bleef ongeveer gelijk
5e Lustrum
bevrijdingsviering Axel
Rotterdam tegenstander
versnippering havenindustrie Zeeland
Bij Sas van Gent en langs de grens
Luchtverontreiniging
ZATERDAG 28 JUNI 1969 83e Jaargang no. 39
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
De fluorhoudende luchtverontreiniging in het
gebied van de Zeeuwsvlaamse kanaalzone ter
hoogte van Sas van Gent en langs de Neder
lands-Belgische grens van Sas van Gent tot
Koewacht is, vergeleken met de metingen van
het vorige jaar en gerekend vanaf het mo
ment, dat de N.V. Zuid Chemie de voor haar
maximale zuivering van afgassen door een
nieuwe wasinstallatie had toegepast, onge
veer gelijk gebleven. Dit is een van de con
clusies in het rapport van het Instituut voor
Plantenziektenkundig Onderzoek I.P.O. te
Wageningen, aan gedep. staten van Zee
land uitgebracht naar aanleiding van de me
tingen op fluor in de periode van 29 februari
1968 tot 27 februari 1969. De daaraan voor
afgegane metingen besloegen de periode van
30 maart tot 23 november 1967.
Ook uit België
De verontreiniging werd beoordeeld met be
hulp van fluormeters (kalkpapiermethode),
fluorgehalte-bepalingen van grassen, gladiolen
en fruitgewassen, alsmede bladbeschadigingen
aan een fluorgevoelig gladioleras, Zij bleek
hoofdzakelijk afkomstig te zijn van de N.V.
Zuid Chemie en van in België bevindende
bronnen (het fosfaatbedrijf Kühlmann en de
staalindustrie Sidmar) op ongeveer 3 kilome
ter van de Nederlands-Belgische grens. An
dere niet precies bekende kleinere fluorbron-
nen (waaronder mogelijk de cokesfabriek te
Sluiskil) hebben waarschijnlijk nog geen be
paalde invloed gehad op het fluorgehalte in
de omgeving van Axel, Zuiddorpe en Koe
wacht.
Afnemend met de afstand
In het I.P.O.-rapport wordt gezegd, dat de
invloed van de Zuid Chemie afneemt met de
afstand tot de fabriek en, verschillend naar
de frequentie en de sterkte van de heersende
winden, zeker tot op ongeveer 6 km bij krach
tige wind te bespeuren is. In een noordoost-
oostnoordoost-richting kan men een grens
van 2 tot 3 km aanhouden als een gebied
waarin vee in haar gezondheid door fluor
houdende afgassen kan worden benadeeld.
Zeer fluor-gevoelige gewassen kunnen zeker
in eenzelfde richting van de fabriek bladbe
schadigingen krijgen. In andere oostelijke
richtingen zullen, behalve tot op korte afstan
den van de fabriek, deze beschadigingen me
de worden veroorzaakt door de invloed van
afgassen der Belgische industrieën en van in
de directe omgeving aanwezige kleinere fluor -
bronnen.
Een nadelige werking van de afgassen op ge
voelige fruitgewassen in de actieradius van de
Zuid Chemie is - in tegenstelling tot het
jaar daarvoor - niet geconstateerd.
De meetpunten
Op zeventien punten werd gemeten (fluor-
meetkastjes en proefveldjes). Die punten wa
ren gelegen in en bij Westdorpe, Axel, Phi
lippine, Overslag, Zuiddorpe, Rode Sluis,
Het Zand en over de Belgische grens. In
het I.P.O.-rapport worden de resultaten der
metingen op elk van de meetpunten uitvoerig
beschreven. Gebleken is, dat op enkele pun
ten geen wezenlijke verschillen met de resul
taten van het vorige jaar konden worden ge
constateerd, dat op sommige andere punten
de fluorgemiddelden van verhoogd tot laag
varieerden, dat op bepaalde meetpunten de
invloed der Belgische industrieën niet of
nauwelijks merkbaar was, maar op andeTe
punten wel en dat er ook punten waren,
waar invloeden uit andere bronnen dan die
uit België alleen een rol moeten hebben ge
speeld.
