at J^wrfeuftdHctb
-
BERICHT.
TiWEooi.
No !7@0.
Zaterdag' 28 December 1912.
22e Jaargang.
ïiiGUwjaarsadvertsntisn
Abonnement per 8 maanden 0.50, franco
per post 0.55, voor België 70.75 en 1 dollar
a 3 kwartalen bij vooruitbetaling voor Amerika.
Abonnementen worden mede aangenomen bij
boekhandelaren en brievengaarders.
Advertentiën van L5 regels 25 cents, elke
gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar
plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag
en Vrijdagmiddag te twee ure.
ïntï
Uit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C IHELFJIiN te Breskens.
'i
In het no. dat op 1 Januari
l.s. zal verschijnen bestaat, als
naar gewoonte, gelegenheid tot het
doen opnemen van
a 25 cent per stuk.
De UITGEVER.
i De heer Lobman vervolgende, zeide
Jat wat het concentratie-program n.et
81 geeft, door alle partijen wordt vc-r-
langd, maar wat er op staat, is wat
de sociaal-democraten verlangen. Al-
I lereerst het algemeen kiesrecht zon
der eenig tegenwicht. Vrouwen moe
ten ook kiesrecht hebben, maar moe-
ton in de Grondwet ook verkiesbaar
worden verklaard. De neutrale school
moet onverzwakt worden gehandhaafd
Toorts wordt verlangd staatspension-
neering en staatsarmenzorg. Dit alles
moet wórden betaald door de bezit
ters. En als er eenmaal staatsuit-
keering is, dan zal de hebzuoht <le
Zf ge behalen over het verstand.
Bij de verkiezingen zal dr Knyper
dienst moeten In 1905 was men ont
stemd of ontsteld over zijn redevoe
rt ringen. Nu wordt het stralende licht
ill van dr Kuyper gebruikt om dit kabi
net in de schaduw te stellen. Ver
langt men dan bij de liberalen dr
Kuyper terug? Spr. gelooft het niet.
Alleen is en blijft deze de boeman en
bij de verkiezingen zullen de Kuvper-
haters zich wel op gelijke wijze doen
"D gelden-als vroeger,
jgs Wat zijn nu zijne wenschen en de
aanmerkingen van spreker op dit Ka
binet? Er viel in het afgeloopen
jaar eeüig gebrek te constateeren aan
'astheid in den wetgevenden arbeid,
doch daarnaast werd een ijver en
doortastendheid aan den dag gelegd,
die ook door tegenstanders niet zal
J kannen worden ontkend. Dit Kabi-
iet heeft moedig de bescherming van
arbeiders tegen de gevolgen van de
felle concurrentie ter hand genomen
et daarbij scherpe afkeuring gevon-
dto bij hen, die daarvan niet gediend
Zij heeft vastgehouden aan de
'srplichte verzekering, die nu werd
geweigerd door partjjen, welke er
Troeger vóór waren. Zij heeft ge
weigerd gehoor te geven aan den
aandrang naar een Staatsuitkeering
zonder contra-praestatie. Zij heeft
een regeling voorgesteld, waarbij aan
te industrie de kosten worden opge
legd, omdat de regeling was in haar
belang. Zij heeft mogelijk gemaakt
een inleven van bestaande organisa-
bes in den nieuwen toestand. Zij
beeft, mits niet het einddoel in den
weg stond, groote inschikkelijkheid
getoond
Eindelijk h.eeft het gepoogd door
billijke verdeeling van lasten het ge-
heele volk in de kosten van dit alles
te doen bijdragen, zond,r de min ge
goeden daarin te betrekken, daar het
gewijzigd Tarief wel eenigen tijd den
handel zal drukken, maar het is geen
beschermend tarief in den werkelijken
zin en belast niet de levensmiddelen.
Ten opzichte van het kiesrecht be
staat er oen onjuiste voorstelling van
hoe wij dat willen en dat de rechter
zijde het hieromtrent niet eens kan
worden.
