AXEL 750 JAAR STAD
RET GROOTSTE CONCOURS-HIPPIQUE
Verkiezingsuitslagen in Oost Vlaanderen
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 18 MEI 1963
77e Jaargang no. 33
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie en AdministratieAxel, Markt 12, tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster s FIRMA J. C. VINK n
ENKELE HISTORISCHE WETENSWAARDIGHEDEN
In juni a.s. wordt feest gevierd ter ge
legenheid van het feit dat het 750 jaar ge
leden is, dat gravin Johanna van Konstan-
tinopel en haar gemaal Ferdinand van
Portugal stadsrechten gaven aan Axel.
In het Axels Stadsarchief dat gelukkig
voor verbranding beveiligd werd en be
waard wordt, komen 2 stukken voor, n.l.
A 1 en A 2, waarin dit vermeld is. Deze
stukken geven het vroegste, tot nu toe door
archiefstukken bewezen jaartal aan over
het verlenen van stadsrechten. De stad
kreeg toen haar eigen bestuur en recht
spraak.
Ik laat hier ter lering van sommigen
omdat het nu eenmaal een aktueel onder
werp is -volgen, wat in A 1 staat, in het
frans. Wie geen frans kent, sla dit over en
kan het in het hollands hieronder vinden.
Door de verschillende verwoestingen van
onze stad waren de originele perkamenten
met het daarin gegeven stadsrecht verloren
gegaan en de Axelse magistraat had zich
tot Karei V gewend met het verzoete om
te willen nagaan, wanneer Axel zijn stads
rechten had verkregen en welke die waren
In 1532 geeft Karei V een stuk, waarvan
de copie, door notaris Roos gewaarmerkt,
luidt „De la pact de noz bienaimez, le
bourgmestre et echevins de not re ville d
Axelle, situé et assise es quatremestiecs en
notce pays et conté de Flandre, nous a
exposé coment les suppliants aient plus-
ieurs beaux et notables previleges, droix.
loix franchises, keures, exemptions, usaiges
et beaux coutumes a eux octroyez par feux
nos prédésesseurs, contes et comtesses de
Flandres, et entre autres feu Fernande,
comte de Flandre et de Hainaut et dame
Joanne, sa compaigne, que Dieu absolve,
leur eussent accordé a toujours telles liber-
tés et franchisse que avoient notre villes de
Hulst et de Gand."
In de door notaris Roos in 1694 gewaar
merkte hollandse vertaling luidde dit
„Van wegens onse seer beminde, de bur
gemeester en schepenen van onse stad
Axel, gelegen en gestrekt in ons land en
graafschap Vlaanderen is ons voorgesteld,
hoe dat de voorseide supplianten hebben
verscheidene schone en notabele privileges
r egt en, wetten, vrijheden, keuren, exemp-
tiën, gebruiken en goede costumen, aan
haar vergunt door wijlen onse voorsaten
de Graven en Gravinnen van Vlaanderen
en onder andere, dat wijlen Fernand, grave
van Vlaanderen en van Hainaut (Hene
gouwen) en Vrouwe Johanna, sijn huis
vrouw, die God wil absolveren, haar zoude
hebben toegestaan voor altoos zodanige
vrijheden en Franchisses, als onse steden
van Hulst en Gent hadden, gelijk
blijkt bij hare opene brieven, gegeven in
het jaar 1213."
Daarop baseert zich de overtuiging dat
1213 het oudste, door een archiefstuk tot
nu toe bekend jaartal is over het verlenen
der stadsrechten. Verder origineel wettig
stuk, dat ons een vroegere datum zou ge
ven, is er op het ogenblik niet, en we moe
ten veronderstellen dat keizer Karei V en
zijn raad dat wel onderzocht hebben.
