Bij het vierde lustrum van Axel's Bevrijding
t*.
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1964
79e Jaargang No. 8
MflCtJWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCM-VLAANDEREN
w*n«MR ZATERDAG
Hoofcdiedafctie J. C VINK.
Axel. Markt 12, tel. 0 1195 - 646,
Drakfcer-Ultgeefeter: FIRMA J. C VEN K
16
ADVtarnarnureojsw
hinnbt... bdaogt»
Madeddtogen 30
UvcrtentHo 1-5
tafcfc regel meer TT c
In ,,De Poolse Oud-Strijder" het orgaan
van de Poolse oud-strijders in de Bene
lux troffen wij van de hand van de Ne
derlandse letterkundige Willem A.
Mayer - die tijdens de bevrijdingsherden
king in Axel uit handen van generaal
Maczek het Poolse Gouden Kruis van
Verdienste mocht ontvangen voor zijn
verdienstelijk werk ter verspreiding van
de Poolse cultuur en letteren in Neder
land en Belgie - onderstaan artikel aan,
dat wij onze lezers niet willen onthouden:
Omstreeks 1842 schreef de „Germaanse'
toondichter Richard Wagner zijn „Ring
der Nibelungen". Hij is er zich ongetwij
feld niet van bewust geweest welk een
grote dienst hij er Hitiers trawanten mee
heeft bewezen. Wagner voelde en dacht
reeds fascistisch in de ware zin van het
woord en daarom werden zijn uitingen on
geveer een eeuw nadat zij geschreven wa
ren, door de Fiihrer aller Germanen en
aanhangend gespuis zo vurig verafgód.
Ik zou nog meerdere voorbeelden kun
nen vermelden Man voorlopers en stu
wende krachten van dit duivelse regime,
bijv. Fichte, Stöcker en vele anderen,
maar uitwijdingen in deze richting zouden
te ver gaan daar deze laatste met de op
zet van mijn artikel niets te maken heb
ben.
Ik heb het bovenstaande slechts aange
haald om nogmaals de waanzin te beklem
tonen van wat Hitier beoogde te berei
ken. In alles wat zijn duivels brein heeft
uitgebroed is grootheidswaanzin steeds de
meest doorslaggevende factor geweest in
alle mensenlevens die voor zijn oogmer
ken op het offeraltaar van de laatste we-
reldoprlog zijn geworpen, hebben niet
mogen baten; hun strijd heeft de honger
van deze Satan niet kunnen stillen. Hier
uit blijkt dat de Duitsers wél soldacen,
maar allerminst psychologen zijn. De ideo
logie die Hitier heette na te streven, was
niet meer dan camouflage, zo geen zuiver
bedrog. Het anti-semietisme was slechts
een doekje voor het bloeden, een aflei
dingsmanoeuvre. Het is begrijpelijk dat
op dergelijke wandaden, door avonturiers
gepleegd, Gods zegen niet kon rusten en
dat tenslotte de rechtvaardige zaak
moest zegevieren. Maar voor deze
zege beklonken was, hebben miljoenen
mensen in een vaak ongelijke strijd hun
leven moeten geven om ons de vrijheid
te kunnen bieden.
Is er in deze godvergeten wereld een
tweede land, een tweede volk met een zo
intragische geschiedenis als Polen.' Is er
op onze wereld nog één leger van held
haftige soldaten, dat zich voor een vreem
de zaak zo heeft ingespannen en zo is
doodgebloed als het Poolse? Zo ging het
ook in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen. Tij
dens de felle strijd om onze zobegeerde
bevrijding doemden daar plotseling de
Poolse soldaten op. Zij rezen letterlijk op
uit de grond en bewerkstelligden het be
gin van de zegetoch*.
De strijd om Axel heeft vele Polen het
leven gekost. Hun bloed is ook hier in fei
te voor een vreemde zaak geofferd. De
opzet van deze helden was: zich door Ne
derland en Duitsland een weg te banen
om zo tenslotte hun eigen vaderland te
kunnen bereiken. Dit heeft helaas niet
zo mogen zijn. Vele van deze helden zijn
na het beëindigen van de vijandelijkhe
den liefdevol in ons land opgenomen; ve-
len zijn met Nederlandse vrouwen ge
huwd en bezitten reeds de Nederlandse
nationaliteit.