Spr. heeft uiteengezet dat hij van
dit ministerie in de toekomst ver
wacht een betere verzorging van le
ger en vlooteen krachtige verbete
ring van ons rechtstelseleen ont
wikkeling vaD het onderwijs in de
richting waarvan de grondslagen zijn
gelegd door de wet-Kuyper een krach
tige politiek in de koloniën, waarbij
geen dwang wordt uitgeoefend tot vnr-
chri8telijking, maar waarbij men ook
niet onnoodig uit den weg gaat voor
het heidendom.
Voorts een Grondwetswijzigiging,
die een einde maakt aan den thans
nutteloos gevoerden strijd om het
kiesrechtop zoodanige wijze, dat de
verschillende factoren, die invloed
hebben op onze wetgeving, tegen el
kaar opwegen. Daarbij evenredige
vertegenwoordiging en verplicht stem
men om een einde te maken aan on-
gewenschte politieke verbindingen en
onzedelijk drijven naar de stembus.
De klove tusschen Christenen en
paganisten bestaat en ligt in den
menschelijken geest. Men erkenne die
klove on zorge, dat die strijd niet
door onzuivere elementen worde be
dorven. Men streve dus niet naar
overheersching van humanisten.
Spr. wil dus niet ^bsvoorrechting
van ëenige Kerk. Is de Nederduitsch
Hervormde Kerk bevoorrecht door
het gebruik der oude gebouwen en
door artikel 171, dan blijve die be
voorrechting, evenals het gebruik der
oude gebouwen in Katholieke streken
door Katholieken.
Maar elke bevoorrechting buiten de
bestaande, die op historische gronden
berust, acht hij voor de bevolking een
ramp. Wrj Christenen behoeven slechts
vrijheid en gelijkheid, daarvoor zorge
de wet. De Koning der Aarde be
geert geen aardsche machtmaar wg
willen onze kinderen tot dien Koning
brengen en dan moeten wij aan onze
kinderen dat onderwijs kunnen geven
dat daartoe leidt. Bestaat in deze de
vrijheid en de gelijkheid, dan zal ver
kregen worden waarnaar door de rech
terzijde wordt gestreefd.
Deze zaken liggen op den bodem
van de politiek van dit Kabinet, en
daarom blijft spreker er zijn vertrou
wen aan schenken. Men heeft wel
eens gesproken van een Jolig" Ka
binet. Spreker is er het Kabinet
dankbaar voor, dat het ondanks de
neerdrukkende atmosfeer, waarin het
verkeert, en de tegenwerking die het
moet ondervinden, de kracht blijft
vinden om opgewekt zijn taak vooit
te zetten.
Dat minister Heemsderk de bezie
lende kwaliteiten mist van dr Kuy
per, geeft hij toe. Maar waarvoor men
dr Kuyper h t meeste huldigt, is dat
gene wat hij deed voor de Gerefor
meerde Kerk, de Gereformeerde be
ginselen en de Vrije Universiteit. Die
hulde verdient hij ten volle en daar
aan kan niets werderi afgedaan. Die
hulde kan de heer Heemskerk niet
ontvangen. Maar wanneer het con
centratie-kabinet optreedt, zal ook
geen zijner leden die hulde kunnen
tegemoet zieu.
Maar het Kabinet heeft met niet
minder ijver en toewijding gewerkt
dan het Kabinet van 1901, en het
heeft getoond te wilien samenwerken
met de Kamer en daardoor eenzijdig
heid te willen vermijden.
De heer Nolens, de leider der Ka
tholieken sprak over de partij-verhou
dingen
Wij hebben thans een geconcen-
treerden, geconsolideerden, eenvoudi-
geu toestand gekregen; We hebben
de coalitie en de concentratie en er
tusschen in de sociaal-democratische
partij.
