MEER DAN 57 EEUWEN GOOCHELKUNST Frankering bij abonnement, AXEL ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1968 82e Jaargang no. 45 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN DE WERELD WIL BEDROGEN ZIJN In het jaar 3753 voor Christus vertelt een Egyptenaar, hoe een landgenoot, de tovenaar Tchatcha-em-ankh, iemands hoofd kon afhakken (dat konden er meer en daarna dat hoofd weer op zijn oude plaats kon bevestigen (en dat konden er - en kunnen er ook nu nog - maar weinigen Meer dan 57 eeuwen geleden begon de geschiedenis der „moderne" goochelkunst. De geschiedenis der goochelkunst is alles be halve volledig in een ommedraai te vertellen. De talrijke interessante bijzonderheden, ja de volop wetenschappelijke uiteenzettingen zouden een geheel nummer en meer van ons blad kunnen vullen. En, als wij plaatsruimte genoeg "haddenzij zouden het vermelden zeker waard zijn. Sommige liefhebbers be zitten bibliotheken, die duizenden boeken over magie en aanverwante onderwerpen be vatten en die voor tienduizenden guldens ver zekerd zijn Als wij thans iets over de geschiedenis van de „illusiekunst" wilden vermelden, kunnen wij slechts een willekeurige greep doen in de rijkdom aan gegevens die te onzer beschik king staan. Religieuze goocheltrucs In de oudheid was de magische kunst nauw verwant aan de religie en de klassieke landen van de magische astrologie waren Egypte en Babylonië. Alle kennis van de toen bestaan de wetenschappen werd door de priesters ge bruikt om in de tempels bovennatuurlijke ef fecten te bereiken miraculeuze processies van godheden, imitaties van donder in onder aardse gewelven, wenende en „bloedende" godenbeelden. De oudste geschiedenis die wij hierover kennen, staat beschreven op de reeds genoemde papyrus uit de tijd van Koning Chufu en vermeldt, hoe een zekere Tchacha- em-ankh een afgehakt hoofd weer op zijn natuurlijke plaats kon bevestigen (of het slachtoffer daarna bleef leven, staat er niet bij Onlangs kwam ons een prent in handen, waarop het „vanzelf" open- en dichtgaan van een tempeldeur staat afgebeeld: bij het open gaan vertoont zich in de ruimte achter de tempeldeur een godenbeeld. Dit geschiedde door verhitting (het vuur op de offerplaat) van de lucht in ketels en buizen en door een ingewikkeld systeem van assen, katrollen en gewichten. Tot in de 15e en 16e eeuw bleef het toveren en goochelen grove misleiding, waaraan alle verfijndheid vreemd was. Duizendkunste naars, kwakzalvers en charlatans reisden de kastelen der edelen, de steden der burgers en de dorpen der boeren af, vormden een soort de grote namen van de magische illusionisten Edmond de Grisy, Pinetti, Cagliostro, Robert- Houdin. De 20ste eeuw vertoont specialise ring in alle onderdelen de een specialiseert zich in kaart, een tweede in geldstukken, een derde werkte voornamelijk met touwtrucs (deze groepen behoren dan tot de échte goo chelaars, de behendigheidsmensen, de „vin gervluggen"), een vierde met zeer weten schappelijke en ingewikkelde apparaten (de z.g. illusionisten). Moderne goochel-wetenschap Het heeft er geruime tijd op geleken of deze laatsten, deze „illusionisten" in onze tijd in de goochelkunst de overhand zouden krijgen. Er was en er is een ware illusie-wetenschap ontstaan, waarvoor men op zichzelf respect kan hebben. Reusachtige toestellen en gecom pliceerde machinerieën werden er gebouwd, gespecialiseerde industrieën wierpen zich op de vervaardiging van deze apparaten. De mo derne magiërs kwamen met Ievensgrotè bal lonnen op het toneel, waaruit voor de ogen van het publiek tien en meer mensen verdwe nen. Bij al het goochelen blijft het een „bij de neusnemerij", maar hier zat het geheim al te duidelijk in onzichtbare kleppen, dubbele bodems, ingenieus aangebrachte kabels en wat al niet.. Zo min als „de grote men" iets be greep of begrijpt van de atoom-splitsing of het radar-apparaat, zo weinig begreep men ook van