BRESKEISCHE COURANT
Mij is de wrake.
No. 812.
Zaterdag 18 Juli 1903.
12e Jaarg.
Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
het voormalig 4e district.
Buitenland.
FEUILLETON.
ABONNEMENT.
Per 3 maanden ƒ0.50, franco per post door het geheele Rijk /0.55,
voor België ƒ0.626, voor Amerika ƒ0.825, bij vooruitbetaling.
Bij alle boekbandelaren en brievengaarders worden abonnementen aangenomen.
ADYERTENTIËN.
Van 1 tot en met 5 regels 25 cents elke gewone regel meer 5 cents.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag twee uur.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIELEMAN te Breskens.
De toestand des Pausen.
In het Vaticaan is thans alles gereed
voor het oogenblik, dat de Paus zijn strijd
met den dood zal uitgestreden hebben.
Er wordt een rijtuig klaar gehouden, om
kardinaal Serafino Vannutelli, den Groot-
poenitentarius, die de laatste absolutie moet
verleenen, elk oogenblik te kunnen halen.
De generaal van de Kapucijners, die den
doode zal moeten afleggen, blijft in het
Vatieaan. Ook de Italiaansche regeering
heeft hare laatste toebereidselen getroffen.
Er beginnen nu geruchten te loopen dat
de Paus kanker heeft, aan lever of nieren,
en dat de verdere ziekte-verschijnselen
slechts die kwaal zjjn komen verergeren.
Zeker is, dat hij niet meer helder van
geest is; ook zijn de beenen gezwollen en
is uien bang voor uraemie.
Soius is de stem van den zieke niet meer
te verstaan, en af en toe ijlt hij.
Lapponi gaat door met inspuitingen van
kamfer enz., om het hart een prikkel te
geven. Maandagnacht heeft de Paus ook
wat Tokayer gebruikt, dien de keizer van
Oostenrijk hem gezonden had.
Op het Vaticaan heerscht de ontroeren
de kalmte, die aan een ramp voorafgaat.
Alle personen, die de antichambre vul-
geu dragen de kenteekenen der droefheid.
Volgens de .Italië" is men krachtig be
zig met de voorbereiding van het concla
ve. Tal van prelaten zijn voornemens om
het Vaticaan te verlaten ten einde plaats
te maken voor de deelnemers aan het con
clave. Men verzekert dat de kardinalen
in het geheim tot overeenstemming zijn
gekomen omtrent een candidatuur.
De »Patrie" vertelt, dat de Paus zijn
kamerdienaar Centra ondervroeg over het
geen de geneesheeren hadden gezegd.
Centra antwoorddeDe doktoren zeggen
dat gij u vrij goed bevindt, waarop de
Paus opmerkteZij bedriegen zich, Don
derdag. de dag van onze lieve Vrouw van
Mont Carmel zal mijn laatste dag zijn.
Aan de instelling van het conclave, (ver
kiezing van den Paus) is het volgende ont
leend
In de eerste tjjden, de eerste 3 a 4 eeu
wen onzer jaartelling, wees de Paus als 't
ware bij testament zijn opvolger aan.
Het Concilie van Antiochië in 341 maak
te daar een einde aan.
Daarop had iedereen meer of min stem
bij de verkiezing van een Pausbehalve
de geestelijken van allerlei rang ook de
notabelen, officieren, enz. enz De verkie
zingen geschieden nu eens te Rome dan
elders. Doch hoe mooi dio wijze van ver
kiezing was in theorie, de gevolgen waren
vele burgeroorlogen en anti-pausen.
Paus Steven III, 768772 trachtte uiet
een decreet in 769, dat den leeken ver
bood zoowel om te kiezen als om verko
zen te worden (vóór dien tijd kon ook een
leek Paus worden) verandering hierin te
brengen doch nu kwamen de twisten tus-
schen Keizers, Koningen en Pausen in de
Middeleeuwen en bij elke verkiezing van
een Paus gebeurden gewelddadigheden.
In de 12e eeuw vooral heerschte te Ro
me zulk een wanorde, dat de kiezers, toen
reeds meest kardinalen, zich er niet veilig
voelden en vaak hun toevlucht zochten in
kleinere steden als Viterbo, Perugia, Anag-
ni, Pisa enz., waar zij zich dan opsloten
of opgesloten werden in het bisschoppelijk
paleis of in een klooster.
