HET WEER IN 1968
DE FIETS
(van onze weerkundige medewerker)
APRIL DE ENIGE MAAND MET EEN ZOMERSE VERRASSING
Zoals tot nu toe de meeste jaren sinds 1959
was ook 1968 weer een teleurstelling. De
temperatuur was gemiddeld wel normaal, de
winter zacht en de zomer slap, maar opnieuw
was het een te somber jaar met te De Bilt,
berekend over de vier seizoenen, een tekort
van ruim 240 uren zonneschijn.
Het was ook weer een te nat jaar. Het land-
gemiddelde kwam bijna 220 mm boven nor
maal. We hadden een bijzonder natte herfst
en een zomer met te weinig warme dagen.
Was er dan niets, dat enige lof verdient
Jazeker... de tien met de griffel krijgt zonder
twijfel de af en toe zomerse aprilmaand, die
een overdaad aan zon bracht en op zondag
21 april een hitterecord van 32 °C in het
zuiden, hetgeen voordien in ons land in april
nog nimmer was waargenomen. Maar dat was
dan ook het enig fraaie van 1968.
DE WINTER van 1967 - 1968 kon bij de
overheersende groep kwakkelwinters worden
ingedeeld. December was zeer nat, met als
maximum 154 mm (normaal 60 mm), te
Spakenburg gemeten. De vorst rond de 11e
van de maand zette niet door. De grootste
bijzonderheid was het zeer korte, maar toch
hevige koudegolfje rond half januari. Er lag
een laag sneeuw en als gevolg van een paar
windstille heldere nachten daalde de tempe
ratuur voor Nederlandse begrippen onge
woon sterk. Het absolute minimum werd in
de nacht van 13 januari te Dedemsvaart
(Ov.) gemeten en bedroeg 24 °C. De vorst,
die daarna in januari en februari nog voor
kwam had weinig te betekenen. In zijn ge
heel had de winter een vrijwel normale tem
peratuur, in De Bilt 22 uren te weinig zon
en landelijk 35 m te veel regen. Het was wel
een winter, die, afgezien van twee zeer koude
nachten, snel was vergeten.
HET VOORJAAR viel dit jaar duidelijk in
de aprilmaand. Maart was eerst te koud, la
ter zachter, met op de 29ste een zeer vroege,
officiële zomerse dag van 25.9 C, te Gemert
(Noord-Brabant) en in Venlo gemeten. Het
bleef niet bij dit zeer vroege zomerse voor
proefje. April zorgde voor een nog grotere
verrassing en daarmee zelfs voor een tempe-
ratuurrecord, dat tot dusverre op naam van
april 1949 stond, met 30 °C in het zuiden.
Zondag 21 april was een dag, die niet mag
worden vergeten. Heel Nederland zat puf
fend in de tuin, met in Limburg een tro
pische temperatuur van 32.2 °C, hetgeen in
zeker 100 jaren zo vroeg in ons land niet
was voorgekomen. Daarmee vergeleken was
de te koude en te sombere meimaand met
een tekort van 76 uren zon een grote te
leurstelling. In zijn geheel was het een vrij
normale lente, met in De Bilt 54 uren te
weinig zon en landelijk 54 mm te veel regen.
DE ZOMER is niet geworden wat wij er, na
het succes van juli 1967, voorzichtig hadden
gehoopt. De vaak niet regenachtige juni
maand was te nat, met in Oss zelfs 162 mm
regen (normaal 55 mm). Alleen het einde
van de maand schoot even uit de slof met
een paar warme dagen. Wel mag worden op
gemerkt, dat niet alleen Pasen maar ook
Pinksteren (begin juni) zeer gunstig weer
bracht.
De vakantiemaand juli was te koel en te nat.
