30 jaar geleden Onveilige aannemers worden bij DOW geweigerd De nalatenschap van Gerard van Gistelle HITLER BEGINT DE TWEEDE WERELDOORLOG MET MISREKENING Berlijn, 3 september 1949 - 9 uur in de morgen. Voor het gebouw van het Ministerie van Buitenlandse Za ken stopt 'n Engelse auto. De Britse gezant, Sir Nevile Henderson, stapt uit en gaat haastig het gebouw bin nen. Hij wordt verwacht. In een der zalen wordt hij ontvangen door een tolk, Dr. Paul Otto Schmidt. De beide mannen geven elkaar zwijgend een hand. Sir Henderson gaat niet zitten. Hij overhandigt een document en verdwijnt weer even spoedig als hij gekomen is. Nauwelijks is de Britse gezant vertrokken of Dr. Schmidt spoedt zich naar de Rijkskanselarij, in een kamer zijn de Führer van het Duitse rijk, Adolf Hitler, en de Duitse Minister van Buiten landse Zaken, Von Ribbentrop, al enige tijd bij een. Zij weten, dat er een belangrijke boodschap van de Engelse regering op handen is. Dr. Schmidt wordt haastig toegelaten. Na een „Heil Hitier" krijgt hij onmiddellijk de gelegenheid om de Engelse boodschap voor te lezen. Hij doet dat langzaam - vertalend uit het Engels - en nadrukkelijk „...Alle operaties tegen Polen dienen onverwijld te worden afgebroken en de Duitse strijdkrachten dienen onmiddellijk op eigen grondgebied te worden teruggetrokken. Zo niet..., dan treedt om 11 uur de oorlogstoestand tussen Duitsland en Engeland in..." Als Dr. Schmidt de voorlezing beëindigd heeft, volgt er een volstrekte stilte. Hitier zit onbe weeglijk achter zijn bureau. Von Ribbentrop staat voor het raam en kijkt naar buiten... Plotseling keert de Führer zich naar Von Ribbentrop. „Wat nu...?" vraagt hij woedend en verwijtend. Von Ribbentrop aarzelt een ogenblik en zegt dan „Nu kunnen we ieder moment ook het Franse ultimatum verwachten..." Na weer de Hitlergroet te hebben gebracht ver laat de tolk het vertrek. In de kamer er naast is het vol mensen Ministers, hoge partijfunctiona rissen en officierenu. Dr. Schmidt vertelt de in houd van het Britse ultimatum. Ook in de wacht kamer reageert men met terneergeslagen gezich ten. De enige, die wat zegt, is Goëring. Hij ver zucht „Als we deze oorlog verliezen, dan moge God ons bijstaan." MISREKENING Geen der Duitse leiders, hetzij in de partij, hetzij in het leger, had verwacht, dat Engeland en Frankrijk Polen zouden bijstaan. De voorgeschie denis van de Tweede Wereldoorlog had ook niet die indruk gegeven. Nimmer hadden de Westerse mogendheden gereageerd op Hitiers daden van toenemende agressie. Niet in maart 1936, toen, in strijd met gemaakte afspraak, het Rijnland werd herbezet. Ook niet in maart 1938, toen Duitse troepen Oostenrijk binnenvielen. Niet in september 1938, toen door Engeland en Frank rijk tijdens de beruchte Conferentie van München het Tsjechische Sudetengebied aan Hitier cadeau werd gegeven. Niet in maart 1939, toen Hitier Bohemen en Moravië bezette en niet op Goede Vrijdag van datzelfde jaar, toen de Italiaanse dictator, Mussolini, deze datum zeer geschikt achtte om Albanië te overvallen. Al deze gebeurtenissen hadden Hitier aange spoord tot steeds ergere provocatie. En in dit kader was het Führerbesluit gevallen om vóór 1 september operatie „Fall Weisz" te laten uit voeren, met als doelde totale staatkundige vernietiging van het buurland Polen. Op het