DE WERELDSPAARDAG
FRAUDE BIJ VERKIEZINGEN IN DE V.S.;
EEN TOENEMEND KWAAD
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
gaat zijn veertigste verjaardag vieren
BENELUX-MANIFESTATIES
ZEELAND 1965
ZEELAND
verwacht EXTRA-BOUWVOLUME
Voorbereidingen voor
Z.L.M.-tentoonstelling
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 24 OKTOBER 1964
79e Jaargang No. 4
AXELSE COURANT
Lone aummen M
Kwartaal - abonnement
de kom 1.25. Andere
Buitenland 2,
175.
HoofdredakbeJ. C VINK.
Rcdahtfe en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1195 - 646, pootbu* 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C VINK
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per
Bi) kootrakten belangrijke redoktte.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Ad verten tién 1-5 regel* ƒ1,-
federe regel meer 12 cent extra.
In 1924 werd in Milaan een internationaal
spaarbankcongres gehouden, waaraan werd
deelgenomen door vrijwel alle landen die
spaarinstellingen binnen hun grenzen hadden.
Dat waren er, nadat in 1810 in het Schotse
plaatsje Ruthwell de eerste spaarbank was
gesticht, al heel wat. Het was trouwens niet
de eerste internationale bijeenkomst van
spaarbankbestuurders. In 1910 kwamen in
Edinburgh spaarbankvertegenwoordigers uit
verschillende landen samen om daar met el
kaar het eeuwfeest van de oudste spaarbanken
te vieren. De politieke hemel, die in dat jaar
al danig aan het betrekken was, verstoorde
het voornemen om spoedig weer een inter
nationale bijeenkomst te beleggen. Toen
enkele jaren later de eerste wereldoorlog uit
brak, werd dit zelfs geheel onmogelijk. Pas
vijf jaar na afloop van de oorlog waren de
kontakten zover hersteld, dat men het tweede
internationale spaarbankcongres in Milaan
kon organiseren. Aan het einde van dat con
gres werd het thans in Amsterdam gevestigde
„Internationaal Instituut der Spaarbanken"
opgericht. Tevens besloot men tot het instel
len van een Wereldspaardag die voortaan in
alle deelnemende landen door de bij het inter
nationaal instituut aangesloten spaarinstel
lingen zou worden gevierd. Een eenvoudig
rekensommetje leert dat de Wereldspaardag
dit jaar dus zijn veertigste verjaardag gaat
vieren.
Bekendheid groeit
Wanneer op 30 oktober de in ons land geves
tigde Bondsspaarbanken - dat zijn de spaar
banken die zich hebben verenigd in de Ne
derlandse Spaarbankbond - de vlag uitste
ken, of anderszins hun gebouwen een feeste
lijk aanzien geven, zullen er niet heel veel
mensen meer zijn, die zich afvragen wat dit
feestbetoon heeft te beduiden. Dit is lang niet
altijd het geval geweest. Aanvankelijk is de
Wereldspaardag een beetje moeizaam van de
grond gekomen. Eigenlijk heeft dit jaarlijkse
spaarbank-evenement pas na de tweede we
reldoorlog meer en meer aan bekendheid ge
wonnen en tegenwoordig zijn er nog maar
weinig mensen die nooit van deze dag heb
ben gehoord.
Wat moeten we ermee
Anders is het gesteld met de kennis omtrent
de strekking van de Wereldspaardag. „Is het
de bedoeling dat de mensen alleen op die dag
sparen hoort men nogal eens vragen. Het
is een enigszins naïeve vraag, die met soort
gelijke vragen zou kunnen worden beant
woord.
„Is het de bedoeling dat we alleen op Moeder
dag lief zijn voor onze moeder
„Moeten we alleen op Vaderdag aardig zijn
voor onze vader
„Is het de bedoeling dat we alleen op de Dag
van de Verenigde Naties bedenken hoe goed
het is dat de naties - ondanks veel verdeeld
heid - tot een bijna de gehele wereld omvat
tende samenwerking zijn gekomen
„Moeten we alleen op de Werelddierendag
onze hond, poes of kanariepiet vertroetelen
Neen - al die „Dagen" zijn bedoeld om een
bepaald facet in ons leven met en voor
anderen eens even in het middelpunt van onze
gedachten te plaatsen. Eigenlijk zou dit nog
veel vaker dan één keer per jaar dienen te
gebeuren. Want de mens is nu eenmaal ge
neigd alles, wat tot het dagelijks leven be
hoort, als vanzelfsprekend te aanvaarden. Nie
mand realiseert zich dagelijks de waarden van
onderlinge verbondenheid, genegenheid en
door anderen betoonde zorg. Nog minder be
seft men dagelijks het grote belang van een
zinvolle omgang met geld en van de onmis
bare rol die de spaarbanken daarbij vervullen.