De samenstellers van het Rotterdamse Plan 2000 plus' voor verdere
haven en industrieontwikkeling in het noordelijk deltagebied zijn er
tegenstander van dat in Zeeland en West-Brabant de economische
expansie wordt opgedeeld in een Sloegebied, Moerdijk en Reimers-
waal. ,We moeten voorkomen dat hier versnippering optreedt. Er
moeten concentraties worden gecreëerd die op eigen kracht kunnen
uitgroeien. Daarom deze duidelijke scheiding I. Zuid-oever van de
Nieuwe Waterweg en 2. Zuid-oever van de Westerschelde'.
Rijnmondraad
Deze filosofie achter het plan 2000 plus
bracht ir. B. Fokkinga, direkteur stadsont
wikkeling van de gemeente Rotterdam dins
dagavond naar voren in een informatieve
vergadering van de Rijnmondraad. De ont
wikkeling van de haven- en industriegebieden
aan de zuidkant van de twee loodrecht op
de kust gerichte lijnen Nieuwe Waterweg en
Westerschelde noemde de heer Fokkinga
vooral van belang opdat het gebied ertussen
gaaf kan blijven.
„Via planologisch zindelijk denken kom je
daartoe", zo zei hij. In het plan 2000 plus is
sprake van de zuidoever van de Westerschel
de, in tegenstelling tot het rapport Harris.
Men beperkt zich in het plan 2000 plus tot
het noordelijk Deltagebied met als meest zui
delijke uitstulping een Grevelingenstad
(500.000 inwoners op de duur) op Goeree-
Overflakkee.
Haven- en industrieconcentratie op de zuid
oever van de Westerschelde houden de sa
menstellers van het Rotterdamse plan open
voor het geval er naast de Nieuwe Waterweg
een grote industriële concentratie nodig zou
zijn. En die zou daar dan kunnen ontstaan
in samenhang met Antwerpen.
Afleiden
Een vraag die bij herhaling vanuit de Rijn
mondraad werd gesteld was .Waarom kan
de havenontwikkeling die in de Hoeksche
Waard wordt voorzien niet worden afgeleid
naar andere gebieden, zoals de Westerschel
de Waarom hebben de deskundigen geen
rekening gehouden met alternatieven Bij
het plan 2000 plus is men uitgegaan van het
bestaande pakket van voorzieningen en van
de wensen van het bedrijfsleven. Dr. E. D.
J. Kruytbosch, Rijnmondstaffunctionaris acht
te het bewijs niet geleverd dat de optimale
mogelijkheid om de ontwikkeling naar andere
gebieden dan de Waterweg af te leiden in dit
plan zijn ingebouwd. Hij vond het nodig dat
een verder en diepergaand onderzoek wordt
ingesteld naar wat met alternatieve plannen
kan worden gedaan en dat faktoren die van
invloed zijn op de keuze van een vestigings-
Analyses van gras-, urine- en botmonsters.
Evenals in vorige rapporten worden ook in
dit rapport de resultaten vermeld van fluor-
analyses van gras-, urine- en botmonsters.
De grasmonsters werden onder supervisie van
de Gezondheidsdienst voor Dieren in Zeeland
voornamelijk uit weilanden in de omgeving
van Westdorpe genomen en ter analyse aan
het I.P.O. gezonden. Bij een vergelijking van
de gemiddelde fluor-waarden met die van het
jaar daarvoor kon worden geconstateerd dat
behoudens enkele uitzonderingen - deze
van dezelfde grootte-orde waren.
De gegevens, verkregen na analyse van de
urine- en botmonsters en in eerste instantie
van belang voor de schadecommissie vee
houderij Sas van Gent (die beslist wat er met
het vee moet gebeuren, dat door fluorvergif-
tiging ziek is geworden), duidden erop, dat
het merendeel van de runderen kon worden
gerekend tot de „grensgevallen". Voor de
analyses van botmonsters bij het paard en de
schapen zou men de kwalificatie „normaal"
moeten geven. Ook het fluorgehalte in de
urine kon als normaal worden beschouwd.
