AXEL WIL ééN MIDDENGEMEENTE
Frankering bij abonnement
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1965
79e Jaargang No. 22
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Hoofdredaktie C. VINK.
Redaktie en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
Na een gedachtenwisseling van ruim twee uur, heeft de ge
meenteraad zich met tien stemmen voor en drie tegen ge
schaard achter het prae-advies van B. en W. voor de vorming
van een grote middengemeente in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Bij de behandeling van dit voorstel komen eerst de fraktie-
leiders aan het woord
P. J. van Bendegem (C.H.U.)
Mijnheer de voorzitter,
Allereerst wil ik namens de Christelijk His
torische raadsfractie van onze gemeente de
waardering uitspreken voor het vele werk
dat vooral de secretaris en dhr. Oggel onze
waarnemend secretaris hebben verzet in en
kele luttele dagen om het prae-advies dat zij
in hoofdzaak hebben klaar gemaakt betref
fende de herindeling van Zeeuwsch-Vlaande
ren. En ook is een waardering ten volle op
zijn plaats aan het adres van de burgemees
ter en al is het dan in mindere mate ook
aan onze wethouders die hiermede zich heb
ben gecoupeerd.
Als ik dit namens de C.H. fractie nu zeg,
betekent dit niet dat wij ten volle met de
gedachtengang van het college eens zijn.
Doch nu terzake komend naar aanleiding
van het voorstel van G.S. van Zeeland tot
herindeling van de gemeenten in Zeeuwsch-
Vlaanderen kan ik u wel mededelen dat wij
daarvoor niet de minste bewondering hebben.
Allereerst daaromn niet, omdat G.S. hier vol
gens ons een verknippingssysteem op na
houdt. Want als je hun voorstellen eens rus
tig doorleest, dan bemerk je dat door hen
verbazend ongemotiveerd te werk wordt ge
gaan. Ze spreken wel over bestuurskracht
en bestuursmogelijkheid maar ze houden met
de gemeenten die op dit terrein al jaren ge
leden hun sporen hebben verdiend niet de
minste rekening. Ik verwijs in dit verband
naar Axels zwembad, sportvelden, jeugdher
berg, recreatiegebied denk b.v. aan het bos
en openluchttheater enz. Dan moeten wij
eveneens in dit verband wijzen op de gas-
voorziening zowel in Axel als Terneuzen, ja
Terneuzen en dit is toch zeker niet van van
daag of gisteren gekomen. Neen, toen wa
ren er nog geen G.S.-leden bij die nu wel
zitting hebben. Wij willen hiermede tot uit
drukking brengen dat de gemeente Axel dus
tientallen jaren geleden al getoond heeft dat
ze haar bestuurlijke taak wel tenvolle voor
100% verstond. Waar nog bij komt dat het
in die tijd niet zó maar in de schoot gewor
pen werd zoals tegenwoordig met de huizen-
bouwtoewijzing. Want als je maar tot kern
gemeente gebombardeerd zijt,_ dan krijg je
het zonder ervoor te moeten werken met een
alsjeblieft toegewezen.
Ook wederom in dit verband willen wij er op
wijzen wie of beter gezegd welke gemeente
het vlugst na de bevrijding aan het bouwen
is geweest en de meeste huizen van elke ge
meente in onze omgeving had gebouwd.
Eveneens is dat zo gegaan met de scholen
bouw, kortom wij kunnen zo nog wel door
blijven gaan maar wij menen dat G.S. toch
zeker wel zal moeten erkennen dat tot op
heden toe Axels raad en haar dagelijks be
stuur wel weet wat besturen betekent.
Zo is het hetzelfde als wij spreken over ge
meenschappelijke samenwerking van ge
meenten. In verband hiervoor wijzen wij
op b.v. de vleeskeuringsdienst, de brandweer
denk b.v. aan de watersnood in 1953. Het
was ook toen wederom Axels brandweer die
zelfs in Terneuzen het eerst op haar post
was om Terneuzen te helpen evenals de om
liggende gemeenten, zowel Zaamslag als de
overige gemeenten in het land van Hulst.
