Iets over de Geschiedenis van Axel
Economische samenwerking
Huidverzorging
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1964
78e Jaargang, no. 19
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCM-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummer» 10
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 171
Buitenland 2,
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktte en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: K) cent per
Bij kontrakten belangrijke red uk de.
Ingelanden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertenüën 1-5 regels ƒ1.-
iedere regel meer 12 cent extra.
(XXXV)
De Afscheiding.
In de dertigerjaren zou ook in Axel de af-
soheuring van de Ned. Herv. Kerk, evenals
in het gehele land, vele gemoederen in be
roering brengen. Koning Willem I zou ook in
Nederland evenals in België tegenkanting
krijgen door ook in de Kerk alles te willen
regelen. Hij regeerde bij voorkeur bij Konink
lijke Besluiten, was vasthoudend tot koppig
toe.
In 1816 had de Koning de Binding der
Herv. Kerk aan het Algemeen Reglement be
volen en vastgesteld. Op 13 oktober 1834
ondertekende de Kerkeraad der Nederduitsch
Hervormde Kerk, daar deze zich aan over
treding van de artikelen 28 en 29 der Kerken
orde van Dordrecht (1619) en wederkerig tot
Gods Woord-en de Formulieren van Eenheid
schuldig maakte, zoals in de Akte werd ver
meld.
Wanneer we in het Notulenboek van de
Kerkeraadsvergaderingen der Ned. Herv.
Kerk te Axel 1795 - 1822 bladeren, lezen we,
dat het verzet tegen het Reglement in Axel al
begon in 1818. Reeds 12 november 1818 is
een schrijven binnengekomen van het Provin
ciaal Kerkbestuur, dat, terwijl de gekozen en
zittende Kerkeraadsleden, uitgezonderd de
predikant Wesseling en ouderling Jannis de
Zutter de vragen, te doen bij de voorbereiding
voor het Avondmaal staande aan te horen,
niet hebben willen gehoorzamen, deze zullen
niet kunnen bevestigd worden of ook de in
funktie wezenden. Dit was het begin der twee
dracht. Onder de genoemden komen namen
voor, die nu geheel verdwenen zijn, o.a. de
Pree, Schuppens, Beaufort, Kurvink.
Predikant Wesseling en ouderling de Zut
ter worden geauthoriseerd en aangeschreven
om bijgestaan door de heer C. Meeuwse, lid
van het Classikaal bestuur van IJzendijke en
de predikant van Hoek, zodanige personen
te verkiezen om de opengevallen plaatsen in
de Kerkeraad te verkiezen en deze te bevesti
gen.
Van nu af kwam het verzet. Juni 1821 ver
klaarden Willem Vinke in Beoostenblij en
Christiaan van de Wege en Pieter de Koeyer
bij het huisbezoek, zich niet meer te rekenen
als tot de gemeente te behoren en in oktober
zeide Cornelis de Blaay, dat, zolang de
muiterij in de Kerk plaats had, hij met het
Avondmaal en het huisbezoek niet te doen
had.
Juni 1822 gaf de Praeses (ds. Wesseling)
aan de vergadering kennis, dat een zekere
Vijgeboom een geheel onwettige oefening had
gehouden ten huize van P. Marijs op zondag,
16 dezer en ten huize van L. de Regt op
18 dezer en proponeert, dat daarvan aan het
Klassikaal en Provinciaal Kerkbestuur zoude
kennis gegeven worden en communiceert te
vens, dat hij, Praeses dadelijk, maandag
morgen aan den Vrederechter, de heer Pre
sident. Burgemeester hiervan had kennis ge
geven en verzocht om de tussenkomst der
Burgerlijke authoriteit tot wering van zulke
onwettige bijeenkomsten. Zie ook Tot een
naam en tot een Lof, uitgegeven door de
Geref. Kerk ten jare 1938.
Er komen bij de Kerkeraad te'kens aanvra
gen om uitschakeling uit het lidmatenregister,
die voor notificatie moeten worden aangeno
men. De in 1823 benoemde ouderlingen wei
geren dit ambt te aanvaardden, waarna een
brief wordt geschreven aan het Klassikaal Be
stuur waarin gevraagd wordt hoe te handelen.
Ook wordt de invloed van Vijgeboom ver
ondersteld. De beweging van Vijgeboom gaat
verslappen en er keren leden in de Kerk terug.
