Het Groene Kruis in Suriname.
LANGS DE SCHELDESTROMEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Dr. J. M. van Ka'mthout, geneesheer-
directeur van het St.-Liduinaziekenhuis, heeft
op de bezoekers aan het ziekenhuis een drin
gend beroep gedaan van het bezoek af te zien
„indien ook maar aan de moge'ijkheid van
besmetting kan worden gedacht".
Frankering bij abonnement, AXEL.
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1963
77e Jaargang No. 48
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent.
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
Buitenland 2,
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per m.m.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per m.m.
Kleine Advertentiën 1-5 regels ƒ1,—
iedere regel meer 12 cent extra.
In het voorjaar van 1960 ging de medisch
directeur van de Alg. Ned. Ver. „Het Groene
Kruis", dokter G. H. Ch. Cath, naar Para
maribo, om op advies van de toenmalige gou
verneur van Suriname, de heer J. van Tilburg,
de situatie van het Groene Kruis-werk aldaar
in ogenschouw te nemen en om in overleg
met de plaatselijke Groene Kruis-vereniging
na te gaan hoe men tot een verbetering van
het werk kon komen. De huisvesting was heel
gebrekkig en er was maar één zuster, de toen
70-jarige Creoo'se zuster Constance Dompik.
Zuster Dompik had 40 jaar lang het werk
op gang gehouden, zij heeft er zich al die
jai;en met hart en ziel aan gegeven en heeft
voortreffelijk werk verricht. Maar zij had
dringend behoefte aan hulp, vooral aan hulp,
die op moderne wijze was geschoold tot wijk
verpleegster.
Na dit bezoek besloot het Groene Kruis
in Nederland om Suriname te gaan helpen.
Besloten werd twee wijkverpleegsters uit Ne
derland te zenden, één voor rekening van het
Nederland.e Groene Kruis, de andere voor
rekening van het Surinaamse. Tevens gaf de
Nederlandse organisatie een hoofdgebouw,
dat een behoorlijke huisvesting kon bieden
zowel aan het consultatiebureau als aan de
beide nieuwe zusters.
Enige weken geleden heeft dokter Cath
weer een bezoek gebracht aan Paramaribo.
Wat hij nu aantrof was een totaal veranderd
bee'd. Dank zij de komst van de beide Ne
derlandse zusters en met medewerking van
vele mensen in Suriname, konden talrijke
nieuwe aktiviteiten ter hand genomen worden.
Deze twee Nederlandse vrouwen, Aveline en
Clara Bouwman (beiden zuster in de zin van
wijkverpleeg ter, maar geen zusters naar den
bloede) hebben samen met de nu 73 jaar
oude, maar nog steeds aktieve zuster Dompik
het Groene-Kruis-werk in Paramaribo en om
geving op een belangrijk hoger peil weten te
brengen.
Er wordt thans op vijf plaatsen consultatie
bureau gehouden. Daarvan wordt druk ge
bruik gemaakt. Behalve het hoofdgebouw is
er een gebouwtje in de plantage Clevia, be
schikbaar gesteld door de eigenaar van deze
plantage. Hier wordt veel werk gedaan voor
de Javaanse bevolking van de kampong, die
daar gelegen is. Er komen veel voedings
stoornissen voor, de hoge kindersterfte, die
daar het gevo'g van is wordt door de artsen
en de zusters energiek bestreden. Van de
Unicef krijgt men ondermelkpoeder, doch de
moeilijkheid is vaak, dat men de mensen ook
moet leren hoe ze daar een goed gebruik van
kunnen maken. Het moet voor de baby's een
papje zijn, dat niet te sterk en niet te slap is
en dat moeten de zusters de mensen leren.
In sommige gevallen komt de gehe'e familie
van de jonge moeder mee om te kijken wat
er op het consultatiebureau met de kinder
tjes gebeurt.
Omdat de mensen zien welke goede gevol
gen het Groene Kruis-werk heeft, wordt het
naarstig rondverteld en daardoor wordt het
ook steeds drukker.
Een ander gebouwtje staat in de Kwatta-
wijk. Daar heeft de firma Bruynzeel een
prefabricated huis geschonken, waar consul
tatiebureau wordt gehouden. De mensen wo
nen hier vaak nog heel primitief, op het ge
bied van de hygiëne is er veel te doen. Het
gebouw is centraal geplaatst, zodat de bevol
king het gemakkelijk kan bereiken.
In de wijk Zorg en Hoop wordt consul
tatiebureau gehouden in een garage. Verder
is er het Latour-projekt, een wijk met 6000
inwoners, waar pas een gebouw voor het
Groene Kruis is geopend het is geschonken
door de Junior Chamber of Commerce. De
opening geschiedde toen dokter Cath in Su
riname was, hij kon namens het Nederlandse
Groene Kruis een geschenk aanbieden, en wel
een ijskast.
