Iets over de Geschiedenis van Axel
LANGS DE SCHELDESTROMEN.
en
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 0 1155-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
XXIII.
verleende geen voorrang.
Losse Gedachten
WAAROM
-
ZAL HET RESULTAAT HEBBEN
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 7 JULI 1962
76e Jaarg
nement, /iacl,
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1.75,
Buitenland 2,
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
BIJ kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertentiën 1-5 regels 1,-
ledere regel meer 12 cent extra.
Onder de verhalen over personen, die in de ge
schiedenis van Axel bekendheid zouden moeten
hebben, behoort ook de in de gemeenteraad bespro
ken Jan Pikkevé, die in de tijd van de Spaanse
Successieoorlog zich een vaderlandslievend man
toonde te zijn.
Die oorlog ontstond naar aanleiding van de dood
van de Spaanse Koning Karei II, die in november
1700 kinderloos stierf. Reeds bij zijn leven hadden
de Europese staatslieden zich bezig gehouden met
de vraag, wie hem na zijn dood op de Spaanse
troon zou opvolgen. Er waren 4 gegadigden, n.l.
keizer Leopold van Duitsland, LodewijkXIV, Jozef
Ferdinand van Beieren en Victor Amadeus II van
t Savoye. In 1698 was door onze stadhouder Wil-
lêm III een tractaat tot stand gebracht, waarbij de
erfenis onder de mededingers was verdeeld. Doch
de dood van Jozef Ferdinand bracht hierin ver-
andeing en gaf aanleiding tot een tweede verde-
ligsverdrag in 1700.
De slimme Lodewijk XIV echter kon door bemid
deling van de Franse gezant en door Frans goud
de zwakke Karei bewegen bij testament de jongste
zoon van de dauphin, Filips, hertog van Anjou tot
zijn erfgenaam te benoemen. Deze werd dan ook
op 16 november 1700 in Madrid tot koning uitge
roepen. Toen ontstond er een verbond tussen Duits
land, Nederland en Engeland tegen Frankrijk. Die
oorlog viel eerst in het nadeel van Frankrijk uit,
doch later keerde de kans en bleef bij de vrede van
1713 Filips, de kleinzoon van LodewijkXIV, ko
ning van Spanje. De Zuidelijke Nederlanden be
hoorden toen aan Oostenrijk.
In die oorlog waren de Fransen omstreeks 1708
onder generaal Vendöme in de Zuidelijke Neder
landen doorgedrongen en was er op zekere dag,
daar de afstand van de Franse grens tot hier klein
was, een Frans legertje aan de overzijde van het
Axelse Gat gekomen, zodat Axel door de Fransen
bedreigd werd.
We moeten ons voorstellen, dat Axel toen op een
eiland lag, omgeven door het Hellegat aan de
Oostzijde, het Axelse Gat aan de Zuidzijde, de
Braakman aan de Westzijde en de Schelde aan de
Noordzijde. Het Axelse Gat was niet zeer diep en
de aanwezigheid van zandbanken maakte het bij
laag water mogelijk het Axelse Gat over te trek
ken, als men de ondiepten daarin kende. Daar de
Fransen dat ook wel gezien hadden, begrepen ze,
dat zij een man moesten hebben, die de situatie
kende en dwongen zij een zekere Jan Pikkevé
ken. Hij voerde een pleidooi voor een christelijker
Axelse Gat zouden doorwaden.
Die nacht namen zij Pikkevé tussen de voorste
gelederen soldaten en beduidden hem hen naar de
overzijde te brengen. Pikkevé, niet kunnende ont
snappen aan waakzaamheid der Fransen, bedacht
intussen een plan om hen te misleiden. Hij hoorde
aan de overzijde de klok van het Axelse stadhuis
de uren slaan. Nu had die klok de eigenaardigheid
alleen de hele uren te slaan, ook als het half was.
En daarop had Pikkevé zijn plan gemaakt. Terwijl
het dus laag water was gingen de Fransen met
Pikkevé op weg. Hij deed, alsof hij de weg zocht
van de ene zandbank op de andere en probeerde
tijd te winnen. Hij had de klok al één uur horen
slaan en was nog bezig de Fransen door de killen
te voeren, toen het half twee werd en om twee uur
zou het water opkomen. De soldaten werden het
waden door het kille water al moe, toen de klok
van Axels' stadhuis twee slagen deed horen. Ook
de Fransen hoorden de klok slaan en vroegen aan
Pikkevé, of zij nog verder moesten waden. Want
ook zij wisten, dat de vloed begon om twee uur.
Pikkevé zei, dat de tocht nu niet meer kon door
gaan, omdat de killen bij hoog water niet meer
doorwaadbaar waren en dat het hoog tijd was terug
te keren. De schrik kwam er nu bij de Fransen in
en vlug werd de terugtocht aanvaard. De volgen
de dag werd het legertje opgekommandeerd om te
rug te keren en trokken zij van Axel weg.