Dan vertrekt ds. Wesseling naar Katsen ds.
Borsboom treedt in z'ijn plaats. We zien ook
P. Marijs weer als diaken in de Ned. Herv.
Kerk optreden. Waren er eerst bijeenkomsten
gehouden in schuren of op schepen, waarbij
boetes door den vrederechter werden geheven
154,- en 230,- later omstreeks 1840
kwam er meer vrijheid en werden later de Chr.
Afgescheiden Gemeenten gesticht. De Kerken
onder het Kruis, welke in 1869 zijn verenigd
met de Chr. Afgescheiden Kerk vormden later
de Gereformeerde Gemeenten.
Een kerkgebouw verrees in de Kerkdreef,
een rechthoekig eenvoudig gebouw, op de
plaats, waar nu de Geref. Kerk (Vrijgemaakt)
staat, (1841). In het jaar 1887 werd in de
Ned. Herv. Kerk als dienaar des Woords
beroepen Ds F. W. J. Wolf van Odijk, die
de beroeping aannam. Maar de Classis van
Wijk hij Duurstede en ook die van IJzendijke
weigerden de aanneming van dit beroep naar
Axel van Ds Wolf goed te keuren. De ouder
lingen en diaken, die Ds Wolf wilden volgen,
werden door het Klassikaal bestuur van
IJzendijke uit hun ambt ontslagen en zo was
de Doleantie (van Dolere klagen) in Axel
begonnen. Een kerkgebouw stichtten de Do
lerenden, waar de Chr. Landbouwschool heeft
gestaan. De Afgescheiden kerk werd later
kerk A en de Dolerende kerk werd kerk B
genoemd. In 1913 werden de 2 kerken ver
enigd tot de Geref. Kerk te Axel, wier kerk
gebouw werd de verbouwde kerk in de Kerk
dreef, tot zij later in 2 kerken gesplitst werd,
n.l. de Geref. Kerk, onderhoudende art. 31
Dordse Kerkenorde en de Geref. Synodale
Kerk, wier kerkgebouw gevestigd werd in de
Pironstraat.
20 Januari 1860 werd een huis, in de
Weststraat vroeger ingericht tot smederij, en
daarna verbouwd tot 2 woonhuizen, toebeho
rende aan de erfgenamen van Jacob van 't Hof
verkocht aan Maarten van Dixhoorn. 29 Mei
1895 was een der huizen ingericht als kerk
gebouw en februari 1910 werd dit gebouw
verkocht aan F. van Hoeve, optredende en
handelende voor de Geref. Gemeente te Axel.
Hier te Axel had ook gepredikt Ds. Bakker,
waarom het kerkgebouw der Geref. Gemeente
ook wel genoemd werd het Bakkerskerkje.
Later is hier gekomen een uit- en inwendig
mooi kerkgebouw. In de triologie Land
verhuizers vertelt P. J. Risseeuw over de lot
gevallen van de wegens gebrek en om het
geloof uitgewekenen, die het stadje Holland
stichtten in de wouden van Michigan of de
meer gegoeden, die het stadje Pella stichtten
op de prairiegronden en daar onderhielden de
Preformed Church (Hervormde Kerk) en de
daarvan afgesplitste Christian Preformed
Church.
De Jonge.
noodzakelijk voor de Middenstand
Wil het Midden- en Kleinbedrijf zich in
de toekomst kunnen handhaven, dan zal
het zijn kracht, meer dan tot nu toe is ge
beurd, moeten zoeken in samenwerking.
Samenwerking op ekonomisch terrein is
mogelijk in velerlei vorm en op verschillend
terrein.
Ekonomische samenwerking moet dan
ook niet beperkt blijven tot de klassieke
vormen van samenwerking, zoals inkoop-
kombinaties e.d., doch men zal ook moeten
streven naar meer moderne uitingen van
samengaan, zelfs over de branche-grenzen
heen. Gelukkig zijn er al enige initiatieven
genomen en zelfs gerealiseerd. Hierbij
attenderen wij op het winkelcentrum ,,De
Crabbehof" te Dordrecht, een belangrijk
initiatief van een aantal Dordtse midden
standers, en op de Maatschappij tot ex
ploitatie van het Zeebad Breskens. Bres-
kens, dat industrie-arm is geworden, wil
door het aantrekken van toeristen men
is daarin al voor een goed deel geslaagd
een nieuwe bron van inkomsten opbouwen.
