DE MOBILISATIE VAN 1914 (III)
OM BRANDKAST EN BROODTROMMEL
Niet alleen de gedachte aan dreigend oor
logsgevaar brengt in die warme zomermaand
augustus van 1914 de bevolking van Neder
land in paniek.
Men maakt zich zorgen om de levensmid
delenvoorziening en men maakt zich zorgen
om zijn spaarcentjes.
De sluiting van de beurs, een noodmaat
regel om catastrofale verliezen te voorkomen,
draagt er niet toe bij de bezorgdheid van de
bevolking te verminderen.
De stormloop begint
Duizenden mensen, bewaakt door martiaal
gesabelde politie-agenten, staan dagenlang in
file voor de bankgebouwen.
Men vertrouwt het bankpapier niet meer,
iedereen wil baargeld.
Handige lieden pröberen van deze situatie,
van dit wantrouwen, te profiteren. Zij bieden
aan tientjes en biljetten van hogere waarde
te verzilveren... met een zeer aanzienlijke re-
duktie Wie zilver heeft, pot het op.
En het resultaat is natuurlijk al meteen
een benauwende schaarste aan baargeld en
zelfs zilveren pasmunt.
Gemeentebesturen gaan over tot het laten
drukken van noodgeld, soms een simpel be
drukt papier met het stempel van de gemeen
te. Ook de bedrijven, die aan het einde van
de week hun mensen moesten uitbetalen, moe
ten hun toevlucht nemen tot waardebonnen,
soms door de boekhouder in fraai krullend
handschrift geschreven en voorzien van het
stempel van de zaak. Dat alles onderstreept
nog de noodsituatie.
Al heel gauw gaat de regering ertoe over
in dit gemis te voorzien door het uitgeven
van muntbiljetten van 1, 2,50 en
ƒ5, Zoveel haast heeft men, dat de eerste
series niet eens kunnen worden genummerd.
Het „vijfje" is nooit populair geworden,
maar de biljetten van een gulden en een rijks
daalder hebben nog heel lang meegelopen en
beleefden een wederopstanding tijdens We
reldoorlog II.
Stormloop op de winkels
Ook de winkeliers komen handen tekort.
Duidelijk gaat het hierbij niet alleen maar
om de zorg, te voorzien in het noodzakelijke
levensonderhoud, want vooral artikelen zoals
suiker, koffie en thee worden bij balen tege
lijk besteld.
De regering denkt er nog niet over tot
distributie over te gaan. Wellicht verkeert
ook zij in de door velen gedeelde, en vanuit
Duitsland gevoerde mening, dat dankzij het
snelle karakter van de Blitzkrieg de oorlog
binnen enkele weken afgelopen zal zijn.
Daarom distribueren de winkeliers op hun
eigen houtje.
Zij voeren niet alle bestellingen tot het
volle pond uit. Zij maken onderscheid tussen
vaste klanten en gelegenheidskopers. Zij wer
ken alvast een deel van hun voorraad „onder
de toonbank" om straks niet met een lege
winkel te zitten en velen van hen ongetwijfeld
de prijsstijgingen voorziende, die van dit al
les het gevolg zouden zijn. Want van prijs-
beheersing is in 1914 nog geen sprake.
Vanzelfsprekend zijn de slachtoffers van
deze hamsterwoede de kleine burgers, die van
de ene dag in de andere moeten leven op een
bescheiden loon, en die geen kans zien voor
raden in te slaan.
Haastige regering.
Maakte de regering dan geen haast met een
distributie-systeem - dat zou eerst later ko
men - op het Binnenhof werkte men in
koortsachtig tempo. De man, die hier de spits
afbeet, was Minister Treub.
De regering vergadert „aan de lopende
band" en onderhoudt contacten met leidende
figuren en groepen uit het zakenleven en de
bankwereld om te proberen alles zo spoedig
mogelijk weer „gewoon door te laten gaan".
In ijltempo moeten bepaalde wetten er wor
den doorgejaagd. Daarvoor is de medewer
king van de volksvertegenwoordiging onont
beerlijk.
En dan vraagt natuurlijk iedereen zich af
wat zullen de socialisten doen De groep in
de oppositie, de groep, die zich tegen de oor
log kant
In dit uur spreekt de leider van de
S.D.A.P., Pieter Jelles Troelstra, in de Kamer
het verlossende woord, dat „de nationale ge
dachte de nationale geschillen moet overheer
sen". Ook de S.D.A.P. erkent, dat geen zucht
tot oorlogvoeren, maar de vastbeslotenheid
tot handhaving van de neutraliteit, de re
gering geen andere weg openlaat dan de mo
bilisatie, met alle gevolgen daarvan.