Kortom daar zijn nog veel meer dingen op
te noemen, maar wij vinden het is genoeg
en als G.S. alleen maar tot de gemeente
raden komt om te vragen aan hen en niet te
luisteren naar wat door hen geantwoord
wordt dan bestempelen wij dit met en wij
kunnen momenteel geen zachter woord vin
den, misschien nog ongewild en onbewust
op deze wijze van handelen en knippen, zich
zeker voor een gedeelte aan hun verant
woordelijkheid onttrekken omdat zij zelf de
inhoud van het woord „besturen" verkeerd
interpreteren en ook mede als gevolg, om
dat ze het niet weten wat jaren geleden al
door de gemeente Axel is gedaan en zij an
ders teveel op één grotere gemeente letten
die toevallig door haar gunstige ligging ver
schillende dingen in de schoot geworpen
krijgt.
Voorzitter, u bemerkt dus wel, dat wij met
de opmerkingen over onze gemeente Axel
in het prae-advies door uw college gemaakt
voor wat ons eigen grondgebied betreft, ten-
volle achter het gemeentebestuur staan.
Wat anders is het met uw uitlegging over de
kaart M waarover u spreekt om Zeeuwsch-
Vlaanderen in drie stukken te verdelen. Wij
als C.H. fractie kunnen dat niet aanvaarden.
Want wij zijn wat ons standpunt betreft nog
steeds niet veranderd van gedachte en als u
ons standpunt van heden met het antwoord
vergelijkt van 16 januari 1962 door ons ge
geven op uw jaarrede van voorgenoemde da
tum dan begrijpen wij een groot gedeelte
van onze mede-raadscollega's en eveneens
van de burgemeester niet voorwat betreft uw
aller uitleg over deze kaart M om Z.-Vl. in
drie stukken te verdelen. Ik geloof dat het
niet slecht is om hiervan enkele gedeelten te
citeren.
De voorzitter heeft het daar over „Centralis
me" en zegt daarvan, dat het één van de
ernstigste uitwassen dezer ontwikkeling is.
En voorzitter centralisme betekent toch: „Sa
mentrekking in één punt", waarvan u verder
zegt met onvermijdelijk in haar voetspoor de
aantasting van de gemeentelijke AUTONO
MIE. Waar zulks noodzakelijk en passend
lijkt zullen wij zonder aarzelen dit kwaad
bestrijden.
Dan hebt u het over plaatselijk CHAUVI
NISME en zegt daarvan dat dit op zichzelf
niet te veroordelen is, mits het niet ont
aardt in ongezonde rivaliteiten tussen ge
meenten onderling. Zodra dit het geval is
geeft men blijk van een hekrompen geestes
houding die funest is voor een harmonische
ontwikkeling van de streek. In dit verband
verwijst u naar het tot stand brengen van een
gezamenlijke afvalwaterleiding. Eveneens ver
wijst u ook in dit verband naar een andere
beheersvorm voor ons gasbedrijf, notabene
een Axels GASBEDRIJF. Mocht echter met
overlegjbedoeld worden in feitè uit te scha
kelen, dan kan men zich beter de moeite
sparen. Maar tot redelijk overleg zijn wij
echter ten allen tijde bereid.
Ik citeer nog heel even verder, in verband
met uw opmerking over het niet gedogen
van een totaal overbodige gebiedsoverdracht
aan een andere gemeente en verwijst u naar
de levensader en levensbelang van Axel, de
begrenzing aan het kanaal, zo breed mogelijk
te doen zijn.
Voorzitter, ik wil nu het antwoord dat door
mij als oudste raadslid daarop is gegeven
ook even citeren:
Waarin door mij is gezegd dat wij met instem-"
ming uw rede hebben aangehoord omdat u
ook ons aan uw zijde hebt wanneer het zou
gaan over annexatieplannen en zekere aspi
raties als die welke ons bekend, leven bij
een zekere gemeente. Als vervolg daarop
was mijn verder antwoord aan u, voorzitter,
dat de raad zijn medewerking niet a priori
zal onthouden en zal u tot het uiterste bij
staan tegenover genoemde aspiraties.
Mijnheer de voorzitter, natuurlijk is u al wel
bekend hoe onze houding is tegenover het
voorstel van B. en W. en zullen wij genood
zaakt zijn helaas tegen te stemmen. Voorlo
pig wil ik het hierbij laten en mocht blijken
dat ik genoodzaakt wordt om hierop terug
te komen, dan behoud ik mij dat recht voor.
Wel meen ik dat thans verder commentaar
overbodig is.
K. Hamelink (P.v.d.A.)
Mijnheer de voorzitter,
D, herindeling van Zeeuwsch-Vlaanderen
en dit wou ik eigenlijk graag vooropstellen,
is niet van Axel uitgegaan, maar wij worden
er mee geconfronteerd niet waar en hoe.
