BR1SKENSCHE COURANT
DE ZOON.
ALGEMEEN]
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR
HET VOORMALIG 4E DISTRICT.
No. 930.
Zaterdag 10 September 1904.
13e Jaarg.
ABONNEMENT.
Per 3 maanden ƒ0.50, franco per post door het geheele Rijk ƒ0.55,
voor België ƒ0.625, voor Amerika ƒ0.825, hij vooruitbetaling.
Bij alle boekhandelaren en brievengaarders worden abonnementen aangenomen.
ADVERTENTIËN.
Van 1 tot en met 5 regels 25 cents; elke gewone regel meer 5 cents.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag twee uur.
I)it blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIEEEJ1.1X te Breskeus,
XXVIIIe Nederlandsch Taal- en Letterkun-
kundig Congres te Deventer.
o—
Onlangs herdacht het land van Kadzand,
dat 300 jaren geleden prins Maurits dit
gewest veroverde. Op het laatst van Sep
tember 1604 viel Ostende, dat zich zoo
dapper verdedigd had, in handen der Span
jaarden en toen waren de grenzen van
Vlaanderen bepaald. Noord- en Zuid-Ne
derland oorspronkelijk één, waren na den
oorlog gescheiden.
Het Noorden, machtig en rijk, vormde
eene diepe tegenstelling met het Zuiden,
dat zich daar uitstrekte, ontvolkt, woest.
Ann Vlaanderen hoe heldhaftig had
bet gestreden, maar hoe diep was het ge
vallen.
Hoeveel edele zonen, krachtige helden,
nijvere burgers moesten hun geliefd ge
boorteland schuwen als ware het een pest
hol, eene plaats van onreinheid en besmet
ting. Daar lag nu ons arm Vlaanderen
als een wingewest van den overwinnaar,
als een speelbal der politieke partijen van
Europa. Zijne belangen waren altijd on
dergeschikt aan die der beheerschers. Zijn
bodem droeg steeds de oorlogsbenden, zijne
bewoners ondervonden immer de ellendeen
de verschrikkingen van den krijg.
In 1815 werden Noord en Zuid weder
vereenigd, in 1830 nogmaals uiteengerukt.
«De betreurenswaardige omwenteling"
too zegt menig Vlaming. »De grootste
fout, die ons volk ooit beging" zoo meen
de een ander. Hoe het dan ook zjj, beide
landen zijn gescheiden, zijn zelfstandig, en
wat meer is beide landen bloeien.
Neen het is thans niet meer »arm Vlaan
deren". Vlaanderen herleeft, zoowel gees
telijk als stoffelijk. Een Vlaamsch dichter
zong
«Hij sluimert thans, de Vlaamsche Leeuw,
Van vroeger zege moe" en «Maar slui
meren is geen slaap des doods".
Neen 't sluimeren was geen slaap des
doods. Ons Vlaanderen herleeft, ons Vlaan
deren verheft zich. »'t Licht was omne-
veld en het duister waarde rond" maar nu
is »een held'ren en een beteren stond" aan
gebroken.
Noord en Zuid gescheiden en toch één,
tenminste wat Vlaamsch-België betreft.
Eén door oorsprong Nu ja, maar zoo
als onlangs Prof. Dr. J. Te Winkel ver
klaarde, de oorsprong der verschillende
Dietsehe stammen scbjjnt niet zoo één te
zijn, als men algemeen geloofde.
Eén door den godsdienst Allerminst
Het protestantsche Noorden, het katho
lieke Zuiden.
Ook niet één door handelsbelangen, maar
één door de taal.
Eén door de taal dat bleek weer duide
lijk op het 28e taal- en letterkundig con
gres, 2931 Aug. en 1 Sept. 1.1. te De
venter gehouden. Dat bleek, toen de Vla
mingen 's Maandags uit trein 3 18 stap
pende, de tonen van »De Vlaamsche Leeuw"
hoorden weergalmen. Dat bleek in de
wachtkamer, waar de Belgische vlag naast
de Nederlandsche hing, dat bleek aan den
gevel van Deventer's raadhuis, waar het
«rood, wit, blauw" vroolijk wapperde naast
het «zwart, geel, rood".