Cutterzuiger
verlamt brug bij Sluiskil
De draaibrug bij Sluiskil is van woensdag
avond tot donderdagmiddag vijf uur buiten
bedrijf geweest. De brug is onklaar geraakt
nadat een cutterzuiger, die op het kanaal
baggerwerk verricht, een 160 meter lange
stuurkabel van de brug onder water 'had
doorgesneden.
Deze kabel ligt normaal één meter diep in
de kanaalbodem verzonken. Waarschijnlijk
heeft de kabel zich iets omhooggewerkt, waar
door hij in aanraking kon komen met de
zuiginstallatie van de baggermolen. Na het
inleggen van een reservekabel was het manke
ment aan de brug tegen vijf uur gistermid
dag verholpen. Het scheepvaartverkeer was
tijdig van het buiten bedrijf stellen van de
brug op de hoogte gesteld. He wegverkeer
moest over Terneuzen worden omgeleid.
plaats voor een industrie nader worden be
studeerd.
Eindbehandeling
Het dagelijks bestuur van Rijnmond stelt zich
voor om in oktober aan een eindbehandeling
toe te komen. Daar komt bij, aldus de heer
Fibbe, voorzitter: .Rijnmond is partner in
het Overlegorgaan Zeehavenontwikkeling
Zuidwest-Nederland. Wij stellen er prijs op
in overleg tot een standpunt te komen'. ,We
willen objektief en goed worden voorgelicht
om te komen tot een evenwichtig oordeel en
een standpunt dat hout snijdt. Op dit moment
zijn wij nog niet toe aan konklusies en stand
puntbepalingen'.
Antwoord van de Rotterdamse havendirektie
,Er is in Nederland een schreeuwend gebrek
aan plannen 2000 plus zoals Rotterdam nu
heeft geproduceerd. Het zou interessant zijn
om begrotingen op tafel te hebben over bij
voorbeeld de kosten van infrastruktuur in
Zeeland, maar die hebben wij niet'. Overigens
werd er van de kant van de Rotterdamse
plannenmakers wel op gewezen dat men ook
in het plan 2000 plus van industriespreiding
is uitgegaan waar dat mogelijk is.
Tweede pijpleiding
DOW Terneuzen - Shell - Pernis
De pijpleiding die enkele jaren geleden tussen
Dow Chemical te Terneuzen en Shell Neder
land Chemie te Pernis is aangelegd voor ethy-
leentransport krijgt begin 1970 gezelschap
van een tweede. De Nederlandse Gasunie
heeft namelijk opdracht gekregen tot de aan
leg van een propyleenleiding tussen Terneu
zen en Pernis.
Shell-Chemie betrekt propyleen van de Ter-
neuzense vestiging van Dow. Dat verklaart
ook de omstandigheid dat de opdracht aan
de Gasunie een pure Shell-aangelegenheid is.
De pijpleiding die 120 km lang wordt, komt
het jaar daarop - 1971 - in bedrijf en
zal lopen via het nieuwe bedrijf van Shell-
Chemie te Moerdijk. Shell zal het propyleen-
produkt van Dow gebruiken in een nog te
stichten fabriek voor oplosmiddelen.
Het Axelse bevrijdings- en herdenkingscomi
té, dat intensief bezig is om de 25ste verjaar
dag van de bevrijding van Axel op 17, 18, 19
en 20 september grootscheeps te gaan vieren,
heeft thans een voorlopig programma vol
evenementen samengesteld.
De inleiding van deze 5e lustrum-viering
vormt de herdenkingsplechtigheden met
kransleggingen op woensdagavond 17 septem
ber.
Donderdag 18 september zal een reünie wor
den gehouden van de Poolse gasten, die een
officiële ontvangst wacht, door het gemeente
bestuur en de vereniging Axel Polen.
Deze tweede dag vindt ook de openstelling
plaats van het lunapark op het Hofplein.
