BEHANDELING BEGROTINGEN 1964
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 7 DECEMBER 1963
78e Jaargang No. 10
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155- 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C VINK
MET ALGEMENE BESCHOUWINGEN;
Voorstel tot het vaststellen van de Gemeentebegroting met de le wijziging, de
Bedrijfsbegrotingen en de Begroting van de Sportstichting Axel, alle betreffende het
Dienstjaar 1964, goedkeuring van de Begroting van de Gemeentelijke Instelling
voor Sociale Zaken voor het Dienstjaar 1964 en beslissing op de ingekomen ver
zoeken om subsidie.
Wel is de C.H.-fraktie er van overtuigd, dat het
dagelijks bestuur dezer gemeente in het laatste jaar
erg aktief is geweest, en dan zouden wij op ver
schillende punten kunnen wijzen, maar ik geloof
dat het in t belang van de gemeente beter is, om
daar thans ons niet over uit te laten.
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent.
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
Buitenland 2,—.
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
Bi] kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertentiën 1-5 regels 1,-
iedere regel meer 12 cent extra.
De burgemeester gaf het woord aan de voor
zitters van de verschillende frakties tot het houden
van algemene beschouwingen.
De heer P. J. VAN BENDEGEM (C.H.U.)
Mijnheer de Voorzitter,
Ik geloof dat het momenteel niet de gelegenheid
is om lange algemene beschouwingen te houden.
En wel omdat er steeds veranderingen plaats heb
ben in het beleid van de thans zittende regering.
Nu hebben wij als gemeente vanzelfsprekend hier
mede veel te maken, laat ons maar eens denken aan
de investeringswet, daar het nog maar enkele we
ken geleden is, dat er investeringsbeperkingen zijn
aangekondigd.
Om zulk een reden moet natuurlijk ook de ge
meente zijn houding wijzigen. Evenzo gaat het met
de z.g.n. verfijningen. Omdat een gemeente met al
deze faktoren rekening heeft te houden, vinden wij
het wel jammer dat op deze wijze B. en W. in hun
a'ktiviteit worden afgeremd.
Voorzitter wij weten dat er heel wat is voor
bereid en als dit niet gerealiseerd kan worden dan
mogen wij B. en W. geen verwijt maken.
Zo wordt aan de ene kant de gemeente tot een
woongemeente verklaart, terwijl langs de andere
kant woningbouw enz. worden afgeremd. Zodoen
de verkeert U thans in een zeer moeilijke positie
die niet te benijden valt. Vooral wij als insiders,
weten veel te goed wat er al op touw gezet is en
bezig is uitgewerkt te worden en U wordt maar
steeds afgeremd. Ik hoop dat ook elke buitenstaan
der dit zal willen begrijpen. Enfin i'k zou zeggen
hierover voorlopig genoeg.
Wel wil ik het nu nog hebben over enkele details
kwesties.
Allereerst dan over de Centrale Dienst. Het is U
als gemeentebestuur wel bekend hoe wij als C.H.-
fraktie hierover denken. Altijd hebben wij gepleit
voor een eigen dienst en dit vooral omdat wij hier
voor onze gemeente voordeel in zien. Maar dit is
nu ook wederom zó, in verband met de toekomstige
herindeling van de gemeenten. Niets is hiervan nog
zeker, en hoe lang dit nog wel kan duren is even
min bekend. Daarom hebben wij momenteel het
standpunt ingenomen dat wij nog vijf jaren bij de
oude dienst zullen blijven, natuurlijk zonder Terneu-
zen, die al is uitgetreden, en wanneer dan na die
tijd de herindeling maar vaste vorm heeft aangeno
men, dan zullen wij zien wat het beste is voor
onze gemeente, hetzij een eigen dienst, of een dienst
met enkele andere aangesloten gemeenten. Doch dit
alles is nu van later orde.
Voor wat het openluchttheater betreft, ons stand
punt als C.H.-fraktie is, dat als een gemeente nu
éénmaal wat heeft zij dit niet zomaar uit handen
mag geven, want dit betekent toch eigenlijk de klok
terugzetten. En hoeveel gemeenten zouden niet wat
blij zijn als ze zulk een gelegenheid hadden. Iets
anders is moet hieraan het volle bedrag op één jaar
besteed worden. Ik geloof dat het beter is, dit ge
leidelijk te doen en het bedrag te verdelen over
enkele jaren. Zeer jammer is het dat dit openlucht
theater zo onderkomen is. Het ziet er nu onmogelijk
uit. Gaarne zagen wij dan ook dat B. en W. hier
aan wat meer aandacht schonk. Niet direkt be
doelende als een verwijt, maar als een vinger
wijzing.
