K9"Dampo
1
DE MIDDENSTAND TEN PLATTELANDE
Bronchi letten
A
PUROL DOET MEER
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1964
79e Jaargang No. 6
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Ufc
Hoofdredaktie J. G VINK.
Administratie Axel, Markt 12. tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. G VINK
BEZOEK VAN MINISTER BOGAERS
aan Zeeuwsch-Vlaanderen
Er zijn twee maatschappelijke ontwikkelingen,
die de ontplooiing van de middenstand in de
landelijke streken sterk beïnvloeden name
lijk de nationalisatie van de agrarische bedrij
ven en de zeer snel toenemende concurrentie
kracht van de detailhandel in de steden. Door
deze twee oorzaken geraken de dorpsbewo
ners steeds meer op de grotere plaatsen ge
oriënteerd een aantal heeft er zich blijvend
gevestigd, omdat men in de steden een werk
kring heeft gevonden, terwijl de overblijvende
dorpsbevolking mede door de toegenomen
mobiliteit meer dan voorheen in staat en ook
geneigd is in d grote winkelconcentraties in
de steden boodschappen te gaan doen.
Aangezien de welvaart van de middenstander
afhankelijk is van het aantal klanten, dat hij
kan bedienen en van de koopkracht, die hij
per klant voor zich weet te winnen, zal het
duidelijk zijn, dat de moderne tijd de platte
landsmiddenstander voor de vraag geplaatst
of hij zijn omzet en zijn inkomen zal kunnen
behouden. Daar komt nog bij, dat het kosten-
peil zich geleidelijk verhoogt en de winst
marges afbrokkelen, zodat het zelfs nodig zal
zijn om de omzet te vergroten, indien hij zijn
inkomen op de bereikte hoogte zou willen
handhaven. Men kan dus niet anders conclu
deren, dan dat de maatschappelijke ontwikke
lingen ten plattelande de laatste jaren in te
genstelling staan tot de voorwaarden waar
onder de middenstand in de dorpen en klei
nere plaatsen zich verder zou kunnen ont
plooien.
Bij deze en gene zou wellicht de gedachte kun
nen rijzen, dat de behandeling van dit onder
werp eigenlijk een pure middenstandsaange
legenheid is, die het grote publiek en allerlei
instanties, die niet rechtstreeks bij deze kwes
tie zijn betrokken, niet raakt. Dit is echter
niet juist, omdat niet alleen de middenstand
afhankelijk is van de bevolking, maar het om
gekeerde evenzeer van toepassing is en voorts
omdat het voorzieningsniveau van een plaats
of dorp mede bepalend is voor de ontplooi
ingsmogelijkheid van de gehele daar gevestig
de gemeenschap. En een belangrijk onderdeel
van het verzorgingsniveau is ongetwijfeld het
middenstandsapparaat. Het is daarom inte
ressant in een paar lijnen de situatie van de
plattelandsmiddenstand globaal te schetsen en
te trachten suggesties tot het bereiken van
betere omstandigheden te formuleren.
Dure uitbreng
De meest naar voren komende moeilijkheid
blijkt telkens weer te worden gevormd door
de uitbreng of bezorging. Vooral in de levens-
middelen-bedrijven en de bakkerijen heeft de
uitbreng een grote omvang, meestal het groot
ste gedeelte van de omzet. De zeer versprei
de ligging van de woningen der klanten maakt
deze vorm van verkopen tijdrovend en bijge
volg kostbaar voor de winkelier. Het komt
er in de praktijk veelal op neer, dat de man
een groot deel van de dag met de uitbreng
bezig is en de vrouw naast haar huishouden
de winkel verzorgt, daarbij geassisteerd door
een zoon of dochter of door vreemd personeel.
Uiteraard wordt voor de bezorging gebruik
gemaakt van 'n auto, waaraan tengevolge van
weersinvloeden en door het ontbreken van
verharde wegen dikwijls dure reparaties moe
ten worden verricht. De organisatie van de
uitbreng verdient dan ook alle aandacht, waar
bij de verhouding tot andere bedrijven stellig
niet over het hoofd mag worden gezien. Het
komt nl. nog veelvuldig voor, dat onderne
mers elkaar bijna letterlijk in de wielen rijden,
doordat zelfs in gehuchten waar slechts enkele
gezinnen wonen de bezorging wordt uitge
voerd door verschillende kruideniers en door
diverse slagers, bakkers, enz. Het is niet
denkbeeldig, dat door deze onzakelijke manier
van handelen allen verlies lijden. Waarom
zou men niet tot een vorm van samenwerking
kunnen komen om het verlies van allen om te
zetten in een gezamenlijke winst.