Want zinvol omgaan met geld betekent onder
meer bedacht zijn op toekomstige uitgaven
waarvoor men geregeld geld opzij legt.
Voor tal van mensen is geregeld sparen een
levensgewoonte geworden, waarbij zij zich wel
bevinden. Dezulken kunnen de Wereldspaar
dag beschouwen als een bevestiging dat hun
zienswijze, die zegt dat sparen het eigen en
het algemeen belang dient, juist is. Er zijn
ook mensen - een minderheid overigens i-
die menen dat sparen iets is, dat alleen door
anderen dan zijzelf wordt gedaan.
Tot deze mensen richt de Wereldspaardag
zich met de boodschap dat sparen nuttig is
voor iedereen. En wanneer men dat inziet,
waarom zou men er dan niet op die dag mee
beginnen
Maar natuurlijk is het zo, dat de spaarbanken
het gehele jaar door voor iedereen open staan.
Nog altijd zijn allen die het belang van het
sparen inzien - en in de eerste plaats zijn
dat de spaarbanken zelf van mening dat
men beter het hele jaar door geregeld kan
sparen en de Wereldspaardag daarbij laten
voor wat hij is, dan omgekeerd - op die
ene dag wat spaargeld naar de spaarbank te
komen brengen en gedurende de rest van het
jaar het sparen dan maar weer te vergeten.
Druk bezoek verwacht
Toch - nu de Wereldspaardag er eenmaal is
en tal van spaarbanken nogal wat werk ma
ken van die dag, komt in vele plaatsen de be
langstelling voor dit evenement tot uiting in
een zo grote toeloop van bezoekers, dat men
deze op een enkele dag nauwelijks kan ver
werken. In die gevallen is men sedert lang
overgegaan tot het instellen van een Wereld-
spaarweek, terwijl men in tal van plaatsen
zelfs de gehele maand oktober in het teken
van het sparen plaatst en van een Spaarbank-
maand spreekt.
Hoogtepunt blijft echter de Wereldspaardag
die nu zijn veertigste verjaardag tegemoet
gaat. Hopelijk zullen ook dit jaar vooral veel
nieuwe spaarders deze dag aangrijpen om zich
als spaarder bij een der feest vierende spaar
banken te laten inschrijven. Want natuurlijk
stellen de spaarbanken een druk bezoek op
de Wereldspaardag extra op prijs. Zoals ieder
een, die een feest organiseert, ontvangen zij
bij die gelegenheid graag veel gasten
Tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezin
gen in 1960 registreerde een stembureau in
Chicago kort na de openstelling reeds een
stemmenaantal van honderdeenentwintig; con
troleurs hadden echter merkwaardig genoeg
slechts drieenveertig mensen het bureau bin
nen zien gaan. Dit geval baarde weinig op
zien, want de Republican National Committee
ontving in totaal 135.000 klachten over de
duistere verkiezingspraktijken, die vier jaar
geleden hun hoogtepunt vonden.
Dit geeft vooral te denken, indien men weet,
dat in 1960 de Democraten een zeer geringe
stemmenwinst boekten, die neerkwam op drie
kwart stem per kiesdistrict. Dit jaar verwacht
men dat 2Vz miljoen stemmen op onrecht
matige wijze zullen worden uitgebracht, aldus
meldt het oktobernummer van „Het Beste uit
Reader's Digest". Ironisch genoeg blijken in
de meeste gevallen, juist de automatische stern-
machines de sleutel tot frauduleuze handelin
gen te zijn en niet de gewone stembiljetten.
Het is namelijk mogelijk om het mechanisme
van het apparaat zodanig af te stellen, dat
een bepaalde verdeling van het uiteindelijke
stemmenaantal gegarandeerd is, terwijl soms
zelfs een eenvoudige handeling voldoende is
om een bepaalde kandidaat geheel uit te scha
kelen. Vaak gebeurt het, dat oneerlijke stem
bureauhouders, voordat zij hun kantoren
openstellen, zelf een aantal malen stemmen
en daarna de meter, die 't stemmenaantal re
gistreert, met papieren nullen beplakken. Bij
de allernieuwste typen gaat dit niet meer op,
daar het stemmenaantal niet alleen door een
meter, maar ook door een ponsbandje wordt
geregistreerd.
