Binnen-
en
buiten
landse
tijd
schriften
Fa. VII
Axel
Nog voorradig
VINK
Dagboek 44
Laat 't maar waaien, laat 't maar
vriezen. Uw Somy Mekavector
vult woonkamer, keuken,
hal,badkamer en slaapkamers
met warme behaaglijkheid.
Op zaterdag 4 oktober a.s. hopen
de Heer en Mevrouw
VAN SABBEN-SCHIEMAN
de dag te gedenken waarop zij 50 jaren geleden
in het huwelijk traden.
Wij wensen hun nog vele gelukkige jaren.
Fam. VAN SABBEN
Fam. SCHIEMAN
Axel, september 1969
Kaaiwal 1
Gelegenheid tot feliciteren op zaterdag 4 oktober
1969, van 3 - 4.30 uur in het cultureel centrum
„de Halle" te Axel.
W. G. C. Kok
AXEL
afwezig
van 6 t.m. 19 oktober
Markt 12
tel. 2020 (3 lijnen]
Een overzicht van de jongste 25 jaar
van Axels geschiedenis,
Prijs 6,75
Markt 12
AXEL
tel. 01155-2020' (3 lijnen)
DAGAANTEKENINGEN RONDOM DE
BEVRIJDING VAN AXEL SEPTEMBER -
NOVEMBER 1944 VAN MEVROUW T. C.
VINK-VAN VESSEM
<2>
De gehele zondag heerst grote bedrijvigheid.
Het motorgeronk is niet van de lucht. Alle
voertuigen moeten weer worden nagezien,
terwijl bovendien van tijd tot tijd ook de
jagers worden onderhanden genomen, doch
niet in die mate als de vorige dag.
Ook moet door de burgerij weer het nodige
worden aangevuld. Enige auto's, motors en
tal van fietsen zijn van hun gading. Wie zijn
fiets een ogenblik onbeheerd durft laten
staan, kan er wel van verzekerd zijn, dat hij
verloren is, maar ook uit de huizen worden
vele karretjes weggepikt. Tegen de avond
begint weer de aftocht. Alles komt in be
weging. Eerst alles wat met paarden moet
worden voortgetrokken. Om ongeveer 10.00
uur komt een soldaat om de bagage van de
officieren; ze komen deze nacht niet meer
terug. Dit is nu een pak van het hart, want
tevoren was mijn zuster zich komen beklagen,
dat haar logées het bed, waarop ze de nacht
hadden doorgebracht, door drie soldaten had
laten weghalen en ze had niet veel hoop, dat
ze het nog ooit zou terugzien.
Vanaf 8.00 uur tot het donker was, had ik
toen niet anders gedaan dan alles wat ik dacht
dat hun maar enigszins dienstig zou kunnen
zijn, buiten hun bereik te brengen, doch deze
angst bleek overbodig. Na de gewone opmer
king van de oppassers, dat hier alles was zo
als in Duitsland en veel zindelijker dan in
Frankrijk, gaf ik hem dit gaarne toe en merk
te ik op, dat we ook heel goed met de Duit
sers hadden kunnen opschieten als ze maar
niet zó hier waren gekomen. Vriendschap
pelijk reikte hij mij de hand ten afscheid en
ging heen met het gebruikelijke „Auf Wie-
dersehen", doch direct daarop beter niet,
elkaar beter nooit meer zien, wat ik volko
men beaamde. Tot kwart voor twaalf duur
de de uittocht. Na bevel„Abfahren" ver
laat nog een stoet van vijftien auto's, waar
onder ook erikele met kanonnen achteraan,
het Marktplein en volgt een rustige nacht.
Als we maandagmorgen 11 september eens
buiten kijken om 7.00 uur, heerst nog vol
maakte rust en we denken dat allen zijn ver
trokken, doch neen, na een poosje komt weer
een auto te voorschijn en spoedig vernemen
we, dat in het nieuwe gedeelte nog alle Duit
sers gebleven zijn. Alleen de eerste zending
is doorgetrokken. Toch blijft het die dag heel
wat rustiger, vooral daar deze de mening zijn
toegedaan dat het verstandiger is, niet op
jagers te schieten. Zo nu en dan komen nog
groepjes Duitsers binnen, te voet of per kar,
doch de grote vlucht blijkt afgelopen. Het
verkeer geeft een beeld van vele jaren her.
