GEMEENTERAAD VAN AXEL
HOE KLEIN WORDT NEDERLAND?
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 29 OKTOBER 1966
81e Jaargang no. 5
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERGADERING VAN DINSDAG 25 OKTOBER 1966
Aanwezig Voorzitter burgemeester M.
K. van Dijke.
Secretaris gemeentesecretaris P. G. van de
Bosse.
Wethouders de heren M. L. M. IJsebaert
en C. van Bendegem.
Leden: de heren J. H. Bouman, P. Dekker,
J. Dieleman, J. den Doelder, M. 't Gilde, A.
H. van der Lee, E. Maas, D. J. Oggel en
A. de Waard.
Afwezig met kennisgeving de heren J. C.
van Luijk en J. Vink.
Opening de voorzitter opent de vergadering
met het uitspreken van het ambtsgebed.
Notulen de notulen van de vergadering
van 27 september worden onveranderd vast
gesteld.
Ingekomen stukken en mededelingen
De heer D. J. Oggel zegt naar aanleiding
van de mededelingen zijn dank aan het college
te willen betuigen, om de stukken waarom hij
in de vorige vergadering heeft gevraagd ter
inzage te hebben gekregen.
Tot mijn genoegen heb ik geconstateerd dat
de kosten voor de bushaltes binnen de ra
mingen zijn gebleven.
Het bedrag in de wijziging voor de plant
soenendienst was voor verhoogde maaikosten.
In de toelichting van deze wijziging stond
„toelichting overbodig", toch had ik graag
bij begrotingswijzigingen een toelichting.
Voorstel tot het vaststellen van de 22e wij
ziging van de „Salaris- en Loonverordening
1959" met betrekking tot de bezoldiging
van de ontvanger nieuwe stijl, tevens amb
tenaar ter secretarie.
Dit voorstel wordt zonder bespreking aan
genomen.
Aanbieding van de Gemeenterekening en de
Bedrijfsrekeningen over het dienstjaar 1964
en benoeming van de Commissies van On
derzoek.
In de Commissie voor Gemeenterekeningen
en rekeningen Gemeentelijke Instelling
voor Sociale Zaken worden gekozen de
heren P. Dekker, J. den Doelder en E. A.
Maas.
In de Commissie Bedrijfsrekeningen de
heren J. Dieleman, J. C. van Luijk en J.
Vink.
Voorstel tot voorlopige goedkeuring van het
plan tot onteigening van huis en bouwland
Oosterstraat 14 van de heer A. van Hoeve
te Axel.
Voorstel tot aankoop van de woning Roose-
veltlaan 14-16 van de heer A. J. Dieleman
te Axel.
Voorstel tot het nemen van een nieuw besluit
tot aankoop van- het winkel-woonhuis
Weststraat 12 van de heer J. P. de Hullu
te Aardenburg.
Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen aan de Kanaalkade, aan de
heer J. W. Hogendoorn te Axel.
Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen aan de Eisenhowerlaan, aan
de heer A. C. Heijens te Axel.
Deze voorstellen worden zonder bespreking
aangenomen.
Voorstel tot herziening van de uitgifteprijzen
van de gronden in het gecombineerde ex
ploitatieplan oost en west.
De heer P. Dekker zegt dat er nu weer een
verhoging van de grondprijs moet komen, dit
kan maar niet door blijven gaan. Wanneer
de prijzen nog zullen verhogen zal dit zeker
remment werken op de particuliere bouw. Ik
zou B. en W. willen adviseren werken in het
openbaar aan te besteden.
Wethouder C. van Bendegem zegt het met
de heer Dekker eens te zijn dat dit niet kan
blijven doorgaan, maar we moeten uit zien te
komen. Om het exploitatieplan rond te krij
gen zullen de grondprijzen met 4,93% per
meter verhoogd moeten worden.
Wanneer het mogelijk is werken in het open
baar aan te besteden dan zullen wij dit zeker
doen, maar wij waren al bijzonder blij dat
wij werk onderhands uitgevoerd konden krij
gen.
Er schijnt nu iets meer ruimte op de arbeids
markt te komen en wanneer wij het in een
openbare aanbesteding kunnen krijgen dan
zullen wij dit zeker doen.
De heer D. J. Oggel zegt dat de grondprijs
ook vorig jaar al in discussie is geweest, ik
weet niet hoe de grondprijzen in de omgeving
zijn, steken wij ongunstig hier tegen af. Dit
zou dan misschien oorzaak kunnen zijn dat
men niet hier maar elders gaat bouwen.
