Seis over de Geschiedenis van Axel
XXXI
Vervolg Franse Tijd
SPORT
MUTATIES BEVOLKING
VERTROKKEN
P AASLEKKERNIJEN
Omdat er zoveel gevorderd werd en men ten
einde raad was, werden Jozias Paulus en Jan
Huyssen naar Brussel gezonden met het verzoek,
geen paarden meer te moeten leveren, daar immers
alle requisities met de nieuwe orde waren afge
schaft. Er waren geleverd 248 paarden en 50 wa
gens bespannen met twee paarden, dus ook nog
100 paarden van in totaal aanwezige 23 paarden.
De inwoners van deze streek werden aangemaand
zich te behelpen, omdat alles werd geleverd aan
de vrienden en verlossers. Echter waren voor het
bebouwen van deze streek minstens 800 paarden
nodig. Toen de 2 afgezanten te Brussel waren ge
komen, werd hun aangezegd, dat ze voor vergoe
ding te Aalst moesten zijn en te Aalst werd hun
medegedeeld, dat ze te Gent zouden gaan. Maar
commissaris Guerdes Gelees zei hun, dat er te wei
nig uitgetrokken was om aan hun verzoek te vol
doen. Ze werden dus van het kastje naar de muur
gestuurd en hun Franse vrienden stuurden hen met
ledige handen naar huis.
Alle besluiten en Wetten moesten in het Frans
worden gesteld, want zij moesten echte Fransen
worden. Toch treffen we veel brieven aan in de
2 talen naast elkaar opgesteld en ook nog wel in
het Hollands alleen, want er waren maar enkelen,
die de Franse taal machtig waren.
De tijdrekening moest ook veranderd worden.
Voortaan zou gerekend worden met een jaar van
12 maanden, elk van 30 dagen, terwijl de over
blijvende 5 of 6 dagen in september feestdagen
zouden zijn, die dan sansculottes of jours comple-
mentaires zouden heten. Het jaar begon met 22 sep
tember en tot 22 oktober heette het Vendemiaire of
wijnmaand, vervolgens Brumaire of Nevelmaand,
Frimaire of Wintermaand, Nivose of Sneeuwmaand,
Pluviose of Regenmaand, Ventose of Windmaand,
Germinal of Kiemmaand, Floreal of Bloeimaand,
Prairial of Grasmaand, Messidor of Oogstmaand,
Thermidor of Warmtemaand en tot 17 september
Fructidor of Fruitmaand.
De 'fortifikaties van Axel werden langzamerhand
gesloopt. 5 Februari 1795 waren er al 200 arbei
ders mee bezig, maar de poorten waren er toen
nog. In 1805 en 1806 werden ook deze afgebroken
en de vestinggrachten gedempt en kwamen op die
plaatsen een weg in plaats van de ophaalbruggen.
De Landpoort had gestaan, waar nu de Noordstraat
overgaat in de Stationsstraat en de fundamenten
van de Zeepoort zijn teruggevonden voor de winkel
van Chr. Vinke tegenover de Ka'aiwal.
Oranjekleuren mochten niet meer gedragen wor
den, maar verplicht was het dragen der Tricolore
(Franse kleur) en we treffen een bevel aan, dat
als iemand de poort binnenkwam en de tricolore
niet droeg, deze zou gearresteerd worden.
Ook moest op bevel feestgevierd worden, n.l. 6e
Messidor 4e jaar moest een feest van de landbouw
gehouden worden en de 10e pluviose van het 4e
jaar moesten alle funktionnarissen bij elkaar komen
om te vieren van het feest ter herdenking van de
GEDENKWAARDIGE EN RECHTVAARDIGE
STRAF van de laatse koning der Fransen (Ar
chief No. 579). Aan die feesten zullen de gewone
Axelaars wel niet meegedaan worden. Het was
geen feestelijke tijd. Een uitzondering moeten we
misschien maken voor notaris De La Fontaine. Bo
vendien moesten alle ambtenaren de verklaring af
leggen, dat zij zich ernstig verbonden wisten aan
de Republiek en een eeuwige haat hadden aan het
koningschap.
