Herindeling
Zeeuwsch -Vlaanderen
ZATERDAG 29 MAART 1969
83e Jaargang no. 26
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
8 INPLAATS VAN 5 GEMEENTEN
Zeeuwsch-Vlaanderen kan tevreden zijn
Met de aanbieding van een heel pakket amendementen werd dinsdag het debat
over de gemeentelijke herindeling van Zeeuwsch-Vlaanderen gestart. Inhoud en
argumentatie van de stukken hadden soms emotionele redevoeringen tot gevolg.
DE EERSTE DAG
De standpunten van de 11 sprekers lagen
nogal uiteen. Een volle tribune leefde intens
mee. In de wandelgangen overheerst de in
druk dat het amendement dat door de heren
Fievez, Dusardeijn, Wiegel en Tolman was
ingediend, voor zover het betrekking had op
de vorming van drie gemeenten in plaats van
één in de Kanaalzone, een kleine kans maakt.
Dit in tegenstelling tot amendementen uit de
zelfde hoek, dat vorming van een zelfstandige
gemeente IJzendijke beoogde en dat volgens
velen nauwelijks een kans maakt.
Het tweede grote amendement is afkomstig
van de P.v.d.A. Dit stelt voor in geheel
Zeeuwsch-Vlaanderen slechts drie gemeenten
te vormen.
De heer Fievez opende de rij van sprekers
met te betogen dat hij begrip had voor wat
hij noemde ,,de aanpak van geheel Zeeuwsch-
Vlaanderen". Hij meende dat Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen veel minder herindelingsrijp was
dan de Kanaalzone. Toch bepleitte hij een
driedeling voor de Kanaalzone in welke op
vatting hij de heren Wiegel en Tolman achter
zich vond.
De heer Fievez zei bij de motivering van het
amendement niet te geloven in één mam
moetgemeente. Een punt van overweging was
voor hem ook, dat in een grote kanaalgemeen
te de ontwikkeling van Terneuzen zou wor
den belemmerd.
De heer van Bennekom keerde zich kennelijk
voor sommigen onverwacht tegen de drie
deling van de Kanaalzone omdat er juist hier
moet worden gestreefd naar eenheid van be
stuurlijke begeleiding. De heer van Benne
kom had geen bezwaar tegen een zelfstandige
gemeente Axel, vergroot met Koewacht, Over
slag en Zuiddorpe. Verder pleitte hij ervoor
de voorgestelde gemeenten Vogelwaarde en
Hontenisse bij Hulst te voegen.
De heer Voogd zei dat zijn partij na lang
overwegen tot de conclusie was gekomen dat
de vorming van drie grote gemeenten, oost,
midden en west, niet alleen voor Terneuzen,
maar ook voor de rest van Zeeuwsch-Vlaan
deren als de beste oplossing moet worden
beschouwd.
De heer Wiegel bepleitte de vorming van
acht gemeenten; drie in het westen, drie in
het midden en twee in het oosten.
De heer Tolman verklaarde dat zijn fraktie
voorstander was van driedeling in de Kanaal-
zóne.
Er kwamen die dag nog heel wat sprekers aan
de beurt.
Die eerste dag werden deze suggesties aan
de Tweede Kamer voorgelegd
1. drie gemeenten voor geheel Zeeuwsch-
Vlaanderen
2. drie gemeenten in plaats van een ge
meente Terneuzen
3. een aparte gemeente IJzendijke
4. een ongedeelde gemeente O. Zeeuwsch-
Vlaanderen
5. een aparte gemeente Sluis en een dito
Aardenburg
6. een gemeente Sluis gecombineerd met
Retranchement
7. een aparte gemeente Axel, naast een
in tweeën gedeelde kanaalgemeente
8. Koewacht bij Axel
9. Koewacht bij Hulst.
DE TWEEDE DAG
De kamer heeft zich woensdag uitgesproken
voor het vormen van acht gemeenten in plaats
van de door minister Beernink voorgestelde
vijf.