Zo bleef Axel gespaard voor een inval van de
vijand door de moed en de vaderlandsliefde van
een eenvoudig man. „Wat eer en verhoging zegt
een zekere krant, „is hem daarvoor gedaan"? Niets.
Zelfs weten de meeste Axelaars niets van deze
geschiedenis.
De Jonge
Coöperatieve Boerenleenbank „Terneuzen
had gunstig jaar.
Deze bank heeft zich in 1961 in gunstige zin
ontwikkeld. De spaargelden namen met ruim 3
miljoen toe tot 19 miljoen. Het balanstotaal steeg
van 22,7 miljoen tot 27,5 miljoen. De netto
winst beliep 100.000,— Deze werd aan de re
serve toegevoegd. Deze vrije reserve bedraagt
thans ruim 1,1 miljoen.
Poortvliet krijgt een bungalowpark.
Het waterschap Tholen heeft besloten 7>Yi hec
tare weiland in erfpacht uit te geven aan de N.V.
„Scheldezicht" te 's-Gravenhage .Dit weiland ligt
aan de zeedijk ten oosten van de haven van Strijen-
ham. Behoudens goedkeuring van de Provinciale
Planologische Dienst en de gemeenteraad van
Poortvliet zal de N.V. „Scheldezicht" op dit wei
land een dertigtal houten en stenen bungalows
bouwen.
Deltafilm
„De sluiting van het Veerse Gat".
In opdracht van de afdeling Voorlichting van
het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is onder
bovenstaande titel een film vervaardigd door Multi-
film in Hilversum. Deze documentaire laat uitvoerig
zien, wat er allemaal bij de uitvoering van het
Drie-eilanden-plan kwam kijken. Binnenkort zullen
kopieën van deze film bij de rijksvoorlichtingsdienst
te leen kunnen worden gevraagd.
R.K. Onderwijzersdag te Goes.
Voor de dertigste maal hebben de rooms-katho-
lieke leerkrachten van de u.l.o.-, lagere- en kleuter
scholen te Goes hun onderwijzersdag gehouden,
's Morgens sprak de heer drs. W. de Hey van het
Katholiek Paedagogisch Bureau facetten van het
leraarsberoep, 's Middags werd het toneelstuk „Val
strik voor een heer alleen opgevoerd. Als te doen
gebruikelijk was aan deze dag tevens een tentoon
stelling van leermiddelen verbonden.
Nadeel voor Goes.
De lezers zullen zich herinneren, dat wij in deze
rubriek destijds hebben geschreven over een elftal
bouwers van een woning te Goes, die zich bena
deeld voelden door de bouw van een bedrijfspand
tegenover hun woningen. Thans heeft een com
missie van scheidsmannen geadviseerd aan de eige
naars van deze woningen een schadeloosstelling
ui te keren, variërend van 500,tot 1250,.
De bewoners noemen dit een fooi en willen af
wachten, wat de gemeenteraad beslist. Is deze be
slissing onbevredigend, dan zullen zij verdere stap
pen ondernemen.
Oud-hoofdredacteur van „De Waarheid"
sprak op Hedenesse
Tijdens een in het vormingscentrum „Hedenesse"
te Cadzand gehouden weekend van de organisatie
van hervormde gemeenteleden „In dienst der kerk",
dat gewijd was aan het onderwerp „Christenen en
Communisten", heeft de oud-hoofdredacteur van
„De Waarheid", de heer A. J. Koejemans gespro
ken. Hij voerde een pleidooi voor e enchristelijker
benaderingswijze van de communistische wereld.
De heer Koejemans, die dertig jaar lid van de
C.P.N. is geweest, brak in 1955 met deze partij
en werd doopsgezind.
De leiding van dit weekend berustte bij Ds. J. H.
J. Hofman uit Kruiningen.
De Staalfabriek te Zelzate.
Reeds eerder hebben wij bericht, dat te Zelzate
door het „Sidemar"-concern een staalfabriek zal
worden gebouwd. Thans vernemen wij, dat de
Italiaanse staalfabriek ,Falck' aan de Hoge Autori
teit van de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal toestemming heeft gevraagd om deel te ne
men in het Sidemar-projéct te Zelzate voor 5
a 6%.
Griffier van de Staten van Zeeland
vraagt ontslag.
De griffier van de Staten van Zeeland, mr. J. M.
Pilaar, heeft om gezondheidsredenen eervol ontslag
uit zijn functie gevraagd. In 1951 volgde hij als
chef van de tweede afdeling der provinciale griffie
dr. B. D. H. Teilegen op, die in dat jaar met pen
sioen ging. De heer Pilaar is thans 60 jaar oud
en is sedert 1940 op de griffie werkzaam.