Wat de coalitie betreft, niettegen
staande de kleine geschillen in plaat
sen, waarvan sommigen nog niet
weten waar ze liggen, gelooft spre
ker "niet dat gevreesd behoeft te
worden dat de coalitie, sedert jaren
bestaande en bestand gebleken tegen
stormen van binnen en van buiten
op dit oogenblik gevaar loopt. Na
tuurlijk waar veel menschen van ver
schillende richting met elkaar moe
ten leven, kunnen zich verschilpun
ten voordoen, voor den buitenstaan
der blijkbaar zeer belangrijk. Ook in
het leven van partijen gaat niet al
les nauwkeurigvooruitstrevende en
stuwende krakhten oefenen invloed,
maar meer bedachtzameu doen dat
soms niet minder. Wat spreker en
zijn naaste politieke vrienden betreft,
vriend en vgand zal moeten beken
nen, dat zij loyale medewerkers zijn
en niet al te lastige bondgetooten.
En wanneer de beide andere groepen
blijven samenwerken op dezelfde wij
ze als thans, dan meent spreker,
dat de coalitie nog wel in dit jaar-
en ook het volgend jaar haren heil-
zamen invloed op het land zal doen
gevoelen.
Wat de middengroep betreft, de
concentratie heeft haar terzijde ge
steld, althans in haar program. De
jonge groep, die zich nog al eens uit
de hoogte toont, zou zich ook maar
niet zoo in het kringetje hebben la
ten inlijven. Er is al over gesproken,
spreker gaat er met nader op in,
dat op het conceutratieprogram niet
temin twee wenschen van de socia
listische gro p zijn verwezenlijkt.
Spreker weet wel, wat rechts be
treft, waaraan zich te houden met
de S. D. A. P. Da heer Schaper zei-
de, dat zijn partij blijft strijden te
gen het. kapitalis en het clericulisme.
Hij begrijpt dat de concentratie-
mannen stelling nemen tegenover de
sociaal democraten, want daar is ook
een tegenstelling tusschen deze en al
le burgerlijke partijen.
Over de samensmelting der vrijzin
nigen verheugt hij zich Het is goed
dat die groepen welke veel overeen
komst en gemeenschappelijks hepbqp
en tegenovor wie rechts te zamen op
treedt, onderling vereenigd optrekkcp
en volgens den heer Rink ter over
winning. De zaak wordt vereenvou
digd als er minder partijen zijn. On
derling moeten zij haar geschillen uit
maken, maar wij hebben maar met
éen enkele groepeering te maken.
Er dringt zich echter éen vraag naar
voren. Waar is het middelpunt van
deze ineenlooping van groepen, die
tot voor korten tijd zoo ver van elk
ander stonden als de vrijzinnig-demo
craten en de vrij-liberalen.
Spreker zal niet den grondslag be
handelen. maar wijst er op, dat we
te doen hebben met het onverzwakt
handhaven der openbare school
niets op tegen „waar tedere gods
dienstige gevoelens worden geërbie-
digd". Daar hebben we nu jaren
schoolstrijd voor gehad, om er toe te
komen, dat men zonder meer beweert,
dat op de tegenwoordige openbare
school ieders godsdienstige gevoelens
worden geërbiedigd Men kan er ech
ter ook mee bedoelenzóó willen wij
de openbare school en zoo moet ze
zijn, wil ze aan onzen eisch voldoen.
In het eerste geval doet men het
best te zwijgen, in het tweede moet
men verbaasd staan over den onder
nemingsgeest van menschen, die mee-
uen een openbare school te kunnen
hebben waar positieve godsdienstige
beginselen worden geëerbiedigd
door ze te verzwijgen.
Spieker leest verder verandering
in onze vrijhandelspolitiek moet wor
den afgewezen. Wfl' hebben echter
geen vrijhandelspolitiek. Het gaat
eenvoudig om een min of meer.
In de behoeften voor den ouden
dag moet worden voorzien door uit-
keering uit de Staatskas. Hieruit
maakt spreker op, dat de strekking
van de basis is eerst de zg. Staats-
pensionneering in te voeren, terwijl
verder aanmoediging wordt gegeven
aan vrijwillige verzekering. Dus eerst
Staatspensioen en verder bevordering
van aanvulling boven het wettelijk
minimum.
De gelden zullen gebonden worden,
daar men niet zal terugdeinzen voor
verhooging van directe heffingen.
De concentratie kwam eenigszins
onder nooddwang tot standmenig
inlivudu zal er wat verlegen mee
zitten,