Gezien tegen de achtergrond van hetgeen in
het voorgaande werd gesteld zal het nodig
zijn gezamenlijk naar een oplossing te zoeken;
hetzij door klantenruil hetzij door 'n gecom
bineerde uitbreng of door een samenwerking
waarbij een der partners de uitbreng geheel
beëindigt.
En is, om nog een voorbeeld te noemen, de
idee van de rijdende winkel al uitpunttend
bestudeerd heeft men de mogelijkheden om
bij een gezamenlijke exploitatie door verschil
lende winkeliers tot een grotere omzet en
betere verdiensten te komen voldoende onder
het oog gezien
Assortiment aanpassen
Aangezien het als een taak van de midden
stand wordt beschouwd de produkten onder
het bereik van de consument te brengen, zul
len hier in principe mogelijkheden aanwezig
blijven. Het lijkt dan ook niet uitgesloten, dat
een gezamenlijke exploitatie beter tegemoet
zou kunnen komen ^an de - ook ten platte
lande zich steeds wijzigende en toenemende
vraag, waardoor de middenstand genoodzaakt
is zijn assortiment voortdurend aan te passen
en uit te breiden.
Vooral bij het teruglopen van de bevolkings
dichtheid zal echter het verbreden van het as
sortiment, met name voor de kleine bedrijven,
tot moeilijkheden aanleiding geven. Het stelt
zwaardere eisen aan de financiële draagkracht
van het bedrijf in verband met de grotere
voorraad en het daarmede gepaard gaande
grotere risico en vervolgens veireist het meer
koopmanschap van de winkelier in verband
met de meer ingewikkelde inkoop. Men moet
dus aannemen, dat assortimentsuitbreiding
kostenverhogend werkt, zodat de als doel ge
stelde betere bedrijfsresultaten slechts bereik
baar zullen zijn door middel van een toegeno
men omzet. Dit is ten plattelande echter be
perkt mogelijk.
Behalve het assortiment van elke middenstan
der afzonderlijk vraagt de assortimentssamen
stelling van de gehele plaatselijke midden
stand de aandacht. Teneinde de consument de
grootst mogelijke keuze te kunnen bieden zal
men veel zorg moeten besteden aan de onder
linge afstemming van de assortimenten der
verschillende bedrijven. Op deze manier zal
het mogelijk zijn het breedst mogelijke assor
timent op te bouwen, en daarmede een wapen
te smeden tegen de concurrentiekracht van de
steden. Nog te veel heerst de gedachte en de
wil om tegen de plaats- of dorpsgenoten te
concurreren, terwijl het in de moderne ver
houdingen reëler en zinvoller is, dat de gehele
rpiddenstand van een plattelandsgemeente zich
erop instelt, dat zijn gezamenlijke en krachtige
concurrent de grotere stad is en met al haar
aantrekkingskracht.
Service verlenen
Een ander wapen in deze strijd zal de service
verlening kunnen zijn, indien men bereid is
dit begrip nieuwe inhoud te geven, namelijk
deze dat men als leverancier zich te allen tijde
moeite wil getroosten om de klant het doel
matige gebruik van het gekochte te garan
deren, ongeacht het artikel. Het is merk
waardig en uit een oogpunt van de midden
stand verontrustend, dat juist op dit punt, dat
altijd typerend voor het zelfstandig kleinbe
drijf werd geacht, de middenstand terrein
dreigt te verliezen.
Contact met gemeentebestuur
Tenslotte kan gewezen worden op de bete
kenis van een goed contact met het gemeente
bestuur. Niet alleen omdat dit verschillende
wettelijke bevoegdheden heeft op het gebied
van de middenstand, maar ook om de inbreng
van de middenstand in het maatschappelijke
leven van de gemeente tot uitdrukking te
brengen.
Dit kan bijv. het geval zijn, indien zaken aan
de orde komen, waarbij het voorzienings
niveau van de gemeente een rol speelt. In het
voorgaande werd reeds opgemerkt, dat het
middenstandsapparaat een belangrijke factor
is van het voorzieningsniveau. In dit opzicht
kan men denken aan pogingen van het ge
meentebestuur om industriële of ambachtelijke
bedrijven voor vestiging in de gemeente te
interesseren aan een gemeentelijk beleid,
dat gericht is op de aantrekking van forensen
of de bevordering van het toerisme en derge
lijke.