Voorts is er deze dag een behendigingswed-
strijd voor geïnteresseerde automobilisten op
het Szydlowskiplein.
Het feestprogramma vermeldt voor vrijdag
morgen 19 september attracties voor de jeugd.
De kleuterscholen krijgen bezoek van een
goochelaar, het lager- en voortgezet onderwijs
wacht tal van attracties.
's Middags opent op de kaaiwal de kunst
markt annex expositie en is er een concours
d'elegance.
In de avonduren neemt de rijkspolitiekapel
het muzikale gedeelte voor haar rekening met
een rondwandeling, een concert en een taptoe,
waarbij de Poolse Volksdansgroep Polonia
uit Breda voor de nodige afwisseling zorgt.
Voor zaterdag 20 september staan een aantal
sportieve evenementen op het programma,
zoals hengelwedstrijd, oriëntatierit en een
paardensportfestijn.
Daarnaast is er een optreden van het jeugd-
doedelzakorkest „De Tilburgse Schotjes".
De feestelijkheden worden afgesloten met een
groot vuurwerk.
Het comité heeft ook uitnodigingen gericht
tot generaal Maczek en kolonel Szydlowski
om samen met een groot aantal andere
Poolse oudstrijders deze bevrijdingsfeesten in
Axel te komen meevieren.
Om dit vierdaagse feestprogramma waarvoor
9.000,— nodig is, in financieel opzicht
te doen slagen, heeft het comité naast het
Gemeentebestuur dat reeds een bijdrage van
5.000, - heeft toegezegd, uiteraard ook de
Axelse bevolking nodig.
Door middel van een huis-aan-huis-lijstcollec-
te zal zij een beroep doen op de Axelaars om
het resterende bedrag van 4.000, - bij el
kaar te krijgen.
De eerste indrukken van deze collecte, waar
mee dezer dagen tal van vrijwilligers van start
zijn gegaan, werpt vrij gunstige resultaten af.
Ook de komende week wordt deze lijstcollecte
voortgezet.
Voorlopig
geen praatpalen
in Zeeuwsch-Vlaanderen
Bij het praatpalenplan van minister Bakker
krijgt Zeeuwsch-Vlaanderen voorlopig geen
praatpalen ook niet op een deel van rijksweg
58. De overweging is dat in Zeeuwsch-Vlaan
deren te weinig sprake is van autosnelwegen
die ver van bebouwingen af liggen.
Wanneer de vaste oeververbinding is gelegd,
wordt de situatie voor Zeeuwsch-Vlaanderen
andejs. Dan is er wel sprake van een auto
snelweg. Bij de installatie van de apparatuur,
die nodig is voor de praatpalen, zal met de
uitbreiding van Zeeuwsch-Vlaanderen reke
ning worden gehouden.
Behalve het trace met de Zeelandbrug zal
rijksweg 58 van Bergen op Zoom tot Vlis-
singen voorzien worden van praatpalen. Of
nog meer wegen in Zeeland en dan met name
de provinciale wegen praatpalen zullen krij
gen is nog een open vraag. Bij de provincie
is deze zaak in studie.
Wanneer het net van praatpalen in Zeeland
uitgebreid zal worden, is niet bekend maar in
ieder geval moeten de huidige autosnelwegen
in Nederland in 1973 voorzien zijn .van de
praatpalen die in verbinding staan met de
thans bestaande wegenwachtstations. Zeeland
kan er dus op rekenen voor die datum van
praatpalen voorzien te zijn.
5 AXELSE COURANT
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en administratie Axel, Markt 12, tel. 2020* (3 lijnen), postbus 16
Drukker-uitgeefster: FIRAAA J. C. VINK
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent
Halfjaar-abonnement:
Axel binnen de kom f 4,Andere plaatsen 4,50
Buitenland f 6,50
Luchtverontreiniging
bleef onge-
veer gelijk
pag. 1
Axels nieuws
pag. 2
Afscheid ir. G. H. van Krevelen
pag. 3
De vakantie begint
pag. 4
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1,
elk woord meer 15 cent.