Niettegenstaande deze resultaten menen
wij er goed aan te doen, aan ekonomische
samenwerking in het midden- en klein
bedrijf enige aandacht te besteden. Wel
licht ter overtuiging van een aantal twijfe
laars.
Wij stellen hierbij nadrukkelijk voorop,
dat wij geen enkele vorm van samenwer
king in het bijzonder aanbevelen. Iedere
geinteresseerde ondernemer zal er goed
aan doen, nauwgezet na te gaan, met in
schakeling van deskundigen, die hij bij zijn
organisatie en/of de rijksmiddenstands-
voorlichtingsdienst kan vinden, wat in zijn
geval de beste oplossing zou kunnen zijn.
Uiteraard blijft nadien de verantwoorde
lijke beslissing altijd aan de ondernemer
voorbehouden. Overwegingen met betrek
king tot het geheel of gedeeltelijk prijs
geven van zijn zelfstandigheid zullen bij
het nemen van een beslissing zeker een be
langrijke rol moeten spelen.
Wij menen dat, voor zover ekonomische
samenwerking leidt tot handhaving en
verbetering van de positie van de midden
stand in het algemeen en van de betrokken
ondernemer in het bijzonder, men positief
kan staan tegenover ekonomische samen
werking.
Wij hebben eens gelezen dat ekono
mische samenwerking is begonnen tijdens
de crisis van de dertiger jaren. Het is dus
ook hier, zoals bij zovele andere zaken,
dat bijzondere (nood-) omstandigheden
dwingen tot prestaties, die voordien voor
onmogelijk werden gehouden. Er is nu
weliswaar geen sprake van een crisistijd,
doch wèl moet er op worden gewezen dat
de tijd van sleur en afwachten voorbij is.
De middenstand zal, door velen is daar
op al gewezen, alle zeilen moeten bijzetten
om geen terrein te verliezen. Op de ont
wikkelingen in de laatste jaren behoeven
we hierbij niet in te gaan. Die zijn aan
iedere ondernemer, ook in het midden- en
kleinbedrijf, bekend.
Doel
Het doel van ekonomische samenwer
king is, het verkrijgen van ekonomische
voordelen voor de samenwerkende onder
nemers. Oorspronkelijk ging het er om, de
konkurrentie van de middenstands-onder
nemers t.o.v. de andere bedrijfsvorm te
behouden en/of te versterken. Nadien werd
ekonomische samenwerking ook aange
gaan tot verbetering van de bedrijfsresul
taten van de individuele ondernemer. Al
samenwerkende kan men grotere projekten
onder handen nemen zonder dat men zijn
zelfstandigheid geheel prijs geeft.
Hoe samenwerken
Zoals hiervoor reeds vermeld, kan er op
verschillend gebied en in velerlei vorm
worden samengewerkt. Bijvoorbeeld op t
terrein van de inkoop, de verkoop, de pro-
duktie, de reklame, de financiering, enz.
Het zou ons te ver voeren, op ieder van
deze vormen uitvoerig in te gaan. Boven
dien zijn er voor belangstellende onder
nemers mogelijkheden genoeg om de ge
wenste voorlichting te verkrijgen. In het
algemeen stellen wij, dat het voor iedere
ondernemer, zowel in de detailhandel als
het ambacht en de dienstverlenende sek-
tor, zonder meer duidelijk moet zijn, dat
samenbundeling van krachten „macht"
betekent.
Bij gezamenlijke massale inkoop
kunnen lagere inkoopprijzen worden be
dongen. Gezamenlijke reklame-akties kun
nen veel grootser worden opgezet dan
individueel en daardoor meer effekt sor
teren. Gezamenlijk opereren maakt het
mogelijk, specialisten aan te trekken,
waardoor meer kans op sukses ontstaat.
Samenwerkende producenten, het is
hiervoor reeds gezegd, kunnen grotere pro
jekten onder handen nemen dan ieder van
de deelnemers afzonderlijk.
Een zeer belangrijke vorm van samen
werken willen wij niet onvermeld laten,
n.l. „bedrijfsvergelijking". Hierbij gaat het
er om, dat een aantal branche-genoten
in clubverband op geregelde tijden bijeen
komt, en dan bedrijf sekonomische erva
ringen en cijfers uitwisselt. Zo'n diskussie
is voor ieder van de deelnemers zeer leer
zaam.