Dat neemt echter niet weg, dat er vele andere
mogelijkheden overblijven.
In San Oantonio in de staat Texas klaagden
in 1960 velen, dat zij niet voor hun kandidaat
konden stemmen, aangezien dat met de naam
corresponderende handle onwrikbaar op zijn
plaats zat. Zo komt het dan ook voor, dat
soms een halve dag op een bepaalde kandidaat
niet kan worden gestemd. Ook komt het voor,
dat de namen van kandidaten worden ver
wisseld.
„Verkeersopstoppingen"
Van het feit, dat men in de Verenigde Staten
geen stemplicht kent, wordt gretig misbruik
gemaakt. In de drukke districten van de grote
steden zorgt men voor langdurige „verkeers
opstoppingen". Tijdens de drukke lunchuren
zorgen slimme figuren ervoor, dat de lange rij
wachtenden zo lang mogelijk wordt, terwijl
hun collega's binnen er wel voor zorgen, dat
niet alles op rolletjes loopt. Na een half uur
of drie kwartier worden velen het wachten beu
en gaan onverrichter zake terug naar hun kan
toor, waarmee hun stem verloren is.
Ouden van dagen zijn eveneens vaak het
slachtoffer. Hen wordt dan wijsgemaakt, dat,
wanneer zij niet op de „goede" kandidaat
stemmen, dit door elektronische apparatuur
zal worden geregistreerd, waardoor de kans
bestaat, dat hun ouderdomstoelage of werke
loosheidsuitkering zal worden ingetrokken.
Aan het einde van de dag worden de totaal
cijfers, die door de stemmachines zijn gere
gistreerd doorgaans door employees van het
stembureau gerapporteerd en ook deze een
voudige bezigheid blijkt nogal wat moeilijk
heden op te leveren. Daardoor kan het gebeu
ren, dat een kandidaat die eigenlijk recht heeft
op 271 stemmen, er slechts 172 krijgt „toe
gewezen".
In 1960 zijn alleen al in Chicago 662 fraude
rende stembureau-ambtenaren voor het ge
recht verschenen, doch na een summier ver
hoor vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
Het is mede daarom niet waarschijnlijk, dat in
november aanstaande dergelijke aktiviteiten
achterwege zullen blijven. De mogelijkheid be
staat, dat straks op 3 november wellicht een
man de belangrijkste politieke post in de
Verenigde Staten zal bezetten, die bij een
strikt eerlijke stemming deze plaats niet zou
hebben bereikt. En dit blijft een onbehaaglijke
gedachte.
In Zeeland zal in de zomer van 1965 een
belangrijke reeks Beneluxmanifestaties wor
den georganiseerd. Zij omvatten o.m. een be
langrijke kunsttentoonstelling, een Benelux-
congres, een Benelux-taptoe, vlootdagen, een
grote landbouwtentoonstelling en diverse klei
nere evenementen zoals zeilwedstrijden, kunst
markt enz.
Kunsttentoonstelling
De kuntstentoonstelling zal zijn gewijd aan
de betrekkingen op het gebied van de beel
dende kunst tussen Zeeland en Noord- zowel
als Zuid-Nederland. De openingsdatum is
vastgesteld op 17 juni 1965. De expositie
wordt gehouden in het Middelburgse Stad
huis. De hoofdaccenten komen te liggen op
twee perioden de zeventiende eeuw en de
negentiende vanaf omstreeks 1860 tot heden.
De zeventiende eeuw is gekozen omdat toen
in Middelburg een schildersschool opbloeide
onder invloed van in 1585 uit Antwerpen ge
vluchte kunstenaars. Landschappen, Schelde-
gezichten, stillevens en portretten worden ge
ëxposeerd in de Burgerzaal, die met zijn fraaie
17e Eeuwse meubilering voor een dergelijke
presentatie een passende entourage vormt. In
de daaronder gelegen Vleeshal wordt de be
zoeker geconfronteerd met de tweede periode:
de beeldende kunst vanaf 1860 tot heden,
de periode van de herontdekking van onze
provincie door de Belgen en Nederlanders na
het tolvrij worden van de Wester-Schelde in
1863 en de kort daarop aangelegde spoorlijn
naar Walcheren, waardoor een gedeelte van
Zeeland werd „ontsloten". Werken uit de
Antwerpse „grijze" school, van de Domburgse
groep rond Jan Toorop, de Veerse groep rond
de kunstcriticus Albert Plasschaart, alsmede
van, tengevolge van de eerste Wereldoorlog
uit België naar Zeeland gevluchte Kunste
naars zullen hier o.m. zijn te zien.
