiftigd is. De
vermoedelijke dader moet daarvoor
uit Weenen zijn overgekomen en de
straatdeur hebben geopend met een
sleutel, die omstreeks deu tijd vau
zijn laatste bezoek aan de familieibibiF'
October) verdween. (Mevrouw Wijn
oogst meent dat zy den sleutel des
tijds in de deur heeft jaten steken). -1
j Dat de zoon Dirk geen ernstiger
gevolgen van d^- vergiftiging heeft
ondervonden, schijut aldus te moeten
worden verklaard, dat het staafje
cyaankali naar den bodem van de
flesch is gezonken, zoodat het bo
venste deel van den inhoud niet zoó
nóót vergift is verzadigd geweest als
hpt onderste. En hij dronk, zooals
gpzegd, uit een volle flesch.
Vermoedelijk is de dader zoo apóe-
djg mogelijk naar Leipzig vertrokken
en heeft van daar uit Dinsdag 11
November een telegram naar zijn fa
milie gezonden, om zjch aldus een
alibi te scheppen. Niet onmogelijk is
het natuurlijk ook, dat een ander dat
telegram voor hem gezonden heeften
dat hij in Amsterdam is gebleven.
Hoe dit zy, in'elk geval moet hij
Woensdag 12 November in de woning
zijn teruggekeerd, woderom toen er
niemand thuis was, om het water in
de karaf te vergiftigen, dat den vol
genden morgen door de dochter ge
bruikt werd.
I (i i öpeiroi Jen ni riois "tiynsra fblo;
Donderdagavond tusschen 10 en
lj uur bemerkte de schildwacht, die
met de bewaking Van het wapenma
gazijn te Ede belast is, dat op hëÜ
zich in.de nabijheid bevindende hek,
een als heer gekleed persoon zat, wel
ke op het commando „halt" vlug in
de duisternis verdween en daarna
Diet meer was op te sporen.
Was men vroeger van meening, dat
de vermoedelijke brandstichters onder
militairen gezocht moesten worden,
thans is men van meening veranderd.
Een plakkaat waarop een belooning
werd uitgeloofd van ƒ500 aan den
ontdekker van de brandstichterijeD,
werd half afgescheurd en in brand
gestoken,
