GROOTE OPRUIMING
Mr. P. Dieleman
P. F. van Qverbeeke, Nieuwste 82, Oostburg.
WEGENS VERTREK
„Antirevolutionaire Beginselen"
Van den Manilel worden oibitM
JIÉfP*' Alles aan factuursprijs.
Burgerl. stand.
Predikbeurten.
3ï6" Staat«loterij.
3§undelsberïcliteii.
Advertentiën.
Vrije toegang.
van alls gouden sn zilveren werken, pendules,
staande en hangende klokken, gouden, zilveren en
nickelen heeren- en dames-horloges, bloedkoralen,
thermometers, barometers, bijbels en nickelwaren*
de Bombinetten en Stopkappen.
vernieling der geheele wijk vreesde. Het
Irachtige optreden der brandweer van Brug
ge
heeft echter dit onheil nog kunnen af-
jnden en om kwart over eene was men
t vuur meester. Dit had echter ontzet-
ide vernielingen aangericht. Van het
ichtige Hotel du Phare is niets overge
ven dan een rookende puinhoop. Niets
gered kunnen worden, noch de meube-
van het hotel, noch de goederen der
iten, maar alle schade wordt door as-
antie gedekt.
Het hotel «Beau Séjour" en de villa Van
Naemen zijn grootendeels uitgebrand. Ge
lukkig zjjn er geen menschenlevens te be
treuren, alleen werden twee spuitgasten
gekwetst, maar niet ernstig, en bekwamen
logeergasten onbeduidende brandwonden
toen zij poogden nog iels van hun eigen
dom te redden.
Iets over de bedijking van de Groede
in 1613.
o
III. (Slot.)
Een uitgestrekt net van watergeulen, in
het zuiden op verschillende plaatsen met
het Nieuwerhavensche gat en noordoost-
waarts met de Baarzandsche kreek in ver
binding staande, van uit welks middelpunt
(de Nieuwerkerksche kreek) naar alle kan
ten kleinere spranken en aderen uitscho
ten, die het land in tal vau eilandjes sple
ten, met hier en daar een stelle waarop
een schaapsschuur was opgeslagen, zóó
moet het er naar de voorstelling op een
oud kaartje, waarover aanstonds meer, tij
dens de inundatie in deze omgeving heb
ben uitgezien.
Ten naaste bjj dertig jaar lang had de
Groede met de zee gemeen of «drijvende"
gelegen, toen Vader Cats en andere eige
naars van de Groedsche schorren aan de
Staten-Generaal octrooi vraagden om ze te
bedijken. Als tegemoetkoming in de zwa
re kosten, die zjj zich zouden moeten ge
troosten, verzochten zij tevens voor enkele
jaren achtereen vrijdom van lasten en an
dere voordeelen. Dat er met hun onder
neming werkelijk een kapitaal van betee-
kenis was gemoeid, wordt ons duidelijk
wanneer wjj het mei kwaardige schetskaart
je voor ons leggen, ongetwijfeld door Cats
en de zijnen tegelijkertijd aan de Staten-
Generaal aangeboden en bestemd, zooals
uit de bijgeschreven toelichting blijkt, om
de Heereu in Den Haag te wijzen hoe zij
de bedjjking dachten uit te voeren. Aan
den kant van Nieuwvliet en Breskens, zien
wjj, behoefde niets gedaan te worden na-
tuurljjk, immers daar was het land of niet
drjjvende geweest öf had men de indertjjd
wèl gevloeide polders, den Baanst, Oud- en
Jong Breskens en Baarzande, sinds langer
of korter tjjd opnieuw beverscht en boven
dien in 1602 ook den Groote St. Anna
aangewonnen. In het noorden, tegen de
zee aan, was de oude djjk langs het schor
re van den lateren Wulpenpolder (de te
genwoordige zeedijk) over zjjn grootste
lengte in wezen gebleven, ten minste zoo
wordt hij op het kaartje voorgesteld; den
kelijk heeft men, voor zoover hij strekte,
kunnen volstaan met het herstellen van de
schade, hem in verloop van tijd toege
bracht. Verder op echter, nabjj Oud-Bres-
kens, vielen er meer arbeid en kosten aan
te besteden, want daar moest een «princi
paal gat of kreke" worden gedicht, «we
tende genaamd het Zwartegat, wjjd, daar
tjj (pretendeerden) heuren djjk door te
brengen, op het lage water 28 roeden en
diep tusschen zes en acht voeten". Maar
dit was nog weinig bjj het werk vergele
ken, dat de inpoldering aan de zuidzjjde
vorderde. Hier toch moest men, om de
Groede af te scheiden van het Nieuwerha
vensche gat, van den Maiolleput af tot na
bij de Kruisdjjk toe een geheel nieuwen
djjk opwerpen, dwars door de verschillende
watergeulen heen, vooreerst door het »gat
onder deu dijk van Cadzand (dat is den
djjk van den Grooten St. Anna), dat vjjf
roeden wjjd was en op laag water droog
liep", dan door het een weinig meer oos
telijk gelegen «beginsel van de Nieuwer
kerksche kreek, dat op half ebbe droog
(liep)" en ter plaatse, waar men voorhad
den dijk er door te leggen, insgeljjks vijf
roeden breed was, vervolgens dicht bjj de
tegenwoordige Torenhofstede door de kreek
zelve, die hier een broedte bezat van 24
en een laagwaterstand van 12 tot 15 voett
eindeljjk in de buurt van de Kruisdjjk door
»het gat komende uit de Baarzandsche
kreke loopende te landwaart in naar de
Groede" breed lü roeden en diep op laag
water 12 voet.