Een tegenvaller, ook voor de bouwvakvakan
tiegangers in ons land. In ieder geval was
juli minder zomers dan verleden jaar. De
zeer warme 2de juli, met ruim 35 °C in het
zuiden, kon de mineurstemming niet red
den. Vooral op de Waddeneilanden, waar
het gewoonlijk droog is in de zomer, viel
opvallend veel regen. Aan de kop stond Hol-
lum (Ameland) met 183 mm regen tegen nau
welijks 60 mm normaal in juli. Augustus
maakte het wat de regen betreft in Noord-
Holland nog erger, met 209 mm te Bergen.
De zomertemperatuur lag gemiddeld iets on
der normaal, in De Bilt werden 95 uren zon
te weinig gemeten en landelijk viel 75 mm
meer regen dan normaal.
DE HERFST viel rond het weekeinde van
15 september in een dieptepunt, want op
dat weekeinde volgde een periode van zes
weken met bijzonder veel regen, die de land
bouw veel schade berokkende. In september
viel 244 mm regen (als top), gemeten te 01-
debroek op de Veluwe. Ook oktober was
te nat, maar het was wel een herfst met vrij
wel geen enkele storm en alleen in november
een aantal koude dagen.
Wanneer wij nog even alles samenvatten,
zien wij, dat 1968 te lage temperaturen
bracht en te weinig zon en dat het weer een
te nat jaar was met te weinig zomerse da
gen (dagen met temperaturen boven 25 C).
En dan concluderen wij graag, dat het voor
1969 een grote moeite moet zijn om hier
boven uit te steken. In een jaar, vlak bij een
jaar met een zonnevlekkenmaximum zouden
wij dat ook eigenlijk mogen verwachten en
een beetje mogen rekenen op een zomer, zo
als wij die beleefden in 1939, 1947 en 1959.
de vorige dag), 200 g aardappelpuree, melk,
nootmuskaat, zout, peper,-dille, peterselie.
Voor het bladerdeeg
De boter of margarine, het zout, de gezeefde
bloem, op een klein gedeelte na, in een kom
doen en de boter of margarine met 2 messen
in grote stukken snijden.
Het water toevoegen en de bestanddelen luch
tig met een vork of mes dooreenmengen tot
een samenhangend geheel verkregen is.
De tafel en een deegrol met bloem bestuiven,
de deegmassa door wat bloem wentelen en
voorzichtig met de deegrol bewerken onder
regelmatig keren met een pannekoekmes. Het
deeg uitrollen tot een lap van Vi cm dikte
en in de lengte en in de breedte in drieën
opvouwen. Na 1 toer, waaronder verstaan
wordt 3 x uitrollen en opvouwen, telkens in
tegengestelde richting, het deeg op een koele
plaats 30 minuten laten rusten. Tijdens
het rollen de achtergehouden bloem gebrui
ken. De deeglap zoveel mogelijk vierkant hou
den tijdens het rollen. In het geheel 3 toeren
maken en het deeg 3 maal laten rusten. Na
de laatste rust het deeg uitrollen tot een vier
kante lap van Yi cm dikte en hiervan
rondjes van 6 cm doorsnede steken.
Voor de vulling
Tijdens hef rusten het visvlees met de aard
appelpuree en de melk vermengen tot een
smeuïg geheel. Het mengsel op smaak afma
ken met peper, zout, nootmuskaat, dille, pe
terselie.
De helft van de rondjes op een natgemaakt
bakblik overbrengen en wat van het vismeng-
sel erop leggen. De randen vochtig maken
met een kwastje, de andere helften erover
leggen en de randen vast op elkaar drukken.
Met de tanden van een vork kunnen figuur
tjes in de rand gedrukt worden. De koekjes
bestrijken met ei, dat losgeklopt is met water
en ze gaar- en lichtbruin bakken in een voor
verwarmde vrij hete oven in 25 a 30 minuten.
De koekjes bij voorkeur warm opdienen, als
voorgerecht of als warm hapje bij de lunch.