Wie waren deze Johanna en Ferdinand,
die aan Axel stadsrechten gaven We
kunnen het leven van Johanna goed verge
lijken met dat van de ongelukkige Jacoba
van Beieren. Evenals deze verloor zij haar
vader vroeg, want toen Johanna 14 jaar
was, sneuvelde haar vader Boudewijn IX
en had zij een machtige tegenstander in
koning Philippe II August van Frankrijk,
zoals Jacoba een vijand had in Philips de
Goede. Ook over haar huwelijk waren er
twisten en heel haar leven door had zij
strijd te voeren.
Boudewijn IX, Johanna's vader was kei
zer van Byzantium (Konstantinopel) ge
worden nadat de vloot van zijn kruisrid
ders deze stad veroverd had. Maar in de
oorlog tegen de Bulgaren was deze gesneu
veld en liet twee dochters na, n.l. Johanna
en Margaretha. Tot aan haar meerder
jarigheid zou zij onder voogdij blijven van
haar oom Filips, markgraaf van Namen.
Om een goed huwelijk te doen in Frank
rijk en dus goede vrienden te worden met
de farnse koning, die de twee zusters in
zijn macht wilde krijgen, zond de mark
graaf beide zusters, zogenaamd om haar
opvoeding te voltooien, naar Frankrijk en
kwamen zij in de macht van de vijand van
Vlaanderen, De farnse koning wilde Jo
hanna uithuwelijken aan een franse vorst,
maar op verlangen van de gravin-weduwe
Mathilde huwde Johanna met Don Fer
nando (Ferdinand) van Portugal.
Nadat er op kosten van de Vlaamse en
Henegouwse gemeenten feesten te Parijs
waren gevierd eiste koning Philippe dat de
jonggehuwden de steden St. Omer en
Aire aan Frankrijk zouden afstaan. Fer
dinand, in het nauw gebracht, beloofde
die afstand te zullen voorbereiden. Toen
zij daarna konden doorreizen, werden zij
echter te Peronne door de kroonprins Louis
van Franrijk aangehouden en werden de
steden St. Omer en Aire door de fransen
bezet. Daar Johanna onderweg ziek werd,
reisde Ferdinand alleen door en werd te
Kortrijk, Yperen en Brugge met gejuich
ingehaald. Maar Gent, dat ontevreden was
over de afstand van de twee steden, sloot
de poorten voor Ferdinand. Later kon hij,
vergezeld door Johanna, Gent binnenko
men en bevestigde hij de keur op de stede
lijke regering en beloofde de vrijheden en
voorrechten der stad uit te breiden. Ook
andere steden werden voorrechten ver
leend.
Zo werden in die tijd dus in 1213
aan Axel de stadsrechten gegeven. Ferdi
nand wilde zich verzekeren van de hulp
der steden, want steeds moest er oorlog
gevoerd worden tegen de franse koning.
Zelfs moest eens Ferdinand voor de fran
sen de Honte overvluchten naar Walche
ren. Later kon hij met de hulp van graaf
Willem I van Holland weer terugkomen
in zijn graafschap. In 1214 werd een leger
verzameld, maar in de slag bij Bouvinnes
werd Ferdinand gevangen genomen en
te Parijs in de kerker gezet. Johanna moest
het land besturen.
In die tijd trouwde haar zsuter Mar
garetha (zwarte Margriet) met Bosschaert
van Avennes en werden aan dit echtpaar
twee zonen geboren, n.l. Jan en Boude
wijn. Bosschaert was echter vroeger tot
priester gewijd en hun huwelijk werd door
paus Innocentius III voor ontbonden ver
klaard. Margaretha scheen ontroostbaar
maar na drie jaar huwde zij met Gwij
(Willem) van Dampierre. Vanaf die tijd
waren de zonen uit haar eerste huwelijk
Jan en Boudewijn bij haar niet meer geteld
als haar zonen.
Toen koning Philippe van Frankrijk en
ook zijn zoon Louis gestorven waren, werd
Ferdinand uit de Parijse kerker ontslagen.