De leiding van deze consultatiebureaux
berust bij vier vrouwen, allen artsen, name'ijk
de dames dr. Tigge'man, dr. Tjong You Wai,
dr. de Lange en dr. Tjong Ajong, die dit werk
niet a"een met veel geestdrift maar boven
dien geheel gratis doen.
De zusters Bouwman hebben moeilijke ja
ren achter de rug. Zij hadden geen tropen-
ervaring en begonnen te werken in een voor
hen geheel vreemde omgeving, in een gebied
met bevolkingsgroepen, die sterk uiteenlopen,
zowel wat ras als wat welstand betreft. Er
werd dus veel van hun aanpassingsvermogen
gevraagd. Zij vonden steun bij zuster Dompik,
de genoemde vier artsen en bij talrijke andere
leden van de gemeenschap. Het werk heeft
hen gepakt, zij hebben er zich geheel aan ge
geven en zij hebben nu al drie jaar, vrijwel
zonder verlof, gewerkt. Zij moeten lange da
gen maken om de artsen te assisteren en alle
mensen te bezoeken, die hun hulp nodig heb
ben. Aanvankelijk moesten zij het met brom
fietsen doen, maar dank zij het Koningin
Julianafonds kregen zij een auto, die van
wege de grote afstanden, vooral naar de plan
tages, goede diensten bewijst.
Niet alleen op het gebied van de wijkver
pleging is er grote vooruitgang geboekt. Men
is ook begonnen met de opleiding van kraam
verzorgsters. Er is nu een cursus gekomen
van het Groene Kruis, samen met het Wit-
Gele Kruis en het diakonessenwerk. Daar
geven de zusters Bouwman ook lessen.
Dokter Cath is uit Suriname teruggekomen
met een diep respekt voor hetgeen de twee
Nederlandse zusters en allen, die hen hebben
geholpen en gesteund, hebben gedaan. Het
gewone wijkwerk, de consultatiebureaux, de
lessen, het huisbezoek, en dat alles op vrij
ver uit elkaar gelegen plaatsen is veel te veel
werk voor de twee zusters Bouwman. En toch
willen de zusters Bouwman best voor drie
jaar „bij tekenen". Dat bewijst hun toewij
ding en geestdrift. Het Groene Kruis in Ne
derland is evenwel van mening, dat de zusters
Bouwman eerst recht hebben op verlof in
Nederland. Maar dan moet er een vervang
ster komen plus een derde volledig opgeleide
wijkverpleegster. Voor de verwezenlijking van
dit plan heeft het Groene Kruis al de nodige
stappen in voorbereiding.
Als Nederland wil helpen (en ook Suri
name, want het Kruiswerk wordt daar niet
door de overheid gesubsidieerd zoals in Ne
derland) kan er nog veel meer gedaan wor
den. Er is namelijk nog veel nodig. Tot dusver
hebben Sirnavi en het Koningin Julianafonds,
partikulieren, bedrijven en organisaties bij
stand verleend, maar nu zou er eigen'ijk een
paar ton nodig zijn om het bestaande werk
te konsolideren en op enkele punten uit te
breiden.
Daar is b.v. Nieuw Nickerie, een gebied
met 40.000 inwoners, met grote plantages,
waar het Kruiswerk begonnen zou moeten
worden, eventueel samen met het diakones
senwerk. Maar daar is geld voor nodig, om
een gebouw en de nodige mankracht te ver
werven.
Verder is er Nieuw Amsterdam-Marien-
burg, waar men graag een rijdend consultatie
bureau zou hebben. Zo'n mobiel bureau ver
eist ook weer de inzet van een arts en een
verpleegster. Voor de tuberculosebestrijding
zou men graag de beschikking hebben over
een gespecialiseerde verpleegster.
Dan zouden er nieuwe gebouwen moeten
komen in Clevia en Zorg en Hoop, waar men
nu werkt in een geleend huis en in een ge
leende garage.
De eerbied en de waardering, die men in
Suriname en in Nederland heeft voor het
werk van het Groene Kruis, voor de zusters
Bouwman en Dompik, en voor allen, die gra
tis helpen, zou een stimulans moeten zijn
voor duizenden in ons land om te he'pen dit
dringend nodige gezondheidswerk in Suri
name in stand te houden en uit te breiden.
Het Groene Kruis zal er in het raam van zijn
eigen organisatie het nodige aan doen, maar
het roept ook iedereen op, die helpen wil.