In de kanaalzone drie nieuwe gemeenten
Terneuzen (bestaande uit Terneuzen, Zaam-
slag, Hoek, Biervliet en Sluiskil), Sas van
Gent (bestaande uit Sas van Gent, Westdorpe
en Philippine) en Axel (bestaande uit Axel,
Zuiddorpe, Koewacht en Overslag).
In West Zeeuwsch-Vlaanderen gaf de Kamer
de voorkeur aan een zelfstandige gemeente
Aardenburg en een met Retranchement ver
grootte gemeente Sluis naast de voorgestelde
gemeente Groot-Oostburg.
Minister Beernink maakte het de Kamer niet
zo moeilijk om tot de wijzigingen in het wets
ontwerp te besluiten. Hij begon zijn beant
woording van de Kamerleden woensdagmid
dag ten minste met de opmerking, dat hij
blij was het wetsontwerp niet zelf te hebben
ingediend, omdat hij zich daardoor vrijer kon
opstellen tegenover de ingediende amende
menten.
Wel liet hij zich sceptisch uit over de wijzi
gingsvoorstellen maar hij voegde daar meteen
aan toe niet principieel afwijzend tegenover
wijziging van het wetsontwerp te zullen
staan.
Deze vrijbrief liet de Kamer zich niet ontne
men, ook 'al spultterde de fractie van ide
P.v.d.A. nogal tegen, omdat zij zich hierdoor
de kans zag ontnomen de herindeling van
dertig op drie gemeenten te brengen.
In ieder geval had de gang van zaken tot
resultaat dat de P.v.d.A. aankondigde tegen
dit „gefrustreerde" wetsontwerp te zullen
stemmen - een wetsontwerp dat indertijd
door hun partijgenoot Westerhout als staats
secretaris van binnenlandse zaken in het ka-
binet-Cals was ingediend. Over het wetsont
werp zelf zal overigens eerst na het Paasreces
van de Kamer worden gestemd, teneinde de
bewindsman de gelegenheid te geven alle ver
anderingen in een nota van wijzigingen te
verwerken.
Maar de uitslag is niet dubieus. Te veel
partijen hebben hun zin gekregen om tegen
te kunnen stemmen.
De meeste bezwaren ontwikkelde minister
Beernink nog tegen het amendement-Fiévez
(kath.v.) om drie gemeenten te vormen in
het kanaalgebied Gent-Terneuzen in plaats
van één vergroot Terneuzen. Het zou de
bouw van scholen en grote winkelmagazijnen
in dit gebied alleen maar verbrokkelen, zo
meende hij o.a.
Meer indruk leek echter te maken een argu
ment van de liberaal Wiegel, dat het geplan
de havenschap voor de kanaalzone de in
dustriële ontwikkeling zou centraliseren en
dat voor dit doel dus één gemeente niet strikt
noodzakelijk was.
De vorming van drie nieuwe gemeenten in
dit gebied, t.w. Sas van Gent, Axel en Ter
neuzen kreeg slechts een Kamerminderheid
tegenover zich, bestaande uit P.v.d.A., P.S.P.,
A.R.P. en de heren Tilanus, Mellema en
De Boo van de C.H.U.
Het amendement-Wiegel (lib.) om de zelf
standigheid van Sluis en Aardenburg in stand
te laten, werd eveneens aangenomen met als
tegenstemmers P.v.d.A., A.R.P. en de heren
Tilanus en Mellema van de C.H.U.
Het derde amendement dat de eindstreep
haalde, was dat van de heer Tolman (C.H.),
waardoor overeenkomstig de wens van de be
volking Retranchement bij de nieuw te vor
men gemeente Sluis wordt gevoegd. Hier
waren de tegenstemmers P.v.d.A., A.R.P.
en de groep-Aarden.
Verworpen werden de amendementen-Voogd
(soc.), die slechts drie gemeenten in geheel
Zeeuwsch-Vlaanderen beoogden (Hulst, Ter
neuzen en Oostburg) en een amendement-
Fiévez-Dusarduijn (kath. v.) ter vorming van
een zelfstandige gemeente IJzendijke. Ten
gunste van IJzendijke verklaarden zich nog
een aanzienlijk aantal Kamerleden t.w. KVP,
CPN, D'66, SGP, GPV, groep-Aarden,
groep-Harmsen, Boerenpartij en de ex-boer
mr. Kronenburg.