Geen fiets, motor of auto van de burgerij is
meer te zien. WeAiigen nog zijn in het bezit
van een modern middel van vervoer; zij, die
het nog bezitten, durven er niet meer mee
voor de dag komen, uit vrees het te verlie
zen, doch door de Duitsers zijn verschillen
de paarden en karretjes achter gelaten. Per
omroeper wordt bekend gemaakt, dat alle
gevonden voorwerpen op het stadhuis moeten
worden bezorgd. Verscheidene paarden en
voertuigen zijn gevonden, zodat zij, die een
paard moesten afstaan, ook weer een paard
kunnen afhalen. Vele van deze dieren zijn
echter gewond of niet meer bruikbaar. Deze
worden geslacht en heel Axel kan op bon 80
een pond paardenvlees bekomen. Velen heb
ben het nog nooit gegeten of misschien eer
tijds bij een uitstapje naar België, doch alle
vooroordeel wordt opzij gezet. Beter iets dan
niets, is tegenwoordig het parool. Ook wordt
op een bon vet beschikbaar gesteld, want
anders zullen velen nog niet de ingrediënten
hebben om het vlees te braden, want aanvoer
van boter is er niet, zodat velen droog brood
eten. 35, - per pond boter Intussen gaan
er allerlei geruchten. De Tommies naderen
de Nederlandse grens. St. Niklaas en Loke
ren zijn gevallen. Als ik me 's avonds om
half één ter ruste wil begeven, hangt er in
westelijke richting een lichtkogel. Zodra de
ze is uitgebrand, verschijnt een eind zuide
lijker een tweede, zo tot zes toe; duidelijk is
te constateren dat het kanaal wordt afgezocht.
Hier bevinden zich vele schepen met graan,
zaad en vlas. Ze hebben van de Duitsers aan
zegging gekregen naar Sas van Gent te varen
om daar tot zinken te worden gebracht om
de weg te versperren, doch daaraan wordt
geen gehoor gegeven. Zo veel mogelijk wordt
alles van boord gehaald, waarna de schepen,
tussen Sassing en Sluiskil liggen er ongeveer
70, op verschillende manieren onbruikbaar
worden gemaakt. De ladingen vlas worden in
brand gestoken, andere schepen laat men
springen en zinken.
Woensdagmorgen 13 september zien we de
bewoners van de brug weer hun have en goed
in veiligheid brengen, want de brug wordt
geladen, zodat het ogenblik niet ver meer is,
dat ze de lucht in zal gaan. Doch de gehele
dag trekken de Duitsers er nog over heen in
de richting van de grens, want aan de
.Tromp' wordt gevochten. Gewonden worden
binnengebracht en tegen de avond passeren
nog 13 Rode Kruis auto's de brug. De ge
hele dag is er druk verkeer naar en van de
richting Hulst en ook het geschut is duide
lijk waarneembaar. We vermoeden, dat het
een rumoerige nacht zal worden. Ofschoon
er tot laat in de nacht motors heen en weer
rijden, als het ware begeleid door jagers,
hebben we toch een rustige nacht.
Als we donderdag 14 september 's morgens
om 6.00 uur wakker worden, is het alleen
een enkeling op klompen, die zich op straat
beweegt. We kijken door het dakraam. De
weg naar Drieschouwen is geheel verlaten en
weer denken we, dat ze allen zijn vertrokken.
Met ons denken dit ook zeker een drietal bur
gers, die eens een kijkje komt nemen op de
Markt. We horen hen de opmerking maken,
neen, hier is nog niets te zien, en verder
is dat niet een duitse wagen voor het stad
huis Neen, dat is geen duitse wagen. Het
zijn een drietal rijtuigjes die daar staan ge
parkeerd, want op het gemeentehuis verhuurt
men taxi's. Al naar gelang van het aantal
personen, dat de reis moet meemaken, wordt
het aantal zitplaatsen vergroot door het bij
plaatsen van stoelen. Zo zagen we ook de
vorige dag de politie in hun Oude uniformen
met witte koorden op een dergelijk vehikel
uittrekken, evenals de distributieambtenaren
en -ambtenaressen, die naar Zuiddorpe
moesten om bonkaarten uit te reiken.
Doch onze goede hoop, dat we nu vrij zijn,
is weer spoedig vervlogen, want weer zien
we een duitse auto door de Oranjestraat rij
den en een paard en kar passeert de brug,
dus alles is nog intact, trouwens het sprin
gen van de brug kan bezwaarlijk onopge
merkt voorbij zijn gegaan.
Donderdagmorgen begint weer een nieuwe
attractie. Nadat velen reeds de vorige avond
naar de Sassing waren geweest om tarwe uit
de ten verderve gedoemde schepen te halen,
togen nu velen met de onderscheiden overge
bleven voertuigen naar de Sassing om zaad,
dan kan er weer olie worden gedraaid en ge
bakken en gebraden. Van verschillende rich
tingen dreunt nog het geschut en vrachtauto's
rijden af en aan naar het front.
