Eets over de Geschiedenis van Axel.
LANGS DE SCHELDESTROMEN....
XXIV.
HOUD ER
REKENING MEE
Bekendmaking
KOSTELOZE INENTING OF
HERINENTING TEGEN POKKEN
SPORT
Minder goed dan in de Spaanse Successieoorlog
liep het met Axel af in 1747 in de Oostenrijkse
Successieoorlog, waarin wij de zijde gekozen had
den van Maria Theresia, doch Frankrijk de zijde
van haar tegenstanders, zodat wij weer Frankrijk
als tegenstander hadden. Het jaar 1747 en de twee
daaropvolgende jaren waren voor Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen, wat het jaar 1672 voor Holland was
geweest. Toen de komst der Fransen dreigde, wer
den voorraden ingeslagen, om bij een mogelijk be
leg etensvoorraad te hebben voor de dan ingesloten
bevolking. Er werden te Middelburg aangekocht
20 zakken zout, 10 halfvaten bierazijn, 10 zakken
hartgort, 2 aamen raapolie en 2000 pond Edammer
kaas. Weldra kwam aan het Zaamslagse veer een
regiment soldaten aan en het gemeentebesuur van
Axel zendt hen 1600 pond tarwebrood en 6 tonnen
goed bier. Er werd gewerkt aan de forten Zeeland
en Nassau, aan de zuid- en oostzijde van Axel.
De boeren moeten hun eggen met kettingen bren
gen aan die forten, zeker om de wallen ermee te
beleggenen berenning ervan moeilijker te maken.
De bakkers Braad en Hoeland moeten altijd 100
zakken gemalen meel op hun zolders hebben liggen.
Allemaal maatregelen om een beleg te kunnen door
staan.
Toen generaal-majoor Soute hier als comman
dant kwam, meende men met een goede bezetting
en een flinke commandant plus een goede voor
raadde vijand te kunnen weerstaan. De comman
dant beval, dat de bomen aan de zeedijk en ron
dom de stad moesten worden geveld, en de „Huis-
kens' aan de Oude weg en buiten de landpoort
moesten worden afgebroken. Iedere boer moest een
last tarwe in voorraad houden om het later in de
stad te brengen en alle boeren en arbeiders moesten
elk met een spade in de linie komen werken. Veel
landluiden waren van de hofsteden weggevlucht en
over de Schelde weggereisd, achterlatende tarwe
en andere granen, die door en voor de stad opge
haald werden. De archiefpapieren van de kerk en
van het gemeentearchief werden op een verzekerde
plaats gebracht en die van de notarissen Campen-
hout en Somer naar Middelburg gezonden.
Generaal majoor Soute was zijn verdedigings
werk goed begonnen, maar als afgeleefde grijsaard
was hij niet de man om Axel tegen een Franse
legermacht te verdedigen. Weldra kwam een Frans
leger aan de overzijde van het Axelse Gat en één
van onze officieren boodschapte de generaal, dat
men meende Fransen aan de overzijde te zien.
Commandant Soute, die liefst met geen vijand te
maken wilde hebben, zei, dat men zich vergist zou
hebben en dat men een kudde schapen op de
schorren voor Fransen zou hebben aangezien. En
er was toen geen Jan Pikkevé.
De volgende dag echter kwam een Frans officier
de stad opeisen en Soute dacht niet meer aan vech
ten maar gaf de stad zonder slag of stoot op Dins
dag 16 mei 1747 aan de vijand over. De overgave
geschiedde op conditie, dat de zaken van kerk en
justitie zouden blijven op de voet, als Sluis en
Hulst bij overgave hadden bedongen. De bezetting
kon naar Terneuzen aftrekken om zich in te sche
pen en over de Schelde weg te varen. De officieren
en soldaten waren moedeloos en hadden zich erover
geërgerd, dat zij zich zonder strijd hadden moeten
overgeven. Zij veroorzaakten ongeregeldheden,
waardoor de inwoners van Axel en Tterneuzen ge
noodzaakt werden de hulp van de Fransen in te
roepen om hen tegen de gewelddaden van het eigen
krijgsvolk te beschermen.
