Mij is de wrake!
No. 716.
Woensdag 6 Augustus 1902.
llc Jaarg.
Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
het voormalig 4e distriet.
Uuiteulan<l.
iiitr,sKnsIIM; cot
T.
ABONNEMENT.
I'er 3 uiaanden /0.50, franco per post door het gelieele Rijk /0.55,
voor België y'U.02r\ voor Amerika y'ü.825, bij vooruitbetaling,
lijj alle boekhandelaren en brievengaarders worden abonnementen aangenomen.
ADVERTENTIËN.
Van 1 tot en met 5 regels 25 cents elke gewone regel meer 5 cents.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag twee uur
Hit blad verschijnt eiken IMusdair- en Vrijdagavond bij den uitgever C. IMKI.IvtltV te Breskens.
oordeel-n, dat hebben de sociaal-democra
ten zelf reeds gedaan. In 't algemeen
hebben zij zich gelukkig ook verklaard te
gen comités als organisaties van zoo niet
bljvenden dan toch van duurzamen aard.
zooals het comité van algemeen kiesrecht
er een bedoelt te zijn, en in het bijzonder
hebben zij zich verklaard tegen dit comité
en zelfs gedreigd de beweging zelf ter
hand te nemen. Men kan oordeelen, dat
daardoor de zaak niet beter zou zijn ge
worden en de beweging alsdan een meer
beslist sociaal-demociatisch karakter zou
hebben verkregen dan zij thans reeds heeft,
ondanks niet-soeiaal-democratische bewe
gingen medewerken.
Maar er is ook reden om te vermoeden
dat, indien het comité niet had bestaan of
terzijde was gesteld en de sociaal-democra
ten het initiatief tot een beweging had
den genomen, zij tot het inzicht zouden
zijn gekomen, dat, om de beweging alge
meen te doen slagen en om haar een al
gemeen karakter te geven, om haar indruk
te doen maken en te voorkomen dat zoo-
velen gereedelijk aanleiding kunnen vinden
schouderophalend te smalen het «zijn
maar" of «natuurlijk weer" de sociaal
democraten, dat uit dien hoofde samen
werking diende te worden gezocht met an
dere landelijke organisaties, als de Vrij
zinnig-democratische partij, de Bond van
Ned. Onderwijzers, het Alg Ned. Werk
lieden-Verbond, de Vereeniging voor Vrou
wen-kiesrecht, enz., ook vakverbonden, die,
al doen ze niet aan politiek wat op
zich zelf is toe te juichen daarom het
algemeen kiesrecht toch niet vijandig be
hoeven te zijn.
Ware zulk een samenwerking beproefd,
dan zou een voorafgaande bespreking voor
dit doel waarschijnlijk tot het inziuht heb
ben gebracht, dat om op nieuw het volk
in beweging te brengen voor het algemeen
kiesrecht, diende te worden begonnen met
het begin, met voorbereidende propagan
da, door middel van geschriften en gewo
ne vergaderingen en niet met wat het ein
de of ongeveer het einde moet zijn, een
beweging als thans plaats vindt.
Tot. dit inzicht zou een gemeenschappe
lijke bespreking waarschijnlijk hebben ge
leid en daartoe zou het hebben kunnen
komen, indien althans niet de sociaal-de-
moeratn de groote beweging in ieder ge
val zoodra mogelijk wilden zien opgezet,
als een voor de hand liggend middel tot
het maken van propaganda voor hun zaak.
Want dat daaraan de beweging dienst
baar wordt gemaakt kan kwalijk worden
ontkend. Dit te doen was waarschijnlijk
de hoofdbedoeling der beweging. Die be
doeling zou al te duidelijk zijn uitgeko
men indien vooraf een poging tot samen
werking ware beproefd, doch mislukt.
Daarom is zij misschien dan ook niet
eens beproefd.
De Australische hulptroepen in Zui^
Afrika, in Kitchener's afscheids-proclaina-
tie uitbundig geprezen, hoewel gedurende
den oorlog zeer leelijke stukjes door hen
zijn uitgehaald, schijnen, alvorens het too-
1 >e beweging voor algemeen
kiesrecht.
De Werkmunnhwie, orgaan van het Alg.
Ned. Werkliedenverbond, merkt op, dat
niet kun worden gezegd, dat de eerste
vergaderingen voor algemeen kiesrecht, in
de provincie Fresland gehouden, over het
algemeen goed geslaagd zijn.
In ieder geval is de geestdrift bij vroe
gere bewegingen van dezen aard grooter
tui zelfs véél grooter geweest de grootsch-
heid die vroegere bewegingen kenmerkte
ontbrak zelfs geheel en al, niettegenstaan.
de destijds geen opluistering plaats vond
door muziek en zang.
Wat van die verflauwde of flauwe stem
ming ouder de werklieden de reden is
Deze vraag geeft aanleiding tot andere
en In de eerste plaats tot deze Was het
juisi gezien reeds dit jaar zulk eene bewe
ging op te zetten
Dit meenen we te moeten betwijfelen.
Wat beoogt men er mede?
Wel beschouwd zal een algemeene be
weging ten gunste van het algemeen kies
recht eerst doel kunnen treffen dus van
nut kunnen zijn in 1904 of 1905, tegen
den tijd dat de politieke partijen zich voor
bereiden voor de algemeene verkiezingen
en daarvoor hun program van actie opma
ken.
Een beweging als uu gaande is had dan
ook niet het begin, maar het einde moe
ten zijn.
Tot het jaar vóór de algemeeue verkie
zingen had uien zich mieten bepalen tot
het maken van propaganda, tot liet voor-
1M
FUUILLUTON.