Minister Beernink had ter voorlichting van
de Kamerleden nog twee extra kaarten achter
zich laten ophangen naast de ene, die er dins
dag ook al hing. Dit leverde hem de gram
schap van de heer Aarden op, die het geen
manier vond dat de bewindsman op het aller
laatste moment met een geprojecteerde stads
kern Sluiskil (op die twee extra kaarten aan
gegeven) was gekomen.
Hij ging zover de minister „minachting van
het parlement" te verwijten - een uitdruk
king die hij echter onmiddellijk terugnam,
toen hem duidelijk werd gemaakt dat het hier
gegevens betrof, die de minister ook nog
maar net binnen had gekregen.
Wat betreft het voortbestaan van drie ge
meenten in de Kanaalzone, Terneuzen, Axel
en Sas van Gent, menen wij hier zeker nog
te moeten memoreren dat met name de acti
viteiten die ontplooid zijn door het gemeen
tebestuur van Axel en door de gezamenlijke
gemeentebesturen van Sas van Gent, West
dorpe en Philippine onder aanvoering van
burgemeester van Waes van Westdorpe in
belangrijke mate hebben bijgedragen tot dit
resultaat.
Ook de enquete gehouden door het herinde
lingscomité Axel, Zuiddorpe, Koewacht en
Overslag waarbij de uitspraak van de bevol
king naar voren kwam heeft zeker gewicht
in de schaal gelegd. Door tal van sprekers
werd deze enquete genoemd als een duidelijke
uiting van de wens van de inwoners van het
betrokken gebied.
Eventuele wijzigingen die door de diverse
amendementen in het wetsontwerp moeten
worden aangebracht waren aanleiding voor
de minister om de definitieve stemming over
het ontwerp eerst na het Paas-reces van de
Kamer te laten houden, wanneer alle wijzi
gingen zullen zijn aangebracht. Het lijdt
evenwel geen twijfel dat dit wetsontwerp dan
zal worden aangenomen, aangezien K.V.P.,
V.V.D., C.H.U., D'66, de groep Aarden, de
Boerenpartij, G.P.V., hun steun aan het
wetsontwerp hebben toegezegd terwijl namens
de A.R. ook de heer van Bennekom aan het
slot verklaarde zich niet tegen het wetsont
werp te zullen verzetten.
Na de goedkeuring in de Tweede Kamer moet
het wetsontwerp dan nog de Eerste Kamer
passeren. Een phase waarvoor men wellicht
nog wat bevreesd moet zijn, aangezien men
daar de zaken vaak vanuit een ander ge
zichtspunt beoordeelt als in de Tweede Ka
mer. Evenwel heeft de Eerste Kamer alleen
een soort „Vetorecht", zij kan het wetsont
werp alleen goedkeuren of afkeuren, en af
keuren betekent dus weer helemaal opnieuw
beginnen en weer enkele jaren in onzekerheid
voortwerken. Waar minister Beernink bij de
vele amendementen verklaarde „iedere herin
deling is beter dan geen herindeling, is wel
te verwachten dat ook de Eerste Kamer dit
wetsvoorstel zal accepteren. Wellicht is over
10 of 20 jaar de ontwikkeling van Zeeuwsch-
Vlaanderen wij denken dan ook aan het
Baalhoekplan van Antwerpen zover, dat
men op grond van werkelijke gegevens, en
niet op vage toekomstfantasiën tot verder
strekkende voorstellen kan komen dan nu
het geval is.
Wanneer het wetsvoorstel door de Eerste
Kamer tijdig wordt aangenomen betekent dat,
dat per 1 januari 1970 de nieuwe gemeenten
tot stand komen.
Voor Axel dus een nieuwe gemeente geza
menlijk met Koewacht, Zuiddorpe en Over
slag.
Deze nieuwe gemeente zal ongeveer 12.000
inwoners krijgen, de nieuwe gemeente Ter
neuzen, met Zaamslag, Hoek en Biervliet en
Sluiskil een ruim 27.500 inwoners en de
gemeente Sas van Gent met Westdorpe en
Philippine ongeveer 9000.