We zien dan als een flink bestuurder aan het
hoofd van Axels bevolking staan burgemeester
Campenhout, die niet vluchtte, maar alles deed om
zijn gemeentenaren soms met gevaar van eigen
leven te leiden en te beschermen.
Bij de intocht der Franse troepen moest er 500
pond brood en 250 kannen bier bij de Landpoort
geleverd worden en* eenzelfde hoeveelheid bij de
Zeepoort. Van nu af begon de afpersing van geld,
fouragie, etenswaren en kleding. In de 20 maanden
van het verblijf der Fransen alhier moest Axel
opbrengen 114585 guldens en 121356 rations haver,
hooi en stro, terwijl er nu en dan een „goudbeurs"
moest terhand gesteld worden aan een commandant
om inlegering van meer soldaten te voorkomen.
Altijd weer is burgemeester Campenhout in de
weer om het benodigde geld te gaan lenen en alles
aan te kopen, wat gevorderd werd. Zo o.a. vraagt
generaal Trimarion eens 2765 guldens Frans geld
per maand om. fouragie, wassen keersen, flam
bouwen, rijtuigen, hout, kolen, keukengereedschap
pen en linnen aan te kopen. Ondanks het sterven
van zijn vrouw, die naar Middelburg was gevlucht,
stelt de burgemeester na de rouwtijd aljes in het
werk en reist o.a. naar Lokeren, Brussel, Gent en
Antwerpen om geld te lenen en vermindering van
lasten te vragen voor zijn gemeentenaren. Tot op
25 maart 1748 de notabelen en ingelanden bijeen
geroepen werden om hen te vragen, wat te doen,
daar burgemeester Campenhout geen kans ziet om
aan de ongehoorde afpersingen te voldoen. Besloten
werd een eis tot levering van 74 wagens, ieder be
spannen met 4 paarden als laatste eis te weigeren,
waarbij de notabelen beloofden in militaire executie
de magistraat te bevrijden van alle schade.
28 januari 1749 vertrokken de Fransen. Zij lieten
een arm en berooid Axel achter. De rekening, ge
sloten 29 augustus 1749 geeft als ontvangst 618
pond 18schl0 en als uitgaaf 948 pond 14 sch. 4
dus een tekort van 329 pond 15 sch 6.
De Jonge.
Zeeuwsch-Vlaanderen was telefonisch
van de rest van het land afgesloten.
Maandagmorgen rond elf uur heeft een aan
nemer bij werkzaamheden ten behoeve van de
riolering van het uitbreidingsplan Terneuzen een
aantal telefoonkabels met een graafmachine be
schadigd, waardoor al het telefoonverkeer van
Zeeuwsch-Vlaanderen met de rest van Nederland
tijdelijk werd gestoord.
Ook de verbinding TerneuzenZaamslag werd
verbroken en er werden circa 40 abonnees van de
telefoongemeenschap uitgesloten. De telefoondienst
te Terneuzen kwam onmiddellijk in aktie en heeft
de verbinding van Zeeuwsch-Vlaanderen met de
buitenwereld in korte tijd weer enigermate op gang
kunnen brengen door het verkeer over andere
kabels te leiden en deels af te wikkelen via een
met de hand bediende noodcentale.
De technische dienst ter plaatse is direct begon
nen met het tijdelijk herstel van de defecte kabels.
Voor definitief herstel zal de inmiddels uiteraard
gewaarschuwde centrale kabelstoringsdienst van de
P.T.T. zorg dragen. Verwacht wordt dat dit her
stelwerk binnen 24 uur gereed zal komen.
Speeltuincorso Kloosterzande
Het speeltuincorso, dat zaterdag a.s. door Kloos
terzande zal trekken, belooft beter te zijn dan voor
gaande jaren. De sportieve naijver in de buurten
is groter dan ooit en men is er beslist op uit om
elkaar de loef af te steken.
Inmiddels is bekend met welke wagens de diverse
buurten voor de dag zullen komen. Het zijn er
weer negen en afgaande op de namen, die men de
wagens heeft gegeven, kan men van alles ver
wachten...
's Avonds is het groot feest in de speeltuin,
waarvoor het bestuur een keur van artisten heeft
uitgenodigd.
