25 jaar geleden
Zeeuwse Muziekbibliotheek start met 7000 banden
Betaalcheque
in opmars
6 juni 1944, D-day, grootste militaire landings
operatie van de Tweede Wereldoorlog
ïkankering bij abonnement AXEL
ZATERDAG 31 MEI 1969
83e Jaargang no. 35
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Op vrijdagavond, 2 juni 1944- kiezen twee
kleine, Britse onderzeeboten zee. Zij verlaten
in alle stilte de haven van Portsmouth. De
duikboten, de X-20 en de X-23, hebben elk
slechts 5 man aan boord de commandant,
een officier, een machinist en twee navigators.
Zij zetten koers naar de Franse kust. De
gehele nacht en de daarop volgende zaterdag
varen zij door. En ook de nacht daarop hou
den zij koers naar het Europese continent.
Zondagmorgen, 4 juni, hebben ze hun op
gegeven posities bereikt; vlak onder de kust,
binnen het bereik van de kanonnen van de
Atlantikwall"Zij laten zich op de bodem
van de zee zakken en wachten. Zij wachten
de gehele zondag en ook nog de maandag.
Maandagavond, te 23.15 uur, laat Luitenant
George Honour de X-23, beschermd door
het nachtelijk duister, aan de oppervlakte ko
men. Hij schakelt zijn radio-ontvanger in en
stemt af op de juiste golflengte. En dan ont
vangt hij de boodschap, waarop hij al 24 uren
heeft gewacht. Snel laat Commandant Ho
nour zijn onderzeeër weer zinken. De volgen
de morgen komt de X-23 weer langzaam
naar boven. De bemanning maakt een teles-
coopmast gereed, waarop een signaallamp
wordt bevestigd. Een knipperlicht seint in de
richting van de zee. Eenzelfde activiteit wordt
op de X-20 bedreven. De flikkerlichten mar
keren de beide uiteinden van een Franse
kuststrook tussen Cherbourg en Le Havre.
Het is dinsdag, 6 juni 1944, 's morgens
kwart voor vijf; operatie Gambit is afgeslo
ten als inleidende fase voor de machtige, ge-
alliëerde, militaire actie, die de codenaam
„Overlord" draagt, doch in de volksmond
bekend zou worden als „de invasie", een ge
beuren, waarop door miljoenen in Europa is
gewacht en waarvoor door even zo velen is
gebeden.
SLIMMERIKKEN EN GRAPPENMAKERS
Reeds in mei 1940 - toen de uit Duinkerken
ontsnapte, Engelse soldaten nog maar net
voet op Engelse bodem hadden gezet gaf
de Britse oorlogsleider Winston Churchill op
dracht „tot het bestuderen van de problemen
van een offensief in Europa". Op dat mo
ment werd er dus al gewerkt aan de bevrij
ding van het vasteland van het Duitse Nazi-
juk. Deze bevrijding zou dat is duidelijk
moeten worden ingeleid door het uitvoeren
van een landing ergens op de Europese kust.
Toen Rusland en Amerika aan de zijde van
Engeland aan de oorlog deelnamen, werd door
het eerstgenoemde land sterk aangedrongen
op een „tweede front" en door Amerika deel
genomen aan de planning voor het realiseren
van een dergelijke aanval op Europa. Tal van
moeilijkheden moesten eerst worden overwon
nen, want de Duitsers hadden de kust van
Noorwegen tot Spanje tot één, vrijwel on
neembare vestinggordel gemaakt. De Com
missie, die tal van uitvindingen deed ten
einde het mogelijk te maken de .Atlantik
wall" te doorbreken, werd schertsend de
„Wheezers and Dodgers" de „slimmerds
en grapjassen" genoemd. Vele nieuwe
strijdmiddelen, waarvan de kunstmatige ha
vens, de „Muiberries", wel de voornaamste
waren, staan op hun naam.
Enkele jaren geleden kwam een mevrouw uit Middelburg bij de provinciale bibliotheek in
formeren of daar ook muziekstukken in bruikleen werden gegeven. Dat was niet het geval.