In één etmaal worden acht wetsvoorstellen
behandeld. De leden van de Raad van State
worden uit hun bed gebeld en vergaderen te
middernacht. Treub jaagt hen allemaal op.
Tijd gewonnen is véél gewonnen. Men moet
de chaos vóór zijn. En hij weet achter zich
koningin Wilhelmina, die zich niet stoort
aan het uur van de dag of de nacht, die zelfs
(en dat zei in die dagen wat voor deze vorstin)
afstand deed van het haar toekomend pro
tocol. Haar raadslieden, vond zij, konden hun
tijd nuttiger gebruiken.
Hulp in nood.
Groot is plotseling de nood.
Men had deze oorlog niet zien aankomen.
Men kan niet putten uit vorige, recente
ervaringen.
Men moet improviseren, men moet vooruit
denken.
Kostwinners liggen aan de grenzen.
Bedrijven liggen stil of werken moeizaam
voort met een onderbezetting.
Door dit alles dreigt het economische leven
te worden ontwricht.
Om de eerste stoot op te vangen wordt het
Koninklijk Nationaal Steuncomité opgericht,
tot leniging van deze bijzondere noden.
Maar dan komen de eerste tekenen, dat
de „militaire wandeling naar Parijs" niet zo
vlot verloopt. Het ongedacht krachtig verzet
van de Belgen onder aanvoering van „sol-
datenkoning" Albert, de slag aan de Mame,
dat alles roept een halt toe aan de tot nu toe
zegevierende Duitse strijdkrachten.
Het zal niet vóór de winter afgelopen zijn.
Het zal nog vier jaren duren, maar dat
weet nog niemand.
De winkelier, de ambtenaar, de landbouwer
en de fabrieksarbeider, zij zingen aan Neêr-
lands grenzen
„Als ik op schildwacht sta
met duizenden gedachten,
dan denk ik bij mezelf
hoelang moet ik nog wachten
Het wachten duurt nog héél lang...
SPORTNIEUWS uit onze gewesten
STRAKS
gaan ze weer naar school
We hebben laatst ergens gelezen, dat er per
jaar ongeveer driehonderd jonge kinderen
in het verkeer om het leven komen. Als men
sen van onze tijd zijn we een beetje afge
stompt met cijfers en statistieken en zo'n be
richt over driehonderd dode kinderen per
jaar maakt dus niet eens zo'n verschrikkelijke
indruk op ons.. We raken alleen nog maar
ontsteld over spectaculaire catastrofes, zoals
bijvoorbeeld die van de schoolkinderen in
Keulen, die door een maniak met een vlam
menwerper om het leven werden gebracht,
terwijl hun onderwijzeressen met een lans
werden doorstoken... Dat bericht maakte ons
stil en vervulde ons met afschuw.
Maar toch is de verkeersramp in ons eigen
land, waarbij driehonderd kinderen - drie
honderd - worden verminkt, gedood, niet
door vlammenwerpers, maar door rijdende
brokken staal, minstens even indrukwekkend
en spectaculair, als wij ons even indenken,
dat het ónze kinderen, broertjes, zusjes, klein
kinderen kunnen zijn, die we op deze ver
schrikkelijke manier kunnen verliezen. Of
wanneer deze verkeersramp, die zich nu uit
strekt over een heel jaar, zich zou voltrekken
binnen één dag. Zouden er dan geen schul
digen worden gezocht Zou dan niet openlijk
worden geëist, dat er maatregelen werden ge-
nemen, nu die driehonderd kinderen niet op
voorkomen Ongetwijfeld. Maar is het dan
niet reëel, dat we ook maatregelen eisen en
nemen, nu die drihonderd kinderen niet op
één dag, maar binnen één enkel jaar ten offer
vallen aan de maniak, de moloch, van het
moderne verkeer
In zeker opzicht zijn wij volwassenen ver
antwoordelijk voor de driehonderd dode kin
deren per jaar, en de maatregelen zullen wij
dus ook van onszelf moeten eisen. Vooral nu
de zomer ten einde raakt, de scholen weer be
ginnen, en tienduizenden kleuters voor het
eerst naar de grote school gaan en dus ineens
kleuter-af zijn. Die jonge kinderen hebben
geen ervaring, geen inzicht in het verkeer,
maar moeten er toch alleen doorheen, want
de meeste ouders hebben geen gelegenheid
om elke dag opnieuw hun kinderen zelf weg
te brengen.