Goes bereidt zich voor
op Zeeuwse Fruitcorso.
Het ziet er naar uit, dat het achtste Zeeuwse
fruitcorso met meer praalwagens voor de dag zal
komen dan vorig jaar. Op zaterdag 15 september
zal dit fruitcorso als het grandioze slot-evenement
van een fruitweek met een zeer gevarieerd pro
gramma in alle luister en met alle pracht en praal
door de straten van Goes-Oost trekken. Het is te
verwachten dat vijftien praalwagens deel zullen
uitmaken van de kleurrijke stoet. In deze stoet rij
den weer veel reclamewagens mee, terwijl muzi
kanten van circa tien gezelschappen de stemming
er in zullen blazen.
In de week van 8 september tot en met 15 sep
tember zal Goes volop in de belangstelling staan.
Na de installatie van de Zeeuwse fruitfee op za
terdag 8 september volgt in de week daarop een
aantrekkelijk programma met vele attracties. Met
als hoogtepunt dus het Zeeuwse fruitcorsohet
wordt ongetwijfeld weer een kleurrijke precentatie
van het Zeeuwse fruit. En vele duizenden zullen
ook nu dit schouwspel niet willen missen.
Vervoer op de Zeeuwse veren
weer gestegen.
Uit het vervoersoverzicht van de Provinciale
Stoombootdiensten in Zeeland per eind juli 1962
blijkt (Jat het vervoer, vooral op het veer Vlis-
singen-Breskens, in vergelijking met dezelfde pe
riode van het vorige jaar, opnieuw sterk is geste
gen, n.l. passagiers van 1.275.500 naar 1.411.960
en auto's van 271.372 naar 286.036. In 1938 waren
deze vervoerscijfers 181.926 en 26.791.
De veren Kruiningen-Perkpolder en Zierikzee-
Kats vertonen eveneens een aanzienlijke toename.
Een uitzondering maakt Terneuzen-Hoedekens-
kerke. Het passagiersvervoer nam hier af van
170.598 tot 164.854 en het autovervoer van 18.412
tot 17.488. Totaal werden op de Zeeuwse veren
in deze periode 2.449.427 passagiers en 610.532
auto's vervoerd. (In 1961 waren dat resp. 2.231.360
en 563.746).
I
Het aantal achtergebleven auto's neemt, vooral
in de drukkere veerhavens sterk toe, hetgeen uit
de volgende cijfers blijkt. (Tussen haakjes de cij
fers over de maand juli'1962) Vlissingen 2.627
(1.117), Breskens 3.824 (1.804), Terneuzen 9 (12),
Hoedekenskerke 19 (20), Kruiningen 2.205 (1.699),
Perkpolder 2.042 (1.832), Zierikzee 526 (565),
Kats 362 (364).
Primeur voor Zeeland
Verkeerspraktijk in Zierikzee
Dank zij het streven van de plaatselijke afdeling
van het Verbond voor Veilig Verkeer zal ook in
Zierikzee praktisch verkeersonderwijs worden ge
geven aan de jeugd. Dit is een primeur voor Zee
land. De lessen worden gegeven in de jeugdver-
keersschool, die door de Shell Nederland vorig
jaar te beschikking van de Bond voor Veilig Ver
keer is geseld. De officiële opening van de school
is bepaald op 28 augustus op het Havenplein. Di
rect hierna zal de eerste les worden gegeven. De
komst van deze mobiele school is voor deze plaat
selijke afdeling een mooi succes. De lessen worden
gegeven van 28 augustus tot en met 5 september
tijdens de schooluren. Het bezoek van de leerlin
gen vindt plaats in klasverband o.l.v. het onder
wijzend personeel. Kosten voor de leerlingen zijn
hieraan niet verbonden.
Kind uit Vogelwaarde bij spel gedood.
