Zal Axel zelfstandig blijven?
VERHOGING VAN DE VEERTARIEVEN
OVER DE WESTERSCHELDE
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 16 DECEMBER 1967
82e Jaargang no. 12
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Dezer dagen is het voorlopig verslag versche
nen op 't wetsontwerp herindeling Zeeuwsch-
Vlaanderen.
Uit dit verslag blijkt dat verscheidene kamer
fracties er de voorkeur aan geven, dat in
plaats van - zoals aanvankelijk voorgesteld
- een gemeente in de Kanaalzone, hier drie
gemeenten zullen blijven bestaan, met name
Terneuzen, Axel en Sas van Gent.
Verder vinden ook de Kamerleden herindeling
van ons gebied een moeilijk probleem, met
name door de verschillende sterk variërende
plannen die er om de Westerschelde bestaan.
Wij noemen hier alleen maar de gedachten-
gang van nog pas enkele jaren geleden, waar
bij men voor Oostelijk Oost Zeeuwsch-Vlaan
deren alleen een agrarische toekomst zag,
waarin men luchtigjes allerlei zwaarwichtige
krijgen. Het uit Antwerpen afhankelijke Baal-
hoekplan, geeft thans weer strijd voor een
kanaal van Antwerpen naar Ossenisse, wat
door burgemeester Ashoff al^ is herdoopt tot
,,Terneuzen-Oost".
Overigens afgezien van deze moeilijkheden tot
het op dit moment samenstellen van een her
indeling voor Oost Zeeuwsch-Vlaanderen heb
ben de Kamerleden toch ook wel kritiek op
de wijze waarop deze herindeling is voor
bereid.
Een kritiek die ons niet verbaasd en die ook
in eigen streek te horen is geweest toen na
het eerste herindelingsplan het tweede kwam,
waarin men luchigjes allerlei zwaarwichtige
argumenten die dienst deden als motivering
voor het eerste plan weer van tafel veegde,
en vrolijk volkomen andersom redeneerde.
Enkele opmerkingen uit het verslag
Wat de kanaalzone betreft, constateerden vele
leden, dat met name de industriële onwikke-
ling, die de memorie van toelichting in de
kanaalzone voorziet, heeft doen besluiten tot
vorming van één kanaalgemeente. Deze leden
betwijfelden echter of de zienswijze neerge
legd in de memorie van toelichting - dat de
industriële ontwikkeling zich van het noorden
uit langs het knaal naar het zuiden zal vol
trekken - in overeenstemming is met het
structuurplan, dat voor groot-Terneuzen is
ontworpen. In dit plan ligt het accent van de
ontwikeling op het gebied langs het diepe
vaarwater van de Westerschelde, zo merkten
deze leden op.
Maar ook overigens leek hun de zienswijze
in de memorie van toelichting niet geheel
juist. „Voltrekt zich de ontwikkeling van de
industrie, voor wat het gebied van het kanaal
betreft, niet veeleer vanuit het zuiden zo
vroegen zij zich af. Bovendien kwam het deze
leden voor, dat zich tussen de industriële ont
wikkeling vanuit het zuiden en die langs de
Westerschelde kenmerkende verschillen voor
doen. Zij achtten het dan ook de vraag of
het beroep op de industriële ontwikkeling
dwingend tot de conclusie van één gemeente
leidt.
Deze leden gaven vooralsnog de voorkeur aan
een gemeentelijke driedeling in de kanaalzone
met als kernen Terneuzen, Sas van Gent en
Axel. Zij achtten het hierbij heel wel moge
lijk, dat de nieuwe gemeente Terneuzen uit
groeit tot een stedebouwkundig geheel, waar
in industrie, havenactiviteiten, woonwijken,
stedelijke, recreatieve en winkelvoorzieningen
tot hun recht komen. In hun voorlopige ge
dachte zouden zich Philippine en Westdorpe
rond Sas van Gent kunnen groeperen en
Zuiddorpe, Overslag en Koewacht rond Axel.
Vele andere leden vroegen de minister of bij
een sterke horizontale uitbreiding van het
industriegebied van Terneuzen de belangen
van de recreatie voldoende kunnen worden
gewaarborgd, of een vergroot Terneuzen de
zelfde financiële verhouding tot het rijk zal
hebben als de huidige gemeente en welke
mogelijkheden hij ziet om de ontwikkeling
van het kanaal Terneuzen-Gent te bevorderen.
