Gemeentelijke Herindeling van de Kanaalzone Frankering bij abonnement, AXEL ZATERDAG 27 JULI 1963 77e Jaargang no. 43 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG Hoofdredaktie J. C. VINK. Redaktie en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155- 646, postbus 16 Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK In mei 1963 heeft het gemeentebestuur van Axel aan de Stichting het Nederlandsch Economisch Instituut te Rotterdam de op dracht verstrekt om het voorstel van Gedepu teerde Staten van Zeeland inzake de her indeling van de gemeenten in de Kanaa'zóne van Zeeuwsch-Vlaanderen aan een beschou wing te onderwerpen. In het onderhavige rapport zijn de argu menten, welke door Gedeputeerde Staten zijn aangevoerd om tot een herindeling van de gemeenten in de Kanaalzone te geraken, kri tisch onderzocht. Het onderzoek heeft ge'eid tot het opstel len van een aantal richtlijnen volgens welke de gemeente'ijke herindeling in de Kanaal- zóne naar de mening van het Nederlandsch Economisch Instituut, zou moeten plaatsvin den. Dit Instituut bracht een uitgebreid rapport uit, bestaande uit een drietal paragrafen Par. 1. Het voorstel van Gedeputeerde Sta ten van Zee'and inzake de gemeen telijke herindeling van de Kanaal- zóne. Par. 2. Indeling en analyse van de door Ge deputeerde Staten van Zeeland aan gevoerde overwegingen. Par. 3. Samenvatting. Adviezen aan het ge meentebestuur van Axel. Gedeputeerde Staten verzonden op 19 april 1963 een schrijven aan de raden van de Zeeuws-VIaamse gemeenten, waarin de plan nen werden bekend gemaakt. Deze plannen zijn zoals bekend met zeer gemengde gevoelens ontvangen en niet veel gemeenteraden toonden zich enthousiaste voorstanders. Ook onze gemeente zit bepaald aan de kant van de streep waar gevoelige Happen zullen vallen, want het is niet prettig om gunstig ge'egen industrieterrein te moeten afstaan, terwijl wij zoveel verwachting hadden van een industrië'e ontwikkeling bij de op richting van het Kanaalschap. Met betrekking tot Axel lezen wij in de voorstellen van Gedeputeerde Staten „De ingevo'ge het tractaat van Brussel van Juni 1961 thans in uitvoering zijnde verrui mingswerkzaamheden c.a. op het Nederland e gedeelte van het Kanaal Gent - Terneuzen openen voor de thans reeds in belangrijke mate geïndustrialiseerde Kanaa'zóne in eco nomisch opzicht ruime perspectieven. Een studiecommissie „Havenschap Terneu- zen-Kanaalzóne" heeft thans de vraagstukken, verband houdende met het beheer en de ex ploitatie van de havens en de industrieterrei nen c.a. in dit gebied, in onderzoek. Hiermede dient, naar wij menen, een adequate bestuurlijke (her)-indeling van de Kanaa'zóne gepaard te gaan. Uitgangspunt hierbij kan de gemeente Ter- neuzen vormen, die als kerngemeente in het kader van de infrastructuur reeds zeer belang rijke werken heeft uitgevoerd. Vorming van één gemeente in de Kanaalzone zou m.h.o. op het internationale karakter van het kanaal Gent Terneuzen en het gemeenschappe'ijke belang met het Be'gische achterland (Gent c.a.), alsmede met het oog op een éénvormig beleid en beheer t.a.v. de Kanaalwerken mo- ge'ijk voordelen bieden". Na geconstateerd te hebben, dat de grens tussen Axel en Terneuzen te S'uiskil thans loopt tussen de fabrieken van de Association Coöperatieve Zélandaise de Carbonisation G.A. en de N.V. Compagnie Neerlandaise de l'Azote stellen Gedeputeerde Staten van Zee land op basis van een adequate vervulling van de functies, we'ke in de Kanaalzone vervuld zullen moeten worden dan ook „In verband met de te verwachten ontwik keling in dit gebied is deze situatie naar onze mening niet te handhaven en lijkt het aange wezen, het gehe'e aan het kanaal a'daar gren zende industriegebied, met inbegrip van het ontworpen industrieterrein op de Axe'se v'ak- te binnen éénze'fde gemeente'ijk verband te brengen en wel bij de gemeente Terneuzen". „Zoa's hierboven is uiteengezet heeft de gemeente