Laat B. en W. op dit terrein eens wat meer sti
mulerend weiken, wat wij daarmede bedoelen is U
wel bekend.
Veel details zouden nog besproken kunnen wor
den, maar in verband met de in de lucht hangende
politiek van deze regering, vinden wij het ver
standiger om daar thans niet teveel over te spre
ken.
Tenslotte willen wij als C.H.-fraktie tot B. en W.
zeggen, spring zo voorzichtig mogelijk met de
financiën om, en dan zal blijken dat het voor het
komende jaar nog wel moeilijk zal zijn om de
eindjes bij elkaar te houden.
Voorzitter het gemeentebestuur voor het komen
de jaar sterkte toegewenst en Gods onmisbare Ze
gen. Hierbij willen wij het op 't ogenblik laten.
Mocht echter blijken dat wij aan de hand van de
besprekingen ergens dieper op in moeten gaan, dan
zullen wij dit doen.
De heer D. J. OGGEL (G.P.V.)
Mijnheer de Voorzitter,
We genieten het voorrecht te leven in een ge
ordende samenleving. In ons Nederlands staats
bestel is aan de gemeenteraad opgedragen het be
stuur der gemeente, zodat zij beslist over de gang
van zaken in die gemeente en zij de ontwikkeling
daarvan kan bepalen. Hieruit blijkt de verantwoor
delijke taak die de gemeenteraad in haar geheel
en elk lid in het bijzonder in dezen draagt.
Om de bestuurstaak goed te kunnen uitvoeren
moet er een goede harmonie heersen tussen de ge
meenteraad en het college van Burgemeester en
Wethouders, waarvan de Burgemeester als hoofd
van de gemeenteraad voorzitter is. Ontbreekt deze
harmonie, dan stagneert het werk, hetgeen tot
schade strekt van de gemeente, voor wier welzijn
we onder ede hebben beloofd ons te zullen inzet
ten.
Nu we de gemeentebegroting voor het nieuwe
jaar gaan behandelen, dienen we ons op deze sa
menwerking te oriënteren. We moeten ons afvra
gen of de samenwerking goed is, of we ieder per
soonlijk trachten een positieve bijdrage voor onze
gezamenlijke taak te leveren, of we onze kritiek
(zo die er is) op de juiste wijze uitbrengen, of we
ons steeds het standpunt van een mede-raadslid
trachten in te denken en dit bij gebleken juistheid
ook steunen. Dit alles in het belang der gemeente
en de goede verhoudingen onderling.
Nu we een jaar in zee zijn met het college van
B. en W. in haar nieuwe samenstelling, kunnen we
zien hoe het beleid zich aftekent.
Toen vorig jaar de Prot. Chr. plaats in het col
lege moest verdwijnen, vragen wij ons af in hoe
verre het tot dusver gevoerde beleid zou worden
omgebogen. Gebleken is echter dat het beleid van
het vorige college wordt doorgetrokken en er doe
men uit de nieuw-gevormde meerderheidsgroep in
feite geen nieuwe aspekten op. De reden waarom
sommige groepen zozeer gekant waren tegen een
Prot. Chr. wethoudersplaats is niet duidelijk ge
worden.
Dat B. en W. de aktiviteiten van Christelijke
zijde steunt, zoals het bijzonder onderwijs, de be
jaardenzorg, de bibliotheek en leeszaal en andere
objekten, stemt ons dankbaar. We vertrouwen dat
het college op deze Vieg zal voortgaan, ongeacht
de kring waaruit initiatieven voortkomen.
Een punt dat onze waakzaamheid vordert is de
kwestie dat de door de raad goedgekeurde kinder
vermakelijkheden niet gaan uitdijen tot een komplete
kermis. We vertrouwen dat B. en W. (in t bij
zonder „B" als hoofd der politie) deze zaak goed
in de hand zal houden.
Wat de verbetering van het woon- en leefklimaat
betreft, zijn we B. en W. dankbaar dat zij, in
overeenstemming met het gevoelen van de raad,
in dezen zeer vooruitstrevend is en zoveel mogelijk
rekening houdt met de wensen die in de raad wor
den geuit. De aanleg van uitbreidingsplan-oost,
de plannen voor west, de verbetering der straten
en pleinen (die over 't algemeen zeer geslaagd mag
heten), verbeteren ten zeerste het aanzien van Axel
als woongemeente en ook als centrale koopge
meente. De middenstanders dragen ook het hunne
bij en zo is er een goed samenspel, hetgeen tot
uiting komt op de zaterdagen en de Belgische
feestdagen. Een aktieve middenstand samen met
een aktief gemeentebestuur moet tot sukses leiden.
