at .^bwtUnüóhb doot $$mi»i&fy<W.ÏMtiï>etat.
i 0
ONTWAAKT.
are
No. 1500.
Woensdag 15 Februari 1911.
20" Jaarg,
llqeiuwit
Buitenland.
FEUILLETON.
je
aat i
ander
ctrisi
BRESKENSCHE COURANT.
rt
19
liane
Abonnement per maanden 0.50, franco per post
door het geheele rijtc 0.55, voor België ƒ0.625 en voor
Amerika 1 dollar voor 3 kwartalen bij vooruitbetaling.
Alionnementen worden aangenomen bij boekhandelaren
en brievengaarders.
Advertentién van 1 tot en met 5 regels 25 cents, elke
gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar plaats
ruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdag
middag te twee ure.
Dit liiatl verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond by den uitgever C. DIELEMAK te Rreskens.
WHIIIWMnmnrri'TpiMirillJj^ l
II
IN.
EN
bit
üun vroesuiyk recbtorlijku dwaling of
isschion koppigheid, is in Duitschland
ui het licht getreden.
Den Son Februari 1895 werd in Bau-
ju, een klein plaatsje in Westfaleu, in
onrustigen stakingstjjd, eon verga-
uiug van mijnwerkors gohouden. Zij
as belegd door aanhangers van de z.g.
rye vakvereenigingen, en sociaal-de-
iocraten werden er niet toegelaten. Aan
0§ inige sociaal democraten, die met Schrö-
een van hun leidors, aan hot hoofd,
sor de vergadering begon, de zaal wn-
binnengekomen, werd beduid, dat
heen moesten gaan. Zij verklaarden
ch daartoe bereid, indien men hun het
j utcoo-geld terugbetaalde. Terwyjl men
aarover doende was, kwam oen gen-
srm, Münter, een kerel als een boom,
hen af, om hen tot voortmaken aan
zetten. Toen hij in de nabijheid
an Schröder kwam, struikelde deze en
iel. Een aantal monschen, die in de
aal waren en meenen hunne oogen goed
Ion kost te hebben gegeven, bevostigen
verzekering van Schröder, dat Miin-
»r hem in den nek gepakt en een duw
gogo ven heeft. Een eind verder op weg
naar do deur is Schröder nog eens „ge
struikeld".
De zaak kreeg voor hot gerecht een
Haspel. De gendarm haastto zich op de
tegen hem ingebrachte klacht wegens
mishandeling van Schröder, de tegen-
beschuldiging in te dienen, dat Schro
der hem in de uitoofening van zijn ambt
boleedigd bad.
Voor de rechtbank logden de sociaal
democratische kameraden onder eede
verklaringen af, die Hjnrecht in stryd
waren met hot oveneons beöcdigde ge
tuigenis van don gendarm. Het heolo
proces had een politiek karakter gekre
gen, omdat het sociaal democratische
grieven tegen een vertegenwoordiger
van het gezag, don gendarm gold.
Staande de terechtzitting werden do
sociaal-democratische getuigen in hech
tenis genomen, onder verdenking van
opzettelijk oen valscheu eed gezworen
te hebben. Het proces tegon hon ein
digde met hun voroordeeling tot ettelijke
jaren tuchthuisstraf. Johann Meyer, do
voornaamste beklaagde, thans een ge
broken man die op krukken voortstrom
pelt, kroeg drie en een half jaar tucht
huisstraf. Intusschen was Schröder reeds,
ter zake van de hem te laste gelegde
beleediging van den gendarm, tot tucht
huisstraf veroordeeld.
De zaak heeft indertijd in de pers
tot bittere commentaren aanleiding gege
ven. „Van het paleis naar hot tucht
huis!" luidde de titel van een artikel
in de sociaal-democratische pers over
het proces tegen Schröder. Daarmee
zinspeelde men op de omstandigheid,
dat Schröder als hoofd van een afvaar
diging van mijnwerkers kort te voren
waardig gekeurd was, om den Keizer
in zijn eigen paleis de grieven der mijn
werkers voor te leggen.