Op de" hofstede van de landbouwer T. H. Ver-
eecken in het buurtschap Rapenburg-Tol, gemeente
Vogelwaarde, is donderdagmiddag de 6-jarige Ar
nold Vereecken, toen hij met zijn twee vriendjes
speelde op een landbouwwagen, gedood. Het kind
klom op een gegeven ogenblik in een op de wagen
staande menladder en stak zijn hoofd tussen de
sporten Toen de ladder viel, zag hij geen kans
zijn hoofd terug te trekken, met het volg dat hij
z'n nek brak. Dokter L. Adriaansens uit St.-
Jansteen kon slechts de dood constateren.
Pakketten voor Zeeuwen in Nieuw-Guinea
blijven thuis.
Het Zeeuws Comité Thuisfront Nieuw-Guinea
heeft een enorme teleurstelling te verwerken ge
kregen. Juist deze week zouden ongeveer 150 pak
ketten voor de Zeeuwse militairen in Nieuw-
Guinea gereed gemaakt zijn zodat ze de volgende
week verzonden hadden kunnen worden.
Van het Nationaal Thuisfront uit zijn enige da
gen evenwel nieuwe richtlijnen uitgegaan, die o.m.
hierop neerkomen dat vanuit de provincie op het
ogenblik geen pakketten op naam meer verzonden
kunnen worden.
Op het ogenblik is de distributie van de pakket
ten op naam in het uitgestrekte Nieuw-Guinea
praktisch onuitvoerbaar geworden nu er een ur
gentieschema met betrekking tot het vervoer in
Nieuw-Guinea is opgesteld, dat aan de verzending
van pakketpost slechts een vijfde plaats laat.
Proefboringen voor Oosterscheldebrug.
In de Galgepolder zijn door een maatschappij
voor grondonderzoek deze week de eerste grond
boringen verricht, om de bodemsamenstelling te
onderzoeken voor de fundering van een gedeelte
van de Oosterscheldebrug.
Geboord werd tot een diepte van dertig meter.
Viswedstrijd.
Bij de brandvijver te 's-Heerenhoek is het dezer
dagen een drukte van belang geweest. Er stonden
daar namelijk een stuk of dertig jongens rond de
vijver, die probeerden zoveel mogelijk vis aan de
haak te slaan. De jongens haalden zelfs vissen op,
die 400 gram wogen. Die vissen sidderden 's avonds
levenloos in de bakpannen. Alle jongens waren
bijzonder enthousiast over deze viswedstrijd, die
was georganiseerd door... het comité Vogel- en
Natuurvrienden. Overigens had dit comité niets
dan goeds voor ogen. Het is namelijk van mening,
dat er te veel aan vis in de vijver zit. Nu trouwens
nog. Daarom zal het comité nog eens zo n wedstrijd
moeten organiseren. Tot heil van de visstand en
voor het plezier van de jeugd.
Knaapje uit Zaamslag
bij aanrijding ernstig gewond.
Donderdagmiddag kwart voor vier heeft zich in
de Axelse straat te Zaamslag een ongeval voorge
daan, waarbij de 10-jarige Cornelis van Hoeve uit
Zaamslag zeer ernstig werd gewond. Vlak bij het
ouderlijk huis sprong de jongen van een door
2 paarden getrokken landbouwwagen op de weg.
Op dat moment naderde uit de tegenovergestelde
richting 'n personenauto, bestuurd door de 38-jarige
E. J. L. R. uit Kloosterzande. Laatstgenoemde zag
geen kans de knaap nog te ontwijken. Met een
schedelbasisfractuur en een gebroken linkeronder
been liet dokter M. Elenbaas het kind per ambu
lance overbrengen naar het Julianaziekenhuis te
Terneuzen.
Oesterseizoen begint later dit jaar.
Het bestuur van het produktschap voor vis en
visprodukten heeft besloten het oesterseizoen op
14 september te doen beginnen en heeft zijn goed
keuring gegeven aan de voorgestelde prijs- en ge
wichtsregelingen. Het seizoen begint dit jaar later
dan anders slechte weersomstandigheden hebben
de groei van de oester vertraagd.
Het rekeninghouden met de ander is niet alleen
een van de peilers waarop wellevendheid jegens
de medemens is gebouwd, het is ook een grondwet
voor veiliger verkeer. De veiligheid op de weg
staat of valt immers met onze bereidheid om altijd
en overal rekening te houden met wat een mede
weggebruiker doet of niet doet, gedaan heeft of
zal gaan doen. Dat is geen gemakkelijke opgave.