Maar er was wel veel bladmuziek aanwezig. Misschien voelde zij ervoor om de voorraad
eens door te werken en in kaart te brengen. Deze mevrouw was bereid dat te doen.
GAAN OF NIET GAAN
Er is lang gepraat over de datum van de in
vasie. Na veel wikken en wegen en na her
haald uitstel werd tenslotte 5, eventueel 6 juni
tot „D-day" gekozen. Op die data waren n.l.
het getij en de maanstand gunstig. Een be
langrijke factor, waarmee ook rekening zou
moeten worden gehouden, was het weer. Wan
neer het te slecht zou zijn, zou de gehele
operatie 14 dagen moeten worden uitgesteld.
Op maandag 5 juni was het weer inderdaad
te slecht. Voor dinsdag 6 juni werd door de
meteorologen een, zij het kortstondige, weers-
verbetering verwacht. De leider van de opera
tie, generaal Eisenhower, stond voor de moei
lijkste beslissing in zijn leven Gaan of niet
gaan. Hij vroeg aan zijn Britse collega Mont
gomery „Zie jij een reden om dinsdag niet
te gaan Monty's antwoord was kort en
krachtig „Ik zou zeggen gaan
REEKS VAN OPERATIES
De invasie kreeg de codenaam „Overlord
hetgeen „Opperheer" betekent, maar nóg
meer codenamen waren aan deze gigantische,
militaire operatie verbonden. Namen, veelal
bedacht door de „Wheezers en Dodgers". Zo
zorgde „operatie Radar" er voor. dat de
Duitsers tot het laatste moment onkundig
bleven van de werkelijke landingsplaats. 34
Schepen, versperringsballons met zich mee
slepend, voeren door het Nauw van Calais.
Zowel de schepen als de ballons werden door
de Duitsers aangezien voor een invasievloot.
Terzelfdertijd werden op verschillende plaat
sen langs de Franse kust poppen aan para
chutes afgeworpen.
Inmiddels was „operatie Neptune" begonnen,
onder leiding van Admiraal Ramsay. Duizen
den landingsvaartuigen vertrokken van de
Engelse zuid-oostkust naar een verzamelplaats
ten zuiden van het eiland Wight, populair
Piccadilly Circus genoemd. 300 Mijnenvegers
ruimden binnen een strook van 30 tot 50 km
breedte de zee schoon. De invasievloot werd
begeleid door niet minder dan 8 slagschepen
en kanonneerboten, 22 kruisers en 93 tor
pedojagers en nog vele andere, kleinere oor
logsschepen. De landingsvaartuigen vervoer
den 30.000 man en 3.500 voertuigen over
het water.
LUCHTLANDINGEN
Intussen werd er in Frankrijk al gevochten.
Niet alleen door de Franse verzetsbeweging,
de maquis, die het de bezetter zeer moeilijk
maakte, doch ook door parachutisten en per
zweefvliegtuigen gelande, gealliëerde soldaten.
Het eerste Franse dorp- dat door Britse para
chutisten werd bevrijd, was Ranville en dat
gebeurde op de 6e juni te 2.30 uur in de
nacht. Het doel van de luchtlandingen was
strategische punten te bezetten en geschuts-
stellingen te liquideren.
Hiervoor moesten de parachutisten en zweef
vliegtuigen vaak boven op de doelen neer
komen.
Het slechte weer met harde wind deed deze
opzet in vele gevallen mislukken. Zo had
luitenant-kolonel T. H. B. Ottway van de
Royal Ulster Fifles met zijn 31e parachutis
tenbrigade tot taak de gevaarlijke, Duitse
batterij op de Franse kust bij Nerville te ver
nietigen. De zware betonnen bunker bevatte
150 mm kanonnen en 10 machinegeweerpos-
ten en was omgeven door prikkeldraadver
sperringen en mijnenvelden. Een half uur
vóór het aanbreken van de dag moesten de
kanonnen zijn vernietigd en bet garnizoen
van 180 man zijn uitgeschakeld. Een verken
ningsgroep zou het landingsterrein markeren
en een weg banen door de versperringen en
mijnenvelden. Vijf zweefvliegtuigen zouden
letterlijk boven op de bunker landen.