Ik ben tijdens de vierde lustrumviering
der bevrijding in Axel geweest. Ik was
getuige van de dankbaarheid die de stoe
re Zeeuwen hun bevrijders betoonden en
heb gezien hoe deze oudstrijders door de
geestdriftige bevolking werden toege
juicht. Bovendien was het typerend dat
onze Poolse gasten gedurende enkele da
gen van feestvieren gastvrij in Zeeuwse
gezinnen werden opgenomen, dat de bur
gemeester en wethouders van Axel, in
tegenwoordigheid van de voormalige
Poolse bevelhebber, diens naam vereeu
wigden door de vernoeming van de „Ge
neraal Maczekstraat". Ik heb geluisterd
naar de woorden van burgemeester van
Dijke, die in de oorlog aan de zijde van
de Poolse troepen heeft meegestreden
voor de bevrijding van zijn vaderland en
ben gevangen door de woorden van Gene
raal Maczek, die in zijn rede nogmaals
het verloop van Axels bevrijding schet
ste.
Tijdens de feestelijkheden was Axel
„werkelijk Pools". Alle etalages waren
versierd met de Poolse tweekleur, met de
witte adelaar... Een aandoenlijk tafereel
voor de Polen in een plaats die ver van
hun vaderland is gelegen. Versierde stra
ten waarin Poolse en Nederlandse vlag
gen broederlijk naast elkaar wapperen, re
cepties en tentoonstellingen, een luna
park en wat dies meer zij. Kortom, Axel
heeft na twintig jaren nogmaals zijn grote
dankbaarheid betoond. Hulde hiervoor
aan burgemeester van Dijke, aan de vroe
de vaderen, aan de bevolking van dit lief
lijk stadje dat ook in mijn hart een grote
plaats heeft veroverd.
Tijdens de officiële ontvangst van de
Poolse gasten ten stadhuize werd ik door
de grijze generaal Stanislaw Maczek on
derscheiden met het Gouden Kruis van
Verdienste voor mijn werk tot bevorde
ring van de vriendschap tussen Polen en
Nederland. Deze geste heeft mij diep ont
roerd - ik wist namelijk niet dat mij deze
eer te beurt zou vallen. Het behoeft uiter
aard geen betoog, dat ik deze medaille
met trots zal dragen. Mijn dankbaarheid
geldt allereerst Generaal Maczek, die hiij
onder zeer hartelijke bewoordingen dit
ereteken op de borst spelde. Ook de re
dacteur van „De Poolse Oudstrijder", Bil
ly Strenk, een woord van grote erkente
lijkheid - hij was het, die mij voor deze
onderscheiding heeft voorgedragen.
Maar dat was nog niet alles: de voorzit
ter van de Vereniging van Poolse Oud
strijders, ingenieur Minkiewicz, spelde
mij het gouden Bondsinsigne op de jas
en reikte mij ook het ere-diploma van de
Poolse oudstrijders uit.
Kortom, beladen met kostelijke herinne
ringen en kostbaarheden heb ik afscheid
genomen van mijn Poolse vrienden, van
Generaal Maczek en diens ondergeschik
ten, van Axels burgemeester, van de be
volking van dit lieflijke plaatsje.
Een afzonderlijk woord van dank geldt de
familie Boeding, die mij op werkelijk
spontane wijze onderdak heeft verleend.
Naar aanleiding van deze eervolle ver
meldingen wil ik hier nogmaals stellen,
dat ik als bewerker en vertaler van Pool
se literatuur, mijn uiterste best zal doen'
om de werken van vooraanstaande Poolse
auteurs een eervolle plaats in ons land te
verzekeren. Het is mogelijk dat de Ne
derlandse lezer niet weet, dat Polen het
meest gastvrije land ter wereld is. Ik heb
dit acht volle jaren aan den lijve kunnen
ervaren. Mede daarom acht ik het mijn
plicht blijk te geven van mijn dankbaar
heid voor de aldaar ondervonden gast
vrijheid.. Ik hoop dat mijn pogingen om
de in ons land zeer ten onrechte ver
waarloosde Poolse literatuur de plaats te
helpen bezorgen waar zij recht op heeft,
daarvan een blijk mag zijn.
De plechtigheden in Axel, met name de
kransleggingen op de graven van de in
de strijd gevallen Poolse broeders, heb
ben mij diep ontroerd en hebben een on
uitwisbare indruk nagelaten. Hier in Axel
werd een getuigenis afgelegd van grote
vaderlandsliefde, van geloof en hoop.
Tot slot wil ik nog vermelden, dat ik ook
verder mijn uiterste best zal doen om de
Poolse zaak met hart en ziel te dienen.