de illusionisten-uitvindingen. Alles was heel kunstig en knap uitgedacht en uit gevonden. Inderdaad, maar in het toestel zat 'm toch „de kneep", dat voelde het publiek maar al te duidelijk. Daardoor komt men te genwoordig ook langzamerhand weer terug op de échte goochelaars, die artisten die in plaats van hun toestel te laten werken zélf iets doen. Hoe dan ook, al deze „tovenaars" staan on der de heerschappij van de „Virgula Divina" (Lat. de toverstok) of, om met de Egyp- tenaren te spreken de Ur hekau. In alle talen ter wereld kan men de woorden goo chelen, goochelaar, toveren en tovenaar te genkomen of 't nu Sanskriet, Japans, Creools of Hindoestans is... Wel een bewijs dat er ook in de oudste tijden en overal ge goocheld werd. Okos Bokos was een Italiaanse duizend kunstenaar en aan hem danken wij de po pulaire toverformule „Hocus pocus waar mede wij, de veelheid van de nog te vermel den interessante bijzonderheden ten spijt, dan maar willen eindigen VERGADERING KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN Weinig instemming met brieven van provinciaal bestuur De kamer van koophandel voor Zeeuws- VERKEERSWEG Vlaanderen toonde zich donderdagmiddag bij monde van voorzitter ir. R. van Krevelen en enkele leden verbaasd over het antwoord van het provinciaal bestuur op een schrijven over de veertarieven over de Westerschelde. In bedoeld schrijven was gevraagd om voor Zeeuwsvlaamse bedrijven ongeacht of de chauffeurs die zij in dienst hebben, wel of niet in Zeeuws-Vlaanderen wonen, de reduc tie op de veertarieven in de vorm van een bootkaart te laten gelden. Nu heerst er de volgens de kamer onmogelijke situatie, dat een Zeeuwsvlaams bedrijf het volle tarief moet betalen, alleen omdat de chauffeur die op de wagen zit, niet in Zeeuws-Vlaanderen woont. Zou dus een niet-Zeeuwsvlaams be drijf over een Zeeuwsvlaamse chauffeur be schikken, dan zou de reductie op het vervoer over de Westerschelde wél gelden. Het provinciaal bestuur wees er op, dat de legitimatiekaart een voorrecht is, toegekend gilde op zichzelf en hielden alle „Vakgehei-, aan de inwoners en niet aan de bedrijven en men" streng voor zich. „Zwarte kunst" Benvenuto Cellini verhaalt in zijn autobio grafie over een merkwaardige ontmoeting met een Siciliaanse monnik-magiër te Rome. Met deze „zwarte kunstenaar" begaf Cellini zich te middernacht naar de ruïnes van het Colosseum. De monnik trok een magische cirkel op de grond, stak een hoeveelheid wierook aan en dadelijk daarop verschenen in de rook verschillende geesten, spoken en demonen. De schrik van Benvenuto was ge weldig en hij twijfelde niet aan de echtheid van de manifestaties. Vanzelfsprekend had de listige monnik hier of daar een handlanger verborgen, die met 'n gebogen spiegel of z.g. „magische lantaarn" werkte. Deze wierp dan op de wijze van een toverlantaarn beelden op en in de rook. (In de dagen van de Franse revolutie maakte Etienne Gaspard-Robertson, een Belgische opticien en illusionist, in het Parijse Paviljoen de „Echiquier een ware sensatie met een soortgelijk „nummer"). In die middeleeuwen der goochelkunst maak ten ook de z.g. „watertrucs" grote opgang. Een der bekendste water„kunstenaars" was een zekere Florian Marchand, een zeventien de eeuwse magiër en illusionist, die na een slok zuiver water in de mond genomen te hebben, deze in drie verschillende kleuren deed terugkomen en dat tegelijkertijd En op die wijze kon hij wel twintig kleuren en ook dranken (die men mocht proeven pro duceren. „Als een fontein opende zich zijn mond", schreef men in die dagen. Eerst in de 19e eeuw kreeg de goochelkunst een zekere waardigheid. Toen verschenen ook dat men niet van plan is de kring der bevoor rechten uit te breiden, omdat door deze uit breiding een nieuwe kring van „gediscrimi- neerden" zou ontstaan. „Neen", zei de heer A. J. Verbrugge hierop, „zoals de toestand nu is, dat is discriminatie". De heer Van