Verscheidene leden merkten op, dat het ont
werp in afwijking van de eerdere plannen A
en B, de vorming van één kanaalgemeente
beoogt. Zij onderstreepten daarbij, dat de tot
standkoming van een dergelijke essentiële
wijziging zonder dat de desbetreffende ge
meentebesturen ruime gelegenheid hadden
gekregen hun mening kenbaar te maken, hun
als een onjuiste werkwijze voorkwam. Deze
leden waren met de grote minderheid in de
raad van Terneuzen, de meerderheid in de
huidige raad van Axel, en met de raad van
Sas van Gent niet overtuigd, dat voor de in
dustriële ontplooiing van Midden-Zeeuwsch-
Vlaanderen het nodig is te komen tot één
kanaalgemeente. Zij meenden, dat het nieuw
te vormen Terneuzen zal moeten expanderen
langs de Westerschelde en niet langs het ka
naal. In dit verband zetten zij ook een vraag
teken bij de geplande oostgrens van Terneu
zen, die naar hun mening wellicht beter naar
het oosten verlegd kan worden. Ook deze le
den waren geporteerd voor drie gemeenten in
de kanaalzone en wel van de volgende samen
stelling Terneuzen met Biervliet, Hoek en
Zaamslag; Sas van Gent met Philippine en
Westdorpe; Axel met Overslag, Zuiddorpe en
eventueel Koewacht. Tenslotte vroegen deze
leden een nadere studie omtrent de positie
van het gebied rond Sluiskil. „Wil de mi
nister de indeling van het industriegebied
rond Sluskil en van het woongebied ten wes
ten van het kanaal nader in beschouwing ne
men", zo vroegen zij.
Verschillende andere leden gingen met de
toevoeging van de gemeenten Biervliet en
Hoek aan het nieuwe Terneuzen akkoord,
met dien verstande, dat naar hun mening het
gehele territoir van de gemeente Biervliet
hierbij moet worden betrokken. Overigens
vroegen ook deze leden zich af, evenals an
dere groeperingen in de commissie, of het
aanbeveling verdient de gehele kanaalzone
met inbegrip van Axel en Sas van Gent in
één gemeente samen te voegen. Vooralsnog
zagen ook zij de ontwikkeling van Terneuzen
meer in de richting oost-west dan in de rich
ting noord-zuid.
Voorts hadden zij enige twijfel over de vraag
of de gemeenteraad van het nieuwe Terneu
zen, indien deze de omvang naar het huidige
wetsvoorstel zal krijgen, gezien de te verwach
ten samenstelling, wel voldoende oog zal heb
ben voor de industriële ontwikkeling van Ter
neuzen. Zonder zich op deze suggestie te wil
len vastleggen zouden deze leden het oordeel
van de bewindsman willen vernemen over de
combinatie Philippine - Sas van Gent - West
dorpe, welke oplossing in de streek zeer ac
ceptabel wordt geacht.
De gemeente Axel vormt in dit geheel naar
het inzicht van deze leden een ietwat moeilijk
probleem, mede doordat de gemeenteraad van
Axel zijn aanvankelijk standpunt heeft ge
wijzigd. Deze leden waren er niet zonder meer
van overtuigd, dat deze woon- en centrum
gemeente een noodzakelijk onderdeel is van
groot-Terneuzen. „Acht de bewindsman een
door allen gewenste ontwikkeling van Ter
neuzen ernstig gefrusteerd wanneer Axel -
zo mogelijk vergroot met Zuiddorpe, Koe
wacht en Overslag - zelfstandig zou blijven
bestaan en wanneer dan drie kanaalgemeen
ten worden gecreëerd zo wilden zij weten.
Verschillende andere leden informeerden hoe
het concreet staat met de industriële ontwik
keling aan het kanaal. „Zijn de insteekhavens
bij Terneuzen zelf reeds op voldoende diepte
gebracht om grote schepen te kunnen ont
vangen zo wilden zij weten. Deze leden
memoreerden uitvoerig de ook reeds door
verscheidene andere leden bedoelde studie van
de hoofdingenieur-directeur van rijkswater
staat in Zeeland. Deze studie betreft de ont
sluiting van de ten oosten van Terneuzen ge
legen terreinen aan de Westerschelde, in de
omgeving van diep vaarwater, het zogenaam
de Gat van Ossenisse. Gebleken zou zijn, dat
bij de aanleg van havens voor petrochemische
bedrijven en voor de aanvoer en verwerking
van ruwe olie terreinen van een zodanige om
vang ingericht zouden moeten worden, dat de
grens tussen de voorgestelde gemeenten Ter
neuzen en Hontenisse hen zou doorsnijden.
„Verdient het, indien dit juist is, geen aan
beveling bedoelde grens verder naar 't oosten
te verleggen, opdat de gehele kuststrook tot
en met de veerhaven van Perkpolder binnen
het territoir wordt gebracht zo informeer
den zij. Deze leden waren geïnteresseerd in
de mening van de minister over de gesugge
reerde herindeling van de kanaalzone in drie
gemeenten.