Het Verbond voor Veilig Verkeer vraagt
ook dit jaar weer de aandacht van alle vol
wassen weggebruikers voor de moeilijkheden
van het jonge schoolgaande kind. Het doet
een beroep op alle gemotoriseerde wegge
bruikers om in het verkeer rekening te hou
den met de onverwachtse bewegingen van
kinderen, die verdiept in hun spel van en
naar school, want kinderen spelen altijd,
plotseling tussen geparkeerde auto's de weg
op kunnen schieten, die een bal kunnen na
lopen, die onvoorzichtig oversteken. Voet
gangers kunnen kinderen helpen bij het over
steken, kunnen hun behoeden tegen gevaren,
die ze niet zien. Wielrijders en bromfietsers
kunnen ook hun bijdrage leveren aan de vei
ligheid van de kinderen in het verkeer door
b.v. bij zebrapaden, waar kinderen staan te
wachten, duidelijk vaart te minderen en hen
een teken te geven dat men gaat stoppen.
En wannéér er een auto of ander voertuig
voor zo'n zebrapad stopt, stop dan zelf ook,
zodat het kind, in de mening dat het veilig
de weg over kan, niet verraderlijk wordt ge
grepen door onverwachts opduikende brom
mers, fietsers of auto's.
Groot is ook de verantwoordelijkheid van
de ouders. Wanneer zij samen met hun kin
deren aan het verkeer deelnemen, dienen zij
door een goed voorbeeld het kind als het
ware op te voeden in het verkeer. Alleen maar
zeggen, dat het kind wanneer het alleen de
straat op gaat „voorzichtig moet zijn" heeft
geen effect, wanneer men niet heeft laten zien
hóé men voorzichtig moet zijn".
Tenslotte kunnen zowel ouders als onder
wijzers de kinderen zoveel mogelijk trachten
in te prenten, dat zij gebruik moeten maken
van zebrapaden, dat zij nooit hardhollend en
plotseling, maar voorzichtig en duidelijk moe
ten oversteken, dat zij desnoods de hulp moe
ten inroepen van ouderen, wanneer ze het
alleen niet aandurven.
Wanneer alle ouderen dit najaar die aan
dacht zullen opbrengen voor het kind in het
verkeer, die het Verbond voor Veilig verkeer
van hen vraagt, bestaat in elk geval de re
delijke kans, dat de catastrofe van de drie
honderd dode kinderen per jaar uiteindelijk
zal kunnen worden ingeperkt.
Gevonden Voorwerpen
Bekendmakingen
ALGEMENE POLITIEVERORDENING
BURGERLIJKE STAND
JACHTWET
opening en sluiting van de jacht
Dr. D. Dorrepaal
houdt van
24 aug. tot 1 sept.
geen spreekuur.
Praktijkwaarneming door
Dr. J. M. van Kalmthout
te Hulst,
(Nadruk vrboden) (slot)
VOETBAL
OEFENWEDSTRIJDEN
In het afgelopen week-end werden door de
plaatselijke voetbalverenigingen een aantal oefen
wedstrijden met wisselend sukses gespeeld.
Het le elftal van Spui ontving zaterdag Zaam-
slag en wist met 2—1 te zegevieren.
A.Z.V.V. toog zaterdag met het le en 2e elftal
naar Hontenisse om de club van deze naam te
bekampen.
Het 2e elftal moest in Hontenisse II met 21
zijn meerdere erkennen.
A.Z.V.V. I leed een onverwachte grote 7—4
nederlaag tegen Hontenisse I. In het veld was
A.Z.V.V. zeker niet de mindere, maar toen reeds
kort na de aanvang doelman Gommers geblesseerd
werd en deze zijn plaats werd ingenomen door de
back Verberkmoes was het niet te verwonderen
dat een grote score werd bereikt.
Zeker een pluspunt in deze wedstrijd is het te
noemen dat de voorhoede van A.Z.V.V. tegen een
zeker niet zwakke Hontenisse-verdediging 4-maal
doel wist te treffen. Zij behoeven de toekomst
zeker niet droevig in te gaan.
