Ifymm 'ieitwjp- en MbmUniiMab vow hzUX\\l Mvbwon. es m Mo 1831. Woensdag- 2 Juli 1913. 23e Jaargang. politieke toestand. RESKENSCHE COURANT. rflnnement per 8 maanden 0.50, franco lost ƒ0.55, voor Belgie ƒ0.75 en 1 dollar jwartalen by vooruitbetaling voor Amerika, bonnementen worden mede aangenomen bij handelaren en brievengaarders. Advertentiön van 15 regels 25 cents, elke gewone regel meer 5 cents, öroote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief. Advertentiön worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdagmiddag te twee ure. I>it blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrydasravwid bU den uitgever C. DIELEJUX te Breskeus. af het ontstaan der concentra- in herteiiiging van do vrijzinnige i, is steeds vooropgesteld, dat i'ia alleen de regeering zon aan lijn, nidieu deze groepeenug by iMibus de meerderheid zou be- iadaregeeringsmeerd-rheid van itl omgezet in eene minderheid Id en heeft het kabiuet-Heems- luugevolge van dien uitslag zijn il'ag aan ti. M. de Koningin aan- oka, maar de concenliatie ie op net de meerderneid. tl kabinet Heemskerk is dan ook gevallen doordien de soc. de nton op vrijzinnigen en over en dubben gestemd. uraag is gerezen of de soc. dem., W dien val hebben medegewerkt, H8el bereid zuilen worden ge in om de verantwoordelijkheid regeeringsdaden in zooverre te helpen diagen, dat uj in het te kabinet zouden plaats willen >D. ««aangaande heeft een modewer- vaa de N. tt. Crt. een ondernoud li met inr P. J. Troelstra, de lei sociaal-democratische arbei- partij. i heer Troelstra antwoordde dat onrechte dit als eerste vraag ge- iirerd. De sociaal democraten zjjn eerst aan bod, maar wel links, andere vraag is dezezullen zy worden om zitting in het iet. itrent de eerst gestelde vraag ehte de heer Troalstra zich wei l» laten. Nog nooit, zeide hij, is «tof indirect door eenig gezag- politicus van links deze vraag g verantwoordelijk sociaal- tisch politicus gesteld. Tijdens Mrkiezingen heeft men er zich nog I 'roolijk over gemaakt, als van mige zyde allerlei be&chouwin- iwrden vastgeknoopt omtrent het fan verantwoordelijkheid, aan ij ons veronderstelde weigering anbod, dat nooit is gedaan en «aar mijn meening, ca de groote 'fkiug onzer machtspositie in de ook thans niet zal worden o. II mij betreft, ging de he^r Troel- foort, ik ben niet van plan my to viaag of onzerzijds iu de ge- t omstandigheden eenige porte- 't zou worden aanvaard, uit te 1 'o wel om tw66 redonen ten is dat een vraag waarvan de '^oordiDg niet aan een persoon, 'tolangrijk zijn positie in de partij zyn, kan worden opgedra- party zelve, althans haar fozon parijorganen, hebben hier- "ot te beslissen. Ten tweede een !e'öke beslissing kan alleen wor- üitgelokt op een bepaald voorstel. _*ooratel kan slechts uitgaan van r 'oordelp# staatslieden of or ganen, die natuurlijk in het gegeven geval zich eerst zullen vergewissen moeten of eene dergelyke oplossing door hun eigen geestverwanten, dat zyn allereerst de 37 gekozen vrijzin nigen eD hun partijen, wordt ge- wenscht. Verder moet men niet ver geten dat de ministers worden be noemd door de Kroon. De heeren zul len zich dus waarschijnlijk ook eerst moeten vergewissen, of de Koningin er op gesteld is, samen te werken met socialistische ministers. Het komt mij moeilijk voor, aldus ging de heer Troolstra voort, op deze vraag een toestemmend antwoord te verwachten. En nu weet ik wel, dat de constitutioneele positie van de Ko- niDgin medebrengt zich, indien de po litieke constellatie het noodig maakt, by het optreden van een socialistisch ministerie neer te leggen, maar ik ken myn vrijzinnige