Wethouder C. van Bendegem antwoordt dat
de grondprijzen hier zeker niet ongunstig af
steken.
Deze verhoging was noodzakelijk, de prijs was
twee jaar geleden vastgesteld, maar het is
zeker goed elk jaar deze zaak te bekijken.
Hierna wordt dit voorstel aangenomen.
Voorstel tot het aangaan van een rekening
courant-overeenkomst met de Coöp. Boe
renleenbank „Terneuzen" (Raiffeisenbank),
gevestigd te Terneuzen.
Voorstel tot het verlenen van de rekening
courant-overeenkomst met de Boerenleen
bank „Axel", gevestigd te Axel.
Zonder bespreking worden deze voorstellen
aangenomen.
RONDVRAAG
De heer P. Dekker zegt uit de krant te heb
ben vernomen dat een regionaal woonwagen
kamp voor Zeeuwsch-Vlaanderen in Axel ge
vestigd zal worden.
Is dit bericht juist
De heer E. Maas, zegt dezelfde vraag te heb
ben en zegt het niet mooi te vinden dit als
raadslid uit de krant te moeten vernemen.
De voorzitter zegt direkt te willen antwoor
den op deze vragen.
Door G.S. is een Commissie samengesteld om
een onderzoek in te stellen voor een regionaal
woonwagenkamp. Deze Commissie heeft ad
vies gevraagd bij de Provinciaal Planologische
Dienst, die Axel als de meest geschikte plaats
hebben aangegeven.
De Commissie zal nu een rapport en een ad
vies uitbrengen aan G.S. en aan dit rapport
is nu publiciteit gegeven. Maar wanneer G.S.
dit advies verder gaan uitwerken zal de ge
meente Axel hierbij zeker worden betrokken
en zal de raad te beslissen hebben of men het
wel dan niet in Axel wil hebben.
De heer D. J. Oggel: zegt te hebben gelezen
dat er een Provinciale raad voor luchtver
vuiling wordt ingesteld. Gezien het feit dat wij
in Axel nogal eens met lucht- en waterver
ontreiniging te maken hebben wil ik het col
lege erop attent maken dat het wel goed zou
zijn als Axel in deze raad zitting had.
Verder vraagt de heer Oggel of het niet mo
gelijk is om een wijziging te brengen in „het
reglement van Orde".
In artikel 17 staat dat de voorzitter zo vaak
als nodig is het woord kan voeren.
Een wethouder zo vaak als nodig wanneer het
een onderwerp is dat onder zijn dienst valt.
Een raadslid mag slechts 2 maal het woord
voeren, wanneer de raad geen bezwaar heeft
ook nog een derde maal.
Nu zag ik gaarne aan artikel 17 toegevoegd
diegene die een afwijzend standpunt aanne
men.
De voorzitter antwoordt dat aandacht aan het
gesprokene besteed zal worden.
Hierna gaat de openbare vergadering in een
besloten zitting over, welke niet meer ge
opend wordt.
Grote zorg voor morgen
Terwijl politiek Den Haag zich zorgelijk door
de haren wreef over de kabinetsverwikkelin
gen gaf onlangs in Deventer de demissionaire
minister van volkshuisvesting en bouwnijver
heid, drs. Bogaers, heel wat andere stof om
bezorgd over te kijken. De handen zullen, zo
waarschuwde de minister, eens flink uit de
mouwen moeten worden gestoken, willen wij
ervoor zorgen dat onze kinderen nog in een
leefbaar land kunnen verblijven. Zelfs al doen
wij onze uiterste best, dan nog zal van de
Nederlander in de toekomst méér inschik
kelijkheid worden gevraagd, aldus de bewinds
man.
Kort tevoren had op een politiek congres in
Amsterdam de planologische deskundige, dr.
C. de Galan, ook al de nodige noodklok ge
luid. „Wij staan nu voor de keuze in welk
Nederland wij morgen zullen wonen", zei hij,
„het wonen, de recreatie, het verkeer, de zui
verheid van onze bodem, lucht en water vra
gen nu alle aandacht".
Twee ontwikkelingen noemden beide deskun
digen als de hoofdoorzaken van de hoofd
pijn, waarmee de diverse overheden nu zit
ten de bevolkingstoename en de stijgende
welvaart. Nederland groeit, wat haar bevol
king betreft, al sinds het laatste kwart van
de vorige eeuw jaarlijks met rond 1, 4 pro
cent. Vergeleken met het wereldgemiddelde
van 1,8 procent valt dit nog wel mee, maar
het is toch verreweg het hoogste percentage
van de Europese landen. (Het Europese ge
middelde is 0,8%). Deze bevolkingsaanwas
zal maar weinig afnemen door een daling van
het geboorteniveau. Deze daling wordt na
melijk weer opgeheven door de verlenging
van de gemiddelde levensduur - wij worden
vandaag de dag zo'n tien jaren ouder dan een
halve eeuw geleden en het jonger trouwen.