terrein van Dow Chemical in Terneuzen zullen aannemers of onder aannemers die te weinig of geen veiligheidsmaatregelen nemen, hiervan wor den geweerd. De, direktie van Dow maakt zich ernstig bezorgd over twee dode lijke ongevallen die zich op 14 en 21 augustus op het Dow-terrein hebben voor gedaan. VEILIGHEIDSVERPLICHTINGEN Op een bijeenkomst in de kantine van het bedrijf wezen maandagmiddag ir. G. H. Wat- kins, produktie-direkteur van Dow-Neder- land, ir. H. P. Cooper, chef van het inge nieursbureau van Dow en ir. K. Post, hoofd van de construktieafdeling van Dow-Terneu- zen, tweehonderd vertegenwoordigers van aannemers en onderaannemers op hun veilig heidsverplichtingen. Daarbij kwam ook naar voren dat Dow al een maand of vijf geleden aannemers suggesties had gedaan om hun veiligheid te vergroten door problemen rond deze zaak aan de orde te stellen in kleine werkgroepen. Dat is tot nu toe niet gebeurd. ,U hebt te zorgen dat uw mensen goed wer ken, maar bovenal dat ze veilig werken', al dus ir. Watkins die zich duidelijk verbolgen toonde over de ongelukken van de laatste tien dagen. Op 14 augustus werd er een werknemer ge- ëlektrokuteerd bij werk aan een schakelpaneel (de man had de hoofdschakelaar niet omge zet, waardoor er een spanning van 1500 volt op de kast kwam te staan). Op 21 augustus liep een ander dodelijke verwondingen op toen er bij de aanleg van een koelwaterleiding een betonnen damwand naar beneden kwam. VEILIGE UREN De heer C. A. J. Kuyl, administratief direk- teur van Dow-Nederland lichtte het doel van de bijeenkomst toe, door te stellen dat Dow formeel niets met de ongelukken te maken heeft, maar dat veilig werken op het Dow- terrein toch de bedrijfssfeer verhoogt. ,Wij vinden het als bedrijf dat zelf aan vei ligheid de hoogste prioriteit geeft en dat 4,5 miljoen veilige uren op zijn naam heeft staan, niet leuk wanneer aannemers niet de hoogste waarde zouden hechten aan veilig werken'. Naar de mening van de Dow-funktionarissen wordt er in Europa nog vrijwel niets aan veiligheidstraining gedaan. De direktie hoopt dat aannemers en onderaannemers in de toe komst met volle inzet gaan werken aan de veiligheid. Dode en gewonde bij frontale aanrijding nabij Schoondijke Woensdagavond om ongeveer kwart over elf zijn nabij Schoondijke twee personenauto's frontaal met elkaar in botsing gekomen. Hier bij werd de 31-jarige G. J. Geysen uit Goes op slag gedood. De bestuurder van de andere auto, de 43-jarige J. F. Hemelaar uit Axel, portier-bewaker bij de N.S.M., te Sluiskil, die een personeelslid vervoerd had, werd le vensgevaarlijk gewond in het St. Anthonius- ziekenhuis te Oostburg opgenomen. Beide auto's waren total-loss. Prins Bernhard komt naar Hulst Prins Bernhard zal op zaterdag 20 september in Hulst eregast zijn bij een reünie van het oorlogsvrijwilligersbataljon 1-14 RI. De prins wordt tegen 11 uur per helicopter in Hulst verwacht. Er staat een ontvangst op het gemeentehuis op het programma en een lunch met de reünisten van 1-14 RI. De prins vertrekt omstreeks 2 uur. Het oorlogsvrijwilligersbataljon' 1-14 RI werd bij de bevrijding van Zeeuwsch-Vlaanderen in september 1944 in opdracht van prins Bernhard opgericht door de arts J. Casparie te Hulst. Het onderdeel werd vrijwel onmid dellijk ingezet bij de bewaking van de Wester - schelde