ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET VOORMALIG 4E DISTRICT.
Ei verSaal nit itaiscli-Polt
No. 1339.
17e Jaarg.
Buitenland.
FEUILLETON.
IÏRBSKEIVSCHE COURANT.
Abonnement per 3 maanden 0.50, franco per post
door het geheele rijk 0.55, voor België /0.62:' en voor
Amerika 0.82r' bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden bij boekhandelaren en brieven
gaarders aangenomen.
Advertentiën van 1 tot en met 5 regels 25 cents, elke
gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar plaats
ruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdag
middag te twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIELEMAN te Breskens.
Keeren we ditmaal eens terug naar
Marokko, waar de omstandigheden zoo
snel eene wending namen, gelijk we dat
zagen in Turkije.
Immers bij Keela heeft een geducht
gevecht plaats gehad, dat betrekkelijk
I onverwacht een einde heeft gemaakt aan
I de regeering van den wettigen Sultan
Abdel Azis en de heerschappij feitelijk
werd gelegd in handen van den troon-
pretendent Moelay Hafid.
Een jaar geleden door de nationalis
tische partij op het schild geheven,
drong Moelay Hafid langzaam maar on-
ophoudelijk naar voren. De zuidelijke
hoofdstad des rijks, Marakesch, huldig
de hemdaarop viel Fez, het tweede
machtscentrum, hem bij. Abdel Azis
was ten slotte nog slechts op een smal
le kuststrook aangewezen. Van daar
deed hij een poging om de heerschappij
weder aan zich te trekken, maar de
stemming voor Moelay Hafid, zijn half
broeder, had ook in zijn eigen leger in
gang gevondeneen deel van zijn troe
pen muitte en minder door militaire
overmacht dan wel door de aantrekke
lijkheid van zijn politiek programma,
i behaalde Moelay Hafid een volledige
zegepraal. Tanger, en daarna het groot
ste gedeelte van het kustgebied, huldig
de hem en Abdel Azis, met moeite aan
den slag ontkomen en onder Fransche
hoede gevlucht, had afgedaan.
Daarmede is de Fransche Marokko-
politiek voorloopig geheel en al mislukt.
De zwakke Abdel Azis, die voor vreem
den invloed zoo toegankelijk was, scheen
den Franschen kolonialen politici een
gemakkelijk werktuig van veroverings
zucht. Fransche zendelingen, onder
steund door de diplomatieke vertegen
woordigers van de republiek, nestelden
zich aan het hof van Abdel Azis en
werkten onvermoeid aan het verdringen
van den overigen Europeesc! en handel.
Het handelsmonopolie moest de eerste
schrede zijn om het Mauretanische rijk
tot een vazal van Frankrijk te maken.
Doch het plan van een vredelievende
binnendringer (penetration pacifique),
waarvoor de republiek zich van Enge-
lands goedkeuring had verzekerd, vond
twee tegenstandersDuitschland, dat
tegen de uitsluiting van zijn handel pro
testeerde, en het Marokkaansche volk,
dat de oude onafhankelijkheid des rijks
door de Fransche vreemdelingen bedreigd
zag. De impulsieve tocht des Duitschen
keizers naar Tanger bracht den steen
aan het rollen. Frankrijk werd uitge-
noodigd de positie van alleen-belang
hebbende op te geven en met andere
bij de Marokkaansche markt geïnteres
seerde mogendheden tot een overeen
komst te geraken. In Algeciras werd
de open deur voor den vredehevenden
handel van alle naties erkend.
Toch gaven de Franschen hun plannen
met Marokko niet geheel op. Ja, men
mag eigemijk zeggen, dat zij in de plaats
van de geheime commercieele, een open
lijke militaire actie zetten.
De politierechten, die hun in Alge
ciras waren toegekend, breidden zij tot
een formeele militaire bezetting uit,
waarvoor eenige aanvallen van opge
wonden inboorlingen het voorwendsel
waren.
Er werden troepen naar Marokko ge
voerd en van de kust uit drongen de
Fransche generaals het land binnen.
Sulan Abdel Azis was niet in staat
deze overtreding van de acte van Alge
ciras tegen te gaan en zoo hielpen de
Marokkanen zichzelfzij vielen van den
regeerenden sultan af en schaarden zich
om diens halfbroeder Moelay Hafid,
die de stammen ter verdediging hunner
onafhankelijkheid en hun geloof tegen
de vreemdelingen opriep.