Eén door de taal dat bleek uit de wel
komstrede van Prof. J. Te Winkel in 't
stationsgebouw, evenals uit die van den
burgemeester der stad, W. H. F. Baron
van Heemstra op het stadhuis, maar dat
bleek nog het schitterendst uit de geest
van verbroedering tusschen Vlamingen en
N oord-N ederlauders.
Het is hier niet mijn doel ook maar een
zeer beknopt verslag te geven over het
congres, maar ik wil alleen op enkele be
langrijke zaken wijzen.
Het is zeker onnoodig te spreken van
het vele goede, dat deze congressen reeds
tot stand brachten door het opwekken en
het versterken van het Nederlandsch taal
bewustzijn, aan te toonen hoe zij dienst
baar zijn aan de belangen van den Neder-
landschen stam over de geheele aarde.
Want het is niet alleen Noord-en Zuid-
Nederland alléén, die zich één gevoelen,
maar zooals Prof. dr. J. Te Winkel het
uitdrukte in zijne rede tot H. M. de Ko
ningin, die de laatste algemeene vergade
ring van het congres met hare tegenwoor
digheid vereerde «Bij ons is de liefdevoor
ons vaderland altijd ten nauwste verbonden
geweest met onze liefde voor het geslacht
der Oranje's maar hier in deze congres
zaal vergeten wij de engere grenzen van
ons vaderland en gevoelen wij ons allen
dochteren en zonen van den grooten Diet-
schen stam, die zich uitstrekt tot aan de
Aidennen, tot aan de Limpopo, tot in het
midden van Noord-Amerika".
Het glanspunt van het congres was wel
de algemeene vergadering van Donderdag
namiddag waarbij H. M. de Koningin en
Z. K. H. de prins-gemaal tegenwoordig
waren en waarin behalve de voorzitter dr.
Te Winkel, Prof. Paul Frederick uit Gent
en dr. Laurillard van Amsterdam het woord
voerden. De populariteit van de Koningin
der Nederlanden was reeds groot in Vlaan
deren. Maar zij zal gestegen zijn bij de
Vlamingen, nu H. M. dit volk de groote
eer aandeed ei n van zijne edelste zonen te
willen aanhooren. Hare liefelijke verschij
ning had indruk gemaakt op het gemoed
der Vlamingen. «Zie" zeide een hunner
tot mij, en zijne oogen schitterden toen hij
sprak «voor zulk eene Koningin kan ik
ook van geestdrift gloeien".
En toen H. M. met de prins-gemaal de
zaal verliet, toen de congres-leden uiting
gaven aan hunne vaderlandsche gevoelens
door luide toejuichingen (de Koningin was
binnengekomen onder een eerbiedig zwij
gen) toen stemden de Vlamingen uit volle
borst met deze betuigingen van vereering
in.
Het congres werd gesloten met een feest
maaltijd. Een plechtig oogenblik was het,
toen d" voorzitter verzocht allen op te rij
zen van hunne zitplaatsen en hij eerbiedig
sprak«In vrede ruste het gebeente van
den Trausvaalschen reus Paul Kruger. Mo
ge over zijne assche eenmaal de zon dei-
bevrijding opgaan en moge Steyn als een
weer kloek en krachtig man daar getuige
van zjjn".
Zoo behoort dan het congres tot het
verleden. Het beeft de gelederen der strij
ders voor onze schoone taal weer versterkt.
Het heeft den strijders weer bemoedigd.
Het volgende congres wordt in 1906 te
Brussel gehouden. Mogen er ook verte-
FEUILLETON.
12.
Het volgende jaar zal de regeering de
haven kunnen inwjjden, ofschoon zij er
niet eerder dan binnen twee jaren op had
gerekend Wjj hebben wonderen ge
daan
Het verrichten van wonderen is u
rniet vreemd, mijn waarde Maillaine, merk
te Barandet op. Uw succes in Amerika
staat borg voor het welslagen uwer Euro-
peesche ondernemingen. Uw aandeelhou
ders zijn gelukkige stervelingen en de Staat
Bag u dankbaar zijn voor uwe bemoeiin
gen om hem een flink terrein voor de
iloot-manoeuvres aan de Middellandsche
Zee te verzekeren. Met Bizerte en Gabès
kan men zeggen, dat Frankrjjk meester is
van de zee De kiezers van het di
strict Maillane zullen dit op prjjs weten te
stellen door u naar de Kamer te sturen.