Blijven we dit steeds bevorderen
De mededeling van B. en W. dat de sanering
van de Oudewijk zoveel mogelijk versneld zal
worden, heeft mijn volle instemming. Ook de in
stelling van het Grondbedrijf en de prima opzet
daarvan. Dit. alsmede de uitbreiding van het Gas
bedrijf, kan ik zien als vruchten van de indertijd
doorgevoerde reorganisatie, waardoor een goede
basis werd verkregen, zodat de ontwikkeling ten
zeerste wordt bevorderd.
KRITIEK.
Op een bepaald punt echter acht ik het beleid
van B. en W. kortzichtig, n.l. de voortdurende
weigering om woningen te bouwen op Zoute-Spui.
We trachten inwoners van buiten onze gemeente
aan te trekken, doch jonge gezinnen die uit onze
gemeente stammen werden naar een nabuurgemeen
te gedreven. Men kan de ontwikkeling van Zoute-
Spui idieël en materieël bezien. In idieël opzicht
stel ik dat er mogelijkheid moet zijn om de mensen
te laten wonen waar ze dit verkiezen, indien dit
mogelijk is. Dat er geschermd wordt met een niet-
goedgekeurd uitbreidingsplan kan ik niet accep
teren, want wat is er gedaan om die goedkeuring
te krijgen En toen het plan voor de kom van
Axel nog niet was goedgekeurd, werd er toch ge
bouwd. Wat op de ene plaats kan, is ook op de
andere mogelijk. Materieël gezien is Zoute-Spui
een wijk die levenskrachtig is, waar bepaalde in
vesteringen zijn gedaan ten behoeve der samen
leving en waar sinds lang een bepaalde samenle
ving bestaat. Hiervoor draagt momenteel Axel de
verantwoording en deze mogen we niet verwaar
lozen. De samenstelling van het college van B. en
W. gaf reeds de zekerheid dat ook in dezen het
oude beleid zou worden voortgezet, tot schade van
Axel. Het is te vrezen dat het einde de last zal
brengen, doch dit is dan zeker niet onverdiend.
Voorzichtigheid is geboden op het gebied van
de overname van particuliere verantwoordelijk
heden door de gemeente. We dienen in dezen niet
te ver te gaan en moeten bij onze maatregelen het
partikulier initiatief blijven stimuleren. Een ver
enigingsbestuur dat bijv. geen financieële verant
woordelijkheid meer draagt zal uiteindelijk haar
spankracht verliezen. We dienen in dezen het juiste
midden te zoeken, op de wijze dat de verenigingen
hun verantwoordelijkheidsbesef niet verliezen.
De aanleg van de invalsweg Kanaalkade met de
reconstructie van de Buthdijk verhogen het aanzien
van Axel in niet geringe mate. Echter laat ver
betering van de weg AxelTerneuzen nog steeds
op zich wachten. De Nieuwendijk komt eerlang
aan de beurt, doch hoe staat het met het verdere
gedeelte van deze weg Zijn B. en W. in dezen
steeds diligent Deze vraag geldt ook de weg
via Kijkuit naar Hulst. Hier is zelfs nog geen
sprake van een fietspad. De gevaren op deze weg
zijn niet denkbeeldig.
Grote werken zijn in uitvoering of komen binnen
kort aan de beurt. We mogen ook kleinere dingen
niet uit het oog verliezen en zo heb ik met vol
doening kennis genomen van de belofte van de wet
houder van Openbare Werken dat de graven op
de Algemene Begraafplaats zullen worden opge
knapt. Dit is hard nodig, vanwege de vele verzak
kingen die zich voordoen.
DE MIDDELEN.
llit de begroting blijkt dat de Financieële Ver
houdingswet - 1960 voor Axel niet veel soulaas
biedt, hetgeen B. en W. ook opmerken. In ons
huidig staatsbestel dragen de gemeenten een grote
verantwoording als overheid, doch zij beschikken
slechts over een geringe overheidsmacht.