Toch is Moelay Hafid blijkbaar te
slim om het aan te laten komen op
een openlijken strijd met Frankrijk, wel
wetend, dat hij, althans in het kustge
bied, nimmer zou kunnen zegevieren
tegen de moderne oorlogswapenen.
Maar daarin schuilt dan ook het
tweeslachtige van zijn positie. Hij zal
de stammen slechts blijvend om zich
heen kunnen scharen, wanneer hij hen
ten heiligen oorlog voert.
Wil hij als geordend sultan leven,
dan zal hij weldra moeten ervaren, dat
zijn macht in een groot gedeelte van
het land, evenals die van zijn voorgan
gers, slechts in naam bestaat en voor
al zal hij veler sympathie kunnen ver
spelen door belastingen te gaan innen,
wat toch moeilijk achterwege kan blij
ven, vooral, indien het hem ernst is
met de belofte, dat hij de schulden der
vorige regeering overneemt.
Mogelijk zou de thans afgezette sul
tan, Abdel Azis, dan nog wel eens een
kansje krijgen 1
Het zou ons zeker weinig interessee
ren, welke sultan er in naam of inder
daad baas was in Marokko, wanneer
niet gebleken was bij herhaling, dat dit
rijk aan de uiterste noordwestkust van
Afrika alle elementen in zich vereenigt
om aanleiding te geven tot geschillen
tusschen de mogendheden van Europa
onderling en vooral tusschen Frankrijk
en Duitschland.
Het heeft indertijd, vóór tot de bij
eenkomst te Algeciras besloten was,
maar weinig gescheeld, of Europa had
in vuur en vlam gestaan om Marokko.
De sympathie van Frankrijk voor Ab
del Azis en die van Duitschland voor
Moelay Hafid is tot heden een leelijk
wrijvingspunt gebleven.
Geruststellend is daarom tot zekere
hoogte de verzekering van Fransche
zijde, dat Frankrijk, met het oog op de
veranderde omstandigheden, slechts in
overleg met Europa zal handelen.
In de eerste plaats, zoo wordt dan
van Fransche zijde verklaard, zullen,
nu aan de nederlaag van Abdel Azis
niet moer te twijfelen is de mogend
heden het met elkaar eens dienen te
worden, om vast te stellen, wie de wer
kelijke sultan is. Tengevolge van reeds
plaats gevonden besprekingen, hebben
zij daarvoor drie maanden tijd.
Besluit Europa, Moely Hafid te er
kennen, dan zullen Frankrijk en Spanje
hun tusschenkomst verleenen, en met
den nieuwen monarch onderhandelen.
Zij zullen hem als voorwaarden voor
leggen, zijn formeele instemming met
de internationale overeenkomsten en
zijn geheele goedkeuring van de finan-
cieele en andere in de laatste twee
jaar in Marokko opgerichte instellingen.
Waartoe Hafid zich inmiddels al bereid
heeft verklaard
Tezelfder tijd zal Frankrijk hem zijn
speciale rechten waarborgen en hem
vragen, dat de agenten, die Abdel Azis
tot het laatste oogenblik getrouw zijn
gebleven noch in hun personen, noch
in hun bezittingen getroffen worden.
Men neemt te Parijs aan, dat de
huldiging van Moelay Hafid als sultan,
niet het succes mag zijn van deze of
die mogendheid, maar enkel het resul
taat moet zijn van een beslissing van
het Europeesch bloc, om het zoo eens
uit te drukken.
Meer dan ooit is thans overeenstem
ming tusschen de mogendheden noodig,
wil men in Marokko een staat van za
ken scheppen, die de bloedige anarchie
van thans behoort te vervangen.
Er is voor het oogenblik geen sprake
van een nieuwe conferentie van Alge
ciras, waarvan het nut en het thans
L®-|—
81.
Allerwege, op veld e'n weide, ontdek
te het oog de helderwitte, dertig voet
hooge herinneringskruizen deV Polen,
als zooveel stomme aanklagers van dat
zelfde Rusland, welks kostbaar Grieksch
kruis alleen in eenzaamheid prijkte bo
ven de vijf koepeldaken van de officieele
kerk in het dorp.