„Het Zilveren Schor" te Arnemuiden.
H.M. de Koningin en Z.K.H. de Prins hebben
in paleis Soestdijk de plannen bekend gemaakt over
het toekomstige jeugdcentrum te Arnemuiden, dat
de naam gekregen heeft „Het Zilveren Schor
Dit centrum is, zoals bekend is, door het Koninklijk
paar geschonken ter gelegenheid van hun zilveren
huwelijksfeest.
Het jeugdcentrum, dat zal verrijzen op een schor,
gelegen aan het Veerse Meer bij Arnemuiden, heeft
een oppervlakte van ongeveer 5 hectare. Daarop
zullen een aantal kleine paviljoenen worden ge
bouwd met een capaciteit voor ongeveer tachtig
jeugdige gasten (ca. 15 tot 25 a 30 jaar). „Het
Zilveren Schor" is bedoeld voor de gehele Neder
landse jeugd, zonder enig onderscheid van gods
dienst, rang of stand. Met het oog op de gunstige
ligging van dit jeugdcentrum, zal het mogelijk zijn,
dat „Het Zilveren Schor" ook een internationaal
ontmoetingspunt voor de Europese jeugd wordt.
Zweedse delegatie bezocht Zierikzee
Ter gelegenheid van de viering van het eerste
lustrum van het Zweedse Rode-Kruis-ziekenhuis in
Zierikzee heeft een delegaie van het Zweedse Rode
Kruis, dat na de ramp in 1953 het ziekenhuis heeft
geschonken, vergezeld van een delegatie van het
Nederlandse Rode Kruis, een bezoek gebracht aan
Zierikzee. Bij aankomst van de delegatie zongen
een vijftigtal leden van de Zierikzese Oratorium
vereniging het Zweedse volkslied en het ,Te Deum
van G. F. Handel.
Gecompliceerde aanvaring
op de Westerschelde.
Zondagmorgen voeren de twe Nederlandse mo
torschepen Rodort 7 en Eendracht naast elkaar ge
koppeld op de Westerschelde ter hoogte van Wals
oorden. Beide voertuigen waren leeg op weg van
Antwerpen naar Hansweert en werden ingelopen
door het van Antwerpen komende Duitse zeeschip
Kate-Grammersdorf. Bij het passeren is het duitse
schip uit haar roer gelopen, ging vlak voorbij de
binnenvaartuigen langs en liep vervolgens op een
zandplaat aan de grond. Manoeuvres om een aan
varing te voorkomen konden echter niet verhin
deren dat de Rodort 7 met het voorschip tegen de
imiddels gestrande zeeboot liep. De Rodort kreeg
averij en moest naar Hansweert worden gevaren.
Het duitse zeeschip is op eigen kacht vlot geko-
Zeeu wsch- V laamse
vereniging van dierenbeschermers bijeen.
De Zeeuwsch-Vlaamse vereniging van Dieren
bescherming hield dezer dagen te Terneuzen een
algemene ledenvergadering.
Het programma vermeldde o.m. de verkiezing
van een nieuw bestuur in verband met het over
lijden van de heer L. Reinders en het aftreden van
de secretaris de heer W. Brons, die zich niet meer
verkiesbaar stelde. De heer C. Cijsouw te Sas van
Gent werd de nieuwe voorzitter en de heer G. v. d.
Neste te Terneuzen secretaris-penningmeester.
Bijna met de regelmaat van de klok komen ze
terug. Krantenberichten waarin verkeersongeluk
ken worden gemeld en waarbij dan op een gegeven
ogenblik de nuchtere mededeling wordt gedaan
„...en verleende geen voorrang". De vier simpele
woorden geven de sleutel van een gebeurtenis die
niet zelden een tragedie wordt. Samenloop van om
standigheden Gedachteloosheid Nonchalance
Waaghalzerij Er gebeuren dagelijks ongelukken
en ongelukjes, waarbij deze en andere vragen rij
zen zonder dat er iemand is die daar het antwoord
op geeft of... meer geven kan.
Het is niet met zekerheid te zeggen in hoeveel
van de 177362 verkeersongelukken die er in 1960
op onze wegen gebeurden, het niet verlenen van
voorrang een rol heeft gespeeld. Trouwens, men is
het er zo langzamerhand wel over eens dat bij de
meeste ongelukken meerdere oorzaken zijn aan te
wijzen. In combinatie met het niet of niet tijdig
voorrang verlenen kan bijvoorbeeld te grote snel
heid, niets rechtshouden, onvoldoende verlichting
etc. mede bepalend zijn voor de afloop. En graven
wij eigenlijk wel diep genoeg als wij een groot deel
van de ongelukken onder de noemer „voorrang"
brengen
Verdeling van het aantal
ongevallen door overtre.
ding v.d. voorrangsregels
Degenen, die weieens in een café komen, hetzij
hier of elders, zullen ongetwijfeld de speel-auto-
maten kennen.