De verantwoordelijkheid betreft de vele taken die
de gemeente heeft, doch de economische macht die
zij bezitten komt voor een groot deel uit in de
financieringsbronnen die beschikbaar zijn, voor de
vervulling van die taken. Daarbij is de uitkering
uit het Gemeentefonds de voornaamste bron. Daar
naast staat het eigen belastinggebied der gemeente,
dat echter, volgens drs. de Mast in zijn prae-advies,
in hoofdzaak moet dienen als reserve voor voor
zieningen die het normale patroon te boven gaan.
De plannen tot verruiming van het gemeentelijk
belastinggebied zijn in voorbereiding, doch we die
nen waakzaam te zijn dat de gemeentelijke reserves
niet in al te grote mate worden aangesproken, ter
aanvulling van hetgeen noodzakerlijkerwijze uit het
gemeentefonds moet komen. Om een noodzakelijk
voorzieningspeil te handhaven, dienen we dus aan
te dringen op een stijgende bijdrage uit dit fonds,
mede ook ter oorzake van de stijging der lonen en
materiaalprijzen.
Al is de begroting sluitend, dit is slechts ver
kregen op kunstmatige wijze, gezien de uitgaven
die in de le wijziging dezer begroting zijn geraamd.
De stijging der lonen en materiaalprijzen is hierin
niet verwerkt. We zullen dus moeten uitzien naar
rationeler werkmethoden, waarvan de aanschaf van
de nieuwe graafmachine het begin is. We moeten
gebruik maken van nieuwe mechanische vindingen,
doch de afschrijvingstermijn der machines niet al
te lang maken. Steeds komt er wat nieuws op de
markt en dan moet er gelegenheid zijn om te ver
vangen. Naar ik vertrouw zal B. en W. in deze
geest handelen.
Naast automatisering, vrees ik dat we genood
zaakt zullen zijn om in de nabije toekomst ons ge
meentelijk belanstinggebied uit te breiden. Dit is
pijnlijk, doch als de noodzaak aanwezig is, blijft
er geen keus.
In bepaalde gevallen kunnen we genoodzaakt zijn
de uitvoering van bepaalde werken te temporiseren
of uit te stellen. We dienen alles reëel te bezien.
Voor verantwoorde beslissingen zal ik gaarne
mijn steun geven aan de voorstellen van B. en W.
daar ik weet dat dit college met al haar kracht, ja
soms boven haar kracht, werkt om het voorzienings
peil van Axel uit te breiden. We dienen ons niet
van de wijs te laten brengen door plannen (bijv. de
samenvoeging der gemeenten) die in feite niet reëel
zijn, doch ons te richten op een toekomst voor Axel
als woon- en koopcentrum, als industrie- en kanaal-
havengemeente, als gemeente waar landbouw en
handel een belangrijke plaats innemen. In de ko
mende tijd dienen we waakzaam en arbeidzaam te
zijn, in onze verantwoordelijke taak.
Zo staan we weer voor een nieuw jaar. De tijd
is dreigend en ernstig Twee recente moorden op
staatshoofden, aardbevingen, oorlogen en vele an
dere rampen moeten we zien als tekenen van deze
tijd. Welke houding dien wij, ook de overheid, oök
de gemeentelijke overheid, aan te nemen Gods
Woord geeft het antwoord, n.l. gerechtigheid te
oefenen, de zwakke en hulpbehoevende te be
schermen en ons niet te laten meevoeren door de
geest van de tijd het materialisme. Mijn streven
is om het gemeentebeleid naar deze lijnen te rich
ten, in de hoop dat God Zijn Zegen over onze
gemeente zal gebieden.
De heer J. C. VAN LUIJK (A.R. en S.G.P.)
Mijnheer de Voorzitter,
Ons wordt de gelegenheid geboden om niet strin
gent de aandacht te bepalen op de inhoud van dit
agendapunt, n.l. de vaststelling van de onderschei
dene begrotingen voor het jaar, dat komende is.
Wij kunnen ook ons oordeel uitspreken over het
geen in dit, welhaast voorbije jaar door ons als
Raad is gedaan en de wijze waarop door B. en W.
het beleid in onze gemeente is gevoerd. Met groot
enthousiasme werd dit jaar door ons begonnen. Na
veel en moeizaam voorbereidend werk kon de Raad
zijn goedkeuring hechten aan de vaststelling van
een „Gemeenschappelijke regeling Kanaalschap
Zeeuws Vlaanderen" met de gemeenten Sas van
Gent en Westdorpe. Dit in verband met de gunstige
perspectieven, die de verbreding en verdieping van
het Kanaal TerneuzenGent voor de verdere in
dustriële ontwikkeling van de 'kanaal-zóne bood.