'n Konklusie mag dus zijn, dat ekono
mische samenwerking het de middenstand
ondernemers mogelijk maakt de voordelen
van het grootbedrijf binnen hun bereik te
brengen zonder verlies van de voordelen
aan hun eigen bedrijfsvorm verbonden.
Samenwerkingskrediet
De rijksoverheid vindt samenwerking
belangrijk. Daarom is door haar een „kre
diet voor ekonomische samenwerking in
het leven geroepen. De garantie die de
overheid voor dit krediet geeft maakt het
mogelijk dat samenwerkende ondernemers
een meer rationele bedrijfsopzet kunnen
financieren. Dit samenwerkingskrediet kan
zowel dienen voor financiering van inves
teringen (b.v. aanschaffing van machines,
uitbreiding van bedrijfsruimte etc.) als
voor het verstrekken van bedrijfskapitaal
(b.v. ter financiering van voorraden en
vorderingen). De kredietverstrekking moet
in een redelijke verhouding staan tot het
door de aanvragers reeds in hun onder
nemingen geinvesteerde eigen of op lange
termijn aangetrokken vreemd geld. Enig
kapitaal moet dus reeds ter beschikking
staan, hetgeen dan kan dienen tot deel
name in de financiering of tot het stellen
van zekerheid. Aan het „ekonomisch sa
menwerkingskrediet" is geen limiet gesteld.
De looptijd bedraagt maximaal 10 jaar.
De gebruikelijke debetrente en omzetpro-
visie worden aan de kredietnemers in
rekening gebracht. Het krediet kan bij een
van de kantoren van de Nederlandsche
Middenstandsbank N.V. worden aange
vraagd. De gekozen vorm van samenwer
king moet tevoren door de Minister van
Ekonomische Zaken zijn goedgekeurd.
Dit overzicht is niet volledig. Het bevat
echter voldoende gegevens voor een eerste
gedachtenbepaling.
zacht-zuiver-gezond
Puistjes drogen in met Purolpoeder
„Ophouden met roken
is ook gevaarlijk"
Prof. dr. Querido (P. v. d. A.) direc
teur van de G.G. en G.D. te Amsterdam
heeft een waarschuwing laten horen te
gen aktiviteiten die rokers ertoe moeten
brengen met Hun gewoonte te breken.
„Zullen de piensen die met roken op
houden niet komen tot andere vormen
van verslavingen welke schadelijker zijn?
Prof. Querido liet zijn waarschuwing
horen in de Eerste Kamer bij de behan
deling van de begroting van sociale zaken
en volksgezondheid. In tegenstelling tot
de heer Schipper (A.R.) had de Amster
damse hoogleraar weinig waardering voor
de aktie tegen het roken. Hij noemde het
onzedelijk dat door een belastingverhoging
geprobeerd wordt het roken van sigaret
ten te verminderen. „Roken is nog de zin-
delijkste van alle menselijke ondeugden.
Het bergt niet in zich de schadelijke ge
volgen van drankmisbruik van goklust en
van seksuele uitspattingen", aldus prof.
Querido.
De sleutel van het probleem, aldus de
hoogleraar, is een wetenschappelijk on
derzoek met het doel de schadelijke stof
fen uit de sigaret op te sporen en deze te
verwijderen.
De heer Kranenburg (C.H.U.) vroeg
aan de staatssecretaris meer de aandacht
te vestigen op verstandig roken.
7e Nationale Wedstrijd
In het kader van de 19e Internationale
Huishoudbeurs te Amsterdam wordt de 7e
Nationele wedstrijd Vrijetijdsbesteding ge
houden. Uit alle delen van ons land meld
de zich reeds een groot aantal deelnemers.
Gezien het feit, dat de Huishoudbeurs
eerst begin mei wordt gehouden, is de
aanmeldingstermijn dit jaar veel groter
dan anders. Men kan zich derhalve nog
steeds opgeven bij het sekretariaat van de
Huishoudbeurs Gerrit v. d. Veenstr. 94,
tel. 72 53 76 te Amsterdam. Inschrijvings
formulieren worden dan meteen toege
stuurd.
Deelname is mogelijk in diverse katego-
rieën als hout, metaal, vrouwelijke hand
werken. schilderwerk, fotografie, e.d.
AXELSE COURANT