Goed weggebruiker zijn is niet alleen alles vóór
zien en de ander dóórzien, maar bovenal de mede
mens ontzien...
Rekening houden met mogelijke fouten van
anderen is niet alleen een morele maar ook een
juridische plicht. Er zijn al heel wat weggebruikers
in den lande die uit de mond van de rechter heb
ben moeten horen, dat weliswaar de „ander" fout
was, maar dat een goed weggebruiker met de mo-
gelijkheid van een dergelijke fout rekening had be
horen te houden...
Op kruispunten doen zich herhaaldelijk situaties
voor waarbij het goed is om apriori rekening te
houden met de mogelijkheid dat een op de zijweg
naderende automobilist een fout zal maken door
bijv. geen voorrang te verlenen. Daarom is het
zaak om bij nadering van een kruising van gelijk
waardige wegen niet alle aandacht uitsluitend te
concentreren op eventdeel van rechts naderend ver
keer met de gedachte links moet hij toch voor
rang geven. Dat kan afschuwelijke gevolgen heb
ben. Nog onlangs heeft een Hof overwogen „dat
voorrang hebben niet impliceert dat men die onder
alle omstandigheden mag nemen" en dat „de tot
voorrang gerechtigde niet ontheven is van de plicht
om rekening te houden met mogelijk van links ko
mend verkeer, aan welke plicht allereerst moet
worden voldaan door bij een kruising óók naar
links te kijken". In dezelfde procedure noemde de
Advocaat-Generaal van de Hoge Raad het „een
voor de veiligheid van het verkeer zeer gewichtige
plicht van iedere verkeersdeelnemer" om tot op
zekere hoogte rekening te houden met de mogelijk
heid dat een ander geen voorrang verleent.
Er zijn in het verkeer talloze omstandigheden
waarbij wij moeten trachten andermans fouten te
redresseren. Het Verbond voor Veilig Verkeer doet
daarom in het kader van zijn aktie voor meer wel-
lievendheid op de weg een beroep op alle weg
gebruikers om altijd rekening te houden met de
ander, óók met zijn fouten. Dat in zijn rijstijl te
verdisconteren getuigt niet alleen van vakman
schap achter het stuur, maar is tevens de meest
opvallende maier om „heer in het verkeer" te zijn
èn te blijven.
Burgemeester en Wethouders van AXEL
maken bekend, dat op MAANDAG, 3 SEPTEM
BER 1962, des naimddags om 4 uur in het consul
tatiebureau van het Groene Kruis, Oosterstraat 2,
alhier, gelegenheid zal worden gegeven tot koste
loze inenting of herinenting tegen pokken.
Axel24 augustus 1962.
Burgemeester en Wethouders van Axel,
De Secretaris, De Burgemeester,
P. G. v. d. Bosse. M. K. van Dijke.
Voetbal
TERNEUZEN KWAM NOG
OP DE VALREEP NAAST A.Z.V.V.
Zaterdagavond 18 augustus hebben 2e klasser
Terneuzen en A.Z.V.V. gebruikt voor het spelen
van een nuttige oefenwedstrijd in Temeuzens Zui
dersportpark.
A.Z.V.V. trad binnen de lijnen zonder Ruijten-
burg, maar daar tegenover stond dat stopperspil
Jaap Geensen, na een afwezigheid van ongeveer
vijf maanden, weer in de gelederen was. Zijn mede
spelen bracht weer de nodige rust in de Axelse
verdediging, hij vormde dan ook in het verdedi-
gingsblok de dominerende figuur.
Vanaf de aftrap ontspon zich een levendige, op
technisch behoorlijk peil staande wedstrijd, met de
Axelaars iets in de meerderheid en dit leverde reeds
zeer spoedig een doelpunt op van de snelle rechts
buiten G. Borgt (01).
De Axelaars zagen zelfs kans hun voorsprong,
middels een door Lensen feilloos genomen straf
schop, naar 02 te tellen.
Dit werd Terneuzen toch echt wel te erg en
linkshalf F. van der Peijl zag nog voor rust kans
om 12 op het scorebord te brengen.
