Eerste paal
voor eerste flatgebouw ging de grond in.
Over de bewoners van het kasteel van Axel.
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 12 OKTOBER 1963
8e Jaargang No. 2
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent.
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
Buitenland 2,
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie en AdministratieAxel, Markt 12, tel. 0 1155-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
Bi] kontrakten belangrijke red uk tie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertentiën 1-5 regels lr-
iedere regel «eer 12 cent extra.
Alhoewel het heien van palen vakwerk is,
en voor zover ons bekend wel een vakwerk
dat weinig verwantschap heeft met het „vak"
van burgemeester, kunnen wij ons toch wel
voorstellen dat burgemeester Van Dijke
woensdagochtend met bijzonder veel genoe
gen is opgetreden als heier voor de eerste
paal van een woningbouw-project in plan-
Oot.
Immers de heipaal die donderdagochtend
de grond in ging betekende voor Axel een
mij1 paal. Met het heien van deze paal werd
een begin gemaakt met de bouw van het
eerste f'atgebouw dat in Axel gaat verrijzen.
En niet alleen is dit het eerste f'atgebouw
maar het betekent ook weer een flinke stap
tot leniging van de ook in onze gemeente nog
steeds stijgende woningnood. Tenslotte gaat
het nu in aanbouw zijnde f'atgebouw voor
lopig de grens vormen voor de bebouwde kom
van Axel in de richting Hulst en zal straks
dus de fraaie entrée met de dubbe'e invals
weg aan de Oostzijde van Axel een nog meer
stedelijk aanzien bieden dan nu reeds het ge
val is.
Ook voor de aannemerscombinatie die deze
flat gaat bouwen was het een belangrijke dag,
want werd door de raad de bouw aanvanke
lijk opgedragen aan de fa. Hoppenbrouwers
te Bergen op Zoom, de bouw wordt thans uit
gevoerd door de n.v. „Vlaco" een pas ge
vormde aannemerscombinatie, die hiermede
haar eerste belangrijke project begint. Naast
de fa. Hoppenbrouwers maken van de Vlaco'
(Vlaamse Aannemers Combinatie) deel uit de
fa. Gebrs. v. d. Poel te Terneuzen, de fa.
Krieckaert te Hengstdijk, de fa. Christiaansen
te Oostburg en de fa. Dekkers te Roosendaal.
Direkteur van de „Vlaco" is de heer J. A.
van der Poel te Terneuzen.
Omstreeks elf uur arriveerde het college
van B en W op het bouwterrein, waar spoedig
de eerste paal door burgemeester Van Dijke,
gehuld in oliejas en helm de grond inging.
Zoals op de foto blijkt keken de beide wet
houders, de direkteur van de „Vlaco" en de
architect de heer M. Rouw allen nauwgezet
dat hier goed vakwerk werd geleverd.
Nadat de eerste paal de grond is was ge
gaan vo'gde nog een korte bijeenkomst in de
directiekeet op het bouwterrein waar nog na
dere bijzonderheden over de opzet van deze
flat en van de verdere bouwplannen in plan-
Oost werden verstrekt.
De woningwetflat waarmee nu is begonnen
zal in totaal op 60 palen komen te rusten, ter
wijl wanneer dit heiwerk gereed is nog eens
72 pa'en de grond in zullen gaan voor een
tweede te bouwen flat in de z.g. premie-sector.
De woningwetflat zal in totaal 22 wonin
gen omvatten, terwijl de iets grotere en ook
luxueuzer afgewerkte premieflat in totaal
26 wooneenheden zal bevatten. Het is de be
doeling dat deze laatste flat ook zal worden
voorzien van centrale verwarming, waarvan
de installatie dan mee in de huurprijs zal wor
den verdisconteerd. Wanneer de aanleg van
deze centrale verwarming door zal gaan, be
tekent dit evenwel een verhoging van de huur
prijs van ca. 25, - per maand, waarmede
de huurprijs voor deze premieflats zal komen
te liggen op ca. 110, - per maand.
Verwacht wordt dat onvoorziene omstan
digheden daargelaten de beide fats over ca.
9 maanden voor bewoning gereed zullen zijn.
Plan Oost is nu ondertussen geheel bouw
rijp gemaakt, straten, rioleringen enz., enz.,
alles is gereed voor de bouw van de in dit
gehele plan voorziene 620 woningen, 14 auto
boxen en 7 winkels. Kosten van het bouwrijp
maken van dit terrein vanaf de Crijnssenstraat
tot de le Verkorting 3.000.000, -
Voor de bouw van de flat die nu begonnen
is heeft men vrij vlot vergunning kunnen krij
gen omdat de kosten onder de curveprijs kon
den worden gehouden en er arbeidsbesparende
methoden bij de bouw zullen worden toege
past. Het is te hopen, dat het gemeente
bestuur er spoedig in zal slagen ook vergun
ningen te krijgen tot verdere realisering van
dit plan.
Bij het zien van de opgravingen in de wei
aan de Zuidzijde van Axel komen de vragen
op „Wie heeft daar gewoond en uit welke
familie komen de bewoners voort en wanneer
is het kasteel gebouwd
De Heren van Axel. We onderscheiden die
heren van Axel, die zich Van Axel noemden
en de latere heren van Axel, die zich Van
Gistelle of anders noemden.