Deze had in de gevangenis veel geleden,
zijn levendigheid en geestdrift waren ver
dwenen en op 27 juli 1233 stierf hij te
Noyon. Ook hun enig kind Maria was ge
storven. In die tijd was het tamelijk rustig
in Vlaanderen. Maar de bevolking wilde
weer een mannelijk gebieder hebben en
zij dwong Johanna te huwen met Thomas
van Savoye. Toen deze op veldtocht was
te Namen, overleed Johanna in de abdij
van Marquette en werd haar zuster Mar
garetha gravin van Vlaanderen. Veel ver
driet en zorg waren ook het deel geweest
van deze gravin Johanna. De Jonge
ooit in Zeeland gehouden.
Met deze veelzeggende woorden karak
teriseerde de woordvoerder van het I.C.H.
1963, de heer W. J. Dieleman, op de dins
dag in hotel „Zomerlust" alhier gehouden
perskonferentie, het komende paardenfes-
tijn op 2e Pinksterdag a.s. te Axel.
Letterlijk aan iedere kategorie toeschou
wers is aandacht geschonken in het pro
gramma, dat alleen in de namiddag al méér
dan 20 nummers bevat. Dit alles zal wor
den afgewerkt in een non-stop programma
van 4J^ uur.
Voor de liefhebbers van snelheid en
sensatie zijn er de 24 belgische DRAVERS
en RENPAARDEN, de vermaarde vluch
ters. vóór de oorlog hét hoofdnummer van
het Pinksterprogramma. Nu slechts één der
onderdelen dat echter een grote attraktie
is gebleven. De belgische ren-kampioen
MÈIMIE zal hier het veld aanvoeren,
hoewel zij een enorme handicap zal moeten
geven aan haar konkurrenten. Spanning te
over dus in de 5 series die verreden worden
over 1700 en 2400 meter.
Uit midden-België komen dan de
SPRINGRUITERS, aangevoerd door de
bekende springcrack J. P. Bockaert op de
franse volbloed Jolie de la Rochelle. Hij
vertegenwoordigde België verleden jaar op
de europese kampioenschappen in Duits
land te Raastede. Met 8 van zijn mede
werkers zal hij het uiterste doen om de
prachtige coupe ,,De Grote Prijs van de
Watertoren" voor België veilig te stellen in
de Landen wed strijd Holland-België.
De hollandse ploeg is nog niet volledig
samengesteld, maar zal vermoedelijk onder
leiding staan van de westbrabantse Z-
ruiterj. Munters met het paard Fantast,
eveneens klasse Z.
Dit is de eerste maal dat een dergelijk
internationaal treffen hier plaats vindt en
hoewel de Belgen op papier sterker zijn,
weten de hollandse ruiters toch dikwijls
voor verrassingen te zorgen. Een open
strijd dus. In de tweede manche gaat het
uitsluitend over hoge hindernissen.
Prachtig zullen de kostuums zijn van
„De Kleppertjes", onze oost zeeuwsch-
vlaamse ponyclub. Drie verschillende soor
ten pony's treden er op, n.l. de Shetlanders
de New-Forest pony's en de Welshpony's.
Deze beide laatste zijn eigenlijk kleine rij-
paardjes.
Vooral onze jeugd zal genieten van deze
demonstraties, evenals in 1961. Getracht
wordt, ook enkele kleine veulentjes te ver
tonen in de showring.
Dan de PARADE van alle landelijke
ruiters uit zuid-west Nederland, ongeveer
100 in getal. Onder klaroengeschal komen
zij binnen, onder leiding van parade-
kommandant Jac. de Feijter.
Vervolgens de PRIJSUITREIKING
van alle in de morgen gehouden vóór
keuring-en.
Tenslotte misschien het topnummer
„DE TROMMELAEREN VAN ROE-
SENDAELE", wereldkampioen der drum
bands in 1962. Wie aan de paardenglorie
nog niet genoeg heeft gehad, kan dan hier
zijn hart ophalen, en dankbaar huiswaarts
keren. In marstempo over het gehele veld
uitgevoerd geven deze 75 ras-artisten een
show in gala-tenue die iedereen móet aan
spreken. Een schitterende omlijsting van
een tot op heden op ongekend hoog niveau
staande show.