En daar er een God is die ons lief heeft,
ben ik ervan overtuigd, dat eens de recht
vaardige zaak zal zegevieren, dat er een
groot, vrij en onafhankelijk Polen zal her
rijzen.
Want het kwaad bestrijdt zichzelf en kan
uiteindelijk geen stand houden. Ik ken de
vaderlandsliefde van het Poolse volk, zijn
heldenmoed, zijn overtuiging en geloof in
een betere morgen...
In psalm 37 sub 1, een psalm van David
staat duidelijk:
„Ontsteek u niet over een boosdoener, be
nijd ze niet die onrecht doen; wiant als
gras zullen zij haast worden afgesneden
en als de groene grasscheuten zullen zij
afvallen".
Iedere rechtgeaarde Pool, kan wanneer
hij moeilijkheden heeft, zich in vol ver
trouwen tot mij wenden, ik zal hem gaar
ne met raad en daad bijstaan.
God zegene. Poolse vrienden, U en Uw
mooie vaderland.
WILLEM A. MAIJER
PLECHTIGE HERDENKING BIJ
MONUMENT TE DRIEL
Voorafgegaan door een kort lof in de
r.k. kerk begon zaterdag op 19 septem
ber j.l. te Driel de herdenking van de
Poolse parachutisten die in de september
dagen van 1944 in de Slag om Arnhem
hun leven gaven voor de bevrijding van
Nederland. Deze plechtigheid die bij het
Poolse monument te Driel plaatsvond,
werd door vele oudstrijders bijgewoond,
onder wie generaal S. Sosabowski, John
Lynoh, president van de Amerikaanse
Airborne Division Association, vele Pool
se, Oekrainse, Amerikaanse en Engelse
oudstrijders, voorts door burgemeester J.
A. Bolt en echtgenote, leden van de ge
meenteraad van Heteren, het comité
„Driel-Polen".
Voor het eerst nam aan deze herdenking
deel een deputatie van de Bond van
Oekrainse Veteranen in Nederland
(C.Y.B.) bestaande uit de heren: Kolo
nel M. Semyrozum, cpt. W. Schwetz,
luit. M. Bryk, ir. Skrypnik, drs. Kuszpe-
tha en anderen. Namens de Vereniging
van Poolse oudstrijders in Nederland wa
ren daar o.a. aanwezig: vice-voorzitter S.
Werner en de voorzitter van de Kring
„Amsterdam" dhr. H. Urbanski.
Nadat door schoolkinderen Poolse liede
ren waren gezongen, memoreerde burge
meester Bolt de prestaties die door de
Poolse parachutisten waren verricht tij
dens de Slag om Arnhem en sprak voorts
van de hechte vriendschap die daardoor
is ontstaan tussen de Polen en de Drielse
bevolking.
Generaal Sosabowski -i de bevelhebber
van de Poolse parachutisten brigade
wiierp een terugblik op de operatie „Mar
ket Garden". „Wij hebben voor uw vrij
heid veel over gehad - aldus de gene
raal - wij hielpen u in de strijd om die
vrijheid, blijft u ons helpen in onze strijd
voor onze vrijheid."
Namens de inwoners van Driel sprak mej.
C. Baltussen, lid van het comité Driel-
Polen. Tijdens de plechtigheid werden
vele kransen gelegd. Daarbij werd het
Poolse, het Amerikaanse en het Neder
landse volkslied gespeeld. Na afloop werd
de gasten in het parochiehuis een kof
fiemaaltijd aangeboden.
IK VOCHT VOOR DE VRIJHEID
door Generaal-majoor S. Sosabowski,
C.B.E.
Dit pittig geschreven boek, van een
vecht-generaal bij uitstek zal vooral
door zijn visie op de Slag om Arnhem
de Nederlandse lezer sterk aanspre
ken. En het is zo spannend geschreven
dat men, eenmaal met de lectuur be
gonnen, het boek aan één stuk uitleest.
(Jihr. C. G. C. Quarles van Ufford)
AXEL in
SINT NICOLAAS-STEMMING
Zoals bekend zal vandaag Sint Nicolaas
officiéél zijn intocht doen in Axel. De
sint zal als vanouds eerst even verblijven
op de hofstede van de heer Dekker aan
de Tol, waar hij al zovele jaren een
eerste rustpunt vindt na de verre reis
naar Axel te hebben gemaakt.
