Gemeentelijke herindeling
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR SEEUWSCH-VLAANDEREN
Openbare vergadering
VERSLAG
betreffende
het afdelingsonderzoek
van de gemeentebegroting
en de bedrijfsbegrotingen
voor het dienstjaar 1966
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 11 DECEMBER 1965
80e Jaargang no. 10
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 10 cent.
Halfjaar-abonnement
Axel binnen de kom f 2,90. Andere plaatsen f 3,90
Buitenland f 4,50
Hoofdredaktie: J. C. VINK
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 01155-646, postbus 16
Drukker-uitgeefster FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1^—
elk woord meer 15 cent.
Kennisneming van het oordeel van de gemeenteraden met betrekking tot ons voorstel
van 7 december 1964, no. 13354/13 kabinet, 2e afdeling, tot herindeling van de ge
meenten in Zeeuwsch-Vlaanderen en van hetgeen door de gemeenteraden tijdens de
zitting op 11 en 12 maart en 2 en 3 november jl. naar voren is gebracht, hebben er
toe geleid, dat wij ons - na een bespreking terzake met de minister en staatssecretaris
van binnenlandse zaken - over de herindeling nogmaals ernstig hebben beraden.
In verband hiermede delen wij u het volgende mede.
Door Ged .Staten van Zeeland is deze week een
schrijven verzonden aan de gemeenteraden in
Zeeuwsch-Vlaanderen betreffende de herindeling.
Geconcludeerd mag wel worden dat het destijds
door de gemeente Axel geponeerde plan om te
komen tot 3 gemeenten in geheel Zeeuwsch-
Vlaanderen voor een groot deel is overgenomen.
In elk geval staat de in dat plan gedachte grote
middengemeente met een inwonertal van bijna
45.000 vrijwel ongewijzigd in deze laatste versie,
in West Zeeuwsch-Vlaanderen blijven alleen nog
Sluis en Aardenburg buiten de grote gemeenten
terwijl in het oosten twee gemeenten over blijven
n.l. Hulst en Hontenisse. Het komt ons tegenover
de drie nu gevormde grote gemeenten wel onlo
gisch voor om nog twee verhoudingsgewijs kleine
gemeenten te handhaven en het zou ons niets
verbazen indien in de uiteindelijke vorm deze
herindeling toch zal leiden tot drie gemeenten in
geheel Zeeuwsch-Vlaanderen.
Stellig is dit huidige plan zeker voor midden
Zeeuwsch-Vlaanderen aanzienlijk beter dan het
aanvankelijke, want één grote gemeente zal hier
stellig veel beter de zware taak in de snelle ont
wikkeling kunnen volbrengen dan drie wat kleine
re, waarbij dan bovendien stellig weer een onder
linge concurrentiestrijd zou blijven bestaan tus
sen de noordelijke en zuidelijke kanaalgemeen
ten en de aangrenzende oostelijke (d.w.z. Temeu-
zen, Sas van Gent en Axel).
Eén ding stelt ons wel teleur dat in dit rapport
gesproken wordt van de nieuwe gemeente „Ter-
neuzen", het zou ons juister voorkomen dat de
nieuw te vormen stad, die uit een groot aantal
gemeenten bestaat niet de naam van een van de
ze gemeenten gaat dragen, doch dat deze nieuwe
gemeente ook een nieuwe naam krijgt (zoals ook
destijds de combinatie Boschkapelle-Stoppeldijk de
gemeenschappelijke naam Vogelwaarde kreeg).
De inhoud van de brief van Ged. Staten laten wij
hieronder volledig volgen.
WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Wat West Zeeuwsch-Vlaanderen betref!;, zijn
wij van oordeel, dat een verdergaande concentra
tie dan vervat in ons voorstel van 7 december
1964 gewenst is, waarbij wij echter niet zover
zouden willen gaan, dat dit gehele gebied, zoals
door enkele gemeenteraden is bepleit, wordt sa
mengevoegd tot één nieuwe gemeente. Hoewel wij
uiteraard in het algemeen begrip hebben voor dit
streven, menen wij dat de belangen van de streek
met de vorming van één nieuwe gemeente in
West Zeeuwsch-Vlaanderen voorshands niet zul
len zijn gediend.
De gemeenten Aardenburg en Sluis hebben histo
rische kernen met een eigen karakter en met spe
cifieke belangen, welke omstandigheden een op
neming in de combinatie Oostburg niet wense
lijk maken.
Ook de min of meer statische toestand, waarvan
in het gebied van deze gemeenten gesproken zou
kunnen worden, maakt dit standpunt naar wij me
nen aanvaardbaar.
Onze voorkeur blijft daarom uitgaan naar een
samenvoeging van deze twee gemeenten.