In de kladnotulen 5e jaar der Republiek staat het
bevel, dat de kerken, wier priesters de eed van
trouw aan de Republiek niet afgelegd hebben, zul
len gesloten worden. In Koewacht, Overslag, Zuid-
dorpe en Boschkapelle weigeren de priesters de eed
van trouw af te leggen en daar worden de kerken
gesloten. Later komt er op Boschkapelle een pries
ter, die de eed van trouw aflegt en deze vraagt om
de kerk te openen (Archief No. 728). De akteboe-
ken der Ned. Herv. Kerk waren naar Middelburg
gezonden. Op 9 november 1794 waren de predi
kanten naar Middelburg gevlucht en was ook de
schoolmeester D. Buize was van 7 december tot
23 mei 1795 afwezig. Augustus 1795 was Ds. Steen
bakker teruggekomen. De Kerkeraadsvergadering
wordt nu bijeenkomst genoemd. En er kwam be
richt, dat voortaan het Staatstractement voor de
predikant niet meer zou uitgekeerd worden. Er mo
gen geen kollektes voor de predikant gehouden
worden, maar er worden vrijwillige bijdragen ge
vraagd aan de gemeenteleden.
De personen, die uit Axel naar Middelburg ge
vlucht waren, waren zo langzamerhand terugge
komen. Notaris de Lozanne had verlof gevraagd
zich hier weer te mogen vestigen, wat toegestaan
werd. Ook de griffier van vóór 1794 Elias Scho-
vel, schrijf een brief, waarin hij vraagt om ophef
fing van het beslag en teruggave van de goederen
aan zijn zuster toebehorende, wat later werd toege
staan, voorzover het gemeentebestuur daar recht
toe heeft. Alleen Jozias Paulus stemde tegen dit
verlof.
Onder keizer Napoleon werd de conscriptie of
gedwongen krijgsdienst ingevoerd. V/e lezen van
een Charles de Ruyter, inscrit, die gevlucht was
en van een Abraham van Tatenhove. De deser
teurs en hun ouders werd bedreigd met strenge
straffen. Foupault, prefect van het Departement van
de Schelde, bedriegt hen, dat zij bij gevangenname
naar de galeien zullen gezonden worden en de
ouders zouden beboet worden met 1500 francs.
Daarom moeten de bezittingen der ouders opge
geven worden. Verder lezen we, dat er gevraagd
wordt, welke burgers willen contribueren voor de
onkosten van een landing in Engeland. Maar ook
werd uitgeschreven een gedwongen lening (Em-
prunt forcé). De minste aanslag was 50 livres.
(No. 479). Verliezen werden ook geleden door de
assignaten of Frans papieren geld, waarmee de
Fransen vroeger alles, wat zij kochten betaald had
den. Die assignaten kwamen eerst op een twintigste
van hun oorspronkelijke waarde en waren later
waardeloos papier. De komst der Franse broeders
bracht een algehele verarming onder de burgers
van Axel.
DE JONGE.
VOETBAL
A.Z.V.V.-GESCHUT STOND VOOR DE RUST
OP SCHERP IN ZIERIKZEE
LENSEN SCOORDE VIERMAAL
A.Z.V.V. heeft zaterdag j.l. tegen M.E.V.O. in
Zierikzee geen halve maatregelen genomen. In een
weinig spannende wedstrijd, die echter wel zeer
goed voetbal liet zien, wonnen de Axelaars geens
zins geflatteerd met 9 1.
MOEILIJKHEID
Nog voor de wedstrijd begon zat men al met de
handen in het haar. Wat was het geval De voor
deze wedstrijd aangewezen scheidsrechter uit Ber
gen op Zoom kwam niet opdagen. Wat nu te doen?
Iemand uit Zierikzee werd bereid gevonden de
wedstrijd te leiden. Maar hoe zal dat gaan Uit
eindelijk werd de knoop doorgehakt en men besloot
onder leiding van de heer Simmens te spelen. Deze
scheidsrechter was enkele jaren geleden gestopt en
dat is wel bijzonder jammer. Want de manier
waarop hij het spel volgde en zijn beslissingen wa
ren uiterst korrekt. Algemeen was men van oordeel
dat men zo'n goede scheidsrechter nog niet te
vaak heeft.
DE WEERSOMSTANDIGHEDEN
De weersomstandigheden voor het spelen van een
voetbalwedstrijd waren niet bepaald ideaal. Een
zeer harde wind stond schuin over het veld. Het
veld was voortreffelijk bespeelbaar.