IN TWEE GEMEENTEN
Sommige andere leden achtten de in de ka
naalzone aanwezige weerstand tegen de vor
ming van één gemeente volkomen begrijpelijk.
Deze leden vroegen de minister of het niet
alsnog aanbeveling verdient in de kanaalzone
twee krachtige gemeenten te vormen en door
middel van een bovengemeentelijk orgaan de
evenwichtige planologische ontwikkeling in
de hand te houden.
De zuidelijke kanaalgemeente Sas van
Gent - zou dan kunnen bestaan Uit de hui
dige gemeenten Philippine, Sas van Gent,
Westdorpe, Zuiddorpe, Overslag en Koewacht
(gedeeltelijk eventueel met kleine grenscor
recties bijvoorbeeld bij Sluiskil). De noorde
lijke kanaalgemeente - Terneuzen zou,
naar de opvatting van deze leden tot het
overige gebied van de in het ontwerp voor
gestelde nieuwe gemeente moeten omvatten,
met dien verstande, dat het aan de Schelde
gelegen gebied, oostelijk van Terneuzen, zou
dien ente worden toegevoegd.
Enkele leden noemden twee onzekere factoren
die voor hen een vérgaande herindeling als
voorgesteld, moeilijk acceptabel maakten. Zij
dachten allereerst aan de industrievestiging
langs het kanaal, waarbij volgens de memorie
van toelichting een kentering in gunstige zin
zich duidelijk aftekent. In de tweede plaats
wezen zij op de havenwerken in Terneuzen,
die geen voortgang vinden. „Het is kenne
lijk", zo concludeerden deze leden, „nog on
duidelijk hoe urgent dit alles is".
De door de minister voorgenomen verhoging
van de veertarieven over de Westerschelde,
die variëren van 5 ct (kinderkaartje van 20
op 25 cent) tot 15,- (20 vaartenkaart voor
een zware vrachtwagen (van 55,- op 70,-)
hebben een storm van verontwaardiging doen
opsteken.
De Zeeuwsch-Vlaamse Kamer van Koophan
del' heeft er afgelopen maandag een speciale
vergadering aan gewijd, waar wij hieronder
vrij uitgebreid verslag over geven.
Ook in de Provinciale Staten zijn er in de
deze week gehouden najaarsvergadering al
vele woorden over gevallen, maar tot donder
dagavond was men er nog niet uit hoe een
duidelijk gezamenlijk protest ter kennis van
de minister te brengen.
Ook de Kamer van Koophandel voor Midden
Zeeland, de E.V.O. gemeenteraden en andere
instantie's hebben al van hun verontwaardi
ging over dit onrecht Zeeland aangedaan doen
blijken. Plet zou te veel plaatsruimte vragen
hier alle protestuitingen weer te geven. De
grondredenen waarom men deze verhoging
voor onze sreek als een ernstige discriminatie
moet zien, komen echter in de vergadering
van de Kamer van Koophandel wel alle tot
uiting. Zij zijn door anderen herhaald en zij
hopen dat nog velen ze zullen herhalen want
wii zijn het volledig eens met de hartekreet
rechtsongelijkheid in de rechtsstaat Neder
land". Nu de regering krap in haar middelen
zit keert Zeeuwsch-Vlaanderen kennelijk weer
terug naar de staat van „wingewest" en moet
het maar even voor 1,3 miljoen gulden extra
zorgen voor het genot van veerponten, waar
a'le Nederlanders kosteloos over bruggen,
tunnels en rijkswegen beschikken.
rank in tab lat vorm. Sec*
Spoedvergadering Kamer van Koophandel
De Kamer van Koophandel in Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft maandag in een spoedver
gadering fel verzet tegen het voorstel om de
tarieven voor de veren over de Westerschelde
te verhogen.
Van de leden die hierover het woord voerden
en uiting gaven aan hun verontwaardiging,
was het vooral de heer H. Pallada uit Oost
burg, die zich heftig afzette tegen de voorge
stelde verhogingen. „Hier wordt domweg ge
discrimineerd; als er te halen valt weten ze
ons te vinden", aldus deze spreker. Ook an
dere leden waren fel in hun uitingen.
De heer A. J. Verbrugge „Wij als vervoer
ders van Zeeland zeggen nee tegen deze ver
hoging".
De heer Martinet „Wij hebben recht op
vrije veren, dus zeker geen verhoging".