Ik vind het wel eens goed dit zo duidelijk
mogelijk te stellen mijnheer de voorzitter.
Want zie je, er zijn toch zulke vreemde op
vattingen rond deze voorstellen. Als je zo
met iedereen hierover spreekt wordt het
steeds moeilijker te begrijpen waar het eigen
lijk om gaat. Er zijn mensen die zeggen, be
grijp je dat nou niet, het gaat toch om door
samenvoegen van gemeenten meer bestuurs
kracht te scheppen, waardoor de ontwikke
ling van onze streek beter kan worden ge
diend, zodat iedere bewoner van deze streek
hiervan kan profiteren in de toekomst enz.,
enz. En ja, dat dacht ik eigenlijk ook. Maar
er zijn ook mensen mijnheer de voorzitter,
en dat zijn misschien kwaadsprekers, die spre
ken van overheersing als gevolg van deze
voorstellen. Maar dit is toch zeker belache
lijk, mijnheer de voorzitter, want wij leven
toch niet meer in de tijd van een vergeet
mij, verheven „Herrenvolk" welke profite
ren van onderworpen satelieten? Dit is na
tuurlijk wel overdreven geloof ik, maar
toch herinneringen dringen zich op en ik
weet niet, als e.a. maar een schaduw hiervan
zou zijn, ben ik tegen het voorstel van G.S.
Want mijnheer de voorzitter, als democra-
tisch-socialist is elke gedachte aan overheer
sing mij vreemd. Samenwerking, ook in de
ze kwestie, is een begrip in elke vorm. Dus
stel ik vast en ik betreur het, dit begrip
mijnheer de voorzitter, wordt hier volkomen
verwaarloosd.
Maar nu, mijnheer de voorzitter, ligt hier een
praeadvies voor B. en W. voor ons op tafel
welke aan G.S. zal worden toegezonden en
dit getuigt van zo een vooruitstrevendheid
dat het warm aandoet in de enge bedoening
en touwtrekkerij rond de herindeling.
De zelfopofferingsgedachte is uniek in onze
samenleving. Maar toch is dit alleen het
middel om groot te zijn. Ik vraag het even
wel te betwijfelen of hier begrip voor zal
bestaan. Sentimenten zijn mij ook niet vreemd
en ik vind het een moeilijke beslissing, maar
wil bewust de weg van de minste weerstand
niet bewandelen en alle consequenties even
tueel aanvaarden.
Ik spreek vervolgens namens mijn fractie als
ik zeg, in grote lijnen zonder in details te tre
den achter het voorstel van B. en W. te
staan. Maar voor ik eindig, mijnheer de
voorzitter, wil ik het volgende toch duidelijk
stellen. Voor alles wat voortvloeit uit dit
legplaatjesgepuzzel, is alleen Gedeputeerde
Staten van Zeeland verantwoordelijk, maar
dan ook alleen.
De heer A. H. van der Lee (Gemeentebe
langen)
Mijnher de voorzitter, graag wil ik me aan
sluiten bij de woorden van lof van de heer
Van Bendegem, voor het vele werk, verricht
bij het samenstellen van dit prae-advies. Aan
het voorstel van G.S. zitten te veel bezwa
ren voor Axel om er mee akkoord te kun
nen gaan. Axel dient de Axelse Vlakte en
de Sassing te behouden. Wat door B. en W.
naar voren wordt gebracht over de zuidge
meenten is voor mij ten volle aanvaardbaar.
Het voorstel door G.S. noemde de heer Van
der Lee „onaanvaardbaar". De vorming van
één grote gemeente in de kanaalzone was
voor hem een „radikale oplossing", alhoe
wel de heer Van der Lee betwijfelde of het
haalbaar was.
De heer J. C. van Luijck (A.R.)
zegt zijn persoonlijke mening naar voren te
brengen. „Wat uit de historie is gegroeid,
kan men zo maar niet klakkeloos wijzigen"
aldus de heer van Luijck.
„Er moet iets worden gedaan om Terneuzen
meer uitbreidingsmogelijkheden te geven,
maar hierbij is het niet noodzakelijk een
deel van Axel af te nemen, waardoor de leef
baarheid van Axel voor een groot deel wordt
onttrokken.