Er valt hier oog veel te doen, Kanalen
en buurtspoorwegen zouden talrijke bron
nen van welvaart kunnen vormen voor den
handel.
Ja, wij wachten reeds steeds jaren
op de verwezenlijking van die plannen,
zeide de maire.
Dan zal uw geduld op niet te lange
proef worden gesteld, riep de Maillane uit.
Wij hebben de plannen bestudeerd en bij
ons wil bestndeeren bijna evenveel zeggen
als tot de uitvoering ovegraan. U zult
wonderen zien, mynheer de maire. Mailla
ne zal het centrum worden van een bloei-
enden landstreek.
Allen luisterden met een stilzwijgen vol
bewondering naar de uiteenzetting van al
lerlei grootsche werken. De spoortreinen
vlogen over de rails, de schepen vaarden
door de kanalen, de fabrieksschoorsteenen
wierpen wolken rook uit en de Maillane
sprak maar steeds door, bedwelmd door
zijn eigen woorden.
Altjjd dezelfde I fluisterde Brun, die
achter zijn stoel stond, hem in het oor.
Altijd dat opwinden Heb je de lessen
van het verleden dan vergeten
Dé Maillane glimlachte. Wat wilt ge?
Waarom zou ik mjjn karakter geweld aan
doen, na zooveel succes Ik ben een droo
mer, goed, maar een die zijn droomen weet
te verwezenlijken.
Jawel, bromde Claude, terwijl het
overige gezelschap door de dames werd in
beslag genomen, jawel, jij bent mijnheer
de Maillaine, rijk groot-industrieël, onder
nemer van grootsche werken, officier van
het Legioen van Eer en candidaat voor de
Kamer. Maar nog altjjd ben je Dartigues,
de misleider van anderen en van zichzelf.
Wees op je hoede, wij zijn niet meer in
Zuid-Ainerika, maar in het voorzichtige
Frankrijk. Zie Barandet en Rémanfon
maar eens goed aan, zjj luisteren wel aan
dachtig, maar zeggen zelf geen woord.
Men zal de verantwoordelijkheid op jou
laten rusten, doch van de winst het leeu
wenaandeel opeischen.
Je hebt gelijk, maar kan men zich
veranderen Men moet mij nemen zooals
ik ben, met mijn deugden en gebreken.
Maar nu geen gefluister meer, daar is 't
nu de tijd niet voor. Wij zijn hier voor
de verkiezings campagne, dan moet men
immers maar raak beloven en op de groote
trom slaan
De Maillane wendde zich weder tot de
leden van den gemeenteraad, terwijl de
maire door Barandet en Rémanyon in een
druk gesprek werd gewikkeld.
Het werd den braven man raar te moe
de, de millioenen rolden voor zijn oogen
en over de hoogstgeplaatste personen werd
gesproken met een familiariteit, die hem
geheel vreemd was. De wijn en de tegen
woordigheid dier beide hoogst elegante da
mes hielpen mede om de vroede vaderen
van het stadje in eigen oogen tot de in
vloedrijkste personaadjes te verheffen.
Doch vooral van den heer des huizes
zelf, met zijn voorspiegelingen afdalende
tot in de kleinste bizonderheden, ging een
invloed uit, waaraan zich niemand wist te
onttrekken, hijzelf het minst.
Na twintig jaren van een avontuurlijk
leven, was hij, in voorspoed, te midden
van het meest schitterend succes, nog de
zelfde Dartigues uit de dagen van ramp
spoed en ellende gebleven.
Eindelijk namen de bezoekers na veel
plichtplegingen afscheid.
De gemeenteraad was zjjn maire voor
gegaan en bevond zich reeds op het bor
des. In het park zag het er uit, als werd
er kermis gevierd. Er werd gedronken,