en later bij de bezetting van Duits land. De ongeveer 800 vrijwilligers die het bataljon telde waren vrijwel geheel gerecru- teerd in Zeeuwsch-Vlaanderen. Aanvankelijk droeg het bataljon de naam Rudolf Fassaert', een Oost Zeeuws-Vlaamse illegaal, die door de Duitsers gevangen was genomen en van wie men aannam dat hij was geëxecuteerd. Dat laatste bleek niet het geval te zijn omdat Fassaert kans zag uit de gevangenis in Mid delburg te ontsnappen. In het Axels stadsarchief berust een copie (helaas geen fotocopie) van een stuk uit het archief te Gent (register van Goede 1457 1460, reeks 330, No. 28), vermeldende de nalatenschap van Gerard van Gistelle, de va der van Joost van Gistelle, welke laatste ook wel de grote reiziger werd genoemd. Ik meende het al vroeger te publiceren, maar het is beter Iaat dan nooit. Zoveel mogelijk zal ik het in onze tegenwoordige taal weer geven. Het begint met „Dat es de staet van goede, toebehorende Joncker Joesse van Ghijstele zone van wylen edele ende weerder joncheer Gheraerde van Ghijstele, die hij haddebij ede ler ende weerder vrouwe lijsbetten swilden, vrouwe van der maelsteden ende evachteche vrauwe vander scautheetendomme van hulst en hulsterambacht ziere gheselnede was, nu wet- telicke gheselnede van edelen en weerden heere Joos van Cuninghem (Cruningen), Ruddere etc." Gerard van Gistele, gunsteling van Filips de Goede was in 1441 schepen geweest van de Bank van de Keure, maar werd in 1449 door Filips benoemd tot Groot Baljuw van Gent. In de twisten tussen Filips en de Gentenaren over de Gabelle of zoutbelasting moest Gerard uit Gent vluchten, omdat een door hem ge geven belofte aan de Gentenaren door Filips niet werd gehonoreerd. Zijn kasteel de Moere, bij Zuiddorpe werd verwoest, zoals hier verder blijkt. Een zekere Gheraerdt van Massemene was „tandren tijden" tot voogd aangesteld en moet het goed „verpaerdt ende verdeelen" voor de kinderen le mer Janne, 2e mer Guye, 3e vrouwe Margrieten, 4e vrouwe Jacquemijne en 5e mer Joos. Deze Joos was in 1460 14 jaar en dus niet meerderjarig. Er waren 2 bastaardkinderen jonkvrouw Clare en jonkvrouw Cornelie, die niet in de erfenis deelden, maar telken kersmesse zou den ontvangen Clara 3 pond en Cornelie 1 pond groten. De vrouw van Gerard van Gistelle was eerst gehuwd geweest met een heer van Gruut- huuse, een Brugs edelman. Daarop slaat een zin „Mijnen heere van Gruuthuuse, mijnre vrouwen eerste man was" Ze is later gehuwd met Joos van Cruningen. Getuigen bij de opmaking der erfenisacte zijn: „Louis van Masemene, Janne vander Moure, jocobszone, Achillet van Ghijstele, Simoen damman, Vrancke de Groet, Pieter Brechts, Philips van der Moure janszone als „Maghen ende vrienden". Daarna komt in het stuk een opsomming der goederen, waaruit blijkt, dat Gerard vele vaste goederen bezat, benevens erfelijke renten, hofsteden, moeren, huizingen en molens in verschillende plaatsen als Mechelen (steeds gespeld Machline), Callo, Temse, Zaamslag, Copwijk, Ghenderdijk, Stoppeldijk, Hulster- lo, Absdale, Beoostenblij, Zuiddorpe, Axel, Peereboom, Biervliet, Schoondijke, Gent en Rijssel. Hij bezat ook op verschillende plaat sen het recht van visserij en jacht. Van de molens worden er 2 genoemd in de prochie van Zuutdorpe; ene bij de kerke, die node van nieuws gemaakt moet worden, ene te