Tevergeefs was alle arbeid geweest en de te
leurstelling en verontwaardiging waren groot, toen
kort daarop de onthouding van goedkeuring door
G.S, op dit besluit bekend werd.
Of ons beroep op de Kroon, ter vernietiging
van dit G.S.-besluit, ons nog enig soulaas zal bie
den voor hetgeen wij ten deze begeren, is nog
onzeker.
De wijze waarop door B. en W. in deze zaak
het beleid is gevoerd, verdient alle lof.
Een andere zaak, die wel een causaal verband
met het vorige had, was het ons bekend worden
van de plannen van G.S. betreffende de herindeling
der gemeenten in Zeeuws Vlaanderen. Deze zaak
is nog in het beginstadium en de onzekerheid over
het vervolg is nergens groter dan hier. Wat de
meningen over dit plan binnen onze Raad betreft,
kan hier wellicht gesproken worden van een „Ca
pita tot Census", al bedoel ik dit niet strikt per
soonlijk.
Een scherper verzet tegen deze plannen ware mij
welkom geweest. Eén ding staat voor mij vast.
Als deze operatie, door de Middelburgse chirur
gen ingedacht, tot uitvoering moet worden ge
bracht, is het leven van de patiënt Axel wel
gewaarborgd, maar kan een gedeeltelijke, zo niet
gehele invaliditeit van haar worden gevreesd.
Van de vele voorstellen die, voorzien van prae-
adviezen door B. en W. in het verdere verloop van
dit jaar aan de Raad worden voorgelegd, was voor
90% en meer het eindpunt„Zonder hoofdelijke
stemming aangenomen".
Als ik hierbij voeg hoe thans het aanzien van
onze gemeente is, in verschil met 5 a 6 jaar ge
leden, dan kan en mag, wat het beleid van B. en
W. betreft, en dan in schoolcijfers uitgedrukt, een
8 of 9 niet worden onthouden. Hiervoor komt U
dan ook de dank van ons als raadsleden toe.
Gaarne wil ik nu, zij het zeer kort, enkele dingen
zeggen over de aanbiedingsbrief die de ons aange
boden primitieve begroting voor 1964 vergezelde,
le. Hierin wordt gezegd, dat de raming der uit
gaven tot het uiterste is beperkt. In verband
hiermede zegt U, en dat bi] herhaling, dat de
Financiële Verhoudingswet 1960 voor Axel
niet het minste soulaas biedt. Ik vraag me toch
af Meneer de Voorzitter, of deze uitdrukking
niet te hard is.
2e. Bij de passage over de woningbouw, spreekt U
de hoop uit voor een aanmerkelijke verhoging
van het bouwvolume ter verlichting van de
heersende woningnood, welke dit jaar zo on
rustbarend is toegenomen. Zou, wat het laatste
betreft, hier een uitdrukking gebezigd zijn, die
essentieël is
Dan wil het mij voorkomen, dat de meerdere
toewijzing van bouwvolume zou worden ver
kregen door rationeler bouwmethoden. Hoe
moet hier in dit verband het woord rationeler
worden geïnterpreteerd Gaat dit bi] deze
bouwmethode ten koste van het volume der
woning, of wel ook ten koste van de kwaliteit
der woning of van beide. Beide zaken die ik
hier noem, kunnen met enige moeite in het
begrip „rationeler" bouwen worden ingepast,
maar zijn voor mij verwerpelijk.
3e. Ik schaar mij aan Uw zijde, bij het uitspreken
der teleurstelling over het wegblijven van de
realisering van de plannen voor de bouw van
een nieuwe lagere technische school, maar even
zeer teleurgesteld ben ik door het afwijzen
door dezelfde Minister van de plannen tot het
vestigen van een Chr. H.B.S. in onze gemeen
te.
Wat de begroting voor 1964 betreft, kan ik vol
staan met te zeggen, dat de A.R.-fraktie deze glo
baal gezien kan aanvaarden. Bij afzonderlijke be
handeling van onderscheidene posten, door voor
stellen van B. en W. bij de uitvoering van deze
begroting, blijft er altijd nog ruimte om hierover
te onderhandelen.
Meneer de Voorzitter. Ik moge nog eenmaal te
rugkeren tot de aanbiedingsbrief nu enkel en alleen
om als A.R.-fraktie aan te sluiten bij haar laatste
passage n.l. de wens, dat wij onder Gods onmisbare
Zegen en in harmonieuze samenwerking met B. en
W. de gemeente Axel in 1964 mogen besturen en
leiden naar een betere toekomst.
(Zie vervolg pagina 2)