Voorts is een goed contact met de gemeente
lijke autoriteiten van belang om de mogelijk
heden, die voor de middenstand ontstaan ten
gevolge van sanerings- en/of uitbreidingsplan
nen goed te kunnen benutten. Indien de mid
denstand in dit opzicht zijn plaats in het
maatschappelijk leven ruim wil bezien, zelf
ook initiatieven wel nemen en daarbij reke
ning wil houden met de algemene welvaarts
bevordering, zal een doelmatige belangen
behartiging van de dorpsgemeenschap als ge
heel tot stand kunnen komen, hetgeen ook de
middenstand zelf ten goede zal komen.
Dit zijn slechts enkele grote lijnen enige ge
dachten over het omvangrijke onderwerp van
de middenstand ten plattelande.
Voorlichtingsmogelijkheden benutten
Hoewel er een algemene geldigheid aan mag
worden toegekend zou het niettemin aanbe
veling kunnen verdienen voor de praktische
toepassing gebruik te maken van de aanwe
zige voorlichtingsmogelijkheden, zowel door
individuele ondernemers, als middenstands
verenigingen en gemeentebesturen. Men kan
zich hiertoe in verbinding stellen met de ge
westelijke en landelijke middenstandsorganisa
ties en met de Rijksmiddenstandsvoorlich-
tingsdienst.
„WINTERGEVAREN
dan genezen; maakt ook de huid
door en door zuiver en gezond.
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ét kam 1.25.
Batten land 2,
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per
Bij kontrak ten belangrijke rednfcöe.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Adeertenöên 1-5 fegeb ƒ1.-
Iedere regel meer 12 cent extra.
Woensdagmiddag bracht de Minister van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid een bezoek aan
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Omstreeks 1 uur arriveerde de minister met zijn
gezelschap, dat o.m. bestond uit de heren C.
Booster, loco secretaris-generaal van het Ministerie
van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid, ir. H. M.
Buskens direkteur-generaal voor de Volkshuisves
ting ir T. H. Qené, hoofd-direkteur algemene
zaken van 'het ministerie; ir L. D. Huisman, hoofd-
direkteur voor de Volkshuisvesting in Zeeland
jhr. mr. A. F. C. de Casembroot, de commissaris
van de Koningin in Zeeland de heren J. van den
Bos, A. J. Kaland, Mr dr. A. J. J. M. Mes, M. J.
van Poelje en jhr mr A. F. W. Schorer, leden van
Gedeputeerde Staten van Zeeland de griffier van
de Staten mr van der Wel, drs M. C. Verburg,
direkteur van het E.T.I. in Zeeland ir M, de
Vink, direkteur van de Planologische Dienst in
Zeeland en dhr de Jonge hoofd van het bureau
Ontwikkeling Zeeland der provincie Zeeland.
Het gezelschap begaf zich allereerst naar paviljoen
„Zomerlust" waar de lunch werd gebruikt, waar
na om 2 uur het gezelschap voorafgegaan door de
Rijkspolitie op witte motoren voor het stadhuis
arriveerde, waar burgemeester van Dijke als gast
heer fungeerde en b>ovendien aanwezig waren de
colleges van burgemeesters en wethouders van de
13 Oost Zeeuwsch-Vlaamse gemeenten die aan
het ratio-bouw-projekt deelnemen. (Zoals wij ge
ruime tijd geleden reeds 'hebben bericht zullen bij
dit plan de deelnemende gemeenten in 3 jaar tijds
gezamenlijk 960 extra woningen kunnen bouwen,
hetgeen een aanmerkelijke toename betekent van
het aantal te bouwen woningen, zeker wanneer
men daarbij de doorgaans wel zeer summiere toe
wijzingen beziet die de provincie Zeeland krijgt
toebedeeld).
Burgemeester van Dijke verwelkomde de minister
en de hem vergezellende deskundigen en achtte het
voor hem een hoge eer om als vertegenwoordiger
van de dertien samenwerkende gemeenten deze
hoge gasten in Axel te mogen ontvangen.
Er is wel eens gezegd dat Uwe excellentie het
enfant cherie is van de Staten Generaal, maar de
gemeentebesturen hebben toch ook ergens een zwak
plekje in hun hart voor U. Wij hebben zeer veel
waardering voor de manier waarop U Volksvijand
No. 1 te lijf gaat en het woningprobleem tracht
op te lossen.