In Ze'andia Ulustrata, b'z. 618 wordt ons
medegedeeld, dat in het begin der 9e eeuw
'hier leefde een zekere Godebert van Axel en
in 1201 wordt onder de Vlaamse ede'en ver
meld Filips van Axel. Hoe de opvo'ging was
van Godebert naar Filips ligt nog in het duis
ter. In die tijd leefden er ook een Maria van
Axel en een Jan van Axel. Hebben die hier
een kasteel of kasteeltje gebouwd, dan zou
Jan van Avennes in zijn twist met zijn moe
der Zwarte Margriet dit hebben kunnen
verwoesten. De laatste van dit ges'acht was
enen Filips van Axel, die in 1318 het ver
bond bezegelde tussen zijn neef van Vilain en
de Graaf en een zekere Anthonie van Axel,
en een Jan van Axel, in 1357 levende. Deze
liet vermoedelijk slechts dochters na, waarvan
een, eigenares van de helft der heerlijkheid
trouwde met Gerard van Rasseghem, heer van
Masmines terwijl de andere he'ft kwam aan
Wouter van Morslede. Zijn zoon Filips van
Morslede stierf in de laatste jaren der 14e
eeuw. Door het huwelijk van een erfdochter
uit het geslacht Masmines, die vrouwe van
Axel was, en trouwde met Boudewijn de Vos
kwam Axel aan zijn geslacht. Hun dochter
Maria bracht door huwelijk de heerlijkheid
aan Jacob van Lichtevelde, waarna het in het
bezit van het geslacht der Gistelles kwam.
Deze allen kunnen aan het kasteel gebouwd
hebben en het uitgebreid hebben of er ver
anderingen aan aangebracht hebben.
Gistelle was een plaats gelegen op het
kruispunt, waar de lijnen Brugge - Veurne
en Ostende - Tielt elkaar kruisen. Wij'en Mr
P. Dieleman zegt in zijn boek over Joost van
Gistelle het volgende „Men zegt dat deze
(Gistelle) een sterkte was, opgeworpen tegen
de Noormannen of andere zeerovers en dat
een Normandisch of Deens piraat in de 10e
eeuw er landde en de sterkte overoverde. Een
afstammeling van die piraat was Ghisel-
brecht, die zich door onverschrikkenheid,
maar ook door rechtvaardigheid onderscheid
de. In 1087 was de bevolking in die streken
nog maar ruw". En verder „Gistelle deelde
al vroeg evena's Hulst in de voorrechten door
de Graaf verleend op het stuk der wolindus
trie. Daardoor werd de plaats spoedig bevolkt
en gaf reeds Robert de Vries er de naam en
het recht van Stad aan ten tijde van Wouter
van Gistelle, die met Robert de Vries naar
Jeruzalem ging en daar de bekroning van
Godfried van Bouillon bijwoonde. Het was in
de 11e eeuw. Godelieve, de vrome Keltische
kasteleines van Gistelle, werd door haar man
Bertolf van Gistelle, die, na een boetereis naar
Jeruzalem gemaakt te hebben in het k'ooster
Winox stierf, vermoord". Hij vertelt ook van
'n ridder Jan van Gictel'e die op 11 mrt. 1392
op 'n tournooimat met 50 van z'n nobe'e va
zallen uitkwam tegen Jan, ridder van Gruut-
huuse met 50 van z'n vazallen, 'n Ges'achts-
lijst van die Gistelles kunnen we wel niet op
stellen, maar als de bekendste noemen we Mer
Joost van Giste'le, de grote reiz:ger, die 'n reis
maakte naar Jeruza'em, de Sinay en Noord-
Afrika, en vandaar boekweit meebracht. Het
wapen van Zuiddorpe vertoont ook 3 boek
weitbloemen. Zijn vader Gerard van Gis
telle was gehuwd met Isabeau de Wilde,
Vrouwe van Maelstede (een heerlijkheid bij
Hulst). Hij was voorschepen en grootbaljuw
te Gent en werd door Filips zeer vereerd. In
de twisten tussen Filips de Goede en de Gen
tenaren over de zoutbe'asting had Gerard in
naam van Filips be'often gedaan, welke door
de Graaf niet gehouden werden, en kon hij
niet naar Gent terugkeren. Hij zal zich toen
wel teruggetrokken hebben op zijn kasteel
De Moere bij Zuiddorpe. Zijn zoon Joos werd
geboren in 1446 en is gestorven 17 april
1520. Deze was ook Baljuw van Hulst en
Hulsterambacht, was door Karei de Stoute tot
ridder geslagen op een van zijn ve'dtochten.
Zijn vader heeft zeker het voorvaderlijk slot
wel vergroot en mooier ingericht en in hun
tijd heeft het kasteel wel zijn grootste uitbrei
ding gekregen.