Ook tussen Stekene en Koewacht zitten de
Tommies en op Koewacht passeren de auto's
met gewonden. De angst voor het springen
van de brug stijgt. Vele ruiten worden door
planken beschermd, leder zit met open ra
men en deuren, wat gelukkig niemand hin
dert, door het prachtige warme herfstweer.
Anderen weer verwijderen de ruiten of be
plakken ze als in 1940. Ruim half negen
's avonds krijgen we een tamelijke ontploffing,
om kwart over negen gevolgd door een nog
hardere, doch het is nog niet de brug. Het
geschut verstomt en als het geheel en al
donker is, trekken weer vele met paarden
bespannen voertuigen door de Zeestraat,
Weststraat en Noordstraat, richting Terneu-
zen; dan wordt alles weer rustig, alleen ver
stoord door het gestommel bij onze buur
man in de bakkerij. In de vooravond is hier
een vrachtauto verschenen, met een achttal
soldaten, meel en eierkolen, de bakker er bij
met wit jasje en muts, die zal hier voor de
soldatenkuch zorgen. Ook bij bakker de
Hullu wordt op die manier reeds voor de
tweede maal beslag gelegd.
Overal waar militairen zijn ingekwartierd,
wordt de keuken in gebruik genomen en voor
8 a 10 personen gekookt, zodat de burgers
zelf kunnen meeëten. Dit laatste is echter
niet het grootste bezwaar, want ze zijn van
alles voorzien. Ham, varkensvlees, wijn, taart,
conserven, ze halen hun hartje nog eens op,
want in de Heimat zal het niet zo opgeschept
zijn. Ook aan goede sigaren (Karei I) en si
garetten ontbreekt het hun niet.
Donderdagavond om 8.00 uur zijn reeds ve
len, die in het nieuwe gedeelte waren inge
kwartierd, vertrokken, richting Terneuzen.
Rond 11.00 uur komt weer van alles en nog
wat door de Zeestraat, richting Terneuzen.
Om 1.00 uur als we ons ter ruste zullen be
geven weer een hele afdeling en om 2.00 en
4.00 uur worden we nogmaals uit onze slaap
gewekt door hetzelfde rumoer.
Evenals de vorige morgen koesteren we ook
nu, vrijdagmorgen 15 september de hoop, dat
er geen Duitsers zijn overgebleven, doch al
spoedig komen er weer een drietal per fiets
naar het stadhuis. Later weer een auto, een
vrachtauto, troepjes soldaten te voet of per
fiets en de gehele dag een heen en weer rij
den in zuidelijke richting. Men zeglt, dat
rondom Koewacht wordt gevochten. Een ka
non vertrekt en een kanon komt terug. Dit
kiest zijn standplaats achter de heer D. van
Cadsand en 's middags om ongeveer half vier
valt het eerste schot met lange tussenpauze,
door enkele andere gevolgd. Ook ter afwis
seling zo nu en dan een ontploffing. De be
woners van Kanaalkade en Zeestraat verhui
zen hoe langer hoe meer naar veiliger oord,
zoveel mogelijk have en goed meetorsend.
Ook 't werk aan ramen en ruiten wordt her
vat; het breidde zich uit als een besmettelijke
ziekte. In de Zeestraat en ook op de Markt
(zuidzijde) zijn zo langzamerhand alle ruiten
verdwenen, wat een erg verwaarloosd gezicht
oplevert.
(wordt vervolgd)
Somy Mekavector: de-hele-huis-verwarming. En een flink huis.
30 tot 32 m2radiator-oppervlak. Een fraaie haard met twee bran
ders regelt vanuit de kamer de verwarming van uw hele huis. De
Mekavector brandt op huisbrandolie 1. Een zeer goedkope brand
stof. Schitterende kleurkombinaties en chroomdeur. Een gesprek
met uw haarden-dealer zal verhelderend zijn. Leverbaar van
13.500 tot 21.000 kcal/u.
Somy
Vraag uw kachelleverancler om Inlichtingen of kleurenfotder of anders
bij Somy Haardenfabriek N.V., Jan Vermeerlaan 253, Roosendaal.
Tel. 01650-34205. Somy wordt verkocht, gefabriceerd en geassem
bleerd In 8 Europese landen.
m 1914 1999
in 16 pagina's tekst en 56 pagina's illustraties, met ruim 120 foto's van
Axel 1969 met vergelijkingen en contrasten met Axel van voor 1940.
Samengesteld in opdracht van het gemeentebestuur van Axel ter gelegen
heid van de 25e herdenking van de bevrijding.
Uit voorraad leverbaar.
