Binnenland.
de steenfabrikanten, waardoor den werklui,
die het al beroerd genoeg hebben, de schroe
ven wat nauwer werden aangehaald. En
die man werd beschouwd als een soort van
christen-socialist.
Het derde jaar gaf evenmin wat, tenzij
uien snelvuurkanonnen, maatschappelijke
hervormingen zou kunnen noemen.
Terwijl het vierde jaar niets geeft dan
éeu arbeids-contract, zeker om aan te too-
nen dat ook de coalitie staat in het tee-
ken der sociale hervormingen.
En wat zegt de heer Talma, die onver
dacht op den grondslag van het ministerie
staat
Dit, dat de aard van het ontwerp beslist
onaannemeljjk is.
Het is dus een schrale oogst waarop ge
wezen kan worden. En spr. is het niet
alleen, die dat zegt, zelfs in den boezem
van de eigen partij zegt men dat. Maar
men voegt er aan toe, dat ook weinig ver
wacht kon worden, omdat de regeering ge
bonden was door de uitvoering van de on
gevallenwet en wat al niet meer.
Het wordt op alles gegooid, behalve op
de kneep waar het zit, nl. op het verschil
der meeningen in het Kabinet en de coa
litie-partijen.
Men voegt er nog aan toe dat er meer
gepraat wordt dan vroeger. Dat is niet te
ontkennen. Maar waaraan ligt dat
Als men een huis wil bouwen en neemt
een kundig architect, die, doorkneed in zijn
vak, met een pasklaar ontwerp komt, dan
zijn de discussiën over ondergeschikte pun
ten spoedig afgeloopen, maar als een min
der vertrouwd bouwkundige zoo'n ontwerp
maakt, dan duren de besprekingen van zelf
langer.
Dr. Kuyper, die als politicus, journalist,
geleerde zeer hoog staat, is niettemin te
laat gekomen in het administratieve leven.
We zien dat aan de potsierlijke drank
wet, die zoo vreemdsoortig in elkaar zit,
dat zelfs de burgemeester van Amsterdam,
een door en door kundig man, moet ver
klaren dat ze hem onbegrijpelijk is.
Spr. kon mede wijzen op een voorval in
de plaats zijner inwoning (Enkhuizon) dat
tot de weinige gemeenten behoort waar het
aantal vergunningen beneden het maximum
is. Als uien nu weet dat de 8 vergunning
houders op tijd hebben gerequestreerd, en
dat ieder een afzonderlijk advocaat had aan
't werk gesteld, en de Regeering nogtans
verklaarde dat niet aan de wet was vol
daan, dan zal het geen overdrijving heeten
als men deze wet een slecht product van
wetgeving noemt.
Ze zal toch op geestelijk gebied wat uit
werken, zegt men.
O, ja, dat er in herbergen geene uitbe
taling aan werklieden mag geschieden, dat
is goed. Maar daarvoor hebben we geen
drankwet noodig; dat zou evengoed bij ver
ordening kunnen verboden worden.
Het drankgebruik is met 10 °/0 terug
gegaan.
Let men op de kolossale actie van de
gebeel-onthouders- en matigheidsgenoot
schappen, dan mag men gerust deze 10 °/0
op hunne rekening schrijven, zoodat de
drankwet niets op geestelijk gebied heeft
uitgewerkt.
De katholieken waren volstrekt niet sym
pathiek met het drankwet-ontwerp, doch
om ben toch tevreden te stellen heeft dr.
Kuyper zooveel water in zijn wijn moeten
doen, dat, als de kasteleins zooveel water
in de jenever deden, er geen drankwet noo
dig zou zijn.
Men kan de behandeling van dit ontwerp
ook aldus voorstellen, als door iema'd, die
eenkermis-koek afslaat, en zegtwie geeft
een guldeu een gulden een gulden
maar biedt geen dubbeltje, want dan zijt
ge koopman, zelfs voor een knoop die op
een dubbeltje gelijkt, krijgt ge de koek.
Zjj is ook voorgesteld, als spr. het beeld
mocht gebruiken, als een kleermaker die
met een ontwerp voor een jus komt, doch
waarop zoovele aanmerkingen zijn, dat hij
ten slotte met een knoop terug keert, en
zegtheeren, maakt gij daaraan nu een
jas, broek en vest.
Deze eigenaardige wettenmakerij heeft
de Kamer veel hoofdbrekers bezorgd.
En nu doet de legende van het lange
praten dienst, als hoofdoorzaak dat de re
geering weinig heelt kunnen doen.
En in verhouding zijn het de socialisten
die het meest praten, dus logisch zijn deze
het, waarover de christ. partijen zich be
klagen. Toch is daar weinig reden toet
want bij de behandeling der drankwet ziju
't de socialisten geweest, die tot zesmaal
toe, amendementen, die dr. Kuyper onaan
nemelijk verklaarde, hebben afgestemd, zoo
dat zij, die overigens het allerminst deze
regeering begeeren, de drankwet er door
geholpen hebben en dr. Kuyper op het kus
sen lieten.