In Nederland is de gezondheidszorg zo uit
stekend, dat men nauwe'ijks beseft, dat in
een ander rijksdeel nog zoveel gedaan moet
worden. Het Groene Kruis vraagt daarom
aan alle Nederlanders om een steent'e bij te
dragen voor Suriname. Men kan dit doen bij
zijn plaatselijke Groene Kruisvereniging en
op het gironummer 24318 van de ANV Hét
Groene Kruis te Utrecht.
Vaikensfokdag voor Zeeland te Goes.
De varkenskeuring te Heille verliep gezien
het aantal bekroningen en de publieke be
langstelling, succesvol. Burgemeester P. van
Hootegem uit Sluis roemde in zijn openings
woord het initiatief, in kringverband de in
Heille en omstreken aanwezige fokvarkens-
stapel aan een kwaliteihkeuring bloot te stel
len. Het inzicht in de te volgen fokrichting
wordt hierdoor versterkt en geeft gelegen
heid tot een kritische gedachtenwisseling.
Uit de toelichting van de jury, die tijdens de
keuring werd gegeven, bemerkten wij, dat de
moderne fokrichting zich voornamelijk ba
seert op een type van varkens met veel vlees
en een geringe spek- en vetaanzet. Kenmer
kend voor het varken met gunstige vlees-
vetverhouding is, zoals bij herhaling uit de
toelichting bleek, een ondiepe, gesloten voor
hand, gewelfde middenhand en een lange, ge
sloten achterhand. Als de beste zeug van de
fokdag werd aangewezen Brigitta, 4568, van
R. Focke te Sluis. Bij de dekberen werd deze
onderscheiding toegekend aan de twee en een
halfjarige Camiel, 886p, van R. C. Jansen
uit Waterlandkerkje.
Middelburger
na val van paard overleden.
De 48-jarige J. Bonthuis uit Middelburg
is op de Schonevalweg onder Veere van zijn
paard geworpen. In zorgwekkende toestand
werd hij naar het Middelburgse ziekenhuis
vervoerd, waar hij aan zijn verwondingen is
overleden.
De heer Bonthuis, die regelmatig paard
reed, was in gezelschap van twee andere rui
ters, mejuffrouw G. H. en de heer V. uit
Antwerpen, die met vakantie in Zee'and ver
blijven. Plotseling sloegen de paarden van
mejuffrouw H. en de heer Bonthuis op hol.
Beide ruiters werden afgeworpen. De heer
Bonthuis kwam over de hals van het paard
op de verharde weg terecht. Bij deze val werd
hij zwaar gewond. Mejuffrouw H. werd
slechts licht gewond. De dieren mankeerden
niets. De heer Bart Meyers, die met zijn auto
voor de ruiters uit reed, die op weg waren
naar een weiland, om daar te oefenen, slaagde
er in de dieren op te vangen.
Paratyphus-epidemie
in Land van Hulst.
Er heerst momenteel een epidemie van
paratyphus in het Land van Hulst. De epide
mie heeft een vrij goedaardig karakter. En
kele met paratyphus besmette patiënten zijn
reeds in het St. Liduinaziekenhuis te Hulst
opgenomen.
De ziekte is namelijk zeer besmette'ijk en
ze kan, vooral voor reeds zieke of geopereer
de patiënten, zeer gevaarlijk zijn.
In verband met deze epidemie en het be
smettingsgevaar is het voor kinderen beneden
veertien jaar tot nader order ze'fs verboden,
patiënten in het ziekenhuis te bezoeken.
Aangezien ook ongeschild fruit de besmet
ting overbrengt is de bezoekers aan het zie
kenhuis dringend verzocht er op toe te zien,
dat door de bezoekers meegebracht fruit niet
ongeschi'd wordt opgegeten.
In midden- en West-Zeeuwsch-Vlaanderen
is van een epidemie geen sprake.
„De Schelde" droeg schip over
aan Hongkongse reder.
Zaterdagmorgen om elf uur is in de bui
tenhaven te Vlissingen het 14.800 ton meten
de vrachtschip „Sea Coral" door de n.v. De
Schelde overgedragen aan de opdrachtgever
„Verder and Ko" te Hongkong. De Sea Coral
is het eerste schip dat door een Nederlandse
werf voor een reder uit Hongkong wordt ge
bouwd. De heer J. W. Hupkes, voorzitter van
de directie van De Sche'de, herinnerde aan
de prettige verstandhouding tusren opdracht
gevers en bouwers en zei, dat het schip naar
best vermogen was gebouwd.
De heer T. C. Hein, directeur van de
„Jebmei Shipping Management Cy" te Hong
kong, aanvaardde de Sea Coral en zei er van
overtuigd te zijn, dat met een dergelijk
goed schip goede resultaten zijn te beha'en
en wenste de kapitein, de heer P. Parr en de
bemanning een goede vaart. De maiden trip
van de Sea Coral gaat naar Casab'anca.
