De luchtverontreiniging boven Sluiskil
Sejaardenpensiontehuis op hoogste punt
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 11 JUNI 1966
80e Jaargang no. 37
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Kamerleden stelden onderzoek in
Uitvoerig communiqué van fabrieksdirektie
De luchtverontreiniging die vorige week in
Zeeuws-Vlaanderen en speciaal rond Sluiskil
zoveel deining veroorzaakte, is aanleiding ge
weest tot verschillende aktiviteiten in Axel.
Toen het gemeentebestuur van Axel eind vo
rige week werd geconfronteerd met dit ge
ruchtmakende feit, hebben B. en W. onmid
dellijk een bespreking belegd met de hoofd
directie van de N.S.M. te Sluiskil, met de
arbeidsinspectie en autoriteiten van het de
partement van volksgezondheid. Bij deze be
sprekingen waren aanwezig ir. J. van Waes
uit Brussel; ir. V. Gena, technisch directeur
te Sluiskil; voor de arbeidsinspectie de heer
Makkenberg; mej. J. W. Laanbroek, farma-
cheutisch inspectrice volksgezondheid en de
geneeskundig inspecteur van de volksgezond
heid, dr. J. R. v. d. Borght.
Tegelijkertijd vond een persconferentie plaats
in „Het Wapen van Zeeland" te Axel waar
Kamerleden van de partij van de arbeid ver
slag uitbrachten van hun bevindingen in deze
geruchtmakende aangelegenheid.
Openhartig gesprek
De volksvertegenwoordigers de heren J. H.
Scheps, H. B. Engelsman en Schuitemaker,
waren zich op de hoogte komen stellen en had
den maandag eerst een bespreking gehad met
de burgemeester van Axel en de directie van
de N.S.M.
De heren deelden mee, dat het gesprek met
de hoofddirecteur, ir. J. van Waes, volkomen
openhartig was geweest. Zij hadden uiteraard
ook gesproken met de meest benadeelde de
landbouwer, de heer W. Dieleman.
De directie der N.S.M. voelde zich weliswaar
verantwoordelijk, maar zei niet verontrust te
zijn. Men meende, hoe vervelend deze zaak
ook is, hierin niet meer te kunnen zien dan
een incidenteel geval.
Er is een nieuwe afdeling in gebruik geno
men, waarin een opparatuur geplaatst was,
welke de feiten die zijn voorgekomen volko
men hadden moeten uitsluiten.
De apparatuur is van Amerikaanse makelij,
en het blijkt toch nog mogelijk te zijn geweest,
dat arsenicum de lucht is ingegaan.
Schadevergoeding
Er moet dus ergens een fout schuilen in de
zuiveringsinstallatie. Hierdoor zijn er arseni-
cumdeeltjes met het koolzuur meegegaan met
de welbekende noodlottige gevolgen.
Naar aanleiding van vragen van verslaggevers
over wettelijke sancties, zeiden de kamerleden,
dat er een nieuwe wet tegen de luchtveront
reiniging op stapel staat, maar dat er in de
huidige omstandigheden nog lacunes zijn, ook
in de Hinderwet.
De kwestie van schadevergoeding is te regelen
indien zoals in dit geval de oorzaak en de
schuldige zijn aan te wijzen.
Het zou volgens de parlementsleden nuttig
zijn, dat de gezamenlijke industrieën een fonds
stichten om in gevallen dat de schuldvraag
moeilijk is op te lossen, de schade uit een ge
zamenlijk fonds te vergoeden.
Het communiqué
De directie van de Nederlandse Stikstof
Maatschappij te Sluiskil heeft het volgende
communiqué uitgegeven
De Nederlandse stikstofmaatschappij te Sluis
kil heeft in de afgelopen maanden twee in
stallaties in gebruik genomen voor de pro-
duktie van ammoniak uit aardgas. Deze in
stallaties werden ontworpen en gebouwd door
een vooraanstaand ingenieursbureau. De tech
nologische principes, volgens welke het pro-
cede is uitgevoerd, worden reeds in vele fa
brieken buiten Nederland toegepast.
Naast een gasproduktie-eenheid omvat elk
van de beide installaties een gaswassing voor
de verwijdering van koolzuur met behulp van
een oplossing welke een kalium-arsenicum-
verbinding bevat. De eerste produktie-eenheid
werd begin april beproefd en eind april in
bedrijf gesteld. Het produktieniveau in deze
installatie werd geleidelijk opgevoerd doch
heeft tot nu toe nimmer meer bedragen dan
95 procent van de nominale dagcapaciteit.