De keuze van een nieuwen paus duurde
dan echter soms maanden en jaren.
Gelijk reeds herinnerd werd, gebeurde
het, dat na Clemens IV, 12651268, het
kiescollege van 17 kardinalen, in Viterbo
bijeen, na verloop van twee jaren het nog
niet eens waren. De bevolking van Vi
terbo werd toen ongeduldig en de overheid
der stad liet al de toegangen van het bis
schoppelijk paleis dicht maken en streng
bewaken. Toen dat nog niet voldoende
bleek, kregen de kardinalen slechts water
en brood en weldra werd nog bovendien 't
dak boven hun hoofd afgebroken.
Eindelijk, na 2 jaren, 10 maanden en
2 dagen, werd Gregorius X (12711276)
gekozen.
Gregorius X was een eenvoudig diak«n
uit Luik. En het was deze energieke Paus,
die de Oepaiingen maakte van h t conclave,
zooals het g ooteudeels nu nog gehouden
wordt.
Hij publiceerde het vermaarde document
»Ubi periculum", 7 Juli 1274, waarvan de
voornaamste bepalingen waren .De kar
dinalen moeten, nadat 10 dagen sedert den
dood van den Paus verloopen zijn, het con
clave houden De kardinalen moeten daar
geheel afgesloten zijn van de buitenwereld,
noch bezoek, noch geschrift ontvangen enz.
De volgende Paus. Innocentius V, Jan.
1276—Juni 1276 werd in één dag gekozen.
Het decreet werd door de volgende Pau
sen nu weer opgeheven dan weer gehand
haafd, totdat Paus Celestinus V, 1294, het
weer bekrachtigde, en diens opvolger Bo-
nifucius VIII er een wet van maakte.
Sedert werd het altijd geëerbiedigd, of
schoon nog verscheidene Pausen er aan ver
anderd en er aan toegevoegd hebben, als
Pius IV, 15591565, Gregorius XV, 1621
-1623.
De Pausen werden sedert de 15e eeuw
nu steeds in Rome gekozen, behalve Pius
VII, 1800 1821 (ten tijde van Napoleon)
die te Venetië gekozen werd.
Pius IX, 18461878, gaf na de gebeur
tenissen van 1870 twee nieuwe bullen uit,
die de wetgeving van het conclave zeer
wijzigden, een in 1871 en een in 1874, ge
volgd door nog twee in 1877 en 1878.
Maar de vrees, dat het koninkrijk Italië
de verkiezing van een nieuwen Paus be-
m
moeilijken zoude, was overbodig, zoodat de
keuze van Leo XIII rustig plaats vond.
Zooals men weet, was Leo XIII Pecci
door Pius IX tot Camerlengo benoemd.
Camerlengo is niet altijd de Deken, Pecci
was het niet. De Camerlengo constateert
's Pausen dood met het zilveren hamertje
en r.eemt den zegelring van den Paus af,
welke in de eeistvolgende vergadering wordt
vernietigd. De Camerlengo is ook degene
die l'anello piscatorio (visschersring) aan
den ving.-r van den ieuwen Paus steekt.
Hei iiff'. lijk overschot van den Paus
wordt 2 l urm na zjju dood gebalsemd, de
ingewanden worden in een urn gedaan en
in de kelders van het Vaticaan gezet. Vóór
1870 gingen die naar de kerk St.-Vincen-
so en Anastase in een kelder opzettelijk
daarvoor gemetseld door Benedictus XlV
(17401758.) Het stoffelijk overschot
wordt voorloopig bijgezet in een nis in de
St. Pieter, om later, doch eerst na verloop
van een jaar, begraven te worden, daar
waar de overledene het gewenscht heeft.
Pius IX had daarvoor San Lorenzo aan
gewezen van Leo XIII zegt men, dat het
San Giovanni zal zijn.
Sterven er in één jaar twee Pausen, dan
wordt lie. lyk van den eerst gestorvenen
zoolang in een gewelf onder de San Pietro
neergezet.