Het was A.Z.V.V. dat zich snel en goed aan de
omstandigheden aanpaste. Met kort spel, uitge
voerd laag langs de grond, maar bovendien zeer
nauwkeurig, werd M.E.V.O. iets tegen wind spe
lend, direkt op eigen helft teruggedrongen.
Na de thee was de ploeg uit Zierikzee iets meer
in de aanval, maar hun spel was vrijwel zonder ge
vaar voor de homogene Axelse ploeg.
DE WEDSTRIJD
Onmiddellijk liep A.Z.V.V. ontzettend hard van
stapel. Voor rust moest M.E.V.O. dan ook diep
buigen voor de zeer snelle aanvallen, waaraan het
gehele elftal deelnam.
Reeds na 5 minuten spelen gaf linksbuiten P.
v. d. Hout zijn ploeg een morele ruggesteun, door
onvoldoende ingrijpen doeltreffend af te straffen.
(0-1).
Nauwelijks twee minuten later bracht aanvoerder
Haak de handen op elkaar. Van buiten het straf
schopgebied loste hij een fantastisch mooi afstands
schot, dat jammer genoeg tegen de kruising van
paal en lat uiteenspatte.
Maar dit betekende slechts uitstel want in de
9e minuut zag Lensen dat doelman Bijdevaate iets
te ver voor zijn doel stond en van zeker 25 meter
joeg hij de bal hoog en hard in de touwen. (02).
Dat er hard werd geschoten bewees het feit dat
de voortreffelijke Zierikzee-doelman herhaaldelijk
de bal los moest laten.
Zo liet hij na 17 minuten spelen een schot van
Haak los en dat was voor Borgt genoeg om zijn
ploeg naar 0.3 te schieten.
Na 26 minuten vergrootte A.Z.V.V. haar voor
sprong. Bij een hoekschop kreeg Lensen de bal te
pakken. Passeerde enkele tegenstanders binnen het
strafschopgebied, liet van zijn voet een effektvol
boogballetje los, dat uiterst nauwkeurig in de bo
venhoek terecht kwam. (04).
Daarna vielen binnen zes minuten drie doel
punten. Eerst rondde van der Hout een solo-aktie
van De'kker beheerst af (05), waarna in de 31e
minuut een soortgelijke kombinatie ontstond tussen
Haak en Dekker. Nu was het Dekker die voor het
beslissende tikje zorgde (06).
Nog was A.Z.V.V. niet tevreden en na 35 mi
nuten spelen bepaalde Lensen de rust op 07.
Na rust was de bal nog maar nauwelijks aan het
rollen of hij lag weer in het doel. Borgt gaf een
voorzet en via de rug van één der M.E.V.O.-
verdedigers caramboleerde de bal langs een ver
geefs grijpende doelman (08).
De tweede helft was een kwartier oud toen de
Axelse verdediging zich even verkeek op een door
de wind van richting veranderde bal. Rechtsbuiten
Lupgens doorzag deze situatie en" hij zag kans om
de één voor M.E.V.O. op het score-bord te bren
gen. (1—8).
Twaalf minuten voor het einde verhoogde
A.Z.V.V. nog haar voorsprong door middel van
een strafschop. Lensen plaatste zich achter de bal
en feilloos joeg hij de bal op schouderhoogte in de
hoek. (19).
Wel een iets eenzijdige wedstrijd, maar het Zie-
rikzeese publiek was vol lof over de Axelse ploeg.
Hun techniek en taktiek werd door allen geroemd.
Eén van de beste spelers in de ploeg vonden wij
linksbinnen Jaap Lensen. Hij voorzag zijn mede-
voorwaartsen van schitterende afgemeten en ver
zuimde ook zelf niet te schieten.
De zege kreeg nog meer gestalte toen men later
vernam dat Dinteloord een punt had verspeeld bij
Chrislandia, waardoor A.Z.V.V. gelijk in verlies-
punten kwam.
VOORTREFFELIJKE PRESTATIE
A.Z.V.V.'s tweede elftal reisde zaterdag j.L ook
naar Schouwen en Duiveland en wel naar Bruse-
Boys in Bruinisse.
De Axelse reserves leverden een voortreffelijke
prestatie. Zij bezorgden hun tegenstanders op eigen
veld een kleine-, maar uiterst nuttige 10 neder
laag, dankzij een doelpunt gescoord door G. Hame
link.