Het is de bedoeling in een afzonderlijke ruim
te enkele historisch belangrijke kaarten van
Zeeland te exposeren. Tenslotte zal aan de
hand van fotomontages aandacht worden be
steed aan de bouwkunst, in het bijzonder aan
de invloed van het Keldermansatelier te
Mechelen op de architectuur in Zeeland. De
tentoonstelling, die tot stand komt dank zij
de medewerking van diverse instituten in bin
nen- en buitenland, wordt ingericht door dr.
P. K. van Daalen, directeur van het Zeeuws
Museum te Middelburg.
Taptoe
De taptoe zal worden gehouden op vrijdag 9
en zaterdag 10 juli 1965 op de Middelburgse
Markt, zo is voorlopig besloten. Er zal aan
worden deelgenomen door militairen uit Ne
derland, België en Luxemburg.
Congres
Onder auspiciën van het Benelux-comité zal
ter gelegenheid van de Zeeuwse Benelux
manifestaties het congres van het comité
eveneens in Zeeland worden gehouden. Als
plaats is gekozen de nieuwe Middelburgse
Schouwburg. Thema de functie van Zeeland
als raakvlak van verkeerspolen in het Bene-
luxgebied. Dit congres is op 17 en 18 juni
vastgesteld.
Het laat zich aanzien dat de vlootdagen even
eens in juni worden gehouden, waarbij ge
streefd zal worden naar medewerking door
Belgische eenheden. In Axel zal op 1, 2 en
3 juli een grote Z.L.M. landbouwtentoonstel
ling worden georganiseerd, welke eveneens
een Benelux-accent zal krijgen.
Voorts zullen er in augustus Benelux-zeil-
wedstrijden worden gehouden, terwijl diverse
andere sportmanifestaties op het programma
staan.
Wanneer Zeeland het in 1965 zou moeten
stellen met de 1350 woningen, die het thans
door de minister zijn toegewezen, zou de si
tuatie allerbedroevendst zijn. Dit verklaarde
ons het lid van Ged. Staten, de heer A. J.
Kaland, toen wij hem zijn mening vroegen
over de toewijzing van bouwvolume voor '65.
Ook voor 1964 kreeg men aanvankelijk
slechts 1350 woningen, doch uit verschillende
„potjes" heeft men er nog bijna een zelfde
aantal bijgekregen. De heer Kaland hoopt
daarom, dat ook voor 1965 weer enkele bron
nen' kunnen worden aangeboord.
Vorig jaar was het aantal woningwetwonin
gen al praktisch niet te verdelen. Intussen
zijn, zoals bekend, in deze provincie enkele
produktiestromen op gang gebracht - Mid-
delburg/Vlissingen, O.-Z.-Vlaanderen, Ter-
neuzen en Zuid-Beveland - waar de komen
de jaren grote aantallen woningen worden ge
bouwd. De verplichtingen die hieruit voort
vloeien wat betreft toewijzing van volume,
zouden met het thans toegekende aantal van
750 woningwetwoningen nauwelijks te reali
seren zijn. Aan alle andere Zeeuwse gemeen
ten zou dan niets meer kunnen worden toege
kend.
Wanneer men bedenkt dat er 2500 aanvra
gen voor premiewoningen lopen, is het te be
grijpen dat het thans toegewezen aantal van
400 ook bijzonder klein is. Hetzelfde geldt
voor de 200 ongesubsidiëerde woningen, met
daar tegenover 2000 aanvragen voor deze ca
tegorie.
Daarom vertrouwen we er op, dat Zeeland
nog wat extra zal krijgen, zo verklaarde ons
de heer Kaland.
De voorbereidingen voor de Z.L.M. Land- en
Tuinbouwtentoonstelling 1965, zijn reeds in
volle gang. Deze tentoonstelling wordt op
1, 2 en 3 juli 1965 alhier gehouden. Met de
organisatie is belast de kring Axel van de
Z.L.M. Het bestuur van deze kring heeft een
voor deze expositie gunstig gelegen terrein
met een oppervlakte van ruim acht ha. ter
beschikking.