Uiterlijk in de maand november zullen voor
deze gemeenten nieuwe gemeenteraden moe
ten worden gekozen, waarna dan in de eerste
dagen van januari 1970 deze raad voor het
eerst bijeen komt en dan de wethouders moe
ten worden gekozen. Voor Axel blijven dit
evenals voorheen twee wethouders, de raad
moet worden uitgebreid tot 15 raadsleden.
Tal van andere zaken, de verdeling van func
ties over het ambtenarencorps van de diver
se gemeenten, de bezetting van secretarie
afdeling aanpassen aan het plotseling met
ca. 40% toenemen van het bevolkingstal zul
len natuurlijk ook moeten worden geregeld.
Direkt na het bekend worden van de uitslag,
en dat was vrij snel want nauwelijks een half
uur na de stemming in de Kamer wist om
zes uur de radionieuwsdienst, die deze dag
door velen met spanning werd gevolgd, het
resultaat al mede te delen, was er grote
vreugde in Zeeuwsch-Vlaanderen
Nog dezelfde dag hingen verschillende vlag
gen uit, en donderdag toonde het centrum
van Axel een fleurig beeld doordat van vele
zakenpanden en particuliere huizen en ook
andere gemeentelijke gebouwen de nationale
driekleur wapperde.
Zaterdag zal Hosanna nog een muzikale
rondgang maken om ook op muzikale wijze
de vreugde over het voortbestaan van Axel
te vertolken.
J. C. Aschoff, burgemeester van Terneuzen
De acht overgebleven gemeenten moeten zo
snel mogelijk met elkaar rond de tafel gaan
zitten om tot samenwerking te komen. Acht
gemeenten vond hij echter te veel.
M. K. van Dijke, burgemeester van Axel
Ik ben blij dat raad en bevolking gekregen
hebben wat ze verlangden.
Burgemeester Den Boer van Sas van Gent
Ik ben bijzonder verheugd. Ik heb dit altijd
al verwacht, was zijn kort en bondig com
mentaar.
P. J. G. Molthoff, burgemeester van Hulst
„Geen commentaar". Was hij nu wel of niet
tevreden
M. G. M. van Berckel, burgemeester van
Aardenburg
De gemeente Aardenburg heeft al lang als
haar mening te kennen gegeven er geen be
hoefte aan te hebben samengevoegd te worden
met Sluis.
Munitievondst op Boomplantdag
Enkele leerlingen van de lagere school te
Sluiskil die woensdagmiddag deelnamen aan
de boomfeestdag 1969, groeven een aantal
geweerkogels en een kleine mortiergranaat
op. Deze projektielen zijn waarschijnlijk over
blijfselen uit de laatste oorlog. De Duitsers
lieten bij hun aftocht in september 1944 te
Sluiskil een munitietrein in de lucht vliegen
waardoor een aantal huizen en de brug wer
den vernield. Waarschijnlijk waren deze pro
jektielen daar nog van afkomstig. De politie
heeft een en ander meegenomen en de mijn-
opruimingsdienst komt dezer dagen het oor
logstuig ophalen.
AXtSLSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent
Halfjaar-abonnement:
Axel binnen de kom f 4,Andere plaatsen 4,50
Buitenland f 6,50
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en administratie Axel, Markt 12, tel. 2020" (3 lijnen), postbus 16
Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden 1,
elk woord meer 15 cent.
MINDER HERINDELINGSRIJP
DRIEDELING
KRITIEK OP KAARTEN
DE HERINDELING
NOG GEEN VOLDONGEN FEIT
DE HERINDELING IN DE PRAKTIJK
VREUGDE OVER DE UITSLAG
ENKELE COMMENTAREN
Herindeling Zeeuwsch-Vlaaanderen
„Ik ben blij dat raad en bevolking van
Axel gekregen hebben wat ze verlang
den", aldus burgemeester M. K. v. Dijke.
pagina 1
Axels nieuws: Luchtdoop voor 8-jarige
pagina 2
Gemeenteraad van Axel
pagina 3
Sport: voetbal, judo
pagina 4