pappenheimers ge noeg om aan te nemen, dst zij zelfs het onmogelijke zouden willen beproe ven om de Koningin een dergelijke beslissing te besparen. De vrijzinni gen zullen dus eerst met zichzelf moe ten uitmaken, of de politieke constel latie het optreden van de socialisten in het ministerie werkelijk noodza keljjk maakt. Deze vraag is niet be antwoord door te wijzen op de moei lijkheden, die uit het resultaat der verkiezingen nu eenmaal voortvloeien. „De moeilijkheden, zei ik, waren wèl te voorzien Zeer zeker, hernam de heer Troel stra, ze zijn zelfs door de vrijzinnige sprekers en de vrijzinnige pers nogal overdreven. Men heeft bjjv gezegd wy willen in geen geval regeeren on der den invloed der socialisten. Maakt het geen zonderlingen indruk, dat die zelfde politici het steeds hebben doen voorkomen dat zü zonder socialisten in het ministerie niet kunnen regee ren Wat de mogelijkheid van regeeren van een vrijzinnig ministerie betreft, welk puDt ik thans aanroerde in het gesprek met den heer Troelsta, zeide dezeHet komt my voor, dat de mogelijkheid grooter is zonder dan met de socialistische ministers. Im mers als de vrijzinnigen zich, zooals de Nieuwe Rotterd. Courant doet, be roepen op onze getalsterkte in de Kamer om daaruit de noodzakelijk heid van het aanvaarden van een por tefeuille onzerzijds af te leiden, dan moeten zjj niet vergeten, dat die ge talsterkte ons niet op een, maar op drie portefeuilles recht geeft. En wan neer zy de invoering van het alge meen kiesrecht afhankelijk zouden willen stellen van ons zitting nemen in het kabinet, dan hebben zij te bedenken, dat, eenmaal dit beginsel aanvaard, er uit voortvloeit, dat al thans de portefeuille van binnenland- zaken aan een sociaal-democraat zou moeten worden toegewezen. Of men het gezag over de burgemeesters enz. b\j voorkeur zou willen leggen in han den van personen, van wie zwart op is verklaard, dat zy de grondslagen der maatschappij ondermijnen en een hersenschimmig doel najagen, komt mij alsnog eeuigszins twijfelachtig voor. Ik heb mij, zei de heer Troelstra, er voor den aanvang der verkiezin gen, wat myn persoonlijke ambitie voor een portefeuille aangaa', zeer duidelyk over uitgelaten. Ik meen, dat het verschil in standpunt tusschen vrijzinnigen en kerkelyken. Hun stand punt in zake militarisme, de houding der overheid by werkstakingen, de rechten en plichten der ambtenaren zijn van dien aard, dat in een ge mengd socialistisch burgerlijk minis terie conflicten niet zouden kunnen uitblijven. Met name ben ik er van overtuigd dat vanwege de rechterzijde niet al leen in, maar ook buiten de Kamer allerlei conflicten zouden worden uit gelokt en intriges op touw zouden worden gezet om de regeering te be moeilijken. Zoo bjjv. heeft het onder het mi nisterschap van Millerand (in Frank rijk) niet ontbroken aan ophitsingen bjj werkstakingen, gewelddadigheden, waardoor de regeering werd gebracht tot militair ingrijpen dat natuurljjk weer op rekening van Millerand werd gezet en tegen hem uitgespeeld werd. Waar in ons land een groot deel der christeljjke arbeiders onder den ban der rechtsche partyen staat, zou men van rechts de gekste dingen kunnen verwachten. Wanneer dan ook van rechtsche zjjde, met Kuyper te begin nen, zoo sterk op een gemengd socia listisch ministerie wordt aangedron gen, geschiedt dit alleen om straks tegenover zich te zien een ministerie dat hun de meest mogelijke kwets bare plekken aanbiedt. Wanneer de vrijzinnigen ons tot medewerking zou den uitnoodigen om daardoor vaster te staan, zouden zjj niet moeten ver geten, dat zjj bjj uitvoering van hun program, zooals dat door de beant