Hulde aan de stoutmoedigheid en durf
van dit bestuur. Moge het op ondubbel
zinnige wijze op 3 juni a.s. bekroond wor
den
Het prachtig gelegen concoursterrein
zal omzoomd worden door open en over
dekte tribunes. Via de mikrofoon zal een
volledige explikatie gegeven worden bij
alle nummers, zodat iedereen kan meeleven
met wat er in de piste gebeurt.
AXELSE COURANT
IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLone nummer» 10 cent
Kwartaal - abonnement
Axel de kom 1.25. Andere plaatsen L75,
v Buitenland 2.
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
Bl) kon'rak ten belangrijke reduküe.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertenüên 1-5 regals L—
tedere regel meer 12 cent extea.
Lib. Chr.
Nw
Gemeenten
Geldige
K.V.P.
P.v.d. A.
V.V.D.
A.R.
C.H.U.
C.P.N.
S.G.P
P.S.P.
St.
Nat. Econ.
Dem.
Ger. Pol. Veil.
Boeren-
stemmen
P.
V.P. Appèl
P.
Verbond Verk,
Partij
'63
'59
'63
'59
*63
'59
'63
'59
'63
'59
'63
'59
'63
'59
'63
'59
'63
'59
'63
'63
*63
'63
'63
'59
'63
'63
'63
4296
4277
941
881
913
937
277
401
644
733
745
670
19
6
178
170
29
9
7
5
12
8
451
447
4
63
23
Clinge
1679
1681
1336
1467
167
155
18
17
9
10
13
11
10
6
2
4
4
4
2
12
7
4
4
87
11
Graairw en Lang;r.dam
774
903
627
818
69
55
5
6
6
15
5
2
3
1
1
'1
1
3
-
-
1
54
5
1433
1474
55
35
486
518
144
203
114
132
282
273
8
1
194
220
9
4
4
2
1
2
90
71
6
37
17
Hontenisse
2894
3009
2472
2682
127
150
55
46
14
15
77
82
6
5
5
7
12
6
2
5
3
2
10
9
6
92
7
3009
2602
2230
2083
376
338
129
116
15
12
34
23
21
8
5
4
15
3
6
3
16
6
1
2
12
140
13
Koewacht
1209
1264
875
1027
158
179
23
16
3
8
6
7
4
5
3
1
4
4
3
2
1
2
1
8
117
16
116
119
77
86
12
18
1
2
-
6
7
1
1
2
2
17
3
Philippine
577
594
452
470
52
77
17
12
6
8
19
14
1
3
4
1
1
1
2
1
1
1
2
19
S
Sas van Gent
2360
2174
1262
1129
688
679
206
264
21
18
51
36
12
13
13
7
26
16
7
2
18
4
3
5
45
9
St. Jansteen
1775
1975
1277
1591
249
255
43
68
7
12
15
6
11
8
3
3
4
2
3
2
8
5
2
2
7
139
28
Terneuzen
9028
8453
2102
1917
3088
3009
732
883
696
684
1301
1088
47
42
656
619
94
32
17
6
34
17
145
127
9
84
52
Vogelwaarde
1756
1930
1543
1773
67
62
16
18
12
19
29
44
1
3
4
1
1
1
3
2
4
76
7
Westdorpe
1189
1199
911
919
158
196
35
58
9
6
19
10
5
2
2
7
1
1
I/
2
1
24
8
1861
1940
37
34
343
377
86
138
505
543
519
542
6
5
131
113
4
3
3
1
2
188
177
1
33
11
444
471
337
388
53
66
5
8
3
2
3
4
5
4
1
-
1
2
30
3
Totaal
34400
34065
16534
17300
7006
7 071
1792
2256
2064
2217
3124
2819
160
103
1200
1 154
214
83
59
32
125
58
898
844
71
1057
218