Aan hun voeten stroomde een heldere
vlugge beek, door boschjes en langs rij
ke akkers, en leverde de beweegkracht
voor de vijf molens van het landgoed,
ginds in het dal. Die molens waren
het, die de statige eiken tot timmerhout
verwerkten, dat op zijn beurt in geld
omgezet, naar Parijs werd gezonden,
waar graaf Etienne'zijn prachtige bos-
schen in zorgéloosheid verkwistte.
Milutin zag nadenkend naar de gra
vin, toen hij zichzelf afvroeg „Hoeveel
tijd zou er toe noodig zijn, om deze
heerlijke bosschen te doen verdwijnen,
achter de champagne-verslindende cou
lissen der Grand-Opera, of op het groe
ne laken van de baccarat-tafel Een
zachter gevoel in zijn borst deed hem
hopen, dat de reusachtige sommen gelds
die hij van den graaf had gewonnen,
den roekeloozen speler niet ten eenen-
male tot den bedelstaf zouden veroor-
deelen. Hij was verder gegaan, dan hij
zelfs in de uiterste konsekwentiën zijner
duistere plannen, had gewenscht. Maar
de uitdagende houding van den prikkel
baren, doch onfortuinlijken Pool hadden
hem daartoe gedwongen.
Na een rit van twee uren, over schoo-
ne velden en door met gouden herfst
bladeren bevloerde boschpaden sprong
de generaal uit het rijtuig en hielp op
galante wijze zijn schoone gastvrouw bij
het uitstappen. Zijn onverstoorbare
goedgeluimdheid had ten slotte haar
vrees grootendeels tot zwijgen gebracht.
Want geen mirakel, of het kan bewerkt
worden door den invloed van die won
derbare, onweerstaanbare, alles-vermo-
gende macht, die liefde heet
Nu zuchtende als een zomerkoeltje,
of weerklank vindende in de teederste
snaren van het menschelijk hart, dan
weder haar triomfen vierende met alles
verzengenden gloed, is de liefdekoorts,
de ongemetene, de onbegrepene, wier
verschijnselen bekend, doch wier oor
sprong en kracht zijn, als die van de
flitsen van het hemelvuur. Zij neemt
haar weg door de wereld, gelijk de or
kaan, die alles event, wat zich tegen
hem verheft, alles wegrukt, wat zijn
macht tracht te weerstaan.
Bekoring is zij voor de jeugd, zalig
heid voor de grijsheidblanke boezems
vervult zij met hemelsche vreugde, stee-
nen harten drijft zij tot wanhoopwat
groot is bukt zich door haar macht,
wat klein is, heft zij op. Geen vreug
de-gevoel, dat ooit de menschelijke borst
doortrilde, kan halen bij het gevoel van
zaligheid, dat den minnaar doorgloeit,
die voor de eerste maal de eenige, ware
triomf zijns levens viert. Hoofden, die
kronen dragen, of met laurieren gesierd
zijnhanden, die keizerlijke scepters of
veldheersstaven voerengebogen en ge
bonden zijn zy, in den nooit eindigen
den huldedienst der liefde 1 En wanneer
elk ander gevoel vervlogen ongestorven
is, in het langzaam verkillend hart, ge
lijk de adem op het spiegelglas en de
feiten der historie in de gedachtenis der
menschen, dan nog leeft de Liefde, de
eeuwige, en schrijft haar wetten voor
aan de wereld.
De jakhals der woestijn vindt zijn
pad tusschen de tot puin verbrokkelde
Pyramiden, gebouwd, om eeuwig te du
ren, doch het menschelijk hart zal nim
mer ophouden te trillen bij het verhaal,
hoe eenmaal een Antonius de wereld en
haar schatten verwierp voor een be
koorlijke, maar onwaardige Cleopatra!
Het is het oude lied, dat gezongen
zal worden, zoolang er nog een hart zal
zijn, dat gebroken kan worden, of een
ziel, die gloeien kan door het vuur, dat
nooit wordt uitgebluscht. Want de on
zichtbare geest der liefde bezielt alle
dingen, zelfs wanneer het stoffelijke deel
is opgegaan in het ijle. Het schijnt,
alsof elke trilling van de door harts
tocht bewogen ziel voor altijd blijft
zweven in het luchtruim.
(Wordt vervolgd.)