Gevolg is, dat over vijftien jaren - in 1980
- Nederland veertien tot vijftien miljoen in-
waners heeft, een aantal dat nog snel zal toe
nemen tot twintig miljoen bij de eeuwwisse
ling. Het Nederland van onze kinderen en
kleinkinderen zal dan viermaal zoveel mensen
tellen als het Nederland van onze ouders, zo
als minister Bogaers vertelde.
Daar zitten wij dan gezellig met z'n allen op
een brokje Nederland, dat zich niet kan uit
breiden. De nieuwe polders geven wat ruim
telijke opluchting, maar veel kunnen zij ook
niet helpen. Wij mogen ons nu al wat be-
neuwd voelen met onze 2800 vierkante meter
grond, die iedere Nederlander ter beschikking
heeft, in 2000 zal het nog veel benauwder
zijn. Tegen die tijd zal de Nederlander het
moeten doen met 1750 vierkante metertjes.
Op een strookje van 35 bij 50 meter zal hij
dan moeten wonen en werken, aan sport doen,
zich ontspannen. vHet probleem is bekend",
zei dr. De Galan, „onze bevolking groeit snel
en grond is nauwelijks bij te maken".
Er komt hierbij ook nog een andere zaak om
de hoek kijken. De technische ontwikkeling
zorgt over heel de wereld voor een verschui
ving van bevolking uit de landbouw naar niet-
agrarische beroepen. Bij het begin van de
eeuw werkte nog bijna een derde van de be
roepsbevolking in de landbouw, nu is het
percentage al teruggelopen tot tien. Tegen het
einde van deze eeuw zullen nog slechts drie
of vier op de honderd werkende Nederlan
ders in de agrarische sector hun boterham
verdienen. Nederland krijgt dus wel ruim
schoots zijn deel van deze ontwikkeling. Wij
behoren overigens nu al tot de sterk verste
delijkte landen, zo vertelde minister Bogaers.
Zestig van de honderd Nederlanders wonen
in degelijke stadjes en steden met meer dan
tienduizend inwoners. Nog even en slechts
vijf op de honderd wonen nog in kleinere
gemeenschappen met minder inwoners.
De steden zullen steeds meer ruimte in Ne
derland opslokken. Negen procent van onze
bodem is nu bebouwd (met huizen, fabrieken,
wegen, enz.). Vergeleken met het deel, dat
wij nu voor agrarische zaken gebruiken -
77% - is dat niet zoveel. Maar niemand
twijfelt eraan of het bebouwde oppervlak zal
door de stijgende bevolking en toenemende
welvaart vóór het jaar 2000 méér dan ver
dubbelen. Bijna een kwart van ons land zal
dan zijn volgebouwd.
Goed, daar is dan nog wel een oplossing voor
te vinden, zou je zo zeggen. Een zorgvuldige
planning kan veel goed maken. Maar aan een
huis alleen heeft niemand voldoende. Er moet
ook wat bos zijn, wat hei, wat water om zich
vredig en ontspannen recreatief bezig te hou
den. Wil de toekomstige veel grotere
bevolking per hoofd op hetzelfde, toch al ge
ringe, oppervlak recreatiegrond kunnen re
kenen, dan zal zeker een kwart van de Ne
derlandse grond hiervoor moeten worden be
stemd. Geen wonder, dat de planologen
hoofdpijn krijgen.
LEEFKLIMAAT WORDT MOEILIJK
De bevolkingsproblemen van Nederland zou
den nog wel te overwinnen zijn als het er al
leen om ging een bepaald aantal mensen op
een beperkt aantal vierkante kilometers samen
te laten wonen. Er komt dan nog een fikse
reeks problemen bij zoals de omschakeling
van een landbouwgemeenschap op een sterk
geïndustrialiseerde samenleving en de toene
mende verstedelijking. Maar ook daarvoor
zijn nog wel oplossingen te vinden. Neen, de
zorgen worden nog oneindig vergroot door de
grote gevaren, welke ons leefklimaat bedrei
gen. Het is een heel mooi woord, maar tege
lijk bedriegelijk. Er gaat namelijk een wereld
van begrippen achter schuil, die zeer uit el
kaar lopen, maar één ding gemeen hebben
zij hebben alle betrekking op de voor het le
ven van de mens essentiële zaken. Vreemd
genoeg worden deze voor de mens onmisbare
levensvoorwaarden meer bedreigd, naarmate
onze welvaart toeneemt. Tot deze conclusie
kwam onlangs de demissionaire minister van
volkshuisvesting, drs. Bogaers. De meest ele
mentaire goederen worden steeds schaarser
lucht, water, rust en stilte, lichamelijk en
geestelijk evenwicht, contact met de natuur.