Maar ook de werkstaking heelt wat op
haar breeden rug als oorzaak van het wei
nige dat da regeering heett tot stand kun
nen brengen, terwijl in werkelijkheid alleen
een stagnatie van 3 maanden is ontstaan.
Nu zou niemand iets zeggen, als de so
ciale hervormingen 3 maanden te luat ge
komen waren, maar ze kwamen heelemaal
niet.
Wel zijn twee groote beloften gedaan,
nl. pensionneering van den ouden werk
man en oplossing van de lager-onderwijs-
kwestie, maar die komen niet meer in deze
periode.
Het getuigt van eene verregaande onbe
schaamdheid der kleine anti-rev. pers om
dat toch aldus voor te stellen.
Wie dr. Kuyper heeft booren spreken,
komt onwillekeurig, ook al is hij 't er niet
mede eens onder de bekoring van zijn voor
dracht en vooral als hij een kwade zaak te
verdedigen heeft. Insgelijks is dat het ge
val met zijn wijze van schrijven. En het
is treffend hoe hij de christ. onderwijzers
wil troosten met te zeggen dat deze kwes
tie niet kan opgelost worden zonder grond-
wetsheszieniug.
Als spr. niet beter wist dat de premier
een vurig tegenstander van de kermis was
dan zou hij denken dat hij dit idee had
uitgebroed in een mallemolen, die steeds
een cirkelgang maakt, want vroeger heette
't, voor de oplossing der schoolkwestie geen
grondwetsherziening, en nu is bet juist au-
deisom, geen oplossing dier kwestie zonder
grondwetsherziening.
Bij het nu ingediend ontwerp is het
subsidie aan de christ. scholen onafscheide
lijk verbonden aan een Staats-contröle.
Ligt daarin niet een wantrouwen ten op
zichte van de schoolbesturen, die dr. Kuy
per toch wel zal kennen
Maar de toestand is zooals de schat
kist, die inmiddels leêg is, het toelaat krijgt
ge 9 millioen, waarbij natuurlijk het mooie
van de belofte afgaat.
Het is er mee, als men z'n kind tegen
zijn jaardag een bokkenwagen belooft als
de portemonnaie het toelaat, terwijl achter
uw rug de deurwaarder de boel opschrijft.
Intusschen komt er van het pensioen
niets ondanks dat dit veel minder voorbe
reiding zou gekost hebben dan de tarief-
wet, omdat voor de eerste destijds door mi
nister Van Houten eene Staatscommissie is
benoemd die alle gegevens verzameld heeft,
zoodat alle materiaal aanwezig was.
Maar als de eerste levensbehoeften van
den werkman moeten belast worden om
zijn pensioen te kunnen bestrijden, dan heeft
hij niets aan eene belofte naar welks ver
vulling hij geen dag en geen nacht kan
wachten, ja, dan is hij dood en begraven
vóór hij ooit iets aan zijn pensioen heeft.
Ze hebben nu al 144Ü dagen en nach
ten gewacht en er is niets gekomen.
Evenwel is dat geen onwil, maar het zit
in de coalitie.
Als men nu ten opzichte van die belof
te zegt, dat er geen tijd is geweest, en
uien mitsdien de regeering nog 4 jaar aan
het bewind moest laten, dau zal men be
grijpen dat dit niet gaat.
De voorgestelde verhooging van het ta
rief is niet anders te beschouwen dan als
een belasting op de armoede, omdat ze
grijpt naar de zakken van hen die niets te
missen hebben.
.la, dus stelt men hier tegenover, maar
als men de artikelen van weelde duur maakt,
wordt er minder gekocht en lijden de in
dustrieën schade.
Toch bezit men den treurigen moed in
zijne voorlichting des volks het voor te
stellen alsof hoofdzakelijk de luxe-artike
len worden getroffen.
Spek, het vleesch voor den minder-be-
deelde, petroleum, die, omdat de petroleuiu-
koningen dat nu eenmaal verkiezen, toch
al 2 cent te duur is, het naaigaren van de
arme naaister, de klompen die toch wel
niet het schoeisel van den rijke uitmaken
ten minste minister Melvil van Lynden
zal bij het hof bal wel niet op klompen heb
ben gedanst - kan men toch bezwaarlijk
weelde-artikelen noemen.
Het vet als saus over de aardappelen dat
bij een verhoogde prjjs zal vervangen wor
den door een regenbuitje al evenmin, even
zoo paardenvleesch, havermout en zoovele
andere artikelen.
De liberalen kunnen ten opzichte van
het pensioen best met de anti-rev. samen
gaan, maar wij willen de kosten daarvoor
niet balen uit de eerste levensbehoeften van
hem voor wien het pensioen is bestemd.