Dr. Niemeyer, de advocaat van de
beklaagden, heeft in de overtuiging, dat
hier een rechterlijke dwaling begaan
was en niet de veroordeelden, maar de
gendarm in het tuchthuis had behooren
te zitten, gestadig voor de herziening
van het geding geijverd. Verleden jaar
eindelijk smaakte hij de voldoening, dat
het hof te Hamm last gaf, het proces
te herzien, en nu is voor de rechtbank
der gezworenen te Essen het nieuwe
geding gevoerd on daar vonnis gewezen.
De gendarm is middelerwijl overleden.
Maar over dezen doode is bij hot pro
ces weinig goeds gezegd. De commis
saris van politie, die zijn chef is ge-
woest en indertijd de mishandeling van
Schröder geloochend heeft, moest erken
nen, dat er dikwijls klachten over den
gendarm bij hem waren ingekomen.
„Wanneer hij oen stuk in den kraag
had, was het erg lastig, om mot hem
om te gaan. Hij had een hoogen dunk
van zichzolvon en hield zich voor den
alleenheorscher van Heme en den om
trek". Hij kon soms dolle streken uit
halen.
Op een goeden dag reod hij in galop
over een trottoir en een ander maal
verstoorde hij eon groot militair concert
te Heme, doordat hij, op onrechtmatige
wijze, van den kastelein het permissio-
biljet verlangde te zien. Bij dit concert
ging hij zelfs Amtmann te lijf. Zijn
paard had hij buiten laten staan. De
commissaris zelf had toen den gendarm
naar buiten gobracht en hem den door
tocht versperd. Den volgenden dag ver
ontschuldigde hjj zich mot do verklaring,
dat hij te veel godronken had.
De Commissaris werd ook over het
struikelen van Schroder gehoord. Hij
was juist aan de deur van de vergader
zaal gekomen, om eens te gaan kijken
wat Munter daar deed, toen de sociaal
democraten weg moesten. Hij heeft
Schroder tweemaal zien struikelen en
Munter achter hem aan zien loopen,
maar niet gezion, dat Munter Schroder
bij den kraag pakte. Hij gaf toe, dat
dit door een zuil kon gekomen zjjn, die
hem hot vrjje gezicht benam. Overigens
geloofde hij, dat do gotuigen, die over
de mishandeling van Schroder onder
eede getuigenis hadden afgelegd, te
goeder trouw waron geweest en werke
lijk geloofd hadden, wat zij zeiden. En
hl) erkende dat Munter gewoon was
togen menschen, die zich over zjjn op
treden beklaagden, vervolgingen wegens
beleediging in te stellen.
Het Openb. Min. vroeg na de behan
deling onschuldig verklaring van alle
beklaagden.
De advocaat dr Niermeyer herinnerde
aan do processen van vijftien jaar gele
den, waarbij de getuigen, die hij had
laton dagvaarden, in hechtenis genomen
waren. Ik dank God in den hemel, -
vervolgde dr Niemeyer, dat Hij mij
in dien tijd beeft doen besluiten, van
het hooren van andere getuigen af te
zien, anders zouden zij ook de gevan-
vangenis in gegaan zijn, evenals zij, die
toen op bevel wan het O. M. door Mün
ter zelf naar het huis van bowaring zyn
gevoerd.
Hoe is het vonnis van toen mogelijk
geweest
Er is een kreet van verontwaardiging
door de pers van alle richtingen gegaan,
en uitnemende mannen boden zich aan,
om de genade des Koizers in te roepen.