Het bladerdeeg is ook kant en klaar verkrijg
baar.
overreden door het rechterachterwiel van de
aanhangwagen. Vooral kinderen tot en met
14 jaar zijn het slachtoffer geworden van
dit verkeer. Onvoldoende rechts houden door
de fietsers brengt hen vaak in gevaar. An
dere gevarenfaktoren voor fietsers zijn on
dermeer het in elkaar raken van sturen
van naast elkaar rijdenden; het ingehaald
worden door een fietser op het moment dat
deze zelf een geparkeerde auto passeert; een
sterke zijwind en slib-, sneeuw- of ijsresten
aan de rechterkant van de weg.
Wegverkeer Eede-Maldegem
gestremd
Het grensverkeer met België via de Neder
landse grenspost Eede is wegens de slechte
toestand van de bruggen over het Leopold-
kanaal voor alle verkeer gestremd. Voor het
vrachtverkeer is dit wederom een obstakel,
omdat grote omwegen moeten worden ge
maakt. Ook voor de buspassagiers betekent
het een grote last, daar men over de brug
gen moet lopen van de ene bus naar de an
dere, omdat ook deze de brug niet kan pas
seren.
Men is intussen begonnen met het leggen van
een nieuw wegdek op één van beide bruggen.
De stremming zal nog wel enige tijd duren.
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn de oude
bruggen nog steeds niet door definitieve
vervangen. Het laat zich aanzien dat deze
vervanging nog wel enige tijd op zich zal
laten wachten, alhoewel men met de bouw
reeds begonnen is.
HAAL IETS LEKKERS
UIT UW OVEN
Breng op koude dagen eens een warm winters
gerecht, zo uit de oven, op tafel en verwen
lekkerbekken met feestelijke krokante hapjes,
gemaakt van allerlei restjes.
Onderstaand recept envertellen u hoe ze klaar
te maken.
Recepten voor 4 personen
Zuurkoolschotel
Puree van 1 kg aardappelen, 500 g zuur
kool, 150 g rookspek in dobbelsteentjes, bo
ter of margarine.
Een vuurvaste schaal invetten met boter of
margarine. Van ±34 van de puree een dikke
wand en bodem vormen in de schaal. De
zuurkool vermengen met het rookspek en op
de pu^ee leggen.
Rondom rozetten spuiten van de achterge
houden puree. De puree dun bestrooien met
paneermeel en er klontjes boter op leggen.
De schotel in een warme oven plaatsen tot
de zuurkool gaar is en de puree voorzien is
van een bruin kort je 30 minuten).
Dit gerecht kan al een halve dag tevoren
„ovenklaar" gemaakt worden.
Vleespudding
500 g gaar vlees, 1 ui, boter of margarine,
40 g boter of margarine, 40 g bloem, 4 dl
melk, zout, peper, Engelse saus, marjolein,
oregano, 2 eieren, 60 g boter of margarine,
60 g bloem, 8 dl bouillon, 1 blikje tomaten
puree.
Een grote vuurvaste schaal vullen met water
en deze in de oven of op het fornuis aan de
kook brengen. Een kleinere vuurvaste schaal,
die in de grote geplaatst kan worden, invet
ten met boter of margarine.
Het vlees heel fijn snijden of malen. De uit
schoonmaken, kleinsnijden of hakken en in
wat boter of margarine fruiten.
De boter of margarine laten smelten en de
bloem in één keer toevoegen. De melk onder
goed roeren in gedeelten erbij gieten. De saus
telkens laten doorkoken. Het vlees vermen
gen met de saus en het mengsel op smaak
brengen met peper, zout, gefruite ui, Engelse
saus, marjolein, oregano en tot slot de los
geklopte eieren van het vuur af erdoor roeren.
Het vleesmengsel direkt in de ingevette schaal
overbrengen en een deksel erop leggen. De
grote schaal moet zoveel water bevatten dat
het tot de bovenkant van de vleespudding
staat. Het gerecht warm en gaar laten worden
in 30 minuten. Het water moet tegen de
kook aan gehouden worden.
Een tomatensaus maken van de boter of mar
garine, de bloem, 6 dl bouillon en de to
matenpuree. (Zie voor de bereiding de melk
saus.)