Wegens de slechte weerstoestand kwam van
het plan niets terecht. Het luchtbombarde
ment op de bunker mislukte door het lage
(Vervolg op pagina 2)
Eigen muziekbibliotheek
En nu zit ze iedere dag van half vier tot half
vijf en vrijdags van half acht tot half negen
aan een kleine lessenaar in één van de mooiste
gebouwen van het Middelburgse abdijkom-
plex. Want Zeeland heeft dank zij machtig
veel inspanning een eigen muziekbibliotheek
gekregen, die beschikt over ruim zevendui
zend banden vijfduizend muziekbanden en
2000 delen muziekliteratuur.
De heer W. de Bruyne, de bibliothecaris van
de provinciale bibliotheek zegt „Wij heb
ben een bijzonder gelukkige samenwerkings
vorm gevonden tussen de provinciale biblio
theek, een wetenschappelijke instelling en de
federatieve provinciale bibliotheekcentrale
Zeeland in Goes. De provincie gaf ons een
subsidie van 25 mille om een kollektie op te
zetten die aan de eisen beantwoordde, wij
mochten het gebouw van de landmeetkun
dige dienst hebben en na jaren van ingespan
nen werk door mevrouw Poll- de boekbind-
afdeling en vele anderen is het nu zover dat
de commissaris van de koningin de muziek-
bibho.heek kon openen. Uit het niet-
beschreven bezit aan muziekbladen en mu
ziekliteratuur van de provinciale bibliotheek
is een kollektie ontstaan waarop wij trots
mogen zijn".
Gratis
„U zult uitsluitend klassieke muziek aantref
fen", vertelt mevrouw Poll. „Het is hoofd
zakelijk muziek voor gevorderden. Voor be
ginners hebben wij niet veel en dat kan ook
niet want lesmuziek zou veel te lang bij de
leerlingen blijven. De liefhebbers der muziek
die komen lenen dat is helemaal gratis,
ook voor niet-Middelburgers, die het door
hen bestelde gratis thuisbezorgd krijgen en
het ook gratis kunnen terugsturen - kunnen
de muziek zes weken houden. Daarna kan
de uitleenperiode worden verlengd. Over een
half jaar of zo zullen in alle openbare bi
bliotheken in Zeeland 'gestencilde catalogi
aanwezig zijn waarin precies vermeld staat
wat wij hier in huis hebben.
De muziekbibliotheek in deze vorm is een
begin. Zowel de heer De Bruyne als me
vrouw Poll hopen dat in d.e stemmige zaal
ooit kamerconcerten kunnen worden gegeven;
zij hopen op de stichting van een discotheek,
met de bijbehorende disco-concerten en zij
zouden het vooral fijn vinden als amateur
musici in de toekomst de weg naar dit kleine
centrum van toonkunst zouden vinden.
De collectie bladmuziek is verrassend volledig
en veelzijdig. Men kan er bijvoorbeeld alle
cantates van Bach aantreffen, maar ook Bas-
kische, Boheemse, Chinese en Japanse mu
ziek. Tot de bijzondere bezittingen behoren
enkele originele handschriften van de Mid
delburgse dirigent Jan Morks.
De basiscollectie, overgenomen van de pro
vinciale bibliotheek, bestond uit 1500 ban
den. Verreweg het grootste deel van het bezit
is dan ook nieuw aangeschaft met subsidie
van de provincie. De Zeeuwse muziekbiblio
theek, de elfde in Nederland, telde in veel
gevallen voor een muziekstuk enkele rijks
daalders neer, maar er zijn ook werken, zoals
complete orkestpartituren van symphonieën,
die meer dan honderd gulden hebben gekost.