Na rust weer hetzelfde spelbeeld, maar doel
punten maken bleek nu lastiger. Enerzijds hadden
de A.Z.V.V.-ers geen geluk, maar anderzijds ver
tolkte doelman P. Dooms in het Terneuzen-doel een
sublieme, gave partij verdedigen.
Pas in de laatste seconden, volgens velen en ook
volgens de grensrechter na het verstrijken van de
officiële speeltijd bracht linksbinnen P. Meeusen
met een magnifiek schot de partijen op gelijke voet.
De stand was niet zo belangrijk, maar het licht
punt van deze wedstrijd is dat A.Z.V.V. blijk heeft
gegeven in goede vorm te verkeren.
Op het tweede veld speelde A.Z.V.V. II tegen
Terneuzen III, aangevuld met enkele spelers van
Terneuzen II.
Reeds vrij snel nam A.Z.V.V. de leiding maar
nog voor rust liepen de Temeuzenaars uit tot 31.
Na rust aanvankelijk weer een Terneuzen over
wicht, maar na ruim een kwartier spelen, keerden
plotseling de kansen en met de regelmaat van de
klok liepen de Axelaars uit naar een comfortabele
38 overwinning.
TRAININGS WEDSTR1DEN
A.s. zaterdag 25 augustus zet A.Z.V.V. haar
trainingsprogramma voort met een tweetal wed
strijden te Sas van Gent.
A.Z.V.V. I komt in het veld tegen Corn Boys I,
terwijl A.Z.V.V. II duelleert met Com Boys II.
Dit betekent voor beide elftallen van A.Z.V.V.
het laatste treffen voor de aanvang van het sei
zoen 1962/1963.
VERHUISD
Reeds vanaf de oprichting, dus ruim dertien jaar,
had A.Z.V.V. haar clublokaal in Hotel Porth-de
Lozanne te Axel. Daar de eigenaar echter is ver
huisd moest het bestuur omzien naar een ander
onderkomen. Met ingang van heden is het club
lokaal van A.Z.V.V. nu in Hotel „De Stadsher
berg", in de Weststraat te Axel.
Wielrennen
NEDERLANDS WIELERSUKSES IN BELGIE
De twee Zeeuws Vlaamse adspiranten Richard
Bukacki uit Axel en W. de Feber uit Sluiskil na
men in een dorp, twintig kilometer van Brugge
(België) deel aan een wielerwedstrijd over 65 km,
met ruim 40 vertrekkers.
De Feber wist beslag te leggen op de eerste
prijs, maar vlak achter hem sprintte Richard Bu
kacki als derde door de finish.
Voor de pas begonnen Axelaar betekent dit een
uitstekend resultaat. Vooral in de wedstrijden in
België voelt hij zich in zijn element en hij finisht
daar dan ook regelmatig bij de eerste vijf.
Hengelen
HENGEL WEDSTRIJD
Op zaterdag 25 augustus a.s., 's morgens te
7 uur, organiseert het aktieve bestuur van de
Axelse Hengelsportvereniging „Geduld Overwint
Alles", voor haar leden een wedstrijd op de Ijs
baan, het ideale viswater in Axels recreatiegebied.
Deze wedstrijd telt mee voor het clubkampioen
schap.
POSTDUIVEN BERICHTEN
De Duivensociëteit „De Verwachting" te Axel
nam deel aan een vlucht op Orleans.
De uitslag was
1 en 10. J. Bakker te Zaamslag; 2. A. Blom-
maert, Axel; 3, 4 en 9. C. Koster, Axel; 5. J. van
Hoorn, Axel; 6. J. Wieland, Axel; 7, F. Verschel
den, Axel; 8. J. de Visser, Axel.
Enkele Axelaars namen deel aan een prijsvlucht
van de Vereniging „Voorwaarts" te Zaamslag-
veer.
De uitslag was
1 en 10. P. Koopman te Zaamslag; 2 en 7. J.
Smallegange te Zaamslag; 3, 4, 5, 8 en 9. H. de
Feijter te Axel; 6. C. van Doorn te Zaamslag.