Maar de veroordeelden zeiven bedanklen,
daarvoor. Zij wilden goene genade,
maar recht
Nu zijn de gemooderon kalmer ge
worden en ook de strafrechtspleging is
op het gebied van depsy-chologie van
de getuigeverklaring vooruitgegaan. De
advokaat was van meening, dat het
vroegere vonnis alleen mogelijk was ge
weest, omdat het O. M. toen niet op
het breede en onpartijdige standpunt
De lusteloosheid en onverschilligheid,
die zjj aan den dag legde, viel my lood-
üwaar op het gemoed. Ik had eone
dwaasheid begaaneen zaak die nim
mer ongedaan kon worden. Ik moest er
dus de gevolgen van dragenEn toch
wilde ik nog hopon, vooral hopen op
hetgeen de dag van morgen zou open
baren.
Zoo denkende, wandelde ik een groot
deel van den avond rond. Ten slotte
keerde ik naar het hotel terug en zocht
mijn eigen apartement op.
Dit grensde, zooals ik den „suite" be
steld had, aan dat mijner vrouw. Ik
zette, zoo goed ik kon, alle hoop en
vrees uit mijn gemoed, en sliep einde
lijk in.
Mijne bruid en ik, wij bezochten de
meren niet zooals ik voornemens was
goweest. In don tijd van twee dagen
had ik de geheels waarheid ontdekt,
wist ik al wat ik weten kon, dl wat
ik ooit omtrent Pauline weten zou De
bedoeling van de herhaalde waarschu
wing der oude vrouw Zij is niet ge
schikt voor liefde of huwelijk, was mij
geoponbaard. De reden, waarom Dr. Ce-
neri uitdrukkelijk verklaard had, dat
Pauline's echtgenoot zich tevreden moest
stellen met haar bezit zonder naar haar
verleden te vragen, was mjj duidelijk
Pauline, mijne vrouw, mijne verlief
de bezat geen verleden I
Of beter gezegd, zij kende geen ver
leden. Eerst langzaam, doch later met
rassche schreden kwam de waarheid tot
mij. Thans wist ik waaraan ik dien
vreemdsoortigeu, verbaasden blik in die
schoone oogen moest toeschrjjveo, even
als de aanleiding tot die onverschillig
heid en lusteloosheid. Het gelaat dei-
vrouw die ik gehuwd had, was liefelijk
als de morgensterhare vormen waren
zoo volmaakt als dio van een Grieksch
beeldhouwwerkharo stem zacht en
welluidend, maar het eenige dat elke
bekoorlijkheid bezielt, de geest was af
wezigHoo zal ik haar beschrijven?
Krankzinnigheid is geheel iets anders.
Onnoozelheid kan ik het evenmin noe
men. Ik kan er het juiste woord niet
voor vinden. Er ontbrak eenvoudig iets
aan haar verstand, evenals er somwijlen
éen lid aan een overigens volmaakt li
chaam ontbreekt. Herinneringsvermo
gen scheen zij slechts voor betrekkelijk
oogenblikkelyke voorvallen te bozitten.
De kracht tot redeneeren, overwogen eu
gevolgtrekkingen to maken scheen bui
ten haar bereik te liggen.
Zij scheou uiet in staat om het be
lang of de strekking van hetgeen er in
hare omgeving plaats vond, te onder-
schoiden. Zij scheen ongevoelig voor
vreugde en leed. Niets scheen haar te
treffen. Zoolang hare aandacht niet op
personen of plaatsen gevestigd werd,
merkte zij ze zelfs niet op. Zij leefde
als door instinct- stond op, at, dronk
en logde zich weder ter ruste, alsof zij
niet wist waarom zij dit deed. Vragon
of opmerkingen die binnen het eng be
reik van haar vermogen violen, werden
door haar beantwoord die dit te boven
gingen, scheen zij niet te hooren, of
anders zochten de schuwe, onrustig
wordende oogen hot gelaat van den vra
ger en verbaasden hem evenzeer, als
mij, toon ik voor do oorste maal dien
vreemdsoortig vragonden blik had opge
merkt.
(Wordt vervolgd.)