Terneuzen behoefte aan uitbreiding van haar territoir met een ten oosten van de Otheense Kreek, in de gemeente Zaamslag gelegen gebied". „Dit heeft tot gevo'g, dat in het kader van de a'gehe'e herziening van de gemeente'ijke indeling in Zeeuwsch-Vlaanderen, de gemeen te Zaamslag met een verk'eind inwonertal als zelfstandige gemeente, bezwaarlijk zal kun nen worden gehandhaafd. In verband hiermede is ons voorstel de kern van Zaamslag e.o. met Axel - behou dend de ten oosten van het kanaal gelegen strook en de Axelse Vlakte - samen te voe gen. De wegverbinding van Axel met Zaamslag is voorts goed te noemen, terwijl de afstand (6 a 7 km) geen bezwaar behoeft te vormen. Voor wat het godsdienstige karakter der bevolking van beide gemeenten betreft kan worden opgemerkt, dat beide gemeenten ook al is in Axel een groter percentage Rooms--Katholieken - overwegend protes tant zijn. De nieuw te vormen gemeente zal ca. 10.000 inwoners tellen en als zodanig een versterking betekenen ten opzichte van de beide andere gemeenten in de Kanaa'zóne, te weten Terneuzen en Sas van Gent/Westdorpe. Overwegingen. De overwegingen, welke Gedeputeerde Sta ten bij de herziening van de gemeente'ijke in deling terzake van het gebied Axel-Zaams'ag hebben geleid, dragen de volgende kenmer ken 1. De herindeling van het gemeente'ijk ge bied Axel-Zaamslag wordt mede bepaa'd door de overwegingen, we'ke worden aan gevoerd bij het voorstel tot herindeling van de gemeenten in de Kanaalzone. 2. Het inwonertal van de gemeente Zaam slag is ten gevolge van de toevoeging van een gedeelte van deze gemeente aan Ter neuzen te gering geworden om een ze'f- standig voortbestaan te rechtvaardigen. Samenvoeging met de gemeente Axel ont moet geen bezwaren. 3. Het aantal inwoners van de nieuwe ge meente Axel-Zaamslag zal als zodanig een versterking betekenen t.o.v. de beide an dere gemeenten in de Kanaa'zóne. Het zijn dus zowel overwegingen van kwantitatieve aard (aantal inwoners in de kern van de gemeente Zaamslag, aantal inwoners in de nieuw te vormen gemeen ten Axel-Zaamslag, Terneuzen, Sas van Gent/Westdorpe, afstand) als van kwalita tieve aard (religieuze samenstelling van de bevolking Axel-Zaamslag) welke heb ben geleid tot het voorstel de kern van de gemeente Zaamslag samen te voegen met de gemeente Axel. Eén grote gemeente. Door Gedeputeerde Staten van Zee'and worden een aantal motieven aangevoerd die er voor pleiten dat het beheer van de haven(s) en industrieterreinen in de Kanaalzone (en langs de Schelde) in één grote gemeente zou moeten worden ondergebracht. De economische voordelen hiervan zijn in derdaad evident. Deze voordelen kunnen als volgt worden onderscheiden. 1. Op regionaal-economisch gebied zijn de voordelen van de vorming van één ge meente a. de voorzieningen welke voor een juiste functionering van de haven(s) en in dustrieterreinen getroffen moeten wor den, kunnen op grotere schaal en dus relatief goedkoper plaatsvinden b. de voorzieningen kunnen op e'kaar worden afgestemd, zodat tgenstrijdige ontwikkelingen worden voorkomen c. rivaliteit, welke tussen twee afzonder lijke gemeenten zou kunnen ontstaan - het onderbieden met betrekking tot de prijzen van industrieterreinen, e.d., het overbieden met betrekking tot de te verlenen faciliteiten e.d. zal niet optreden. 2. Op nationaal-economisch gebied zijn de voorde'en van de vorming van één ge meente a. na het bezet raken van de beschikbare haven- en industrieterreinen in het Westen des Lands moeten in Neder land andere terreinen beschikbaar ko men. In Zeeuwsch-V'aanderen is dan reeds een organisatorisch kader van voldoende omvang en sterkte gescha pen om deze vraag op adequate wijze te honoreren b. de onderhandelingspositie van de Ka naalzone ten opzichte van de part- ner(s) aan de andere zijde van de grens wordt versterkt. 