Geen wonder dat de onvervuldheid de
zer belofte diep wordt betreurd als een stop
zetten van de sociale hervormingen.
Men verkeert ten dezen opzichte in een
soort van rust, maar een rust die niet de wa
re is.
Er is een rust, als men bijv. vernemen
de dat er brand in de gemeente ontstaat
men naar huis sluipt en onder de dekens
kruipt en zich, aldus aan medehulp ont
trekkende, rustig houdt, maar er is ook
een rust en die is van een betere soort
als men eerst na krachtige hulp te heb
ben betoond, zich te bed begeeft, om des
morgens verkwikt door den slaap te ont
waken.
Zoo is het ook met de misstanden in de
maatschappij, en daarbjj is maar éénezaak
die rust kan geven, nl. de innige oveitui
ging van het volk om van de regeering
gedaan te krijgen wat er gedaan kan wor
den.
Verleden jaar toen de spoorweg-staking
uitbrak, is men als opgeschrikt, dat zoo
iets in ons staatsleven mogelijk was. Nu
is spr. de laatste die zulk eene staking kan
goedkeuren, maar aan den anderen kant
mag men toch niet blind zijn voor de om
standigheden die daartoe leidden het is
zelfs meer dan verklaarbaar dat menschen
die jarenlang trouw hun plicht hebben
vervuld tot het uiterste werden gedreven.
De desbetreffende enquete welker com
missie onverdacht is en zeker niet uit roo.
den bestond heeft een juist beeld doen vor.
men van den toestand, en tevens den weg
aangewezen om die stakingen te voorko
men, nl. verbetering van sociale toestanden
als het ware tegengif tegen socialisme en
anarchisme.
Hebben we niet gezien dat Bismarck, de
ijzeren reus, genoodzaakt was de socialis
ten-wetten in te trekken V
En nu, de strijd die ons 't volgend jaar
wachtende is, zal weer een belangrijke zjjn.
Onder welke leuze ze ook gestreden wors
de, betreurenswaardig is het altijd als dit
geschiedt op valsche en gevaarlijke, als ge
schied is, wijl ze de geloofshaat aanwak
kert, en de burgers, die bij verschil van
gezindte jaren vriendschappelijk met elkan
der omgingen en wederkeerig nooit vijan
dig waren, tegen elkander opzet.
an de katholieken die de organisatie
hunner kerk aan Thorbecke te danken heb
ben, zeide Groen van Prinsterer, dat het
eene revolutie was om aan dezen zoo'n
vrijheid te geven.
Maar de dagen van Thorbecke en de tij
den zijn voorbij waarop groote partijen de
beheerschende waren.
Alleen op maatschappelijk gebied kan
samengaan verwacht worden.
De ongevallenwet kwam met veler me
dewerking tot stand, aan de leerplichtwet
werkten de katholieken Schaepinan en
Kolkman mede, waarbij rekening is ge
houden met ieders vrijheid; de liberalen
zijn overtuigd dat de meerderheid der na
tie tegen de dwaasheid zou zijn om eene
vrijheid op Ie eischen ten koste van ande-
rer vrjjheid.
Wat in de tegenpartij goed te keuren is
moet ook goedgekeurd, 911 dan bedoelde
spr. de krachtige actie die is uitgegaan van
den onnavolgbaren organisator dr. Kuyper.
Toen deze in 1872 daarmede aanving
lachte men er om, maar het stekje, toen
geplant, is een boom geworden onder welks
schaduwen de planter nu kan uitrusten.
Laat deze actie voor ons een spoorslag
zijn om al wat eensdenkend is te vereeni
gen. Zooals reeds gezegd, is de tijd der
groote partijen voorbij, maar in de com
binatiën kan elk zijn eischen zoo krachtig
mogelijk doen gelden.
Laten we niet met valsche leuzen ter.
strijde trekken, alsof de maatschappelijke
toestanden in een vloek en een zucht zijn
uit den weg geruimd.
Zien we niet naar wat verdeelt, maar
naar wat vereenigt en laten we met kracht
opkomen tegen de misstanden.
De herhaaldelijk met toejuichingen on
derbroken rede, werd met langdurig ap
plaus begroet.
BRESKEN8 2U November l!)04.
De Directeur van het Post- en Telegraaf
kantoor alhier brengt ter kennis van be
langhebbenden, dat met het oog op het
St, Nicolaasfeest, op Zondag 4 Dec. e. k.
gedurende de openingsuren gelegenheid zal
bestaan tot het aanbieden van postpakket
ten.
De heer A. Salomé alhier is met in
gang van 15 Dec. u. s. tijdelijk benoemd
tot provinciaal ambtenaar ten bureele van
van den heer Ingenieur van den Provinci
alen Waterstaat te Ter Neuzen.
Groede, 28 Nov. Heden avond had al
hier eene uitvoering plaats van hetdames-