Hoewel het elftal met enkele invallers speelde,
maakte het een betere indruk dan in de laatste
wedstrijden. Het belangrijkste punt was dat met
inzet van alle krachten werd gespeeld voor een
goed resultaat.
AXEL HEEFT EEN KAMPIOEN
Het is nog vroeg in het jaar, maar toch zijn we
in Axel reeds een kampoen rijk.
Bij de v.v.-,,Axel" kon zaterdag j.l. de kam-
pioensvlag in top voor een juniorenelftal, n.l. voor
BI.
De jongens van aanvoerder Piet Penne wonnen
zelfs van Sluiskil BI en zijn daardoor voor de
andere elftallen onbereikbaar geworden. Speciaal
het aanvalsquintet van de jeugdige Axelaars bleek
in de competitie een uitermate sterke linie.
Proficiat jongens
UITSLAGEN GESPEELDE WEDSTRIJDEN
Nieuw Borgvliet IAxel I 00
MEVO I-A.Z.V.V. I 1-9
Bruse Boys IA.Z.V.V. II 01
SET II-Axel II 1-2
Spui INieuwdorp I 30
PROGRAMMA VOOR HET WEEKEINDE
A.ZV.V. IArnemuiden I
Axel IZeelandia I (2e Paasdag)
Kats IA.Z.V.V. II
Zwaluwse Boys ISpui I
WIELRENNEN
WIELER-COMPE TIT IE
Jaarlijks worden in Zeeland een groot aantal
wielerwedstrijden gehouden voor Nieuwelingen en
Adspiranten.
Om deze wedstrijden aantrekkelijk te maken, ook
voor renners van buiten Zeeland, is het de be
doeling hieraan een competitie te verbinden en
uiteraard daarvoor een prijs beschikbaar te stellen.
(Natuurlijk naast de normaal te verdienen prijzen).
Reeds een groot aantal wielercomité's werden be
naderd. We noemen, Axel, Groede, Sluiskil, Oude-
lande, Temeuzen, Middelburg, Colijnsplaat, 's Hee-
renhoek, Nieuwvliet, Hansweert, IJzendijke, Lewe-
dorp, Kwadendamme, Zuiddorpe, Westdorpe, Hei
kant, Hoofdplaat, Clinge, Souburg, Cadzand, Ka-
pelle, Oostburg, Boschkapelle en Biervliet.
De eerste wedstrijden voor deze competitie staan
reeds vast
Axel op 15 april, Sluiskil op 4 mei.
Hét is de bedoeling dat in iedere course -yijftien
renners punten ontvangen, naar gelang hun klas
sering.
BUKACKI
LEVERDE SCHITTERENDE PRESTATIE
IN HET BELGISCHE ADEGHEM
J.l. zondag 7 april nam onze plaatselijke Nieuwe
ling Richard Bukacki deel aan een wielerwedstrijd
in Adeghem over 75 km., verdeeld in 7 grote en
8 kleine ronden.
Ruim vijftig renners verschenen aan de start,
waaronder vele sterke Belgen.
Maar Richard liet zich door al die namen niet
imponeren en reed een uiterst sterke wedstrijd.
De eerste ronden hield hij zich rustig in het pe
loton, maar toen op een gegeven moment Dullaert
en du Bois een voorsprong hadden opgebouwd van
ruim 1 minuut vond hij het genoeg.
In het parcours lag een steile heuvel en daar sloeg
Bukacki zijn slag. In een felle demarage rukte hij
het compakte peloton uiteen en ging alleen op jacht
naar de koplopers. Op slechts een halve ronde
maakte hij zijn achterstand goed en gedrieën joe
gen de koplopers verder.
Praktisch het gehele verdere verloop van de wed
strijd bleven zij bijeen en onze stadgenoot was in
deze ontsnapping de grote animator. Hij reed veel
op kop en tegen het einde was het zelfs zo dat zijn
medevluchters bijna leeg gereden waren en bijna
geen werk meer konden doen. Jammer genoeg za
gen toen drie renners uit de achterhoede kans om
bij te komen en zelfs de leiding over te nemen. De
eindsprint werd tenslotte een Belgische aangelegen
heid, du Bois werd vierde en Bukacki finishte
schitterend als zesde in dit sterke veld.