3. Op internationaal-economisch gebied is het voordeel dat doelbewust wordt ge streefd naar een sterke industriële ont wikkeling, welke zonder twijfel van posi tieve invloed zal zijn op de economische ontwikkeling in West-Europa als geheel. AXEL-ZAAMSLAG De samenvoeging van de gemeente Axel met de kern van de gemeente Zaamslag, is aanvaardbaar te noemen. De overweging dat het godsdienstige ka rakter van beide gemeenten overeenstemt be rust eerder op een gelukkige omstandigheid, maar is in de ogen van het N.T.l. niet belang rijk. In andere gevallen wordt het argument be treffende de godsdienstige gezindte door Ge deputeerde Staten van Zeeland blijkbaar niet doorslaggevend geacht. Zo blijkt bijv. uit het voorstel van Gedeputeerde Staten ten aanzien van de samenvoeging van de gemeenten Bres- kens-Groede-Hoofdplaat-Schoondijke, dat de godsdienstige samenstelling van de bevolking van de gemeente Hoofdplaat (voor 85,7% R.K.) en de daarmede parallel lopende poli tieke gezindheid afwijkt van die van de ge meenten Breskens, Groede en Schoondijke. Aangetoond wordt dan, dat er tal van moei lijkheden bestaan om aan dit bezwaar tege moet te komen, zodat het volgens Gedeputeer de Staten van Zee'and dan ook aangewezen lijkt om ondanks dit bezwaar de voorgestelde herinde'ing zijn beslag te doen krijgen. Ook bij de samenvoeging van de gemeen ten Biervliet - Hoek - Philippine IJzendijke blijkt, dat verschillen in re'igie uiteindelijk geen doorslaggevende rol spelen. Door Gedeputeerde Staten wordt opgemerkt dat „hoewel ten aanzien van Hoek en Bier vliet de vraag gesteld kan worden of deze in meerderheid protestantse gemeenten wel met de Rooms-katholieke gemeenten Philippine en IJzendijke kunnen worden samengevoegd me nen wij vooralsnog, dat tegen deze samen voeging geen overwegend bezwaar behoeft te bestaan, daar het protestantse bevolkingsdeel van de nieuw te vormen gemeente een zeer be'angrijke minderheid zal vormen, zodat deze in de raad een niet onbelangrijke invloed zal kunnen uitoefenen". Niet volledig. De overweging dat door de samenvoeging van de kern van de gemeente Zaamslag met Axel een gemeente zal ontstaan met 10.000 inwoners die „als zodanig een versterking zal betekenen ten opzichte van de beide andere gemeenten in de Kanaalzone, nl. Terneuzen en Sas van Gent/Westdorpe" is niet volledig omdat alleen een vergelijking met de Kanaal- zónegemeente(n) wordt gemaakt. De nieuw te vormen gemeente Axel-Zaamslag wordt ten zuiden begrensd door de voorgestelde com binatie Zuiddorpe-Overslag-Koewacht met ca. 4.700 inwoners), ten oosten door de voorge stelde combinatie Hulst-CIinge-St. Jansteen met ca. 12.000 inwoners en de voorgeste'de combinatie Graauw en Langendam-Honte- nis. e-Vogelwaarde met ca. 10.000 inwoners. Binnen het geheel van deze verhoudingen maakt de getalsterkte van de combinatie Zuid- dorpe-Overs'ag-Koewacht een uitermate zwak ke indruk. Deze combinatie wordt omgeven door gemeenten die alle veel groter zijn. Bo vendien blijft het ook in de nieuwe samen stelling één van de kleinste gemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen. S'echts S'uis en Aar denburg, die vanwege hun „oudheidkundig en historisch karakter" in het voorgeste'de als zelfstandige gemeenten worden gehand haafd, hebben ongeveer eenze'fde inwonertal. Ge'et op het feit, dat godsdienstige ver schillen in de samenrtelling van de bevo'king van verschillende gemeenten uiteinde'ijke sa menvoeging niet behoeven te weerhouden noch op zich ze'f beschouwd tot bestuurlijke moei'ijkheden aan'eiding behoeven te geven en rekening houdend met de omstandigheid dat gestreefd wordt naar een evenwichtige verhouding in de getalsterkten van de nieuw te vormen gemeenten ligt het meer voor de hand de combinatie Zuiddorpe-Overslag- Koewacht te voegen bij de nieuw te vormen gemeente Axel-Zaamslag. Evena's bij de samenvoeging van de kern van de gemeente Zaamslag met de gemeente Axel kan ook hier worden opgemerkt, dat de wegverbreding van deze combinatie met Axel goed is te noemen, terwijl de