De Kamer besloot een protestschrijven te
zenden aan de provinciale staten; voorts ook
aan de vaste waterstaatscommissie uit de
Tweede Kamer en aan de Zeeuwse Kamer
leden. In dit schrijven wordt de statenleden
verzocht om, wanneer zij de consequenties
willen aanvaarden die het ministerie van ver
keer en waterstaat stelt door het tekort op de
exploitatie van de veerdiensten van 1,3 mil
joen gulden niet meer te fourneren, dit ont
brekende bedrag op andere wijze en via an
dere middelen aan te vullen dan door verho
ging van de veertarieven.
In een aantal kritische vragen zal de kamer
enkele alternatieven aanwijzen Kunnen er
ten aanzien van de exploitatie geen middelen
worden gevonden die tot een grotere efficiëncy
leiden En is het voor de provincie volstrekt
onmogelijk zelf iets te betalen
Rug tegen de muur
Voorzitter ir. R. H. van Krevelen welde aan
vankelijk de inhoud van het protest beperken
tot het commerciële vervoer. Dit stuitte echter
op verze van de vergadering, die ook een ver
hoging van he meer incidentele vervoer on
toelaatbaar achtte, zodat werd besloten tegen
de algehele verhoging te protesteren. Enkele
leden zagen een inconsequentig in het pro
test en zij vonden dat de kamer eigenlijk al
door de knieën ging, omdat de voorzitter aan
het protest nog de eis wilde verbinden dat
deze verhoging de laatste moest zijn. „Het is
misschien wel inconsequent", aldus de heer
Van Krevelen, „maar wij staan met onze rug
tegen de muur. Het begin is geweest de op
heffing van de vrije veren".
De heer Pallada „Juist en dat is de fout
geweest daarna kwamen de verhogingen."
Rijkswegen
„De twee grote veren Kruiningen - Perkpol
der en Vlissingen - Breskens zijn rijkswegen
in varende vorm", aldus de heer Van Kre
velen. „Wanneer een vierbaansweg ergens on
voldoende blijkt, wordt deze zesbaans ge
maakt.
Men verbreedt wegen, legt nieuwe aan, maakt
een klaverblad, bouwt tunnels en bruggen en
dit alles wordt uit de algemene middelen be
taald. Het is een overheidstaak dat het ver
keer zich op normale wijze kan ontwikkelen.
Ik kan niet inzien dat de regering enerzijds
miljoenen investeert voor de industriële ont
wikkeling van dit gebied en anderzijds geen
middel weet om 1,3 miljoen gulden te four
neren. Dit eocnomische motief is de grootste
inconsequentie. Sinds 1958 zijn de sociale
lasten van het vrachtvervoer met 130 procent
gestegen. In het half uur dat men vaart, legt
men op de weg minstens 35 km af. Door de
stelling, dat de overtocht door benzinebespa
ring en geen bandenslijtage voordeel zou op
leveren, kan nu wel een streep gezet worden".
De heer Van Krevelen rekende voor, dat het
veertarief vijf procent van het vrachttarief uit
maakt. „Bij het miniserie van economische
zaken kan men echter niet aankomen met het
verzoek de vrachttarieven met vijf procent te
verhogen". De voorzitter vond wel dat de
minister een nieuw element in de discussie
had gebracht wanneer de provincie de mid
delen om het tekort te dekken weet te vinden,
mag zij deze toepassen.
Weinig en geen bewondering
De heer J. v. d. Voorde, lid van de staten
voor de K.V.P., zag eveneens een inconse
quentie van het door de regering aan de ene
kant geld uitgeven voor de infra-structuur en
het aan de andere kant er weer uitpompen
van 1,3 miljoen gulden. „Het is een vestzak
broekzak politiek, waarbij men met de ene
hand neemt wat men met de andere geeft. Ik
heb weinig bewondering voor de argumentatie
der regering".
„Ik heb er helemaal geen bewondering voor",
was de mening van de heer Verbrugge uit
Terneuzen die voorstelde, dat de kamer con
tact zou opnemen met de Zeeuwse vertegen
woordigers van alle politieke partijen in de
Tweede Kamer. „Men moet niet proberen",
zei hij, „de handicap die de Schelde toch al
voor ons vormt, nog groter te maken." Hij
becijferde dat een kleine vervoerder jaarlijks
minstens duizend gulden aan veergelden be
taalt voor een combinatie, nog afgezien van
andere verhoogde lasten, veroorzaakt door de
langere werktijden die het pontvervoer met
zich meebrengt.
(zie vervolg op pagina 2)
'S
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent
Halfjaar-abonnement:
Axel binnen de kom f 3,75. Andere plaatsen f 4,25
Buitenland f 6,50
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 01155-646, postbus 16
Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm
Bij konlrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1,
elk woord meer 15 cent.