Speel- of misschien beter gezegd gokautomaten.
Men kan daarin een dubbeltje werpen en door
middel van het wegschieten van een balletje zijn
„geluk" beproeven.
„Geluk" zeiden wij, tussen aanhalingstekens,
want meestal is het „geluk" niet met de speler.
En hoe kan het anders
De exploitant van een dergelijk speeltuig stelt
dit natuurlijk niet op om de zak van de speler te
spekken, maar om er zelf beter van te worden.
Natuurlijk zal de een of ander een enkele keer
iets winnen, maar vaker zal het verlies zijn.
Aan een artikel in de P.Z.C. ontlenen wij, dat
met name de R.K. geestelijke uit Hulst, deken A.
Koopmans, zich fel gekeerd heeft tegen deze gok
automaten, omdat zij in vele gezinnen armoede en
ellende zouden brengen.
Dat het zo erg was wisten wij niet. Wel is het
ons ter ore gekomen, dat somS jeugdige knapen
behoorlijk wat geld in het gleufje werpen.
Waar halen zij het geld vandaan, zo vroegen wij
ons af
En de tweede vraag, die wij ons stelden, was
Wat doen zij met het geld, dat zij eventueel win
nen
Een derde vraag is Wat moet ervan terecht
komen, wanneer jeugdigen reeds beginnen te gok
ken
Lezeres, lezer, tracht zelf daarop eens een ant
woord te geven
Indien U opgroeiende of oudere kinderen hebt,
ga dan eens na of zij zich soms ook met dit „spel
bezighouden
Neen, neen, zeg nu niet „Dat doet mijn zoon
niet" wij hopen natuurlijk, dat hij het niet doet
maar onderzoek het, ga het na
Het kwaad is vlugger geleerd dan afgeleerd
In het genoemde artikel lezen wij verder, dat
deken Koopmans een aktie heeft ingezet om de gok
automaten te verbieden. Hij heeft daartoe een be
roep gedaan op de vereniging van burgemeesters
en secretaris in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen.
Wij hopen, dat deze akie positieve resultaten
zal afwerpen
Nog liever zouden wij zien, dat de exploitanten
van dit speeltuig hun automaten eigener beweging
zouden opruimen. Zij zouden daarmee duidelijk
blijk geven van een gezond verantwoordelijkheids
gevoel
In dit stukje hebben wij veel met uitroeptekens
gewerkt, omdat wij van mening zijn dat deze nodig
zijn.
Want daarom, ja, waarom plaatst men deze
dingen
Natuurlijk om er iets mee te verdienen. Maar
1. Als dit apparaat moet dienen om aan de kost
te komen, dan ziet het re voor de exploitant
maar droevig uit, tenzij
2. dit apparaat voor de exploitant een klein goud
mijntje is. En als dat het geval is, dan zijn het
mechanische dieven
Waaróm zo moeten we eigenlijk vragen
verleende die automobilist of die brommer geen
voorrang Was de bestuurder ziek Huiselijke
zorgen
ogen
Verb. Vei lig Verkeer Qjp|?j
Slechte zaken Gedronken Zwakke
Maagkramp? Alweer: vele vragen waar
op het antwoord meestal uitblijft.
Bij dit alles is het wél zeker dat er inderdaad
een groot aantal ongelukken gebeurt in voorrangs
situaties. Door welke- oorzaak dan ook. Van
145.000 onderzochte verkeersongelukken in West
Duitsland bleek 12,8% op voorrangssituaties be
trekking te hebben. In Amerika heeft men voor
1960 berekend dat met 17,2% het niet geven van
voorrang de eerste ongevalsfactor is, onder meer
gevolgd door snelrijden (14%) en te weinig af-
standhouden (12,8%). Aangenomen mag worden
dat in Nederland met zijn specifieke voorrangs
knelpunten rond het fietsverkeer - - dit cijfer veel
ongunstiger uitvalt.
Het Verbond voor Veilig Verkeer is over de
toeneming van de ongelukken in voorrangssituaties
ernstig bezorgd en doet daarom in de eerste drie
maanden van 1962 een beroep op ALLE weg
gebruikers in Nederland om speciaal in voorrangs
situaties extra voorzichtig te zijn, ogen en ver
stand te gebuiken. Voor wie veiliger wil rijden
geeft het Verbond deze raad
kijk de voorrangsregels nog eens na en PAS
ZE OOK TOE;
sta niet op uw (voorrangs) recht maar maak
er een SPORTIEF gebruik van;
bedenk dat ook anderen fouten kunnen maken
en houd daar rekening mee;
schep geen gevaarsituaties door aarzelen;
bedenk dat voorrangsregels afspraken zijn en
toon dat u er een eer in stelt u aan eenmaal
gemaakte afspraken te houden.