Geen nieuwe gezichtspunten
Vragen aan b. en w. Terneuzen
over scheurenvormingen.
Niets gebleken van breuken in
leidingen.
De heer P. Fijn van Draat, lid van de Ter-
neuzense gemeenteraad heeft het college van
b. en w. schriftelijk vragen geste'd over het
ontstaan van scheuren in woningen en ge
bouwen. „Het zal uw college bekend zijn",
a'dus het V.V.D.-raadslid, „dat bij verschei
dene inwoners van Terneuzen hierover sinds
enige tijd ongerustheid bestaat". Zijns inziens
wordt de schuld hiervan publiekelijk geweten
aan de manier van werken, die wordt toege
past bij het bouwen van de nieuwe binnen-
vaartsluis van de kanaalwerken. „Kan uw
college medede'en", zo vraagt de heer Fijn
van Draat, „ten eerste of deze scheuren zich
ook voordoen bij de gebouwen, we'ke aan de
gemeente Terneuzen toebehoren. Ten tweede
of er ook reeds breuken zijn geconstateerd in
de gas-, waterleiding en rio'eringsbuizen op
het grondgebied van de gemeente Terneuzen.
Ten derde is het uw college bekend of er door
gedupeerden, hetzij persoon'ijk, hetzij geza
menlijk, een kort geding is aanhangig ge
maakt, tegen diegenen, die de p'annen voor
de kanaalwerken hebben gemaakt in casu de
rijk waterstaat. Ten vierde, is uw co'lege met
mij niet van mening, dat de gemeentelijke
overheid de bewoners van Terneuzen moet
beschermen tegen het optreden van schade
door derden, en ten vijfde, kan uw college
zich in dezen in verbinding stellen met de
juridische afdelingen van de Vereniging van
Neder'andse Gemeenten om bericht en raad?"
B. en W. hebben de vragensteller reeds
schrifte'ijk van antwoord gediend over deze
aange'egenheid. Daaruit b'ijkt, dat b. en w.
de Centra'e Dienst voor Bouw- en Woning
toezicht hebben verzocht een onderzoek in te
stellen naar het optreden van scheuren in aan
de gemeente toebehorende gebouwen. Ook
zal daarbij worden onderzocht of eventuele
breuken zijn ontstaan in gas-, waterleiding
en rioo'buizen, waarvan hen overigens tot
dusver niets is geb'eken. Over het aangespan
nen kort geding tegen de rijkswaterstaat is
het co'lege van b. en w. van Terneuzen niets
bekend. Wel is door het college bevorderd,
uat een onderhoud is be'egd tussen belang
hebbenden en vertegenwoordigers van rijks
waterstaat. Voor wat betreft de be cherming
door de overheid van de inwoners tegen het
nptreden van schade door derden, zegt het
college, dat in voorkomende gevallen is en zal
worden geadviseerd inzake de te bewandelen
weg. A's de reeds genoemde onderzoeken zijn
afgesloten en er bestaat daartoe aanleiding,
dan zal van gemeentewege overleg worden
gepleegd met rijkswaterstaat over eventueel
nader te nemen stappen, a'dus het antwoord
van b. en w. aan de heer Fijn van Draat.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen, dat
deze vragen en antwoorden geheel overeen
komen met hetgeen daarover reeds uitvoerig
is gepubliceerd in de P.Z.C. van dinsdag 27
augustus j.l. Op de dag daarvoor zijn onder
de gedupeerde eigenaars van bedrijfsgebouwen
in de Industrieweg wel stemmen opgegaan
voor het aanspannen van een kort geding te
gen rijkswaterstaat, maar bij nader overleg
bes'oot men de voorkeur te geven aan een
onderhoud. Tijdens dit onderhoud heeft een
vertegenwoordiger van rijkswaterstaat gedu
peerden aangeraden alle k'achten over scheur
vorming schrifte'ijk te bevestigen, waarna
taxateurs de schade zullen opnemen.
N.P.V. houdt zaterdag aanstaande
een Zeeuwse Koempoelan.
Op het kampeerterrein van het staatsbos
beheer in het krekengebied ten zuiden van
de werkhaven tussen Veere en Vrouwenpo'der
houden „De Neder'andse Padvinders" in het
district Zee'and zaterdag 7 september aan
staande een provinciale koempoelan.
Op deze koempoe'an, die omstreeks 18 uur
begint en zondagmiddag tegen vieren zal ein
digen, worden alle (aspirant)leidsters en lei
ders, voortrekkers, loodsen voor trekkers-
gasten en loodsgasten uit het hele district
verwacht.