Voor het begin der 19e eeuw werd het
conclave (uitgezonderd natuurlijk die buiten
Rome,) in het Vaticaan gehouden, doch
die welke plaats hadden in de 19e eeuw
werden gehouden het quirinaal, het tegen
woordige paleis vau den koning. Het laatste,
in 1873 werd natuurlijk weer in het Va
ticaan gehouden.
Vóór 1870 werd de eerste zegen, welke
de Paus terstond by zijne benoeming gaf,
uitgesproken op het groote balcon van de
San Pietro kerk, hetwelk het plein overziet.
Leo XIII deed het echter alleen in de
kerk en hoopt en wenscht nu dat het dit-
181.
Niets kwam zijne vermoedens te hulp.
Dat hadden hoogstens de wagensporen kun
nen doen, welke aan het meer hier en daar
het woud inliepen. Had de oude Geerd
zjju heer mogen volgen, dan zoude hij ge
zien hebben, dat het rijtuig met nog twee
andere bij elkander kwamen, welke alle
stilhielden op een plaats in het woud,
vanwaar een voetpad leidde naar een een
zaam gelegen open plek.
De oude heer verliet het rijtuig en ging
het korte eind te voet.
Hij was de laatste die aankwam. Reeds
vijf andere mannen waren er aanwezig,
welke wij ten deele kennen. Constantijn,
aan zjjne zijde Richard, en graaf Herbert
met een officier der cavalerie, benevens een
dokter.
Het was doodstil in het woud, 't scherp
ste oor vernam niets, dan somwijlen het
kraken van een takje onder den last dei-
sneeuw. Ook de korte, noodzakelijke ge
sprekken werden gevoerd op fluisterenden
toon. Constantijn stond daar, bedaard
wachtend, terwijl de secondanten hunne
toebereidselen maakten en zijne oogen
dwaalden over de open plek. Het was een
gezellig plekje, dat in den schoonen zomer
tijd steeds hem gelokt had, als hem als
knaap het jonge hart soms droef werd in
de vreemde omgeving een plekje, waar
hij met Herbert en zijne gezellin vroolijke
uitgelaten spelen gespeeld, waar hij eens
hem het leven gered had.
Dit was geweest op een dag, toen een
trotsche den geveld werd, over welke de
houtvester het doodvonnis had uitgespro
ken. In stoute eigenwijsheid was Herbert
tegen het verbod des houthakkers, te dicht
gekomen bij de plaats, waar de kolossus
moest vallen met eigen levensgevaar
rukte Constantijn hem weg en de arm van
den jeugdigen redder werd gekwetst door
den top des booms, welke hem nog raakte.
Dachten beiden daaraan, toen hunne oo
gen elkander ontmoetten, gevoelden zij het
nog eenmaal, hoe innig zij verbonden wa
ren geweest, eer Herberts weg ver afdwaal
de van eer en deugd, eer een klove tus-
scheu hen ontstond, veel dieper dan het
graf, dat gegraven zou worden voor een
van beiden
Volgens gebruik werd de laatste poging
gedaan tot verzoening. Graaf Wolf, die
beiden na stond, den een door banden des
bloeds, den ander door geheime sympathie
en het stille geloof aan zijn goed recht,
trad als bemiddelaar op. Maar de poging
misluktede oude man wist bovendien,
dat die hier niets beteekende, dan een le
dige vorm, en er was spoedig genoeg ,aan
voldaan.
Hij laadde de pistolen. Vervolgeus wer
den de afstanden bepaald. Herberts oog
volgde droomerig iedere schrede, hij had
een lichte aanmaning van zijn secondant
noodig, om ontrukt te worden aan zijne
gedachten.
Er waren vijftien schreden afstand ge
nomen op het gegeven teeken kwam Her-
bert vooruit en schoot.
Had zijne hand gebeefd, zonk zijn moed<
toen hij blikte in die trouwe eerlijke oogen,
welke zoo bedaard en doordringend op hem
rustten De kogel miste.
Wellicht zag Constantijn daarin eene
bedoeling, een donkere schaduw van toorn
vloog over zijn tot dusverre strak gelaat,
ook hij trad vooruit en zijn schot trof Her
berts linker schouder en wondde die.
Een oogenblik van diepe stilte Her-
bert stond nog vastConstantijns schot
had hem helderheid weergegeven en wils
kracht.
Een woeste toorn over de onverbidde
lijkheid zyns tegenstanders greep plotse-