Als aardige bijzonderheid kunnen we nog ver
melden dat Richard de bergprijs op z'n naam
schreef.
Dit bericht zal al z'n trouwe supporters goed
doen 1
ZATERDAG NAAR EEKLO
OF ST. DENIJS-WESTREM
A.s. zaterdag 13 april gaat Richard Bukacki weer
van start in België.
Hij neemt dan deel aan een wedstrijd in Eeklo
óf St. Denijs-Westrem. Een goede gelegenheid om
hem aan het werk te zien voor zijn supporters.
WIELERWEDSTRIJDEN TE AXEL
Op 2e Paasdag organiseert het aktieve bestuur
van de Axelse wielersportvereniging „De Volhar
ding" een tweetal wielerwedstrijden te Axel.
Allereerst gaan de Adspiranten van start. Bij
deze renners zien we o.a. de bekende H. Mol uit
Lewedorp, alsmede G. v. d. Sijpt uit Koewacht, D.
Faas uit Temeuzen, J. v. Wanrooij uit Sas van
Gent en W. Rijk uit Goes. De Adspiranten rijden
een afstand van 25 km.
De meeste belangstelling gaat natuurlijk uit naar
de wedstrijd voor de Nieuwelingen, want daar
start de veelbelovende Axelse renner Richard
Bukacki. Hij zal het voor eigen publiek niet ge
makkelijk krijgen, want bij de deelnemers zijn Gaby
Minneboo uit Heenvliet, Wim du Bois uit Zuid-
zande, Wim de Wilde uit Oudelande, J. Kools uit
Ossendrecht, C. Rentmeester e.a. uit onze omge
ving starten ook Willy de Feber uit Sluiskil,
Eddy Voerman uit Westdorpe en A. v. d. Wege
uit Zaamsag. De Nieuwelingen rijden 70 km.
SCHIETEN
PRIJSSCH1ET1NG
Op 2e Paasdag organiseert de heer W. Verhelst
een schieting op de liggende wip.
De schieting wordt gehouden bij café „Benelux"
aan de Nieuwendijk.
HENGELEN
ZEEHEN GEL WEDSTRIJD
Zondag 7 april organiseerde het Zeehengelcomité
IJzendijke een Zeehengelwedstrijd in de Wester-
schelde tussen Hoofdplaat en Nummer Eén.
Er waren in totaal een kleine zevenhonderd deel
nemers. Onze stadgenoot, de heer J. A. Roose,
legde beslag op de 15e plaats met 160 punten.
AXEL
TOT EN MET 31 MAART 1963.
Gerrits, Reinier H. W. van Villapark 14 naar
Elsloo; de Blaeij, Francois van P. Paulusstraat 22
naar Breda; van Meurs, Tanneke J. van Oudeweg
31 naar Breskens; de Bruijne, Johanna e.v. van den
Broeke van Julianastraat 89 naar Rotterdam
VESTIGING IN DE GEMEENTE
Leenders, Johannes P. van Venlo naar de Ruyter-
straat; Geeve, Johan A. van Rhoon naar Zeestr. 1;
Vos, Gerrit van Zwijndrecht (Salonwagen) naar
Nieuwendijk; Brokx, Angelina J. M. van Zwijn
drecht (Salonwagen) naar Nieuwendijk; Vos, Ma
rianne J. van Zwijndrecht (Salonwagen) naar
Nieuwendijk; Neggers, Henricus W. J. van Dene
kamp (Salonwagen) naar Hospitaalstraat; van
Kerkoerle, Maria P. van Denekamp (Salonwagen)
naar Hospitaalstraat; Neggprs, Adriana M. van
Denekamp (Salonwagen) naar Hospiaalstraat
Neggers, Johannes H. van Denekamp (Salon
wagen) naar Hospitaalstraat; Neggers, Petronella
van Denekamp (Salonwagen) naar Hotspitaalstr.;
de Wit, Laurentius T. J. M. van St. Odilienberg
naar Sigelweg 1; Schreurs, Wilhelmina J. T. van
St. Odilienberg naar Singelweg 1; Visser, Cornelis
J. van Enschede naar Zeestraat 12; de Hulster,
Anthony D. van Groede naar Bylocqueplein 14bov.
Brakman, Adriana J. van Groede naar Bylocquepl.