Zondag waren het le en 2e elftal van Biervliet
naar Axel gekomen om Axel II en III te bekam
pen.
De eerste wedstrijd Axel IIIBiervliet II was
een groot overwicht voor Axel III en de uitslag
9—1 liet dan ook geen twijfel over de krachts
verhouding.
Axel IIBiervliet I gaf een geheel ander beeld.
Biervliet gaf met een jong elftal een frisse partij
voetbal te zien, waartegen de Axel-verdediging
vaak niet opgewassen bleek.
Ook Axel wist vaak goede aanvallen op te zet
ten, maar vermeed teveel de buitenspelers hierin
te betrekken waardoor een goede afwerking achter
wege bleef.
Een verdiende overwinning voor Biervliet al is
de uitslag wel iets geflatteerd.
WIELRENNEN
WIELERWEDSTRIJD TE KOEWACHT
Weer een overwinning voor Réné Pijnen, met
een eervolle 3e plaats voor Richard Bukacki.
In de zaterdag te Koewacht gehouden wielerwed
strijd was het René Pijnen uit Woensdrecht die
de overwinning behaalde, maar onze plaatselijke
renner Richard Bukacki was de man die de wed
strijd maakte.
Toen 7 van de 30 te rijden ronden waren af
gelegd was het Bukacki die in gezelschap van
De Wolf, Voerman en De Feber het hazenpad
kozen. En wanneer de verstandhouding beter was
geweest bij dit 4-tal, wellicht had dit de beslissing
kunnen betekenen. Nu werden zij na enkele ron
den terug ingelopen.
Enige ronden later was het weer Bukacki, nu
samen met Voerman die een yoorsprong wist te
nemen, maar onder aanvoering van René Pijnen,
die de kracht van zijn eindsprint kent, werden de
vluchters terug ingelopen.
In de eindsprint van het peloton was het Pijnen
die overtuigend won.
UITSLAG
1. Pijnen Woensdrecht, 60 km in 1 uur 22 min
2. J. Roosendaal, Nieuw-Vossemeerj; 3. R.
Bukacki, Axel 4. W. de Feber, Sluiskil 5. R.
Wagtmans, Zundert6. C. Rentmeester, Ovezan-
de7. J. de Vrieze, Souburg 8. J. Brouwer,
Rotterdam9. E. Voerman, Westdorpe10. J.
Wurts, Brouwershaven.
RICHARD BUKACKI
BEHAALDE ZIJN 7e OVERWINNING
Zondag startte Richard Bukacki in een wedstrijd
te Melle (B) ,met sukses. In de eindsprint welke
met een 40-tal renners werd ondernomen was het
Richard die als eerste over de eindstreep ging.
Deze overwinning was de 7e die hij bij de
nieuwelingen wist te behalen.
Schroevendraaier, Prins Hendrikstraat 31 Wit
zijden Sjaal, Stationsstraat 29 Telefoongids,
Nieuwendijk 57Rekenliniaal, Noordstraat 40
Zwembroek met Badhanddoek, Evertsenstraat 11
Kolbertjasje, Nieuwendijk 64 Meisjesvest, Ro-
bertstraat 38 Lederen tasje met inhoud, Graaf-
jansdijk 3 Zwarte hoge gymnastiekschoen, Ma-
grètte N 57 Houder met 4 sleutels, visschepnet,
lederen padvindersriem, ring met steen, zwarte re
genbroek, huissleutel, een ring met sleutels en één
klein sleuteltje, Rijkspolitie Axel; Doublé Dames
polshorloge, Eglantiersweg 4 Bruine portemon-
naie, inhoudende een sleuteltje, Margrietstraat 12
Een paar witte kinderschoentjes, Buitenweg 84
Zeemlederen en lederen Motorwant, Spui, Poo-
tersdorp 18 Grijze portemonnaie, inhoud fotos,
Noordstraat 1 Groene regenjas (militair), Bea-
trixstraat 2 Bruine portemonnaie met inhoud.
Hospitaalstraat 8 Donkerblauwe nylonregenjas,
Kapellestraat 1 Grijze damesportemonnaie, inhou
dende een geldsbedrag en spaarzegeltjes, Baandijk
28, TemeuzenRing met 11 sleutels, Pr. Hen
drikstraat 27 Gele kindersandaal, Bernhardstraat
31 Autoped en rolschaatsen, Kaaiwal 6 Blauwe
nylonregenjas, Weststraat 71; 2 Zilverbonnen,
Nieuwstraat 44 Bruin lederen portemonnaie inh.