De eerste levensvoorwaarde is, dat de mens
kan ademen. Maar in sommige dichtbewoonde
en sterk geïndustrialiseerde gebieden begint
zuivere lucht al een schaars artikel te worden,
vertelde de bewindsman. Ons vlakke land ver
keert nog in een vrij gunstige positie, maar
toch zijn er ook hier al plaatsen waar de lucht
vertroebeld is. De luchtverontreiniging is voor
1/3 toe te schrijven aan industriële afvalpro-
dukten, voor 1/3 aan de kolen en de olie, wel
ke wij voor onze verwarming verstoken, en
voor 1/3 aan het verkeer (uitlaatgassen). Ter
wijl door onze welvaart het aantal auto's al
maar toeneemt, zet ook de vervuiling van
onze lucht zich almaar verder door.
Vrijwel hetzelfde geldt voor ons water. De be
hoefte aan zuiver water neemt toe door stij
ging van het waterverbruik per persoon en
door toenemende vraag van de industrie. Maar
zuiver water zelf wordt een heel schaars ar
tikel. In Rotterdam kan men daarover mee
praten. Ons land vangt door zijn ligging het
afvalwater op van vrijwel alle grote fabrieken
van West-Europa, daar komt dan nog het af
valwater van onze eigen industrie bij. De
drinkwatervoorziening, vooral voor de Rand
stad, zal in de toekomst grote moeilijkheden
geven. De regering heeft al becijferd, dat
voorlopige maatregelen om het water te zui
veren op zo'n een miljard gulden komen.
Ook ons privéleven zal steeds meer in het ge
drang komen. De mens moet niet alleen, maar
ook zichzelf kunnen zijn. Ergens moet hij een
plekje kunnen vinden, waar hij vrij is, vooral
vrij voor de storende blikken van anderen, zei
minister Bogaers. Maar waar moeten wij dat
in de toekomst zoeken als wij in plaats van
met 360 met 600 landgenoten op één vier
kante kilometer zijn samengeperst
Waar zal de stilte blijven Het straatrumoer,
hinder van vliegtuigen, transistorrarido's, zij
zorgen voor een voortdurende geluidsstorm,
welke steeds meer tot een obcessie wordt.
Hoe zal het met onze gezondheid gaan Ter
wijl de medische wetenschap voortdurend
overwinningen boekt, blijven wij onszelf in
hetzelfde tempo met nieuwe gevaren bedrei
gen. Alleen het verkeer vraagt jaarlijks twee
duizend slachtoffers. Een nog veel ernstiger
bedreiging vormt de stroomversnelling, waar
in onze samenleving is geraakt. „In korte
tijd is het aanschijn van de aarde en is ons
leven méér veranderd dan vroeger in gene
raties het geval was", zo schetste minister
Bogaers het probleem. Het vraagt een geeste
lijke en lichamelijke aanpassing, welke door
velen niet kan worden opgebracht.
Dit totale complex van problemen vraagt een
regelmatige begeleiding door de overheid. De
overheid (of het nu het rijk is, de provincie
of de gemeente) moet immers voor gemeen
schappelijke voorzieningen zorgen. Dergelijke
begeleidende maatregelen zijn vanzelfspre
kend, gezien de ingewikkelde problematiek,
niet gemakkelijk. Het is al een winstpunt, dat
de demissionaire regering in ieder geval de
noodzaak ervan heeft ingezien. Een volgende,
nieuwe regering zal daar ongetwijfeld op moe
ten voortgaan, gezien de eisen, welke de grote
politieke partijen wat dit betreft hebben laten
horen. Gemakkelijk zal het in ieder geval niet
zijn, of, zoals minister Bogaers het uitdrukte:
„Elke Nederlander zal offers moeten brengen
en inschikkelijk moeten zijn."
AXELSE COURANT
VERSCHIJN! IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent.
Haltjaar-abonnement
Vxel binnen de kom f 3/5. Andere plaatsen f 4,25
Buitenland f 6,50
Hootdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 01155-646, postbus 16
Drukker-uitgeetster: FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1,
elk woord meer 15 cent.