In de week vóór Pinksteren is ten gevolge
van een ontregeling van het verwarmings
systeem een deel van de kalium-arsenicum-
vloeistof door opkoken uit de apparatuur ge
stroomd. Door afspuiting van de apparatuur
met water werd de arsenicale oplossing ver
wijderd en via het fabrieksriool afgevoerd.
Een deel van de weggespoten oplossing is
door onverklaarbare oorzaken in poldersloten
terechtgekomen, welke uitmonden in de
Otheense kreek.
Op vrijdag vóór Pinksteren bleek dat hier
door schade aan de visstand was berokkend.
Voor de hierdoor ontstane schade werden re
gelingen getroffen. Tevens werd op diezelfde
dag de produktie in deze eenheid verlaagd
teneinde herhaling te voorkomen.
Koolzuurgas
Opgemerkt dient te worden, dat de bedrijfs
leiding en de directie op dat moment geen re
den hadden om aan te nemen, dat bij het
overkoken een deel van de kalium-arsenicum-
oplossing zich buiten het bedrijf had ver
spreid. Op 20 mei werd ook de tweede pro-
duktieinstallatie in bedrijf genomen. Het pro
duktieniveau van deze eenheid werd opge
voerd tot 90 procent van de nominale capaci
teit en heeft dit percentage nimmer overschre
den. De tweede installatie week in zoverre af
van de eerste, dat het uit het produktiegas
verwijderde koolzuur in de lucht werd afge
blazen, terwijl het koolzuurgas van de eerste
installatie voor de vervaardiging van ureum
wordt gebruikt. Daar het koolzuur afkomstig
uit de eerste installatie geen arsenicum be
vatte, mocht worden aangenomen, dat ook in
het koolzuur van de tweede installatie geen
arsenicum aanwezig zou zijn. Bovendien was
door de leverancier niet de aandacht geves
tigd op deze mogelijkheid.
Maatregelen getroffen
Op Pinksterzondag en maandag kwamen mel
dingen binnen omtrent het ziek worden van
een geit en het sterven van een paard. Een
onderzoek wees uit dat er in een strook ge
legen in de zuid-oosttelijke richting van de
fabriek een neerslag kalium-arsenicumverbin-
ding was gevallen. Deskundigen van de volks
gezondheid, het instituut voor plantenziekte-
kundig onderzoek en van de provinciale ge
zondheidsdienst voor dieren, die zich ter
plaatse op de hoogte waren komen stellen,
hebben nog diezelfde dag mededeling gedaan
van hun bevindingen aan de belanghebben
den in het gebied waar de neerslag was ge
vallen. Onder meer werd geadviseerd het vee
niet buiten te laten grazen en geen groenten
te eten, welke afkomstig waren van percelen
in het betreffende gebied. Daar door deze
officiële instanties op het mogelijke gevaar
was gewezen, heeft de bedrijfsdirectie ge
meend van haar kant geen verdere bekend
making aan deze zaak te moeten geven. Wel
werden maatregelen getroffen, waardoor her
haling van het gebeurde zou worden voor
komen. Deze maatregelen omvatten een ster
ke verlaging van de produktie, ook in de'twee
de eenheid en het verder zuiveren van het
koolzuurgas voordat dit in de atmosfeer wordt
afgeblazen.
De directie van de Stikstof Maatschappij ver
klaart met nadruk, dat zij eerst heeft geweten,
dat bepaalde hoeveelheden kalium-arsenicum-
verbinding zich buiten het fabrieksterrein had
verspreid op dinsdag na Pinksteren, de dag
waarop ook de autoriteiten van dit feit had
den kennis genomen en publieke bekendheid
hieraan was gegeven. Bovendien verklaart zij,
dat door haar nimmer andere chemische be
drijven in de kanaalzone in verband met deze
zaak zijn genoemd.
Oplevering van 16 Bejaardenwoningen
De Oudewijk, of, zoals de volksmond in Axel
het altijd heeft uitgedrukt, „d'ouwe stad",
krijgt gaandeweg een nieuw gezicht.
Donderdagmiddag was het in die omgeving
merkbaar, dat er weer iets bijzonders aan de
hand was.