woording van de vragen nader is ge preciseerd, van ons hebben te ver wachten de eerljjke medewerking en steun, niet ten hunnen behoeve, maar in ons eigen belang. Daarom is juist de rechterzijde tegen dit program ge kant en zal zjj elke gelegenheid ge bruiken om de uitvoering daarvan te verhinderen. Ten opzichte der punten, die niet op het program staan, als militarisme is de toestand zeker niet van ernsti ge bezwaren ontbloot. Men overdrjjve evenwel niet. Een vrijzinnige regee ring heeft ten opzichte van het mili tarisme tweeërlei keuze. De vrijzinni gen kunnen zich voornemen te dezen opzichte de continuïteit te betrachten zooals trouwens verschillende woord voerders, o.a. de heeren Goeman Bor- gesius, De Jong (Hilversum) in uit zicht hebben gesteldtenzjj een mi litaire begrooting wordt iDgediend, die door de rechterzijde niet kan wor den Afgestemd, zonder dst deze zich daarbij voor het volk blameert op nog veel erger wjjze dan zjj zien reeds geblameerd heeft. In dit ondersteld geval hebben de vrijzinnigen de socialistische stemmen voor oorlog en marine niet noodig. De tweede mogelijkheid is, dat do vrijzinnige regeering op het pnnt mi litarisme zal trachten te bezuinigen. Mjj dunkt, dat zij zelve hiertoe zou moeten overgaan, wegens de noodza kelijkheid om voor ouderdomspensioen en dergelijke de noodige middelen be schikbaar te krijgen, zonder tot al te groote belastingverhooging te behoe ven over te gaan. Nu hebben wjj socialisten, reeds in den nacht van Staal getoond, in het geval van een poging tot bezuiniging, die in deoor- logsbegrooting is opgenomen, onze verantwoordelijkheid te gevoelen. Door ons toen terug te trekken van de stelling hebben wij den aanleg der clericalen, om met onze hulp de be grooting te verwerpen, verijdeld. Over den nacht van Staal is in so cialistische kringen nog al wat te doen geweest. Er waren er, die meen den, dat wjj per se altjjd en onder alle omstandigheden tegen een oor- logsbegrooting morsten stemmen. Er waren er ook, voor wie het stemmen tegen de oorlogsbegrooting geen doel was, maar middel. Voor hen was het doel een votum uit te brengen tegen het militarisme. Wjj meenden, dat er oogenblikken konden zijn, waarop dit votum niet werd uitgebraoht in den vorm van verwerpiDg, maar van aan neming van de begrooting. Als die aanneming afhankelijk is van de stemmen der socialisten, zal zonder hulp juist van militaristische zyde de begrooting worden verwor pen en wel op dezen grond, dat z\j niet militaristisch genoeg wasdan zal het votum der socialisten vóór beteakenenstryd tegen het meer militaristische deel der Kamer en werken in antimilitaristische rich ting. Tot hen, die aldus redeneeren, heb ik steeds behoord, omdat by my het wezen gaat vóór den vorm en ik voor de ontwikkeling eener partij niets noodlottiger vind, dan baar tak- tiek vast te leggen in de schlabone. Natuurlijk is hier alleen sprake van belangrijke bezuiniging, als uitvloei sel van een streven om met het oog op de behoefte des volks, aan onze klachten tegen de opdrijving van mi litaire uitgaven tegemoet te komen. Wil eenige vrijzinnige regeering in deze richting werken en tevens hare handhaving de verwezenlijking van de voornamste punten van het con centratie-programma afhangt, dan zal zy zeker in mij en meerdere van myn partygenooten steun tegen de tegenstanders en eventuesle intriges van rechts kunnen ondervinden. Om al deze redenen komt bet mij voor, zeide de heer Troelstra, dat het optreden van een socialistisch minis ter niet noodig is, indien slechts een vrijzinnige regeering met voortvarend'

Krantenbank Zeeland

Breskensche Courant | 1913 | | pagina 1