Krevelen noemde het antwoord onjuist. „Wij hebben niet gevraagd de kring der bevoorrechten uit te breiden, maar alleen om de reductie voor de bedrijven te laten gelden". Het bestuur zal deze zaak nog mondeling met het provinciaal bestuur opnemen. STREEKPLAN Een andere brief uit Middelburg betrof het antwoord op een door de kamer gestelde vraag over de bereikbaarheid voor het openbaar vervoer van de in het streekplan West Z. Vlaanderen aangegeven woonkernen. Hierin stond dat het streekplan in voldoende mate voorziet in behoorlijke verbindingen naar alle kernen en dat het door de kamer gevraagde overleg met streekvervoerbedrijven geen zaak van bovengemeentelijk belang is en er alzo geen voldoende reden is dit overleg bij de totstandkoming van het streekplan te voeren. Dit enigszins vage schrijven werd door de heer ir. Denie die sprak als vertegenwoordiger van het openbaar vervoer, weinig zeggend genoemd. Hij zeide dat er bij de opstelling van streekplannen niet of veel te weinig re kening wordt gehouden met het openbaar ver voer. De Ned. Vereniging van Transporton dernemingen houdt zich wel degelijk met streekplannen bezig en hij deed dan ook de suggestie het schrijven van het provinciaal bestuur door te zenden aan deze organisatie. De voorzitter had hiertegen geen enkel be zwaar. In verband met de ingebruikneming van de nieuwe draaibrug te Sas van Gent wees voor zitter Van Krevelen op de noodzaak de weg van de Westdorpse kant naar de Zwarte Hoek in versneld tempo gereed te maken. Het ligt n.l. in de bedoeling van rijkswater staat dit gelijk te doen met de tractaatweg Terneuzen Gent, maar, aldus de voorzitter, dit kan volgens deskundigen wel 1972 of 1973 worden. De urgentie tot versnelling is vooral aanwezig door de grote verkeersstroom, vooral tijdens de bietencampagne. De kamer zal hier dan ook op aandringen. DUBBELDEKKER De kamer sprak voorts de hoop uit dat met de dubbeldeksveerboot „Prinses Christina" op het veer Perkpolder - Kruiningen zo spoe dig mogelijk een 45-minutendienst zal wor den begonnen. Hoewel de dienstregeling de indruk maakt een experiment te zijn, was de kamer unaniem verheugd over het in de vaart brengen van de dubbeldekker. „Het is thans zó: Ik rijd naar de boot en ik kan over', aldus gaf ir. Van Krevelen zijn mening weer. De mededeling van de minister dat de instel ling van een havenschap moet wachten op de gemeentelijke her-indeling, wekte reacties van teleurstelling. „Ik heb het idee, dat deze kwestie samenhangt met de industriële ont wikkeling van de kanaalzone die op het ogen blik achteruit wordt geschoven", aldus de heer Verbrugge. WATERLEIDING Met het plan om voor Zeeland één water leidingmaatschappij in te stellen zei de voor zitter zich te kunnen verenigen. Hij vond het dienstig deze mening die ook die van de ka mer was, kenbaar te maken bij het provin ciaal bestuur en aan te dringen om bij deze nieuwe vorm van exploitatie ook een com missie uit het bedrijfsleven in te schakelen, die haar oordeel over de industrie-waterlei- ding zou kunnen bijdragen. De heer Verbrugge appelleerde aan zijn reeds eerder geuitte waarschuwing over het kruis punt St. Anne-Hoek en zeide, dat de onge vallen aldaar hem helaas in het gelijk hadden gesteld. Hij deed het voorstel aan de gemeen te Terneuzen het verzoek te richten op dit volgens de kamer „veel te ruime kruispunt" een verkeerslicht te plaatsen. Als een van de oorzaken van de vele onge lukken werd door ir. Denie genoemd de grote snelheid, waarmee men over de vierbaansweg van Zaamslag komt aangereden. Sas van Gent Europa's grootste draaibrug geopend. Om precies 12 uur maandagmiddag werd in Sas van Gent de nieuwe brug over het ka naal van Terneuzen naar Gent (de langste draaibrug van Europa) ingebruikgenomen. De belangstelling van het publiek was bij zonder groot, hoewel er van officiële zijde op dat moment geen extra aandacht aan dit toch belangrijke gebeuren