Weersaxhole (Bontekoe) en ene meulene staende in de procie van Scoenendijke (Schoondijke?), up de kant van de zee. Waar de familie van Gistelle in 1460 ver bleef is niet uit het stuk op te maken. Er komt n.I. in het bewuste stuk deze zin voor ,,'t Hof ende heerlichede van der Moure, ghe- leghen ende streckende in de prochie van Zuutdorpe, dwelke voor de oorloghe lestleden zeer heerlic behuust was van veele sconen huusinghen, gefundeert uten water, die alle in de tijt van der horloghe afgebrand werden in zulker wijs als datter anders niet en es bliven staen dan sticken van murraghen, zeer te vallen (bouwvallig) welc voor seyt hof groot es met der plaetsen daer de huussen op ston den... 25 gemeten 207 roeden". Hier staat dus, dat het Hof van der Moere te Zuiddorpe verwoest was. Maar hoe men verder in het stuk ook zoekt, nergens wordt (vervolg op pag. 2) Weg HulstZwartenhoek bijna klaar Het hele voorjaar heeft men hard gewerkt aan de aanleg van de grote rechte verbinding van de weg Hulst naar de brug van Sas van Gent, over Drieschouwen. Wat men vanaf de wegen waarop straks deze weg zal aansluiten niet ziet, is dat de weg op de aansluitingen met deze wegen nu zo goed als klaar is. De voorbereidende werkzaamheden namen nog al wat tijd in beslag, er moesten huizen worden gesloopt, dijken geslecht, wegen op gehoogd en alle bochten werden uit de weg genomen. In tegenstelling met de nieuw aan gelegde wegen rond Hulst, waar eerst de kruispunten werden afgewerkt, ligt de krui sing op Drieschouwen nog geheel in de oude toestand. Hierdoor kon men rustig, zonder hinder van het verkeer, ongestoord en on opgemerkt doorwerken. Het ziet er naar uit dat deze nieuwe 71/2 meter brede rijweg met daarnaast vrijliggend 3 meter breed rijwiel pad, nog voor de winter voor het verkeer zal worden opengesteld. Eerst moet echter nog het kleine, slechts 6 meter lange duikertje, honderd meter ten oosten van Drieschouwen vervangen worden door een grote nieuwe 30 meter lange duiker. Met het graven van de sleuven, waarin de 100 vierkante elementen van 2 meter breed en 2 meter hoog in drie rijen zullen worden gelegd, is men thans be gonnen. Dit zal dan tevens de laatste duiker zijn die voor de grote watergang van de Belgische grens naar Axel zal worden gelegd. De nieuwe weg Hulst-Sas van Gent zal straks een van de kortste verbindingen zijn vanuit Hulst naar de Nederlandse en Bel gische kust. Frankering bij abonnement ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1969 83e jaargang no. 47 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG AXELSE COURANT Hootdredaktlo J. C. VINK Redaktle en admlnlatratle: Axel, Markt 12 Telefoon 2020* (3 lijnen Postbus IB Drukker-u It geefster: Drukkerij Vink Abonnementsprijs: losse nummers 15 cent - Halfjaar-abonnement: Axel f 4,—. Andere plaatsen f 4,50. Buitenland f 6,50 - Advertentieprijs: 10 cent per mm. BIJ kontrakten belangrijke reduktle. Ingez. mededelingen 30 ct. per mm. Kleine adver tenties 1-10 woorden f 1,elk woord meer 15 cent. (zie vervolg pagina 4) 30 jaar geleden pag. 1 Prins Bernhard naar Hulst pag. 1 Chauffeur uit Westdorpe gedood pag. 2 Restauratie oude molens in Zeeland pag. 2 Jeugdhengelwedstrijd pag. 3 20e Europese kampioenschappen handboogschieten pag. 3

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1969 | | pagina 1