In het voorstel van het college is de strijd
om te 'behouden wat we hebben, geheel op
gegeven. Deels is dit niet te begrijpen: Axel
heeft steeds blijk gegeven een grote en taaie
levenskracht te bezitten en nu wil men over
gaan tot opheffing hiervan. Verder betwijfel
ik of Axel in deze grote middengemeente
tot grotere ontplooiing zal komen. In het
grote gebiedsdeel zal de grootste gemeente
domineren en de rivaliteit zal zeker nog ver
groten. Ik heb bezwaar tegen opdeling en
prijsgeven van zelfstandigheid. In de raad
die er zal komen zal het noordelijke gebieds
deel beter vertegenwoordigd zijn. Ik kan dan
ook niet met een gerust geweten mijn stem
aan dit voorstel geven.
E. A. Maas (K.V.P.)
Mijnheer de voorzitter,
Vanavond gaan wij behandelen het prae-
advies in verband met het voorstel van Ge
deputeerde Staten van Zeeland tot herinde
ling van de gemeenten in Zeeuwsch-Vlaan
deren. Wij willen u op de eerste plaats dank
brengen voor de wijze waarop u dit prae-
advies heeft samengesteld.
Niettemin mijnheer de voorzitter, kan ik me
dedelen dat de fractie voor de K.V.P. de
zienswijze van Ged. Staten van Zeeland zeer
betreurt en deze voor ons als onaanvaard
baar moet worden beschouwd.
Vooropstellende dat dit een ingewikkelde
zaak is, willen wij er van uitgaan dienende
het algemeen belang als wij de zaak zouden
willen bekijken politiek of sentimenteel, het
geen wij niet van plan zijn, dan zien wij de
K.V.P. van Axel gehalveerd, dus hieruit
voortvloeiend zouden wij moeten zeggen geen
samen gaan met Zaamslag maar wel met de
zuidgemeenten.
Als wij, mijnheer de voorzitter, een punt mo
gen aanhalen uit uw prae-advies dan ne
men wij bladzijde 1 onder punt B.
Als hierin een minister op de rijksbegroting
in zijn memorie van antwoord zegt, dat in
de kanaalzone in Oost Zeeuwsch-Vlaande
ren voorzieningen dienen te worden getrof
fen teneinde de bestuurlijke indeling van dit
gebied te doen aanpassen bij de verwachte
ontwikkeling en wij krijgen dan deze herin
deling zoals Ged. Staten ze voorstelt, dan
geloven wij dat alle punten hiervan voor ons
aanvechtbaar zijn.
Mijnheer de voorzitter, als wij zeggen dat we
de zienswijze van Ged. Staten betreuren, wil
len wij hiermede zeggen, de plaats welke
zij heeft toegemeten aan onze gemeente.
Wij hebben in het verleden en in het heden
met veel inspanning getracht van Axel een
centrum en woongemeente te maken. Uw
college is daarin al goeddeels geslaagd en nog
volop mee bezig, gezien de grote uitbrei
dingsplannen oost en west.
Gezien de grote belangrijkheid hiervan wil
len wij u vragen heeft Ged. Staten hier geen
aandacht aan geschonken en heeft zij ons
van de hoogste plaats bijna naar de laagste
verwezen. Wij denken hier ook vooral aan
de middenstand, die een zeer voorname
plaats inneemt.
De woningbouw die de werkers uit de ka
naalzone huisvest, de recreatiefunctie wel
ke onze gemeente meer en meer gaat inne
men. Uit dit alles blijkt toch wel dat Axel
een betere plaats toebedeeld moet krijgen als
ons is toegewezen door Ged. Staten van
Zeeland. Daarom, mijnheer de voorzitter,
willen wij het prae-advies tenvolle steunen
opdat Axel een volwaardige plaats toegewe
zen krijgt dan het enge keurslijf van Ged.
Staten waarin wij gedrongen worden en zul
len blijven zitten.
Wij zijn grote voorstanders van onze zelf
standigheid maar als wij met deze zogenaam
de zelfstandigheid ten zeerste bekrompen
moeten gaan leven en niet meer de ontwik
keling kunnen volgen, dan, mijnheer de
voorzitter, moeten wij ook als fractie en voor
al de K.V.P. fraktie verantwoordelijkheid
durven dragen en spreken zoals in uw prae-
advies is vermeld. De ontwikkeling op de
voet volgen, meespreken in een groter ge
heel, opdat wij dan toch met open ogen de
toekomst van zo'n grote middengemeente te
gemoet gaan in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Wij mogen toch gerust zeggen, wij hebben
(vervolg op pag 2)
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent.
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
Buitenland 2,
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per m.m.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per m.m.
Kleine Advertentiën 1 - 5 regels ƒ1,—
iedere regel meer 12 cent extra.