Wat doet die mijnheer? Hij toont zijn groene betaalpas en betaalt
met een betaalcheque", zegt een schoolmeesterachtige stem in een
bekende reklamespot, waarmee banken het grote publiek aansporen
over te stappen op een moderne manier van „betalen zonder geld".
Sinds de handelsbanken, verenigd in de Stich
ting Bevordering Chequeverkeer- in november
1967 hun acties voor de betaalcheque begon
nen, zijn er in Nederland al tussen de
600.000 a 700.000 betaalpasjes uitgereikt.
Er zullen er ongetwijfeld nog meer volgen,
nu ook de spaarbanken in principe besloten
hebben deel te gaan nemen aan het betaal
cheque-verkeer.
Het illegale betalingsverkeer (het betalen zon
der bankpapier en gemunt geld) wordt in niet
geringe mate bevorderd door de bedrijven,
die er steeds meer toe over gaan de lonen
uit te betalen door stortingen op de salaris
rekeningen bij de banken van hun personeels
leden. Het aantal salarisrekeningen heeft het
half miljoen reeds overschreden.
Ook het Rijk zal er nog dit jaar toe over
gaan de salarissen van de ambtenaren giraal
te betalen, voor zover dit al niet facultatief
gebeurt.
Door de winkeliers is de voor Nederland nog
vrij i:!:uwe betaalcheque over het algemeen
vlot geaccepteerd. Lr zit voor hen hoege
naamd geen risico aan, aangezien elke betaal
cheque door de bank tot een bedrag van vijf
tig gulden wordt gedekt. Ook de Nederlandse
spoorwegen accepteren sinds enige tijd de be
taalcheques van de banken. Maar de PTT
weigert de „groene" cheques nog steeds, al
wordt de aanpassing aan deze betalingswijze
wel bestudeerd.
Het misbruik, dat van de betaalcheques van
de banken wordt gemaakt is te verwaarlozen,
aldus de Stichting Bevordering Chequever
keer die er zelfs voor ijvert dat boeten
bijvoorbeeld voor verkeersovertredingen
per betaalcheque kunnen worden voldaan.
Eurocheque
Sinds 1 mei kunnen houders van betaalpasjes
door middel van zogenaamde Eurocheques
geld opnemen in alle niet-collectivistische lan
den van Europa, alsook in Joego-Slavië.
Men moet er evenwel rekening mee houden,
dat een buitenlandse bank bij de verzilvering
van een aangeboden betaalcheque provisie be
rekent en dat de Nederlandse bank, waarvan
men de cheques betrokken heeft, vijftig cent
in rekening brengt voor elke in het buiten
land ingewisselde cheque.
Voordelen
De Nederlandse banken wekken niet de indruk
veel financieel profijt te hebben van de retail-
banking (het verzorgen van kleine transacties).
De baten wegen dikwijls nauwelijks op tegen
de kosten, als men de jaarverslagen mag ge
loven.
Toch heeft retail-banking, wat onder andere
vestiging van grote aantallen kleine postkan
toren in buitenwijken noodzakelijk maakt,
wel zijn voordelen op het gebied van klanten
binding door middel van service-verbetering.
Daarbij, klanten- die eenmaal de drempel
vrees ten aanzien van de banken die vroe
ger in pompeuze gebouwen met veel marmer
kantoor hielden - overwonnen hebben, zul
len op de duur aan de bank meerdere geld
zaken toevertrouwen.
Bovendien, ook de banken moeten met de
tijd meegaan. Het devies luidt to bank or
not to bank.
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent
Halfjaar-abonnement
Axel binnen de kom 4,—. Andere plaatsen 4,50
Buitenland f 6,50
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en administratie Axel, Markt 12, tel. 2020* (3 lijnen), postbus 16
Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden 1,
elk woord meer 15 cent.
25 jaar geleden, D-day
pag.
1
Zeeuwse muziekbibliotheek
pag.
1
Jaarverslag Rode Kruis
afdeling Axel
pag.
2
,Opendag' bij Dow Chemical'
pag.
3
Sport: Axels Pinksterkoers
pag.
3
