16® Jaarg.
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET VOORMALIG 4E DISTRICT.
No. 1228.
Woensdag 7 Augustus 1907.
Buitenland.
9
BBESKEi\SCHE COURANT.
Abonnement per 3 maanden 0.50, franco per post
door het geheele rijk 0.55, voor België ƒ0.625 en voor
Amerika 0.825 bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden bij boekhandelaren en brieven
gaarders aangenomen.
Advertentiën van 1 tot en met 5 regels 25 cents, elke
gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar plaats
ruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdag
middag te twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIEEEMA.M te Rreskens.
In Casablanca, een kuststad in Ma
rokko, zijn onverwachts onlusten uitge
broken ten opzichte van de zich daar
bevindende Europeanen.
Woensdag verzamelden zich een groot
aantal inboorlingen op de markt onder
het voorwendsel van graan te verkoo-
pen, doch inderdaad maakten zij zich
meester van de stad, verklaarden den
heiligen oorlog en vermoordden 3 Fran-
schen, 3 Italianen en 3 Spanjaarden.
Deze moord vertoont veel overeen
komst met den moord, eenige maanden
geleden te Marakesj gepleegd op dokter
Mauchamp. Dokter Mauchamp had toe
gelaten, dat er een mast op zijn huis
was gezet voor de graadmeting en dat
kostte hem het levente Casablanca
was een locomotief in werking gesteld
bij het aanleggen van havenwerken en
dat kostte acht Europeanen het leven.
De aanleiding tot moord was in bei
de gevallen een gebeurtenis, waarvan
men niet aanstonds kan begrijpen, hoe
het mogelijk is, dat zij tot bloedvergie
ten leidt. Men moet natuurlijk in aan
merking nemen, dat Mohammedanen
zich in hun godsdienstige gevoelens ge
krenkt kunnen achten door daden, waar
van een Europeaan het ergerniswekkend
karakter niet begrijpt. Een vreemde
ling, verkeerend onder de Mohammeda
nen moet zich onthouden van daden,
die aan de bevolking aanstoot kunnen
geven, ook al ziet hij er zelf het kwaad
niet van in. Maar noch te Marakesj,
noch te Casablanca zijn door de Euro
peanen daden verricht, die niet elk Mo
hammedaan evenzeer zou kunnen ver
richten zonder godsdienstig bezwaar. De
oorzaak van de moorden ligt in den
haat tegen de vreemdelingen. De woede
van de bevolking geldt niet de daad,
maar den dader en zijn rasgenooten.
Te Casablanca hebben de fanatieke
Marokkanen zonder onderscheid op de
Europeanen losgeslagen, onverschillig of
zij al of niet bij die locomotief betrok
ken zouden zijn, en ook onverschillig in
welken hoek van Europa die Europea
nen geboren mochten zijn. In de buurt
van Casablanca is de bevolking in het
laatste jaar tegen de vreemdelingen op
gehitst door Ma el Aimn, een machtig
en gevaarlijk toovenaar. Maar ondanks
toovenaars en fanatisme zouden de
vreemdelingen in de havensteden zonder
twijfel veilig kunnen wonen als de Ma-
rokkaansche overheidspersonen niet in
stilte met de bevolking heulden tegen
de vreemdelingen.
Zoo is het hier ook geweest in Casa
blanca. De Europeanen hebben het on
heil zien aankomen. De aanleg van
havenwerken is toegestaan aan een
Fransche maatschappij door het magzen.
Het is dus de dure plicht van den pas
ja van Casablanca bescherming te ver-
leenen aan allen die werkzaam zijn bij
den aanleg der kaden. Sedert eenige
weken lag Moelai el Amin, de oom des
Sultans, voor de poorten met een kleine
afdeeling soldaten. Bij Moelai el Amin
kwamen eenige dagen geleden dertig af
gevaardigden van de stammen uit de
buurt. Zij kwamen Moelai el Amin
aanzeggen, dat de havenwerken onmid
dellijk moesten worden afgebroken, want
zij beschouwden die havenwerken als
het begin van een spoorweg. Wat was
het antwoord van Moelai el Amin Hij
zoude er met den Sultan over spreken,
en op aandringen van de afgevaardigden
der stammen, beloofde hij, den volgen
den dag bescheid te geven. Maar den
volgenden dag kwamen zi) het niet ha
len, maar zij verkondigden luide in 't
rond, dat het op straffe des doods ver
boden was, de stad van levensmiddelen
te voorzien, en dat Casablanca binnen
eenige dagen geplunderd zou worden.
De inlandsche bedienden van Europe
anen werden gewaarschuwd, dat zij
oogenblikkelijk naar hun stammen moes
ten terugkeeren.
De bevolking verkeerde hierdoor in
staat van gisting en een Portugees werd
op straat plotseling door een Moham
medaan aangevallen en gewond. De
consuls kwamen bijeen en besloten ge
meenschappelijk den gouverneur te ver
zoeken voor de veiligheid der stad te
waken.
Teiwijl de gouverneur en de consuls
beraadslaagden kwam het bericht van
den moord op een Europeaan. Maar de
gouverneur weigerde, troepen te zenden
naar de plaats des onheils. De solda
ten hebben geen patronen, zeide hij,
wat zou het helpen Enkele minuten
later kwam het bericht, dat er nog ze
ven Europeanen vermoord waren en dat
het grauw de lijken verscheurde.
Er zijn nog nieuwe telegrammen van.
modrden, maar het is niet zeker, of de
ze bij de acht reeds gemelde moorden
moeten worden opgeteld.
De houding van de Marokkaansche
overheid ook na den moord is treurig
geweest. Zoo heel hard behoeft dit niet
te verwonderen, want de gouverneur
van Marakesj, die zich zoo ernstig heeft
misdragen bij den moord van dokter
Mauchamp is nog steeds op zijn post.
Met de grootste moeite heeft dokter
Merle ten slotte eene afdeeling soldaten
meegekregen om hem naar de haven te
brengen. Dr. Merle was uitgezonden
om hulp te halen. Maar de soldaten
lieten Merle niet vertrekken voordat
hij den overeengekomen prijs voor het
geleide betaald had
De kruiser Galilee is naar Casablan
ca gekomen, met de opdracht, eiken
vreemdeling die dat mocht wenschen,
aan boord te nemen.
De Forbin, die bij de Azoren ligt, is
ook naar Marokko gezonden, de Condé
en do Du-Chayla, twee kruisers, die te
Toulon liggen, zullen ook daarheen ver
trekken.
De gezagvoerder van de Galilée heeft
de opdracht, zoodra hij te Casablanca
komt, aan land te gaan, zich met den
consul naar den gouverneur te begeven,
en hem aan te zeggen, dat zijn hoofd
aansprakelijk wordt gesteld voor de vei
ligheid in de stad.