14 bov.; Overdulve, Leuntje C. w.v. Cornelissen
van Zaamslag naar Wijk P 1; Verkouw, Hendriena
van Dordrecht naar Noordstraat 32; Scheele, Jan
M. van Terneuzen naar van Middelhovenstraat 36;
Hamelink, Maria van Terneuzen naar van Middel
hovenstraat 36; Scheele, Geertruida van Terneuzen
naar van Middelhovenstraat 36; Scheele, Jacob van
Terneuzen naar van Middelhovenstraat 36.
VERHUIZING BINNEN DE GEMEENTE
van de Velde Hendrik met gezin van Polenstr. 50
naar Hospitaalstraat 6; Mattens, Josephus M. met
echtg. van Polenstraat 46 naar Kanaalkade 20;
Clauwaert, Gustave M. met gezin van Polenstr. 48
naar Noordstraat 50; Cappon, Jannis A. van Hos
pitaalstraat 6 naar Kanaalkade 23; der Putter, Jacob
C. met gezin van Wijk K 1 naar Noordstraat 45;
van de Velde, Levinus met echtg. van Polenstr. 40
naar Kanaalkade 16; Hamelink, Jacoba w.v. Martin
van Singelweg 49 naar Singelweg 28; Dieleman,
Suzanna van Bylocquestraat 3 naar Wijk N 65;
Rouw, Jacob met echtg. van Emmastraat 58 naar
Singelweg 49.
AANTAL INWONERS DE GEM. AXEL
op 28 februari 1963 7860.
od 31 maart 1963 7879,
Recept voor 4 personen
„VOGELNESTJES"
(zandtaartjes 15 stuks)
Voor het deeg
200 g. (2J/2 kopje) bloem, 150 g. boter of mar
garine, 100 g. (ruim 1 kopje) basterdsuiker, 1 thee
lepel zout.
Voor de moccacrème
75 g. (1 kopje) maizena, 10 g. (1 eetlepel) suiker,
1 eierdooier, 1 dl. kopje) melk. 150 g. boter of
margarine, 75 g. kopje) poedersuiker, 2 le
pels sterk koffie-extract, enkele kleine paaseitjes.
Voor het deeg de bloem, zout en basterdsuiker
in een kom zeven. De boter of margarine toevoe
gen en met 2 messen in kleine stukjes snijden. De
bestanddelen vlug tot een gelijkmatige soepele deeg
bal kneden. Het deeg enge tijd laten rusten. Het
deeg op een met bloem bestoven tafel uitrollen tot
een lap van 1/3 cm. dikte. Met behulp van een
rond uitsteekvormpje of een glas van 7 cm. mid
dellijn 30 koekjes uitsteken.
De afsnijdsels samenkneden, opnieuw uitrollen en
uitsteken. De koekjes op enige afstand van elkaar
op een vetgemaakt bakblik leggen. De koekjes in
een vrij warme oven in 20 a 25 minuten gaar
en lichtbruin bakken. De koekjes van het bakblik
nemen en laten afkoelen.
Voor de moccacrème de maizena en suiker door
elkaar roeren en met een weinig koude melk tot
een dik papje aanmengen. De eierdooier er door
roeren en het mengsel zonodig met nog iets koude
melk verdunnen. De rest van de melk aan de kook
brengen. De hete melk onder goed roeren aan het
eimengsel toevoegen. De massa in de pan terug
gieten, al roerende aan de kook laten komen en
even laten doorkoken. De vla laten afkoelen.
De boter of margarine met de gezeefde poeder
suiker tot room roeren, maar niet langer dan no
dig is, om een gelijkmatige massa te krijgen. De
koude vla bij kleine hoeveelheden tegelijk erdoor
roeren. Zoveel koffiepoeder (aangemengd met wei
nig water) of koffie-extract druppelsgewijs door de
crème roeren tot hij goed van smaak en kleur is.
De helft van de koekjes met een dun laagje
moccacrème bestrijken. De overige koekjes er op
leggen.
De rest van de moccacrème in een spuitzak over
doen en in de vorm van een nestje op de koekjes
spuiten met een niet te grove spuitmond. Met het
spuiten aan de buitenkant beginnen en in. de rondte
naar het midden spuiten. In het nestje enkele kleine
paaseitjes leggen.