Een combinatie van Retrachement en Sluis, zoals
door de raad van laatstgenoemde gemeente voor
gesteld achten wij ongewenst. Wij zijn van oor
deel, dat de belangen van de kustrecreatie het
meest zullen worden gediend, wanneer het kust
gebied, waartoe ook de gehele gemeente Retran-
chement behoort, bestuurlijk bij één gemeente
wordt ondergebracht, zoals eveneens de wens is
van de overgrote meerderheid van de raad van
Retranchement.
Wat het overige gebied van West Zeeuwsch-
Vlaanderen betreft menen wij, dat de aanvanke
lijk gedachte nieuwe gemeente Oostburg, omvat
tende Retranchement, Cadzand, Nieuwvliet, Zuid-
zande, Oostburg en Waterlandkerkje met ruim
7000 inwoners, de nieuwe gemeente Breskens,
omvattende Groede, Breskens, Hoofdplaat (ged.)
en Schoondijke (ged.) met ruim 7000 inwoners en
de nieuwe gemeente IJzendijke, omvattende Hoofd
plaat (ged.), IJzendijke en Biervliet (ged.) met
ruim 4000 inwoners, ieder voor zich te klein van
omvang zullen zijn, om de ontwikkelingen, welke
in West Zeeuwsch-Vlaanderen op het gebied van
de recreatie, de industrie, het onderwijs, enz. ver
wacht mogen worden, het hoofd te bieden.
Handhaving - bij een samenvoeging van de nieu
we gemeenten Oostburg en Breskens - van de
hiervoor bedoelde kleine zelfstandige gemeente
IJzendijke zou bovendien tot gevolg hebben dat
deze in hoofdzaak agrarische gemeente, waar
van het landbouwgebied met dat van Hoofdplaat,
Schoondijke en Waterlandkerkje in feite één ge
heel vormt, zou worden ingesloten door 2 grote
nieuwe gemeenten. Door samenvoeging van de
in onze brief van 7 december 1964 voorgestelde
nieuwe gemeenten Oostburg, Breskens en IJzen
dijke tot één geheel, zal een krachtige nieuwe
gemeente ontstaan met ruim 19000 inwoners met
als belangrijk centrum Oostburg, waarvan ver
wacht kan worden dat zij over voldoende midde
len zal beschikken en yoldoende toegerust zal
zijn, om haar omvangrijke taak te vervullen.
MIDDEN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Op grond van de motieven vermeld in ons schrij
ven van 7 december 1964, waren wij aanvankelijk
van oordeel, dat ons voorstel tot vorming van
twee gemeenten in de kanaalzone gehandhaafd
diende te blijven.
Daarbij dachten wij aan een noordelijke kanaal
gemeente Terneuzen, omvattende Terneuzen,
Zaamslag (ged.), Axel (ged.), Westdorpe (ged.),
Hoek (ged.) en Biervliet (ged.) en een zuidelijke
kanaalgemeente Sas van Gent, omvattende West
dorpe (ged.), Sas van Gent en Philippine.
Na ampele overweging en na kennisneming van
alle hierop betrekking hebbende stukken zijn wij
echter nu van oordeel, dat realisering van een
zodanig plan geen voorkeur verdient. In deze
mening zijn wij nog gesterkt, nu blijkens de tij
dens de „hearings" gegeven nadere toelichting,
de gemeenteraden van Sas van Gent, Philippine
en Westdorpe van oordeel zijn, dat de door sa
menvoeging van deze drie gemeenten te vormen
nieuwe gemeente, van onvoldoende omvang en
draagkracht zal zijn, geen wezenlijk aandeel in
de toekomstige dynamische expansie van de ka
naalzone zal verkrijgen en geen volwaardig part
ner, noodzakelijk voor de gezamenlijke ontwik
keling van het midden-gebied van Zeeuwsch-
Vlaanderen, zal vormen. Hierbij komt nog, dat
de gemeenteraad van Axel het voorstel heeft ge
daan, opgenomen te worden in één krachtige „mid
den-gemeente", terwijl voorts de gemeenteraad
van Zaamslag nadrukkelijk te kennen heeft gege
ven, overwegende bezwaren te hebben tegen een
verdeling van haar grondgebied.
Het voorstel van de drie zuidelijke gemeenten,
om aan de nieuwe gemeente Sas Van Gent het
kanaaleiland, de Axelse Sassing en Sluiskil (met
Stroodorpe) toe te voegen, achten wij onaanvaard
baar, omdat zulks voor de nieuwe gemeente Ter
neuzen een aanzienlijke en ongewenste verzwak
king zou betekenen De gehele kanaalzone vormt
in feite één industrieel gebied, waarvoor naar wij
menen, één krachtig bestuurs-, administratief- en
technisch apparaat van overwegend belang is.