Deze aanpak geeft ons een sterk vertrouwen in
het woningbouwbeleid.
De ontwikkeling in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen is
sterk gericht op industrialisatie in de Kanaalzone,
maar hiernaast hebben wij ook nog het probleem
van de krotopruiming. Nu hebben 13 gemeenten de
handen in één geslagen om een projekt van ar
beidsbesparende bouw te realiseren.
Hier is geen verplichte samenwerking, maar alles
is hier vrijwillig gegaan.
De ontwikkeling van Zeeuwsch-Vlaanderen is
zeker gediend door spreiding van Woningbouw in
regio. Hierbij komt dat de Zeeuws-Vlaming zelf
wil bepalen waar hij woont.
Bij de Stichting Ratio-bouw heeft zich een kom-
binatie van aannemers bereid- en in staat gevonden
om dit plan te realiseren en architekt Groosman
uit Rotterdam heeft voor een goed woningtype
gezorgd.
Hierna gaf de heer Visser uit Rotterdam van de
Stichting Ratio-bouw een uiteenzetting over de
technische gang van zaken om 960 woningen te
bouwen in 3 jaar volgens het ratio-systeem.
De planning was 850 man-uren per woning te be
steden, maar het blijkt nu dat wij met 800 man-uur
per woning uit zullen komen.
Bij hetzelfde aantal woningen op de traditionele
manier zou zeker 1400 man-uur per woning nodig
zijn geweest.
Architekt Groosman gaf hierna een toelichting op
het woningtype zoals hier wordt gebouwd.
Minister Bogaers zei in zijn antwoord, zeer erken
telijk te zijn voor de dank en lof welke hem hier
is gebracht, maar de eerlijkheid gebied hem deze
terug te kaatsen naar de gemeentebesturen welke
door samenwerking hier dit plan realiseerden. U in
Zeeuwsch-Vlaanderen bent de eersten die de
achtergrond van de vorig jaar verschenen bouw-
nota 'heeft begrepen.
Deze zelfwerkzaamheid heeft onze volledige steun.
De aannemers hebben het ook begrepen en het
tekent de aktiviteiten van burgemeester van Dijke,
dat hij hier de krachten heeft weten te bundelen.
Zulke initiatieven juichen wij toe en daarom heb
ben wij vertrouwen in de gemeentebesturen. Wij
van onze kant, aldus de minister staan een zekere
Vrijheid voor als alle mogelijkheden maar benut
worden. Er zijn moeilijkheden dit zijn de mate
riaalvoorziening en de kapitaalsvoorziening. Vooral
het laatste moeten wij niet onderschatten. Wanneer
allen, ook de kapitaalmarkt, prioriteit zullen willen
geven aan de woningbouw, zullen wij de moeilijk
heden wel te boven komen.
Hierna begaf het gezelschap zich naar de bouw
plaats, waar de minister een mozaïek onthulde
waarin de samenwerking van de 13 gemeenten
wordt gesymboliseerd.
De minister bezichtigde daarna de volgens het
ratio-bouwsysteem in aanbouw zijnde woningen,
die nu in verschillende phasen van op- en afbouw
verkeren en bekeek hierna ook een tweetal door
de firma Lensen ontworpen en in aanbouw zijnde
„Bogaers-woningen'. Zijne Excellentie had ook hier
waardering voor de originele wijze waarop men
hier de problemen heeft aangepakt en kans heeft
gezien een kwalitatief goede „16.000 gulden wo
ning" te verwezenlijken.
Na deze bezichtiging vertrok de minister met het
hem begeleidende gezelschap om na het vrij lang
durige bezoek dat aan Axel werd gebracht nog
even via Sluiskil een rondrit te maken langs de
Kanaalwerken en de Dow-fabrieken, waarna 'het
gezelschap vertrok naar Perkpolder, waarop tot
slot ook op Zuid-Beveland de minister zoch nog
op de hoogte stelde van de ratio-bouwplannen die
daar door navolging van Zeeuwsch-Vlaanderen
door de gemeente Goes met 11 andere gemeenten
zijn ontwikkeld.
Hovstdrank in tabletvorm. 95ct
ii
Regen en gevallen bladeren maken de wegen in de
herfst spiegelglad. Goede banden zijn dan onont-
heerlijk om slippartijen te voorkomen. Controleer
zelf het profiel van uw banden, of laat dat doen,
adviseert U het Verbond voor Veilig Verkeer.