COURANT.
ALGEMEEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR
HET VOORMALIG 4E DISTRICT.
li wis is Boiionlei
No. 843
Woensdag 4 November 1903.
13e Jaarg.
ABONNEMENT.
Per 3 maanden ƒ0.50, franco per post door het geheele Rijk ƒ0.55,
voor België ƒ0.623, voor Amerika ƒ0.823, bij vooruitbetaling.
By alle boekhandelaren en brievengaarders worden abonnementen aangenomen.
ADVERTENTIËN.
elke gewone regel meer 5 cents.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag twee uur.
Van 1 tot en met 5 regels 25 cents
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. Dl ELF, MAN te Breskens.
De stembusstrijd in het vijfde is beslist.
Zjj heeft eene afwikkeling gehad gelijk
we voorzagen en aan de beide candidaten
der georganiseerde Katholieke party de
overwinning bezorgd.
Bjj dien voorzienen uitslag zullen we
niet langer stil bljjven staan.
Het doel van ons schrijven is andermaal
te wjjzen op de verschijnselen die zich bjj
deze verkiezing hebben voorgedaan ten,be-
wjjze van de verkeerde diagnose, waarop
het bondgenootschap der christelijke par
tijen rust.
In ons vorig artikel onder hetzelfde op
schrift, zeiden we, dat de leuze bjj de eer
ste verkiezing gold de stelling, dat elke
zetel die te winnen was voor de Katholie
ken moest worden gered ten koste van li
berale en anti-revolutionaire candidaten.
Het logisch gevolg van die stelling was,
dat niet alleen de liberalen maar ook de
anti-rev. de vijanden zyn der Katholieken.
Die stelling is door de redactie van Ze-
landia bjj het neerschreven niet nader ont
vouwd.
Ze ontving pas hare ontknooping in een
verkiezingsartikel gewjjd aan de tweede
herstemming.
Daarin lezen we o. a. dat de katholie
ken, naast verschillende dingen, waarin zjj
met de ant-revolutionairen niet in alle op
zichten samen gaan, het zeker niet eens
waren omtrent de Zondagsviering naar het
beginsel der acti-rev. tengevolge waarvan
de anti-rev. in geen geval verder voet in
de Staten mogen verkrijgen omdat als ze
eenmaal meerderheid zyn, er voor Zeeland
op 't gebied van Zondagsrust dingen zul
len gebeuren, die de kiezers zich honderde
malen zouden berouwen.
Op deze wjjze worden de bondgenooten
der katholieken door dezen be-, we zouden
wel kunnen zeggen, veroordeeld.
Als nu de katholieken die zich rekenen
te behooren tot eene christelijke partjj,
dermate verschillen met het hooldbeginsel
der anti-rev. aan welks uitvloeisel alle an
dere punten ondergeschikt zjjn, dan kun
nen we gerust zeggen, dat elke partjj zich
een bondgenoote kan noemen van de an
ti-rev.
Nu moeten we er op wjjzen, dat we niet
gaan beoordeelen de wjjze waarop de strijd
is gevoerd, noch de middelen die zijn aan
gewend om de overwinning te behalen, zelfs
ook niet, dat we ook maar iets te kort
willen doen aan eenig beginsel of gemoeds
overtuiging, evenmin als we het zouden
willen laken, dat de kath. zich voor deze
zetels bejjverden.
Neen, het lag op den weg van elke par
ty oui zich te roeren bjj deze verkiezin
gen.
Alleen trok het de aandacht, dat de
voormannen der kath., geconcentreerd in
hun orgaan Zelandia, zich zoo uitdrukkelijk
te weer stelden tegenover het beginsel der
anti-rev., hunne bondgenooten.
Aan de hand van die strjjdvoering is o.
i., van de zjjde der anti-rev. de breuk met
de kath. onvermjjdeljjk.
Want de katholieke leiders in 't 5e heb
ben getoond even ver van de anti-rev. te
staan als van de liberalen, ja zelfs, ze mo
gen in werkelijkheid tegenover dezen staan,
in hunne beginselen op maatschappelijk
gebied zjjn ze van de lib. niet verder ver
wijderd dan vroeger.
De samenvoeging der heterogene be-
standdeelen van de christelijke meerderheid,
geschiedt uit andere dan beginsel-beweeg
redenen.