0,29, Koestraat 8 Bruin lederen portemonnaie
met inh., Margrietstraat 44 Bankbiljet, Evert
senstraat 21 Groene regencape met capuchon,
Oudewijk 43.
Burgemeester en Wethouders van Axel maken
bekend, dat in verband met het in gebruik nemen
van het carillon in de toren van het stadhuis, de
volgende maatregelen zijn genomen
a. de standplaats voor landbouwwerktuigen is op
zaterdag 22 augustus 1964, in de Weststraat;
b. vanaf vrijdag 21 augustus om 18.00 uur tot
zaterdag 22 augustus 22.00 uur is de Markt
niet te gebruiken als parkeerterrein-
Axel, 21 augustus 1964
Burgemeester en Wethouders van Axel,
De Secretaris, De Burgemeester, wad.
P. G. van de Bosse M. L. M. IJsebaert
Burgemeester en Wethouders van Axel brengen,
overeenkomstig artikel 203 der Gemeentewet, ter
openbare kennis dat ter lezing voor een ieder ge
durende 3 maanden op de secretarie der gemeente
is neergelegd, de door de Gemeenteraad d.d. 30 juli
1964 vastgestelde 6e wijziging van de Algemene
Politieverordening.
Axel, 20 augustus 1964
Burgemeester en Wethouders van Axel,
De Secretaris, De Burgemeester, wnd.
P. G. van de Bosse M. L. M. IJsebaert
Burgemeester en Wethouders van Axel maken
bekend dat met ingang van 1 september 1964 het
bureau van de burgelijke stand niet meer op zater
dag van 9-10 uur geopend zal zijn.
Indien aangiften niet uitgesteld kunnen worden
tot de eerstvolgende werkdag, kunnen belang
hebbenden zich op zaterdag, tussen 9 10 uur wen
den tot één der volgende ambtenaren van de Bur
gelijke Stand
P. G. van den Bosse, Kanaalkade 2a,
J. Francke, Prins Mauritsstraat 13
G. E. Mattheeuws, Koestraat 27,
M. Oggel, Bylocquestraat 1.
Burgemeester en Wethouders van Axel,
De Secretaris, De Burgemeester, wnd.
P. G. van de Bosse M. L. M. IJsebaert
In het gehele rijk is de jacht op de hieronder
vermelde wildsoorten geopend gedurende de daar
naast vermelde vakken
KLEINWILD
patrijzen 1 september t/m 31 december
fazantehanen 15 oktober t/m 31 januari
fazantehennen 15 oktober t/m 31 december
houtsnippen 15 oktober tlm 31 januari
hazen 15 oktober t/m 31 december
holenduiven 15 juli t/m 31 januari
WATERWILD
alle soorten ganzen, behalve brand,- rot
en Canadaganzen, wilde eenden (Anas
platyrhynchos) 1 sep. t/m 31 jan.
slobeenden en talingen 24 juli t/m 31 jan.
alle soorten eenden, behalve eidereenden,
bergeenden, krooneenden, zwarte zee
eenden, bruine of grote zeeëenden, gebril
de zeeenden, zaagbekken (waaronder de
nonnetjes) en ijseenden 1 sep. t/m 31 jan.
watersnippen, poelsnippen en bokjes
18 aug. t/m 31 jan.
goudplevieren 1 nov. t/m 31 dec.
meerkoeten 18 aug. t/m 31 jan.
In afwijking van het bovenstaande is
a. de jacht op goudplevieren door middel van net
ten, waarvan het gebruik geoorloofd, slechts in
de provincies Groningen, Friesland, Drente en
Noord-Holland geopend, en wel van 1 nov. t/m
31 december daaraanvolgend
b. de jacht op alle soorten ganzen door middel
van netten niet geopend
c. de jacht door middel van eendenkooien slechts
geopend op
wilde eenden, (Anas platyrhynchos), en wel
van 24 juli t/m 13 februari daaraanvolgend
slobeenden en wintertalingen, en wel van 18
augustus t/m 31 januari daaraanvolgend
smienten, pijlstaarten en zomertalingen, en wel
van 1 sept, tlm 31 jan. daaraanvolgend.
Axel 14 augustus 1964
De burgemeester der gemeente,
M. L. M. IJsebaert, wnd.