afstand tot Zuiddorpe (6 a 7 km) geen bezwaar behoeft te vormen. De omstandigheid dat de afstand van Koe wacht re.p. Overslag tot Axel iets groter is behoeft evenmin een bezwaar te vormen. Im mers de afstand van 9 km tussen Overslag en Koewacht vormt volgens Gedeputeerde Sta ten ook geen bezwaar om de combinatie Zuiddorpe-Koewacht-Overslag in het leven te roepen. Mocht men van mening, zijn, dat de gods dienstige structuur van betekenis is, dan zou kunnen worden opgemerkt, dat de samen voeging van Axel met het meer protestantse Zaamslag, welke tot een sterk verminderde invloed van het rooms-katholieke bevolkings deel in de gemeente Axel-Zaamslag zou kun nen leiden, gecompenseerd zou kunnen wor den door de samenvoeging met de overwegend rooms-katholieke combinatie Zuiddorpe-Over slag-Koewacht. Woonfunctie. Ten gevolge van de te verwachten bevol kingstoeneming in het onderhavige gebied zullen de huidige godsdienstige verhoudingen aanzienlijk worden gewijzigd. De problema tiek ten aanzien van de verschillen in gods dienstige structuur verliezen dan hun bete kenis. De noodzaak om tot samenvoeging van de gemeente Axel-Zaamslag met de combinatie Koewacht-Overslag-Zuiddorpe over te gaan kan ook worden bepleit uit ruimte'ijke over wegingen. De uitbouw van de stad Axel zal niet alleen plaatsvinden in noordwestelijke en oostelijke richting, de uitbreidingen zullen ook in zuidelijke richting gaan. De aanwezig heid van de Axelse Kreek biedt hiervoor unieke stedebouwkundige moge'ijkheden. Men zal dan voor de noodzaak komen te staan om te bouwen op het huidige grondgebied van Zuiddorpe. Adviezen aan de gemeente Axel. De beschouwingen kunnen als volgt wor den samengevat 1. De overwegingen, welke door Gedeputeer de Staten van Zeeland zijn aangevoerd om Sluiskil en de Axelse Vlakte in de Kanaalzónegemeente op te nemen zijn in verband met het belang van een adequate vervulling van de industriële- en haven functie steekhoudend. Het zou echter voorkeur hebben verdiend één gemeente voor de Kanaalzone voor te stellen. De vorming van twee afzonderlijke ge meenten Terneuzen-Sas van Gent/West dorpe is niet doelmatig in aanmerking ge nomen de eisen, welke aan de vervulling van de industrie- en havenfunctie moeten worden gesteld. De bezwaren van Gedeputeerde Staten te gen samenvoeging van deze gemeenten zijn niet doorslaggevend noch op grond van de huidige verhoudingen, noch op grond van de toekomstige verhoudingen inzake de godsdienstige samenstelling van de raad van de Kanaalzónegemeente. De oprichting van een inter-gemeentelijk lichaam biedt voor de bestuurlijke moei lijkheden geen oplossing, terwijl de taak van de afzonderlijke gemeenteraden dui delijk wordt verkleind. 2. De argumenten voor het voorstel een ge deelte van de gemeente Zaams'ag samen te voegen met de gemeente Axel (exclusief Sluiskil en de Axelse Vlakte) zijn aan vaardbaar. 3. De constatering dat de combinatie Axel- Zaamslag met 10.000 inwoners „als zo danig een versterking zal betekenen ten opzichte van de beide andere gemeenten in de Kanaa'zóne, te weten Terneuzen en Sas van Gent/Westdorpe" is niet volledig, omdat a'leen de getalsverhoudingen met de Kanaa'zónegemeente(n) in beschou wing worden genomen en niet die met de andere omringende gemeenten. Nog een andere overweging, we'ke pleit voor samenvoeging van de gemeente Koe- wacht-Zuiddorpe-Overslag met de ge meente Axel-Zaamslag is het feit dat zo wel de afstand a's de aard van de ver binding tussen Axel en Zuiddorpe gunstig AXELSE COURANT ABONNEMENTSPRIJS i Low numnm 10 Kwartaal - abonnement Axd bénnen de kom 1.25. Andere plaatsen L75, t Buitenland 2, ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per Bi) kontrakten belangrijke red uk tie. Ingezonden Mededelingen 30 cent per Kleine Advertentien 1-5 regels 1,— Iedere regel meer 12 cent extra. zijn. (zie vervolg op pagina 2).

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1963 | | pagina 1