Wanneer werd het kasteel in zijn oudste vorm
gebouwd. M'sschien eind 12e en in de 13e
eeuw, terwijl het misschien in de 15 eeuw zijn
grootste omvang kreeg. We weten het niet
zeker. Maar wel zeker is het, dat het verwoest
werd en weer opnieuw opgebouwd en weer
verwoest werd. En ook tonen dat de verschil
lende stenen (de grootste moppen) en kleinere
dat aan. Wanneer het in de 12e of 13e eeuw
gebouwd mocht zijn, zal het al verwoest zijn,
toen Jan van Avennes in zijn twist met zijn
moeder Zwarte Margriet in 1248 Axel ver
woestte en verbrandde. Bij de verwoesting van
Axel in 1452 kunnen we niet veronderstellen,
dat Filips de Goede het Kasteel van zijn
gunsteling Gerard van Gistelle zal aangetast
hebben, maar kunnen de Gentenaars uit
wraak over de niet ingeloste beloften wel
enige verwoesting bedreven hebben en zeker
is het, dat in 1574, toen de Watergeuzen de
(kerk en het klooster Ter Hagen in puin de
den gaan, ook het kasteel niet gespaard heb
ben en zo kon Maurits zijn wallen opwerpen
op de p'aats, waar de ruïne van het kasteel
lag en hebben de wateren van het latere Gat
van Axe' er een laag slik over gespoeld. Wan
neer we de harde steen (een soort Zandsteen)
met profileringen, die blootkomen bezien
moeten we veronderstellen, dat er toch ook
wat gedaan werd aan de versiering van het
gebouw. Een p'attegrond of een tekening van
het gebouw hebben we niet. Op de kaart van
Van Deventer is er behalve het kastee'gebouw
ook nog een kapel en een ander gebouwtje
te zien, waarvan de fundamenten ook nog
onder de grond zitten en is er ook een gracht
Wanneer er van het Oudheidkundig Bo
demonderzoek een verslag over de opgraving
verschijnt, zullen we denkelijk wel wat meer
te weten komen. Want als er wat zijzonders
wordt opgegraven wordt het in Amersfoort
gedetermineerd en zal, zo is beloofd, een
plaatsje krijgen in de Axelse Boerenkamer.
de Jonge.
King kent, kent ook dat
heerlijke verkwikkende
gevoei, dat elk tablet
onmiddellijk geeft.
Neem King, bereid uit
het zuivere natuur
product en ga de dag
tegemoet met frisse
moed en frisse mond.
De natuurzuivere
FELLE BRAND
verwoest montagehal
van scheepswerf te Terneuzen.
In de nacht van woensdag op donderdag
tussen half twee en drie uur heeft een felle
brand een grote montagehal van de N.V. Ter-
neuzensche Scheepsbouwmaatschappij volle
dig verwoest. De hoogoplaaiende vlammen
werden bestreden met drie bluseenheden van
de Terneuzense brandweer, terwijl comman
dant C. J. van Strien omstreeks half drie zelfs
nog de assistentie inriep van de brandweer
te S'uickil.
Van de montagehal bleef weinig over dan
de muren en wat verwrongen restanten van
de staa'konstruktie. Een aantal machines, die
zich in de hal bevonden, moeten als verloren
worden beschouwd. Naar een ruwe schatting
bedraagt de schade - waartegen het bedrijf
is verzekerd - enkele honderdduizenden gul
dens.
NIEUWE COMMANDOPOST voor
B.B.-kring van Zeeuwsch-Vlaanderen.
In de vergadering van de Kringraad Be
scherming Bevolking A-kring Zeeland (Z.
Vlaanderen), die op woensdag 16 oktober te
Terneuzen wordt gehouden, zal worden voor-
geste'd gronden te kopen voor de bouw van
een nieuwe commandopost. Het betreft een
perceel grond van circa 6750 vierkante me
ter, gelegen in de gemeente Schoondijke, dat
eigendom is van mevrouw C. J. Leenhouts-
van Kruyningen te Voorburg. De prijs be
draagt 1,80 per vierkante meter.
DE N.V. ZUID-CHEMIE
stelt installatie voor produktie van
MENGMESTSTOFFEN in gebruik
De N.V. Zuid-Chemie te Sas van Gent,
dochteronderneming van het concern Pechi-
ney/St. Gobain te Parijs, heeft nu - naast
de produktie van enkel- en dubbel superfos
faat, zwavelzuur en kiezel fluornatrium -
ook de fabricage van mengstoffen ter hand
genomen.
Voorlopig werden drie geconcentreerde
mengstoffen gemaakt, van de volgende samen -
ste'ling
NPK 20+10+10, 14+14 14 en 12 10
18. De eerste is een voor Nederland nieuwe
samenstelling, die in het bijzonder geschikt is
voor bemesting van granen en grasland. In
deze drie mengmeststoffen zijn alle compo
nenten volledig wateroplosbaar.
De produktie capaciteit is voorlopig inge
steld op ongeveer 5.000 ton per maand en
zal tot 100.000 ton per iaar worden opge
voerd. Deze mengmeststoffen worden in Ne
derland in de handel gebracht door het Cen
traal Stikstof Verkoopkantoor te 's-Graven-
hage.
AXELSE COURANT
geweest.
IWIE