De hete pudding keren en bedekken met een
deel van de tomatensaus 2Vè dl). De pud
ding warm houden of een pan met kokend
water. De rest van de saus verdunnen met
2V2 dl water en V2 bouillontablet toevoe
gen en zo nodig op smaak afmaken met zout,
peper en tomatenpuree.
Dit gerecht presenteren met aardappelpuree
of droge rijst en groente. De witte saus en de
tomatensaus zijn ook kant en klaar verkrijg
baar.
Visrissole 12 stuks).
100 g bloem, 2 g zout, 100 g harde boter of
margarine, V2 dl water, V2 ei, V2 eetlepel
water;
200 g gare vis (b.v. schelvis of een rest van
Vruchtenbakjes 20 stuks).
200 g bloem, 100 g harde boter of marga
rine, 1 dl water, 4 g zout, zandtaartvormpjes,
100 a 150 g kaas, 3 appelen, 75 g mager
rookspek (in plakjes).
De boter of margarine, het zout, de gezeefde
bloem op een klein gedeelte na, in een kom
doen en de boter of margarine met 2 messen
heel fijn snijden. Het koude water toevoegen
en met een vork of een mes alles dooreen
mengen tot een samenhangend geheel verkre
gen is. De tafel en een deegrol met bloem be
stuiven, de deegmassa door wat bloem wen
telen en onder af en toe keren met een pan
nekoekmes uitrollen tot een lap ter dikte van
V2 cm.
Tijdens het rollen de achtergehouden bloem
gebruiken. Het deeg 20 minuten laten rus
ten en er lapjes van snijden, die iets groter
zijn dan de zandtaartvormpjes. De natge
maakte vormpjes bekleden met het deeg en
de deegbakjes in een vrij hete voorverwarmde
oven gaar- en lichtbruinbakken in 20 mi
nuten. Het rookspek in weinig boter of mar
garine knappend bakken. De appelen schillen
en in niet te dikke partjes snijden.
De bakjes uit de vorm nemen en de bodem
met stukjes kaas of geraspte kaas bedekken.
Hierop de partjes appel rangschikken en één
of meer plakjes rookspek eroverheen leggen.
De gevulde bakjes in 5 minuten goed warm
laten worden boven in een hete oven.
In plaats van appelen kunnen geweekte, ge
droogde vruchten zoals pruimen en abrikozen
of een vruchtenmoes zoals appelmoes geno
men worden. Voor de kaas kan zowel oude
als jonge en komijnekaas gebruikt worden.
Vrachtauto en fietser
Het Verbond voor Veilig Verkeer te Hilver
sum heeft onlangs cijfermateriaal gepubli
ceerd over ongelukken waarbij vrachtauto's
en fietsende kinderen waren betrokken. Uit
deze cijfers van het Centraal Bureau voor de
Statistiek kan worden geconcludeerd, dat
waar fietsers in botsing komen met motor
rijtuigen de kans op een fatale afloop groter
is, wanneer een vracht- of bestelwagen
respektievelijk een gelede combinatie in het
geding is. Terwijl bij 1 op 48 botsingen tus
sen een fietser en een personenauto de fiet
ser het leven laat, is dit cijfer 1 op 23 bij een
botsing tussen een fietser en een vracht- of
bestelwagen, zelfs 1 op 8 wanneer het om
combinaties gaat. Tweede conclusie, waartoe
men kan komen, is dat vooral jeugdige fiet
sers het slachtoffer worden van botsingen
met vrachtauto's. De hierbij meest voorkomen
de verkeersmanoeuvre is, dat de rechtuit rij
dende fietser wordt ingehaald door de vracht
autocombinatie. Uit politierapporten kon de
conclusie worden getrokken dat de fietser
die hier het leven liet, steeds bleek te zijn
Is het voorspellen van
aardbevingen mogelijk
VEELBELOVENDE ONDERZOEKINGEN
GAANDE
Gedurende de eerste helft van deze eeuw
kwamen gemiddeld 14.000 mensen per jaar
door aardbevingen om het leven. Gezien de
enorme stijging van de bevolking en de gro
tere steden, dienen wij thans rekening te
houden met een dodencijfer dat omstreeks
de 25.000 per jaar zal liggen. Niemand is
helemaal veilig, want hoewel negentig pro
cent van de aardbevingen in het randgebied
van de Atlantische Oceaan voorkomen, zijn
er ook aktieve gebieden in Noord-Afrika en
Zuid-Europa. Ook lopen steden als Tokio,
Manila en Los Angeles voortdurend gevaar.