Verwaarlozing van de industrievestiging in Sas
van Gent en omgeving verwachten wij niet bij
samenvoeging met Terneuzen. Wij zijn integen
deel van oordeel, dat de industriële mogelijkheden
in dit gebied meer ontwikkelingskansen zullen
krijgen, dan het geval zou zijn, wanneer de be
langen daarvan zouden worden toevertrouwd aan
een gemeente met een omvang, zoals in het oor
spronkelijke plan voorgesteld.
De reeds thans spectaculaire industriële ontwik
keling in de kanaalzone zal zich, na het gereed
komen van de verbreding van het kanaal van
Gent naar Terneuzen en de totstandkoming van
een noord-zuid-verbinding met aansluitende we
gen en waterovergangen in versneld tempo voort
zetten.
Deze industrialisatie kan echter niet los worden
gezien van de stedebouwkundige- en recreatieve
aspecten in het gehele midden-gebied van
Zeeuwsch-Vlaanderen. De belangen van de woon
kernen en de recreatiegebieden zijn zodanig nauw
verweven met die van de industrievestiging in de
kanaalzone, dat het voor een evenwichtige ont
wikkeling van de gehele streek, het scheppen van
een leefbaar milieu enerzijds en het op de juiste
wijze leiding geven aan de industrialisatie ander
zijds, noodzakelijk wordt geacht, dat midden
Zeeuwsch-Vlaanderen één bestuurlijke eenheid
vormt. Samenvoeging van de in ons schrijven
van 7 december 1964 voorgestelde nieuwe ge
meenten Terneuzen en Sas van Gent zou tot ge
volg hebben, dat een nieuwe gemeente zou ont
staan, waarvan het grondgebied zich ten westen
van het kanaal zou uitstrekken tot de op plm. 10
km afstand gelegen kern Biervliet.
Overweging van dit aspect heeft ons tot de over
tuiging gebracht, dat deze nieuwe gemeente als
dan ten oosten van het kanaal over een te be
perkt en te smal grondgebied zou beschikken.
Op grond van het vorenstaande zijn wij van oor
deel, dat een oostelijke gebiedsuitbreiding, door
toevoeging van de gemeenten Zaamslag, Axel,
Zuiddorpe en Overslag aan de combinatie Ter
neuzen, aangewezen is.
De nieuw te vormen gemeente Terneuzen zal, bij
realisering van onze plannen, in hooofdzaak om
vatten de bestaande gemeenten Zaamslag, Axel,
Overslag, Zuiddorpe, Westdorpe, Sas van Gent,
Terneuzen, Hoek, Philippine en Biervliet, een en
ander zoals op de bijgevoegde tekening aangege-
De nieuwe gemeente Hontenisse zal met een in
wonertal van ruim 8000 over voldoende draag
kracht beschikken om haar taak te kunnen ver
vullen.
Wel hebben wij het wenselijk geacht, de bestaan
de kern Koewacht, enerzijds ter versterking van
de combinatie Hulst en anderzijds, omdat Koe
wacht minder op de kanaalzone is georiënteerd,
in de nieuwe gemeente Hulst op te nemen, welke
alsdan zal omvatten de bestaande gemeenten
Graauw en Langendam, Clinge, Hulst, St. Jan
steen en Koewacht (ged.).
Wij merken tenslotte nog op, dat wanneer dit
voor een logisch grensbeloop - afhankelijk van
terreinsituaties - wenselijk mocht zijn, grenscor
recties zullen worden aangebracht.
OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Voor dit gebied, thans 6 gemeenten omvattende, is
in ons aanvankelijk voorstel uitgegaan van de
vorming van 2 nieuwe gemeenten, t.w. Honte
nisse (een samenvoeging van de bestaande ge
meente Vogelwaarde, Hontenisse en Graauw en
Langendam) en Hulst (een combinatie van de be
staande gemeenten St. Jansteen, Hulst en Clinge,
uitgezonderd het meest noordoostelijke polderge
bied).
Bij het opstellen van dit plan hebben wij destijds
o.m. overwogen, dat oostelijk Zeeuwsch-Vlaande
ren globaal bestaat uit twee sociaal-economisch
verschillend gestructureerde gebieden n.l. het
zandgebied langs de Belgische grens (zuidelijke
industriegebied) en het kleigebied ten noorden
van Hulst (noordelijke agrarische gebied).
Zowel van de zijde van Clinge als van Graauw
en Langendam zijn bezwaren tegen dit plan aan
gevoerd, de voorkeur van de raden gaat uit naar
een samenvoeging van Clinge en Graauw en
Langendam. Dit voorstel verdient naar onze me
ning geen overweging, omdat bij realisering daar
van een gemeente zou ontstaan van onvoldoende
omvang. Omdat echter de door de raden aange
voerde bezwaren ons aanspreken en voorts een
zuivere scheiding tussen het industriële zand
gebied en het agrarische kleigebied, niet scherp
valt te trekken, menen wij, dat het de voorkeur
verdient deze 2 gemeenten met Hulst samen te
voegen. Daarmede zal tevens worden tegemoet
gekomen aan de bezwaren, welke door de raad
van Clinge zijn aangvoerd tegen een verdeling
van het grondgbied van die gemeente over 2
nieuw te vormen gemeenten.