Voor de 16 bejaardenwoningen welke kunnen
worden beschouwd als één complex met het
bejaardenpensiontehuis, wapperde de na
tionale driekleur trots aan de mast, maar even
groots onder een stralende zon wapperde op
22 meter hoogte de rood-wit-blauwe vlag om
de vreugde van het stichtingsbestuur en niet
minder van het gemeentebestuur tot uitdruk
king te brengen. Want het was nu zo ver
dat de 16 bejaardenwoningen gereed waren
gekomen. In de komende dagen zullen deze
mooie en geriefelijke woningen worden be
trokken.
Het bejaardenpensiontehuis, dat gisteren zijn
hoogste punt bereikte, zal in totaal 113 bed
den hebben. Er zijn 91 éénpersoonszit- en
slaapkamers; 6 tweepersoonszit- en slaapka
mers.
Er is een eetzaal voor 100 personen. Er
zijn twee tweepersoons-ziekenkamers en 2
vierpersoons ziekenkamers.
Er zijn verder elf personeelskamers benevens
een direkiewoning. Het gebouw bezit een
ruime recreatiezaal en een eetzaal voor het
personeel.
Iedere verdieping heeft een toilet- en bad-
groep. Het gebouw bevat verder een bran-
cardlift en een personenlift. Niet minder dan
20 km aan elektrische leidingen moest wor
den aangebracht.
Er is een kapel die zowel dienst kandoen
voor de r.k. eredienst als voor de protestantse.
De burgemeester van Axel, tevens algemeen
voorzitter van het stichtingsbestuur, sprak
zijn vreugde uit over de vorderingen die het
werk heeft gemaakt. De heer Van Dijke wil
de niet nalaten om prijzende woorden te spre
ken tot alleen die hieraan hun krachten had
den gegeven.
Het algemeen bestuur van de stichting wilde
ook materieel doen blijken van zijn tevreden
heid, alsdus de burgemeester. De tijden van
het „kistje bier" zijn wij ontgroeid en spr.
meende dat een enveloppe met inhoud meer
op prijs zou worden gesteld.
De heer Romein, sprekende namens alle aan
nemers, dankte de burgemeester voor zijn
waarderende woorden. Hij stelde het op prijs
dat het stichtingsbestuur het niet alleen bij
woorden had gelaten maar ook daden stelde.
De heer Romein bracht met deze woorden de
dank voor de inhoud der enveloppe tot uiting.
Directeur benoemd
Stichting Algem. Bejaardenzorg
Axel
Tot directeur van de stichting algemene be
jaardenzorg Axel is benoemd de heer J. van
Nierop, momenteel adjunct-directeur van het
protestants-christelijke bejaardencentrum in
Baarn. De heer Van Nierop zal in Axel op
15 augustus in dienst treden.
De Axelse stichting algemene bejaardenzorg
is een rogaan, waarin naast het gemeentebe
stuur de rooms-katholieke stichting voor be
jaardenzorg participeren. Gezamenlijk heeft
men de bouw van een bejaardenpensiontehuis
ter hand genomen, dat open zal staan voor
bejaarden van alle levensbeschouwelijke rich
tingen. Dit gebouw zal in januari of februari
van het volgend jaar gedeeltelijk klaarkomen.
De eerste paal ervoor werd op 14 mei 1965
geslagen door mevrouw C. van Dijke-van Dijk,
de echtgenote van Axels burgemeester.
LUCHTVERONTREINIGING
De Gewestelijke Raad voor Zeeland van het
Landbouwschap heeft zioh heden, mede na
mens de besturen van de landbouworgani
saties, telegrafisch tot het College van Ge
deputeerde Staten gericht, met het verzoek
een vertegenwoordiging van de georganiseer
de landbouw op korte termijn te willen ont
vangen, zulks in verband met de toenemende
verontrusting over de gevolgen van luchtver
ontreiniging door industrieën.
De Gewestelijke Raad heeft reeds bij schrijven
van 15 oktober 1965 de aandacht van Ge
deputeerde Staten gevraagd voor de proble
men welke zich op dit terrein voordoen, en
acht het dringend gewenst de verlangens van
de landbouw thans mondeling met het Col
lege te kunnen bespreken.
De jeugd
in het Rode Kruis
Onder de naam „Jeugd Rode Kruis" voert
het Rode Kruis een programma van aktivi
teiten uit, dat steunt op de medewerking van
kinderen en jonge mensen, in eigen groeps
verband van school of jeugdwerk.
Dagelijks komen er nog vele mensen buiten
de cirkel van de aktieve gemeenschap te staan
door bijvoorbeeld een ramp. Het Rode Kruis
door bijvoorbeeld een ramp. Het Rode Kruis
probeert hier de helpende hand te bieden en
het contact te herstellen. Dit is natuurlijk niet
altijd spectaculair, dit geldt vooral met name
voor het werk van het Jeugd Rode Kruis.