Aardbevingen doen zich vaak op de meest
onverwachte plaatsen voor, zoals de aard
schokken, die in de winter van 1811 een
uitgestrekt gebied ten zuiden van St. Louis
verwoestten. Tot voor kort zo lezen wij in
Het Beste, ging men er van uit, dat aard
bevingen niet te voorspellen waren. Momen
teel heeft men hoop, dat binnen niet al te
lange tijd aardbevingen net zo nauwkeurig
kunnen worden voorspeld als orkanen. Aard
bevingen ontstaan - eenvóudig gezegd -1
door spanningen in verschillende aardlagen.
Doorgaans geven kleine trillingen reeds aan,
dat een aardbeving op komst is.
Japan is in 1965 met een internationaal on
derzoekingsprogramma begonnen het land
is trouwens een van de meest door aardbe
vingen geteisterde gebieden. Het onderzoek
was nauwelijks op gang of er deed zich op
een afstand van 185 kilometer van Tokio
een „zwerm" kleine aardbevingen voor. De
bewoners konden wel zeshonderd kleine be
vingen per dag voelen. De seismografen gaven
aan, dat er zich duizenden trillingen per et
maal voordeden. De onderzoekers begonnen
voorzichtig gestelde waarschuwingen uit te
zenden via het Japanse Meteorologische In
stituut. De plaatselijke autoriteiten namen
na deze waarschuwingen, die soms een maand
voordat een beving zich voordeed, werden
verspreid, voorzorgsmaatregelen.
ANCHORAGE
Op Goede Vrijdag 1964 verwoestte een he
vige aardbeving de stad Anchorage in Alaska.
Kort daarop benoemde de presidentiële com
missie van advies inzake natuurwetenschap
pelijke vraagstukken, veertien vooraanstaande
geologen. Deze commissie stond onder voor
zitterschap van professor Frank Press van
de Technische Hoge School van Massachu
setts. Hun ervaringen kwamen vrijwel over
een met die van de Japanners. Het bedrag,
dat voor het onderzoek moest worden uitge
trokken bedroeg 493.000.000,— te ver
delen over een periode van tien jaar. Deze
som verzinkt in het niet bij de schade, die
een flinke aardbeving kan aanrichten.
Men heeft inmiddels proeven genomen, waar
uit men kan afleiden, dat, indien er zich tus
sen de diverse steenlagen water bevindt, het
gesteente genoeg uiteen wordt gedreven om
beweging mogelijk te maken, waardoor op
gehoopte energie in de vorm van trillingen
naar buiten kan treden. Deze trillingen wor
den door de seismografen als een aardbeving
geregistreerd. Zou deze theorie juist zijn, dan
zou men door water uit de bodem te pompen
de aarde vrijmaken van opgehoopte energie
en aardbevingen onschadelijk kunnen maken
door deze a.h.w. in kleine „doses" te split
sen. Deze ervaringen zullen ongetwijfeld bij
dragen, om steeds nauwkeuriger aardbevin
gen te kunnen voorspellen, waardoor duizen
den mensen tijdig geëvacueerd kunnen wor
den. Misschien zal het zelfs in de toekomst
mogelijk blijken, aardbevingen geheel te voor
komen en dat is uiteindelijk het doel dat
geologen over de hele wereld zich gesteld
hebben.
(Nadruk verboden)
Voor al de hartelijke wen
sen ontvangen tijdens de
Kerst en (aarwisseling zeg
gen de heer en mevrouw
BOOR-DE GRAAF dank.
Wederkerig wensen ze al
len een gelukkig 1969 toe.