86.
Muur er woonde in hen iets van den
geest hunner moeder en die natuurlijke
aanleg werd nog gevoed door den heiuie-
lijken invloed, dien deze op hare zonen
uitoefende. Zij waren haar veel nader dan
hare dochterwas deze slechts de draag
ster lmrer zouden, de zoons waren de dra
gers barer vrijheidsideeën, was Catharina
haar slechts het offerlam, dat zij den Heer
te geven had voor de dwalingen harer
jeugd, zoo zag zij in hare zonen de hel
den des vaderlands. Het was haar gelukt,
zoodra deze volwassen waren, zichzelve
voor te stellen als martelares harer vader
landslievende gevoelenszij zagen in haar
slechts de bevallige hooghartige vrouw, die
zwjjgend, ter wille harer overtuiging,
bereiden van een eventueele nieuwe gro te
landelijke betooging.
Als men antwoordt, dal. men de bewe
ging het volgend en navolgend jaar wil
vi ortzetten, dan moet dubbel voorzichtig
heid aanbevolen worden. De rnensehen
kond'-n wel eens het vergaderen zat wor
den, altijd over hetzelfde onderwerp, door
bijna dezelfde sprekers behandeld.
Het is niet overal gesteld als in Am
sterdam en ten deele in Rotterdam, waar
men een aantal rnensehen vindt die op
openbare vergaderingen nooit plegen te
ontbreken en vooral niet als er staudjes te
verwachten zijn tusschen vrije en parle
mentaire sociaal-democraten zijn er zulke
standjes in zicht dan zijn er ook nog wel
anderen die er een s.uiver of een dubbel
tje voor over hebben om te hooien hoe
juist de vroegere geestverwanten eikand, r
het ergste bekampen.
In enkele groote gemeenten is het met
een beetje reclame nog wel mogelijk een
openbare vergadering bezet te krijgen, en
vooral als het onderwerp aantrekt; maar
dat dit op den duur het geval zal zijn
voor het algemeen kiesrecht is zelfs niet
aan te nemen, ook niet al komen er drie
sprekers voor een, en al wisselen zang en
muziek de sprekers af.
Waar dan nog bijkomt, dat op de kies
rechtvergaderingen geen ernstig debat te
wachten is.
Een tweede vraag is, is de beweging
behoorlijk voorbereid en opgezet?
Ook het antwoord' op deze vraag moet
ontkennend luiden. Wij behoeven het co
mité voor algemeen kiesrecht niet te ver-
BH——
smaad eu verlatenheid duldde. Door den
natuurlj|ken tegenstand, welke het geloof
aan hare onschuld deed ontstaan, werd
eene onloochenbare vervreemding geboren
tusschen hen en hunnen vader. Het me
delijden keerde hun hart tot de moederen
de meerderheid dezer vrouw verstond het,
de jeugdige gemoederen te kneden naar
haren zin. Hare vroegere vrienden, die
nu nog hare partijgenooten waren, hadden
meer omgang inet de broeders dan hun
paste. Bij het uitbreken der vijandelijk -
heden tusschen Oostenrijk en koning Ka-
rel Albert, eenige maanden na Catharina's
huwelijk, traden beiden in het Sardinische
leger. Den vader gaf dit den dood, der
moeder onzaligen triomf
Catharina's dochtertje was acht weken
oud, toen de slag bij Novara geleverd
werd, die moorddadige slag, welke zoovele
meuschenlevens vernietigde en Italie's hoop
op grootheid en eenheid verpletterde. Men
hield den uitslag van dien slag zorgvul
dig voor haar verborgen, om haar onrust
en angst te besparen, maar wat de zor
gende liefde van den zwaar beproefden
echtgenoot zocht te beschermen in dit
diepgewonde gemoed, dat verstoorde de
zelfzucht, de treurige onverzoenlijkheid dei-
moeder.
Catharina's beide broeders waren onder
de gevallenen, de vertwijfeling der moeder
was der waanzin nabij. Door het verlies
dezer zonen, welke hare gedachteu in geest
drift gevolgd waren, in welke zij hare
trotsch en hare wreckers gezien had, werd
zij geheel verpletterd de laatste band, die
haar aan de wereld en aan de rnensehen
boud, werd verbroken. Zij doodde zich
zelve, maar schreef eerst aan haar onge
lukkig kind
»De vloek des Heuiels, die uw misdrijf
geladen heeft op de hoofden der uwen,
wordt nu vervuld aan mij Een beleedigd
God nam mij twee kinderen af voor het
eene, dat ik Hem weigerde; evenals Hij
mij heelt verstooten, leg ik deze laatste
daad der vertwijfeling als een vloek op
uwe schouders!"
Theresa bedekte het gelaat met de han
den. Welk eene moeder, zeide zij zacht
huiverend, was dat dan een uienschelijk
wezen met een gevoelig hart Gelooft gij,
eerwaarde moeder, dat God de zonden der
schuldigen legt op het hoofd der onsehul-
digen, dat het aan de willekeur der rnen
sehen kan zijn overgelaten Gods beschik
kingen te wijzigen ter bevrediging hunner
wraak? Hij toch moet richten en straffen
naar Zijne gerechtigheid en voor Hem,
nietwaar dierbare moeder, voor hem was
Catharina niet schuldig?
Niet zoozeer, dat rnensehen er recht op
hadden om te richten, hernam de overste,
niet zoozeer, dat wij niet mogen hopen,
dat de genade Gods, een berouwvol leven
en de voorbidding der heiligen hare arme
ziel reeds lang verlost hebben. Maar de
ongelukkige Catharina geloofde dat niet,