Een tjjdlaug hebben de Staten-Generaal
de verleeniug van het gevraagde octrooi in
beraad gehouden, wijl zjj twjjfelden of niet
misschien, als de Groede werd ingepolderd,
Westeljjk Staats-Vlaanderen bjj het weder-
uitbreken van den oorlog minder gemak
kelijk zou te verdedigen zjjn, maar de in
gewonnen adviezen stelden hen op dit punt
gerust. «Het is wel zoo (werd er ver
klaard) dat alle djjkagiën in de kwartie
ren, die frontieren zjjn (op de grenzen lig
gen) niet dan nadeelig kunnen wezen, ten
aanzien dat de verdronken landen minder
toegankelijk zjjn als wel degene die be-
dykt zijn, en dat in geval van oorloge als
dan vele commoditeiteu (geriefelijkheden)
aldaar gevonden worden, maar dewjjl het
eiland van Cadzand zoo is gelegen dat
hetzelve tot verzekering van de stad van
Sluis noodwendig moet worden bewaard
(bezet gehouden met garnizoen) dat ook,
indien men in tjjd van oorloge iets op die
kwartieren zou willen ondernemen, hetzel
ve zou moeten geschieden over het voor-
zeide eiland van Cadzand, waar de meeste
ondiepte en engte is, en niet juist over de
polders van de Groede dat algereeds een
geheelen hoogen en bekwamen weg daar
door is gelegd, die men ook des winter-
daags te voet en te paarde zou kunnen ge
bruiken, zoo zouden wij geen reden weten
waarom men deze requestranten hun ver
zoek tot de bedgkinge zoude behooren meer
als alle anderen te weigeren". Alleen vond
men het gewenscht «dat de djjken werden
gelegd zoo na (aan) den kant van bet
water als eenigszins doenlijk, als zullende
alsdan gevoegeljjker kunnen verdedigd wor
den".
Niets belette de Staten-Generaal Cats c.
s. tot dit laatste te verplichten en zoo werd
dan den 11 April 1612 onder dit beding
en op meer andere voorwaarden het octrooi
vergund.
Was Nieuwerkerk voor altoos ten onder
gegaan, Groede herrees op nieuw uit zijn
puin. De bevolking, sedert omtrent 1620
door tal van W'aalsche Hervormden en
kort daarna door Belgische Doopsgezinden
vermeerderd, groeide gedurig aan, de oude
kerk, waarvan alleen de zijmuren waren
staande gebleven, en de deerlijk gehavende
toren werden mettertjjd hersteld, en eer de
eeuw zestig jaar ouder was, was het met
zjjn stadsgewjjs gebouwde straten het aan
zienlijkste dorp geworden uit den ganschen
omtrek, vond men nergens in het gansche
land van den Vrije zoo kapitale hofsteden
als hier, met timmers, die op een waarde
werden geschat van 700, 800, 900, 1000
gulden, ja tot 1500 gulden toe, zooals de
Groede. Geboorten. 3 Augustus. Jo-
hannis Jacob, z. van P. Bliek en S. J.
Kooman. 7, Selina Maria, d. van A. E.