Vandaar zal hij omstreeks kwart over
twee per open auto vertrekken, waarna
hij aan de spoorwegovergang wordt op
gewacht door een van de plaatselijke
muziekverenigingen, waarna hij via Sta
tionsstraat, Kerkdreef en Weststraat
naar de Markt rijdt, waar allereerst de
Sint officiéél zal worden ontvangen door
het college van Burgemeester en Wet
houders.
Concordia zal voor de aankomst van de
Sint op de Markt concerteren om de
wachtenden de tijd te korten en de Sint-
Nicolaasstemming er nog wat meer in
te brengen.
Vanaf de Markt zal Sint Nicolaas dan
zijn rondrit door de stad maken waarbij
de volgende route zal worden gevolgd
Markt - Walstraat - de Ruijterstraat -
Bankertstraat - gedeelte Evertsenstraat -
Kanaalkade - gedeelte Zeestraat - ge
deelte Oranjestraat - Kerkdreef - Oos
terstraat - Julianastraat - Prins Hen
drikstraat - Pironstraat - Irenestraat -
Singelweg - Stationsstraat tot aan het
kruispunt Prins Hendrikstraat. Vandaar
brengt hij te voet een bezoek aan de
markt in de Noordstraat om via de
Kerkstraat weer terug te keren naar het
stadhuis. Daar neemt hij dan weer af
scheid van ht Gemeentebestuur.
Vermeldenswaard is nog dat de Zwarte
Pieten naast versnaperingen voor de
jeugd dit jaar ook een attraktie zullen
hebben voor de ouderen. Het Streek-
centrum heeft namelijk aan Sint Nico
laas enige duizenden loten uit de na
jaarsverloting beschikbaar gesteld die
Sint's zwarte knechten morgenmiddag
zullen uitstrooien.
Ook verder komt Axel al flink in Sint-
Nicolaas-stemming de Noordstraat
heeft haar verlichting en versiering
fleurig aangepast aan Sinterklaas, ter-
vijl ook het carillon sedert vrijdag
ochtend Sint Nicolaasversjes ten gehore
brengt.
Langs de Scheldestromen
KRO-opnamen Hulster koor.
Op dinsdag 1 december a.s. zal de KRO-
radio in de St.-Willibrordusbasiliek te Hulst
opnamen komen maken voor èen uitvoering
door het Hulster basiliekkoor o.l.v, Jo Ivens
van de „Missa in honorem S. Willibrordi",
die werd geschreven door Hendrik Andries-
sen in opdracht van het kerkbestuur. Tevens
zullen opnamen worden gemaakt van een ver
tolking door het Hulster Gemengd Koor o.l.v.
dezelfde dirigent van het „Veni Creator" van
Hendrik Andriessen. De opnamen van de
missa zullen waarschijnlijk op 29 december
a.s. worden uitgezonden, die van het Veni
Creator tijdens het pinksterfeest van volgend
jaar.
VLASBRAND
schade op vijf ton geraamd.
Een felle brand heeft woensdagavond het ge
hele bedrijfscomplex van de vlasfirma A.
Saman aan de Heerstraat in*St. Jansteen in
de as gelegd. De brand brak om ongeveer zes
uur uit en werd ontdekt door een van de zo
nen van de heer Saman. In ijltempo werden
politie en brandweer gealarmeerd. Toen de
brandweer ter plaatse kwam sloegen de vlam
men reeds door het dak van de drie loodsen.
In de drie loodsen was 800 a 900 ton vlas
opgeslagen. Die voorraad is geheel verloren
gegaan, alsmede repelmachines, die het be
drijf ter beschikking had. De schade wordt
geschat op meer dan 500.000, Het be
drijf van de firma Saman is tegen brand ver
zekerd. De oorzaak van de brand is niet be
kend.
De brand bij de firma Saman is de derde van
dit jaar in St. Jansteen.
Eerste lading styron
verliet DOW Terneuzen.
Maandag heeft de eerste lading styron, gepro
duceerd in het complex van Dow Chemical
Internationaal N.V. in de Nieuw Neuzen-
polder te Terneuzen de fabriék verlaten. De
lading 10 ton groot, was bestemd voor de
fa. Cobelplast, fabrikant van plastic artike
len te Lokeren in België. De aflevering van
de eerste styron vanuit Terneuzen betekent
tevens dat de produktie van thermoplastische
kunststoffen in Dow's grootste chemische
complex in Europa is begonnen.
AXELSE COURANT