werd besteed. Met feestelijkheden wacht men, tot dat in de cember, de kanaalwerken geheel voltooid zul len zijn, al werd 's avonds vast van een voor proefje genoten. Nadat de slagbomen waren opgehaald, werd al dadelijk gebruik maakt van de brug, die voor de weggebruikers een vooruitgang be tekent. De brug zal immers heel wat minder vaak voor de weggebruikers gesloten zijn dan de oude brug, die een honderdtal meters ten zuiden van de nieuwe werkloos en open voor de scheepvaart ligt te wachten op de sloop. De nieuwe brug zal voor de passage van zee schepen moeten worden opengedraaid en voor binnenvaartschepen, die ongeveer zeven meter boven het wateroppervlak uitsteken. Ook in andere opzichten is de nieuwe brug een verbetering: de rijbaan is 8.75 meter breed, terwijl er aan weerszijdenvoetpaden liggen van 2.40 meter. In tegenstelling tot de brug bij Sluiskil, bij de bouw waarvan geen ongevallen van be tekenis plaatsvonden, zijn bij de bouw van deze brug drie mensenlevens te betreuren ge weest, arbeiders die tijdens het werk van de brug zijn gevallen en verdronken. De sloop van de oude brug zal wel even op zich laten wachten. Het kan immers voor komen, dat de brug evenals die in Sluiskil, last krijgt van kinderziekten. En dan wil Rijkswaterstaat nog wel graag een uitwijk- mogelijkheid hebben naar de oude brug. 's AVONDS FEEST 's Avonds was de brug voor het verkeer af gesloten. De harmonie De Verenigde Vrien den uit Sas van Gent, gevolgd door burge meester R. A. J. den Boer en de raadsleden van die gemeente, en voorts de fanfare van Westdorpe „Eikels Worden Bomen", gevolgd door burgemeester Van Waes uit Westdorpe met zijn raadsleden, kwamen uit de richtin gen Sas van Gent en Westdorpe naar het midden van de brug. Daarop had zich een grote menigte uit Westdorpe en Sas van Gent verzameld. Na het spelen van een mars, sprak burge meester Den Boer de hoop uit dat de nieuwe brug niet alleen een verbinding zou blijken tussen Sas van Gent en Westdorpe, maar dat deze brug een brug zou worden van een grote gemeente Westdorpe en Sas van Gent. Burge meester Van Waes hoopte dat deze bijeen komst een aanduiding zou zijn voor G.S. om de wensen van Sas van Gent en Westdorpe in vervulling te doen gaan in het kader van de herindeling. Na het spelen van een volgende mars werd een rit gemaakt over de brug, waar aan beide zijden vele mensen stonden en werd een be zoek gebracht aan de oude brug, die nu tot afbraak gedoemd is. Rijkswaterstaat bracht een dronk uit op beide gemeentebesturen. Hierna bleef het gemeentebestuur van Sas van Gent en Westdorpe onder leiding van de beide burgemeesters nog geruime tijd bij een. StE Jansteen BREIGOEDERENFABRIEK VRAAGT SURSEANCE VAN BETALNG De breigoederenfabriek „Jan Steen" te St.- Jansteen heeft bij de rechtbank te Middelburg surseance van betaling gevraagd, nadat de belangrijkste schuldeiser van deze fabriek het faillissement van het bedrijf had aange vraagd. De zaak zal vandaag voor de Middelburgse rechtbank worden behandeld. De textielfabriek is reeds sinds vorige week donderdag ge sloten, maar het 60 man tellende personeel, dat voor 80 pCt. uit Belgen bestaat, heeft nog geen ontslag gekregen. Wanneer de sur seance van betaling wordt verleend, zou het bedrijf, dat eigendom is van gebroeders Van Hove uit St. Niklaas in België dadelijk weer kunnen gaan draaien, omdat het nog orders in portefeuille heeft. AXELSE COURANT VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent Halfjaar-abonnement Axel binnen de kom 3,75. Andere plaatsen f 4,25 Buitenland 6,50 Hoofdredaktie: J. C. VINK Redaktie en administratie Axel, Markt 12, tel. 2020* (3 lijnen), postbus 16 Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm Bij kontrakten belangrijke reduktie. Ingezonden mededelingen 30 cent per mm. Kleine advertenties 1-10 woorden 1, elk woord meer 15 cent.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1968 | | pagina 1