En indien het alleen is te doen om in
het college der Gedeputeerde Staten de
buit te verdeelen en als wederzjjdsche dank
daarvoor naar de Eerste Kamer anti-rev.
af te vaardigen, dan schijnt wel het doel
de middelen te heiligen, maar dan komt
het ons niettemin voor eene onverdedigba
re samenwerking te zjjn, met het oog op
de tegenstrijdigheid der beginselen, met
welks grondslagen men niet schroomt te
zeggen, zich te kunnen vereenigen.
Want tegenstrijdig zjjn de begrippen ten
aanzien van het hoofdbeginsel.
Immers in de Stateu zittingen hebben
we de geest bemerkt van het anti-rev. be
ginsel ten opzichte van de Zondagsrust en
Zondagsviering.
In de jongste zomerzitting stelde men
zelfs voor een nijverheidstentoonstelling
niet op Zondag toegankelijk te doen zjjn
op verbeurte van het provinciaal subsidie.
En daar stemde de heer Frujjtier, katho
liek afgevaardigde voor het district Hulst
vóór.
Nu zou het karakterloos zjjn om iemunds
stem te critiseeren, die wordt uitgebracht
overeenkomstig zjjn beginsel.
En waar we juist deze stem meermalen
in het geding brachten, deden we dat niet
om de stem zelve, maar uitsluitend omdat
we veronderstelden dat ze juist was uitge
bracht niet in overeenstemming met het
gevoelen van dien afgevaardigde.
In die veronderstelling worden we krach
tig gerugsteund door eene zijdelingsche
verklaring van den lieer Frujjtier zelve.
Wat toch is het geval V
In de hitte van deu verkiezingsstrijd is
in 'Zelandia een ingezonden stuk opgeno
men waarbij iemand een geesteljjk her
der gelooven we in zjjn persoonljjk le
ven aan de kaak wordt gesteld, en over
welks opname het Bestuur van 'Zelandia
zijn sterke afkeuring uitspreekt.
Als eerste onderteekeuaar komt voor de
naam van den lieer Frujjtier.
De eerste vaii het Bestuur te zjjn van
een staatkundig orgaan geeft de stellige
verwachting dat zoo iemand onverkort de
algemeene richting van de partjj, welke dat
blad dient, is toegedaan.
Het staat dus vast, dat de heer Frujjtier
met de grondslag der strjjdvoering tegen
het beginsel der anti-rev. meegaat.
Eu in tegenstelling met die houding,
was hy" in de Staten-zitting het eenige ka
tholieke lid, dat volmaakt meestemde met
het bewuste voorstel, hetwelk tintelde van
het beginsel van den anti-revolutionairen
geest.
In het licht van de verklaring van Ze
landia nopens het hoofdbeginsel der a.-rev.
en in verband met de verhouding, waarin
de heer Frujjtier staat tot Zelandiazal het
geen nader betoog behoeven, te kunnen
verklaren, dat genoemd lid door de be
wuste stem aan dat voorstel te geven, aan
zjjn beginsel te kort deed, mede naar luid
zjjner uitspraak in de zitting van 13 Juli
1899, nopens een uitvloeisel vau hetzelfde
beginsel.
Tot op zekere hoogte heeft dus de heer
Fr. zjjn beginsel verzaakt, zonder dat hij
daarvoor is ter verantwoording geroepen
door de redactie van Zelandia die zull^s
wel onmiddellijk deed, toen zjj vernam, dat
de heer F. Hom bach, die eerst later zich
by de katholieke kiesvereeniging aansloot,
nadat herhaalde pogingen, om hem door
behulp van een allegaartje van ontevrede
nen in de Staten te brengen, waren mis
lukt, voorkwam op de Ijjst van aandeelhou
ders der lib. Midd. Crl., en hem dit als een
politieke inconsequentie aanrekende.
Dit achten wjj een meten met twee ma
ten.
Ongetwjjfeld heeft dus de jongste stem-
bus-strjjd lessen gegeven die leerzaam kun
nen zjjn, doch mede een onverzwakt ge
tuigenis zjjn van de wankelende fondamen
ten, waarop het gebouw der christelijke
meerderheid is opgetrokken.