Wij zijn in het algemeen - en dit spreekt wel dui
delijk uit het thans voorliggende voorstel tot her
indeling van Zeeuwsch-Vlaanderen - voorstander
van de vorming van grote en bestuurskrachtige
eenheden.
Het door de gemeenteraad van Vogelwaarde on
dersteunde voorstel van de raad der gemeente
Hulst, waaromtrent ook in de raad van St. Jan
steen stemmen zijn opgegaan, om in oostelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen een nieuwe gemeente te
vormen, verdient echter voorshands geen aanbe
veling.
In oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen heeft het ge
bied van de thans voorgestelde nieuwe gemeente
Hontenisse een statisch-agrarisch karakter waarin
dynamische ontwikkelingen in de naaste toekomst
niet verwacht mogen worden. Mede gelet op de
verschillen tussen het zuidelijke industriële grens
gebied en het onordelijke agrarische kleigebied,
menen wij, dat de belangen van de streek de
vorming van één gemeente in dit gebied niet
noodzakelijk maken.
VAN DE GEMEENTERAAD VAN AXEL OP
DINSDAG 14 DECEMBER 1965, DES NAMID
DAGS OM 7.00 UUR TEN STADHUIZE
AGENDA
1. Opening.
2. Notulen.
3. Ingekomen stukken en mededelingen.
4. Voorstel' tot het toekennen van een uitkering
ineens over 1965 aan gepensioneerden, wier
pensioen ten laste van de gemeente komen.
5. Voorstel tot het toekennen van een uitkering
ineens in verband met de nacalculatie van de
„trend" 1965 aan het gemeentepersoneel.
6. Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond aan de Gen. Sikorskistraat, aan de heer
J. Verplanke te Axel.
7. Voorstel tot verkoop van industrieterrein en
bouwgrond, respectievelijk gelegen in plan
Noord II en plan Oost, aan de heer J. den
Hamer te Axel.
8. Voorstel tot verkoop van een oppervlakte be
straat terrein, gelegen aan de Polenstraat, aan
de heer P. Dekker te Axel.
9. Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen aan de Kanaalkade, aan de
heer J. F. Rouw te Terneuzen.
10. Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen aan de van Gistellelaan, aan
de heer A. Remijn te Axel.
11. Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen in plan West, aan de heer
M. P. Fouw te Axel.
12. Voorstel tot verkoop van een perceel bouw
grond, gelegen in plan West, aan de heer A.
L. C. van Dongen te Axel.
13. Voorstel tot verkoop van twee percelen bouw
grond aan de Rooseveltlaan, aan de Neder
landse Stikstof Maatschappij N.V. te Sluis
kil.
14. Voorstel tot aankoop van een perceel grond,
gelegen aan de Gentsevaartstraat, van de heer
E. C. Oggel te Axel.
15. Voorstel tot aankoop van de smederij c.a.
met woonhuis Gentsevaartstraat 6, 8 en 10
van gebr. J. A. en A. J. Schieman e.c. te Axel
16. Voorstel tot het benoemen van een kleuter
leidster aan de Openbare Kleuterschool „Rood
kapje" te Axel.
17. Voorstel tot het aanpassen van enkele belas
tingtarieven en heffingen aan de gestegen
kosten en tot het intrekken van de „Preca-
rio- en Retributieverordening 1963".
18. Voorstel tot het vaststellen van de gemeente
begroting met de le wijziging, de bedrijfs-
begrotingen en de begroting van de Sport
stichting Axel, alle betreffende het dienstjaar
1966 en beslissing op de ingekomen verzoeken
om subsidie.
19. Rondvraag.
20. Sluiting.
Het onderzoek had plaats voor afdeling I op dins
dag 23 november 1965. Voor afdeling II op
woensdag 24 november 1965.
AFDELING I
Aanwezig zijn de raadsleden C. van Bendegem
(wethouder), P. Dekker, J. den Doelder en E. A.
Maas.
Voorzitter is de heer M. K. van Dijke, burge
meester. Voorts zijn bij dit onderzoek aanwezig
de heren P. G. van den Bosse, gemeentesecretaris
en C. Smies, chef van de afdeling Financiën.
Afwezig zijn de raadsleden K. Hamelink en J.
C. van Luyk.
AFDELING II
Aanwezig zijn de raadsleden M. L. M. Ysebaert
(wethouder), P. J. van Bendegem, mevrouw H.
Folkersma-Staal, A. H. van der Lee, D. J. Oggel,
J. Vink en A. de Waard.