Verstrijnge en R. M. van Acker. 18, Jo
hanna Clara, d van P. de Wispelaere en
J. J. Guiran. 19, Eliza Marie, d. van P.
F. de Martelaere en H. M. Paridaen. 22,
Andrée Petrus Johannes, z van J. Ch.
Jansseus en N. M. de Meulemeester. 23
Jacoba Barbara, d. van H. Waller en M.
I. F. Veeren.
Overljjden. 1 Aug. Andreas Jacobus de
Reu, 79 j., wedn. van Maria Marsilje. 4,
Pieternella, 18 j d. van Z. C. Risseeuw en
E. Salome. 9, Louisa Clementia, 1 mnd.,
d. van J. F. van den Bossche en L. C.
Verschage. 16, Johannes, 25 j., z. van J.
Herman en J. de Blauwe.
hofstede «genaamd het Toorentje, compe-
teerende (toebehoorende) d'heer Martinus
Veth".
's Gb. J. d. H.
Ned. Heiiv. Kerk.
Zondag 4 Sept.
Biervliet v. 9 u ds. Val.
Breskens n. 2 u ds. Homburg.
Groede v. 9 u ds. Homburg.
Hoofdplaat v. 9l/2 ds. Noest.
Nieuwrliet v. 9 u ds. van Essen.
Schoondijke n. 2 u ds. Beckeringh.
Doopbediening.
Waterlandkerkjev. 9 u ds. Beckeringh.
I-Jzendijke v. 9 u dhr. Scholte, cand.
Ev. Luth. Gem.
Groede v. 9 u. ds. Stellwag.
Evangelisatielokaal Schoondjjke.
v. 9 u en n. 2 u. dhr. Lensvelt.
Collecte Zeeland.
Trekking Dinsdag 30 Aug.
65.
112 145 1563 4231 4240 4260
4320 4446 5627 5653 5660 7354
7356 7398 9250 9273 9390 9435
9809 9828 9903 9912 10263 13164
13166 18322
Trekking Donderdag 1 Sept.
65.
123 129 149 1532 1539 1545
1564 1572 4205 4279 4338 5607
5650 5699 7380 7384 7386 7387
7394 7397 9255 9266 9289 9292
9311 9364 9366 9381 9387 9397
9812 9858 9874 9927 9935 12649
12680 13153 17976 18307 18341
Hoogwatergetij Breskens.
DAGEN.
voorm.
nam.
Zaterdag 3 Sept.
7.
7.24
Zondag 4
8.15
8.39
Maandag 5
9.23
9.52
Dinsdag 6
10.13
10.37
Dordrecht 1 Sept.
Jarige Zeeuwsche en VI. tarwe f 7.50
a f 8.U0 nieuwe f 7.50 a f 8.20 goede
f 7.00 a f 7.50 Nieuwe Z. en VI. Rogge
f 5.20 a f 6.00. Nieuwe Z. en VI. winter-
gerst f4.50 a f4.SO. Nieuwe zomergerst
t' 4.20 a f 4.50. Lange Haver f 3.00 a
t 3.50, dikke f 4.00 a f 4.50. Paardeboo-
nen f 0.00 a f 0.00. Duivenboonen f 0.00
Witte boonen f 0.a f00.Bruineboo-
nen f 00.00af 00.00 Kookerwten f7.70 a
a f8.20 Mestingerwten f 6.20. a f 6.70
Kanariezaad f 0.00 a f Oü.OO. Koolzaad f
7-75 a f 8.00
Koers van het geld.
België 100 fr. f47.55 af 47.90
Eng. 1 pd. St. f 11.99 af 12.09
N.-Amerika 1 Dollar f 2.445.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid zacht en kalm onze geliefde
Echtgenoote, Moeder, Dochter, Be-
huwd-dochter. Zuster en Behuwd-
7liqtpr
CATHALIJNT1E DE SMIT,
in den ouderdom van ruim 35 jaren,
mij nalatende 4 jeugdige kinderen te
jong om dit zoo zware verlies te be
seffen
Uit aller naam,
Iz. BRAKMAN
en Kinderen.
Breskei.s, 29 Aug 1904.
Maandag e. li., 5
September 's avonds
ten half 7 ure hoopt
in het Gereformeerd Kerkgebouw
te Schoondijke, te spreken over
om te komen tot oprichting van
een Kiesvereeniging.
Reparatiën worden niet meer aangenomen.
Zaak int libellen ter overname aangeboden.