We doen een greep uit de vele aktiviteiten
van deze jongeren
Negentigduizend zelfgetekende nieuwjaars
wensen vinden in stilte hun weg naar zieken
en bejaarden in Nederland, of naar zieke kin
deren waar ook ter wereld de beterschap-
wensen door middel van gedroogde bloemen
„lopen mee" in het gewone plantkundeonder-
wijs van de school; de leer- en recreatiemid
delen voor blinden, geestelijk of anderszins
gehandicapten voorzien in een reële behoefte
de attenties in de vorm van fruit, versnaperin
gen, muziek en zang, bloemen of ontspan
ningsprogramma's voor zieken en invaliden
aan boord van het Rode Kruis Hospitaal
schip „J. Henry Dunant", in het Dunanthuis,
in zieken- en verzorgingsinrichtingen beteke
nen dat kleine extraatje, waarop naast de ma
teriële of medische verzorging iedereen toch
ZUIVERE HUID
PUROL en PUROL-poeder
recht heeft. De geschenkpakketten voor jeug
dige rampslachtoffers betekenen tegelijk ma
teriële en morele steun voor hen, die alles
hebben verloren. De Rode Kruis pioniers in
de ontwikkelingsland steunen voor een be
langrijk deel op de „gereedschappen" in wel
ke vorm dan ook, die de jeugd hun via het
Jeugd Rode Kruis ter beschikking stelt.
Elk programma-onderdeel van het Jeugd Rode
Kruis voegt aan het potentieel van het Rode
Kruis, nationaal en internationaal, de onmis
bare krachten van de jeugd toe. Maar er zit
meer in het Jeugd Rode Kruis. De vorm
geving van de aktiviteiten van de jeugd is er
op gericht tegelijkertijd het potentieel van het
Rode Kruis te vergroten en de opvoeders in
en buiten schoolverband een middel in de
hand te geven ter verlichting van hun opvoe
dingstaak, met name in de sociale vorming
van de jeugd. Tienduizenden die daaraan be
hoefte hebben krijgen hulp en medeleven,
maar ook de gevers, in dit geval de jeugd dus,
krijgen iets de gelegenheid namelijk om
concreet iets te doen voor de medemens.
Voor hen die voldoende ondernemingslust
hebben en wat meer eigen initiatief willen
ontplooien ligt er in de Jongeren Hulp Dienst
van het Rode Kruis een taak, een kans om
daadwerkelijk te helpen. Zieken en invaliden
of bejaarden zijn in materieel opzicht mis
schien voldoende „beschermd", maar vaak
missen zij de hartelijke menselijke aandacht.
Jongeren gaan bij de Jongeren Hulp Dienst
om te dienen en niet om te verdienen. De
J.H.D. van het Rode Kruis is het organisa
torische dak waaronder jonge mensen (van 16
tot ongeveer 25 jaar) hun diensten kunnen
verlenen aan zieken, invaliden en bejaarden,
hetzij thuis hetzij in een inrichting. Deze jon
ge mensen moeten heel wat meebrengen op
gewektheid, hulpvaardigheid, zelfdicipline,
trouw. Daar staat geen heldenrol tegenover.
Zij moeten de verpleegster een handje helpen
bij het verzorgen van de bloemen, het schoon
maken van fruit, thee serveren, kinderen in
een ziekenhuis gezellig bezighouden, bejaar
den die steeds meer vereenzamen een bezoek
je brengen, wat boodschappen voor ze doen.
Hun wit-blauw gestreepte schorten met het
J.H.D. embleem vallen wel op, maar show
is er in hun dienst niet bij.
Ook Axel heeft een Jeugd Rode Kruis, dat
onder leiding van de presidente Mevr. van
Dijke-van Dijk met Kerst en dit jaar met
Pinkster aktief is. Uit de door de schooljeugd
ingezamelde gelden worden de zieken uit onze
gemeente op deze dagen met een attentie ver
rast. Aktief was ook de jeugd bij het samen
stellen van meer dan 100 komplete was- en
schrijfsets voor Tanzania.
Daarom hulde aan de jeugd van Axel.
AXELSE COURANT
VERSCHIJN! IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent.
Halfjaar-abonnement:
Axel binnen de kom f 3,75. Andere plaatsen f 4,25
Buitenland f 6,50
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 01155-646, postbus 16
Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1,
elk woord meer 15 cent.
